Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται λένε. Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Ο ψεύτης κι ο κλέφτης θα χαίρονται για όσο τους αφήνεις εσύ να χαίρονται. Βέβαια, μαντικές ικανότητες δεν έχεις. Ένα ένστικτο μόνο που κι αυτό μια δουλεύει μια δε δουλεύει. Σίγουρα δεν είναι όλοι ψεύτες και κλέφτες, αλλά όσοι είναι, δε σημαίνει ότι φαίνονται κιόλας.
Εκείνοι που φαίνονται είναι πάντα οι αθώοι, ζημιά δε θα σου προκαλέσουν. Εκείνοι όμως που δεν φαίνονται θα σε πάνε μια βόλτα μέχρι το ψυχιατρείο. Οι μεν αντιπαθητικοί, οι δε αξιολάτρευτοι. Μπορούν να κατακλέψουν την ψυχή σου, να κάνουν τα ψέματα τους ένα με το πετσί σου κι όμως είναι αξιολάτρευτοι. Τι τέχνη Θεέ μου! Τι ταλέντο! Πόσο αρμονικά συμφωνούν σώμα, ψυχή, μάτια και ψέμα.
Εκείνοι που φαίνονται είναι πάντα οι αθώοι, ζημιά δε θα σου προκαλέσουν. Εκείνοι όμως που δεν φαίνονται θα σε πάνε μια βόλτα μέχρι το ψυχιατρείο. Οι μεν αντιπαθητικοί, οι δε αξιολάτρευτοι. Μπορούν να κατακλέψουν την ψυχή σου, να κάνουν τα ψέματα τους ένα με το πετσί σου κι όμως είναι αξιολάτρευτοι. Τι τέχνη Θεέ μου! Τι ταλέντο! Πόσο αρμονικά συμφωνούν σώμα, ψυχή, μάτια και ψέμα.
Είναι ξεκάθαρο ότι αντιλαμβανόμαστε τι αισθάνονται οι υπόλοιποι με βάση την έκφραση του προσώπου τους. Όμως, πώς ακριβώς εκφράζουν τα πρόσωπά μας αυτά τα συναισθήματα και πώς τα ανιχνεύει ο αποδέκτης; Μια νέα έρευνα υποστηρίζει ότι τα πάντα έχουν να κάνουν με τα μάτια.
Οι επιστήμονες Daniel H. Lee, ερευνητικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Boulder του Κολοράντο και Adam K. Anderson, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell, διεξήγαγαν δύο πειράματα. Στο πρώτο, δημιούργησαν εικόνες με έξι εκφράσεις προσώπου χρησιμοποιώντας δημοφιλείς βάσεις δεδομένων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες κατάφεραν να ταιριάξουν σωστά τις εκφράσεις με τα αντίστοιχα συναισθήματα. Στο δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές προσπάθησαν να ξεγελάσουν τους συμμετέχοντες δημιουργώντας πρόσωπα των οποίων τα μάτια και τα στόματα εξέφραζαν αντικρουόμενα συναισθήματα (για παράδειγμα, ένα οργισμένο στόμα σε συνδυασμό με ένα ενθουσιασμένο βλέμμα). Παρά την αναντιστοιχία, οι περισσότεροι συμμετέχοντες προσδιόρισαν το συναίσθημα αποκλειστικά με βάση την έκφραση των ματιών.
Τεστάρετε τις δικές σας ικανότητες στην αναγνώριση των συναισθημάτων, κάνοντας το παρακάτω κουίζ.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό οφείλεται στη συνεξέλιξη. Ο Lee επισημαίνει πως, όταν ανοίγουμε πολύ τα μάτια, αυξάνουμε την οπτική μας ευαισθησία, ενώ όταν τα μισοκλείνουμε, αυξάνουμε την προσοχή μας στη λεπτομέρεια. «Αυτές οι οπτικές λειτουργίες οι οποίες εξελίχθηκαν για το πρόσωπο που εκφράζεται, στη συνέχεια συνεξελίχθηκαν για τον αποδέκτη, με αποτέλεσμα τα γουρλωμένα μάτια να θεωρούνται ότι υποδηλώνουν μια ευαίσθητη ψυχολογική κατάσταση, ενώ τα μάτια που είναι πιο κλειστά υποδηλώνουν καχυποψία ή έλεγχο».
Από εξελικτική άποψη, είναι χρήσιμο να διαβάζουμε τα συναισθήματα μέσω του βλέμματος, καθώς αυτό μεταφέρει πληροφορίες σχετικά με το τι βλέπει κάποιο πρόσωπο. «Τα μάτια λένε στους φίλους σου πού μπορεί να υπάρχει κάποια ενδεχόμενη απειλή και οι εκφράσεις μας μπορούν να ενισχύσουν αυτές τις πληροφορίες», λέει ο Lee. Για παράδειγμα, όταν κάποιος γουρλώνει τα μάτια, η αντίθεση μεταξύ της κόρης και του λευκού των ματιών, κάνει τους άλλους να κοιτάξουν στην ίδια κατεύθυνση.
Τεστάρετε τις δικές σας ικανότητες στην αναγνώριση των συναισθημάτων, κάνοντας το παρακάτω κουίζ, το οποίο έφτιαξε ο Simon Baron-Cohen, διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Αυτισμού του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Ο Baron-Cohen (ναι, είναι όντως ξάδερφος του ηθοποιού Sacha Baron-Cohen) είχε ως στόχο την αξιολόγηση των ανθρώπων που πάσχουν από αυτισμό, όμως έδωσε το τεστ και σε άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί με τη διαταραχή. Κατά μέσο όρο, το σκορ της τελευταίας ομάδας ήταν 26/37.
Δείτε πόσο καλά θα τα πάτε εσείς.
