Ο έρωτας είναι πάθος μιας ψυχής που είναι απερίσκεπτη, και γεννιέται από τα μάτια που βλέπουν, με περιέργεια και επιμονή. Ο έρωτας φανερώνεται σαν μια υπερβολική και αλόγιστη επιθυμία, που γεννιέται γρήγορα μέσα στην ψυχή, σβήνει όμως πολύ αργά και με μεγάλη δυσκολία.
Ο έρωτας, μια κι’ ανάψει σαν φλόγα μέσα στην καρδιά, την πυρώνει και την κατακαίει και δεν σβήνει εύκολα. Γιατί ζωντανεύει κι αναρριπίζεται από την φαντασία, που φέρνει πάντα ολοζώντανο μπροστά του το είδωλο του αγαπημένου του προσώπου.
Γι αυτό άμα κυριέψει την ψυχή, την κάνει να απαρνηθεί και την τροφή ακόμη.
Ο έρωτας άμα βρει μια ψυχή αφρούρητη και τρυπώσει μέσα της την αιχμαλωτίζει και την καταδουλώνει. Και την κάνει να καταφρονά τα πάντα και μόνο γι αυτό να γνοιάζεται. Και πολλές αλόγιαστες ψυχές πέφτουν σε αληθινή τρέλα και μανία, επειδή η αχαλίνωτη φαντασία τους όλο και τροφοδοτεί την φλόγα του, και κάνει τον νου τους να παραλογιάζει. Σαν τύχει όμως να συναπαντήσει μια ψυχή λογική και καλοσυγκρατημένη, σβήνει η φλόγα του, προτού να κάνει ζημιά στο μυαλό. Γιατί μια τέτοια ψυχή, αυτοκυριαρχείται και δεν παραδίνεται στη φαντασία για να την σέρνει όπου θέλει.
Ο έρωτας κυριεύει τις ψυχές που είναι άδειες από τον έρωτα του Θεού, και είναι γεμάτες από ανία μέσα στη μοναξιά τους, γιατί η καρδιά του ανθρώπου είναι πλασμένη για να αγαπά, και δεν μπορεί να μένει αδιάφορη στην αγάπη, αν δεν προλάβει να την κυριεύσει ο θείος έρωτας. Γι αυτό ο έρωτας είναι ανήμπορος, μπροστά στις καρδιές που είναι συνερπαμένες από τον θείον έρωτα. Γιατί είναι ολόγιομες απ’ αυτόν, και δε μπορεί να βρει μέσα τους καμιά θέση.
Ο Πλούταρχος λέει για τον έρωτα, πως είναι θηρίο που έχει σουβλερά νύχια και δόντια, που μ’ αυτά κατασπαράζει την καρδιά, γιατί της ξυπνά τη ζηλοτυπία και τις υποψίες. Και να τι παθαίνουν όσοι είναι ερωτευμένοι, αγαπούνε και μισούνε μαζί. Και το ίδιο πρόσωπο που όταν είναι μακρυά το λαχταρούνε, όταν είναι κοντά τρεμοκαρδίζουν γι αυτό. Και μια το κολακεύουν, μια το βρίζουν. Από το ένα μέρος πεθαίνουν κυριολεκτικά γι αυτό, κι απο το άλλο το σκοτώνουν. Παρακαλούνε να σβήσει η φλόγα της αγάπης τους, κι αντίθετα τρέμουν μήπως παύσουνε να αγαπούνε. Θέλουν να εξουσιάζουν τον αγαπημένο τους, μα και να είναι σκλάβοι του. Γι αυτά όλα, το πάθος του έρωτα λογιάζεται σαν τρέλλα και σαν μανία.»
Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης
Από το βιβλίο «Τὸ γνῶθι σαὐτόν.»
