Λόγοι που μπορεί να συμβεί
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αυτοπεποίθηση. Προκαλείται όταν δεν πιστεύετε ότι είστε ικανοί να τα βγάλετε πέρα, όταν δεν εμπιστεύεστε το ένστικτό σας και θεωρείτε ότι δεν αξίζετε. Παίρνετε ως δεδομένο ότι τα πράγματα δεν θα πάνε καλά, επικρίνετε και κατηγορείτε τον εαυτό σας και φέρεστε με τρόπο που δεν βοηθάει (π.χ. αποφυγή, κωλυσιεργία, συναισθηματική πείνα, αμυντική στάση κτλ.).
Αυτό βεβαίως επιδεινώνει το πρόβλημα και επιβεβαιώνει τις αρνητικές πεποιθήσεις σας. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να προκληθεί από διάφορα γεγονότα, καταστάσεις ή ακόμα και σκέψεις, αλλά από τη στιγμή που θα σας πλήξει μπορεί να πάρει διαστάσεις ιού, να εξαπλωθεί γρήγορα και να επηρεάσει και άλλους τομείς της ζωής σας που πριν πήγαιναν καλά.
Συμπεριφέρεστε διαφορετικά ή με τρόπο που δεν βοηθάει την κατάσταση.
Κάνετε αρνητικές σκέψεις που σας ενοχοποιούν, όπως: «Δεν είμαι στο ύψος των περιστάσεων», «Δεν είμαι αρκετά καλή», «Δεν είμαι σε φόρμα».
Η έλλειψη εμπιστοσύνης ή εκτίμησης στον εαυτό σας μπορεί να αφορά κάποιες συγκεκριμένες καταστάσεις ή να γίνει μόνιμη συνιστώσα της ζωής σας που επηρεάζει τα πάντα. Μπορεί να νιώθετε ανασφάλεια για ένα συγκεκριμένο γεγονός ή μια κατάσταση, αλλά να εξακολουθείτε, γενικά, να βλέπετε θετικά τον εαυτό σας.
Σε αυτή την περίπτωση, μόλις νιώσετε ότι το πρόβλημα διευθετήθηκε, τα θέματα με την αυτοπεποίθησή σας θα εξαφανιστούν. Μπορεί, για παράδειγμα, να μη νιώθετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας ότι θα καταφέρετε να προλάβετε μια συγκεκριμένη προθεσμία. Δεν πιστεύετε ότι έχετε την ικανότητα να αντεπεξέλθετε και γι’ αυτό αποφεύγετε να ξεκινήσετε τη δουλειά που πρέπει να γίνει. Αναπόφευκτα χάνετε την προθεσμία, αλλά επειδή σας δίνουν μια παράταση δεν έρχεται το τέλος του κόσμου. Μόλις επιλυθεί το ζήτημα, η αυτοπεποίθησή σας ανεβαίνει, κι έτσι αυτή η απότομη απώλεια της αυτοεκτίμησής σας δεν επηρεάζει κάποιον άλλο τομέα της ζωής σας.
Σε αυτή την περίπτωση, μόλις νιώσετε ότι το πρόβλημα διευθετήθηκε, τα θέματα με την αυτοπεποίθησή σας θα εξαφανιστούν. Μπορεί, για παράδειγμα, να μη νιώθετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας ότι θα καταφέρετε να προλάβετε μια συγκεκριμένη προθεσμία. Δεν πιστεύετε ότι έχετε την ικανότητα να αντεπεξέλθετε και γι’ αυτό αποφεύγετε να ξεκινήσετε τη δουλειά που πρέπει να γίνει. Αναπόφευκτα χάνετε την προθεσμία, αλλά επειδή σας δίνουν μια παράταση δεν έρχεται το τέλος του κόσμου. Μόλις επιλυθεί το ζήτημα, η αυτοπεποίθησή σας ανεβαίνει, κι έτσι αυτή η απότομη απώλεια της αυτοεκτίμησής σας δεν επηρεάζει κάποιον άλλο τομέα της ζωής σας.
Εάν, όμως, η χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση γίνουν μόνιμοι σύντροφοί σας, μπορούν να χρωματίσουν οτιδήποτε λέτε, κάνετε, σκέφτεστε ή νιώθετε. Σε κάθε δύσκολη κατάσταση ή και συνεχώς θα εμφανίζονται από το πουθενά σκέψεις του τύπου ότι είστε ανόητοι, άσχημοι, άχρηστοι, όχι καλοί, ανάξιοι, αντιπαθείς, απωθητικοί και σκέτη αποτυχία.
Οι πεποιθήσεις αυτές έχουν την τάση να ριζώνουν βαθιά και εσείς δεν τις εκλαμβάνετε απλώς ως μια γνώμη που έχετε για τον εαυτό σας αλλά ως δεδομένα. Αρχίζετε να πιστεύετε ότι πρόκειται για δομικά στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας και της ταυτότητάς σας, και αυτό, όπως είναι αναμενόμενο, οδηγεί στο να μη συμπαθείτε και πολύ τον εαυτό σας.
Οι άνθρωποι χάνουν την αυτοπεποίθησή τους και αποκτούν χαμηλή αυτοεκτίμηση εξαιτίας κάποιων αρνητικών εμπειριών της ζωής τους, που πολλές φορές προέρχονται από την παιδική ή την εφηβική ηλικία. Η αιτία ωστόσο μπορεί να βρίσκεται και σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ζωής. Ακόμα και άνθρωποι με υγιή αυτοεκτίμηση και υπέρμετρη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους μπορεί να τις χάσουν στην πορεία της ζωής, αν βιώσουν μια αγχωτική εμπειρία που θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τον εαυτό τους, όπως να μισούν τη δουλειά τους, να έρθουν σε ρήξη με κάποιον φίλο ή να βρεθούν σε μια καταστροφική σχέση.
Παράδειγμα: Η κρίση ταυτότητας της Μέγκαν
Η Μέγκαν είναι ανύπαντρη. Πάντοτε έλεγε ότι θα ήθελε να κατασταλάξει κάπου και, καθώς οι περισσότεροι φίλοι της είχαν βρει το ταίρι τους, εκείνη άρχισε να αγχώνεται. Πολλές φορές στις συγκεντρώσεις ήταν η μοναδική «ανύπαντρη» και επειδή όλοι προσπαθούσαν να της γνωρίσουν εντελώς ακατάλληλους άντρες εκείνη κατέληγε να αισθάνεται σαν την Μπρίτζετ Τζόουνς της ομώνυμης ταινίας.
Και τότε γνώρισε τον Φιλ, που ήταν αστείος, χαρισματικός και γοητευτικός. Πίστεψε πως βρήκε το άλλο της μισό και η σχέση τους εξελίχθηκε γρήγορα. Ύστερα από τέσσερις μήνες άρχισαν να συζούν. Και τότε κάτι στράβωσε.
Η Μέγκαν δεν είχε συζήσει ποτέ με κάποιον στο παρελθόν, ενώ ο Φιλ ζούσε με την πρώην κοπέλα του επί έξι χρόνια. Εκείνη ένιωσε απροετοίμαστη για τον νέο ρόλο της ως «σπιτωμένης φιλενάδας». Δεν ήξερε τι έπρεπε να κάνει, πώς έπρεπε να ενεργεί και αν μπορούσε ακόμη όποτε είχε όρεξη να τρώει για βραδινό φασόλια επάνω σε μια φέτα ψημένο ψωμί, όπως συνήθιζε. Δεν είχε μάθει να υπολογίζει και το πρόγραμμα κάποιου άλλου και όποτε δεν τον συμπεριελάμβανε στις δραστηριότητές της είχε ενοχές, αλλά και μια δυσφορία επειδή θα έπρεπε να το είχε κάνει. Και ο Φιλ δεν ήταν καθόλου απαιτητικός, αλλά αντίθετα πολύ χαλαρός.
Από εκεί που η Μέγκαν ήταν χαλαρή και σίγουρη για τον εαυτό της, άρχισε να νιώθει ότι απογοητεύει τόσο τον Φιλ όσο και τον ίδιο της τον εαυτό – και δεν ήξερε πώς, ούτε γιατί.
_______________________
Κείμενο των συγγραφέων και θεραπευτών Dr Jessamy Hibberd και Jo Usmar
