H ΔΕΙΝΗ πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση που ανεμοδέρνει το πλεούμενο «Ελλάδα», παρακινεί έναν «πολύπαθο» (όπως αυτοχαρακτηρίζεται) αναγνώστη ν' αναρωτηθεί και να ρωτήσει: «Μα γιατί, τελοσπάντων, αυτό το Κράτος (με κεφαλαίο) μας ταλαιπωρεί και μας ξεζουμίζει τόσο λυσσαλέα, με τόσους τρόπους και με τόση αναλγησία;»
H απάντηση είναι πολύ απλή: Μα ακριβώς επειδή είναι το Κράτος. Και κράτος θα πει δύναμη, κυριαρχία οργανωμένη πάνω στο σύνολο των πολιτών.
H τραγική ειρωνεία είναι πως αυτή η κυριαρχία όχι μόνο ασκείται με τη σιωπηρή συγκατάθεση των τελευταίων, αλλά και πως τη λειτουργία της, τα υλικά μέσα της και τα έμψυχα όργανά της τα πληρώνουν οι κυριαρχούμενοι. Ο πολίτης-θύμα αμείβει τον θύτη-κράτος, και συντηρεί οικονομικά τα εργαλεία και τη διαδικασία της θυσίας - το θήραμα οπλίζει τον κυνηγό του και το σφάγιο αρματώνει τον σφαγέα του.
Και αν τυχόν το θύμα απαυδήσει κάποτε και εξεγερθεί κατά του θύτη, τότε αντιμετωπίζεται και στιγματίζεται και καταπολεμάται σαν εχθρός του κράτους και πολέμιος του κοινωνικού συνόλου, και «πατάσσεται» με τη βία (που ο ίδιος του έχει προμηθεύσει) εν ονόματι του νόμου και της τάξεως και του γενικού συμφέροντος...
ΣΤΑ μέσα του 16ου αιώνα, ο Etienne La Boetie, αδερφικός φίλος του Montaigne, είχε γράψει ένα από τα πιο πύρινα δοκίμια κατά της τυραννίας με τον τίτλο «Για την εθελοδουλεία» («Pour la servitude volontaire»), όπου αναρωτιόταν: «Πώς γίνεται τόσοι άνθρωποι... τόσα έθνη να υποκύπτουν σ' έναν μόνο τύραννο, που δεν έχει άλλη δύναμη από εκείνη που του δίνουν; Που δεν έχει τη δυνατότητα να τους βλάψει, εκτός από τη δική τους επιθυμία να τον υπομείνουν. Που δεν θα μπορούσε να κάμει κακό άλλο, εκτός από εκείνο που θέλουν οι ίδιοι να δέχονται, αντί να του αντισταθούν».
Αλλά τι είναι η τυραννία ενός θνητού, ευάλωτου ατόμου μπρος στην τυραννία του αθάνατου, απόρθητου κράτους; Και μάλιστα, όπως έχει αυτό εξελιχθεί σήμερα σε μηχανή ατέρμονων βασανιστηρίων, καταπίεσης, αφαίμαξης, εξευτελισμού, εμπαιγμού, βιασμού των πολιτών - που το χρυσώνουν κι από πάνω για τον σαδισμό του, την αδηφαγία του, την ωμότητά του.
ME ΤΟΝ υπερθετικό της επαναστατικής ρητορείας, ο νεότερος από τους ηγέτες της Γαλλικής Επανάστασης, ο Saint-Just, έλεγε:
«Ολες οι τέχνες έχουν δημιουργήσει αριστουργήματα. H τέχνη της διακυβέρνησης δεν έχει δημιουργήσει παρά τέρατα».
Και λίγο αργότερα, θα γράψει:
«Ο λαός δεν έχει παρά έναν επικίνδυνο εχθρό: την κυβέρνησή του».
Υπερβολές; Ο διόλου επαναστάτης, νηφάλιος αμερικανός φιλόσοφος R. Emerson, δεν δίσταζε να εξηγήσει και να υπερθεματίσει:
«Το δίδαγμα της πολιτικής πείρας είναι ότι η κυβέρνηση - που έχει δημιουργηθεί για να εξασφαλίζει προστασία και ευμάρεια στους πολίτες - έχει καταντήσει το κυριότερο εμπόδιο, το πιο επιζήμιο στοιχείο με το οποίο έχουμε να παλέψουμε... Ο απατεώνας και ο τρομοκράτης και ο κακοποιός που συναντάμε παντού, είναι η κυβέρνηση».
Και για να συμπληρώσουμε τις ιερεμιάδες: Ο επαναστάτης φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε θα πει, με το στόμα του Ζαρατούστρα:
«Κράτος λέγεται το πιο παγερό απ' όλα τα παγερά τέρατα. Και επίσης παγερά ψεύδεται· και τα ψέματα αυτά έρπουν από το στόμα του: "Εγώ, το κράτος, είμαι ο λαός"... Το κράτος ψεύδεται σ' όλες τις γλώσσες του καλού και του κακού, και ό,τι κι αν πει, λέει ψέματα - ό,τι κι αν έχει, το 'χει κι αυτό κλεμμένο».
Αλλά δεν είναι μόνο οι επαναστάτες και οι φιλόσοφοι που έχουν τόσο λαμπρή ιδέα για το κράτος και τους κρατικούς ηγέτες. Ακόμα κι εκείνοι που έχουν ασκήσει εξουσία (και μάλιστα, απολυταρχική) όπως ο Φρειδερίκος B´ της Πρωσίας, ο επιλεγόμενος και «μέγας», τους καταμαρτυρούν:
«H δολιότητα, η κακοπιστία και η διπροσωπία είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των περισσότερων από τους ηγέτες των κρατών».
ΠΩΣ, λοιπόν, με όλα αυτά τα χαρίσματα που έχει και με τη δύναμη που του παρέχουμε εμείς, να μην είναι το κράτος ασύδοτο, τυραννικό, αρπακτικό, ανελέητο, απατηλό απέναντι στο κοπάδι που κουμαντάρει - έχοντας μάλιστα την αξίωση απ' αυτό να είναι (όπως λένε οι Γάλλοι) «cocu, battu, et content» - κερατωμένο, δαρμένο κι ευχαριστημένο;
Θεωρητικά, «έργο της πολιτικής είναι να δημιουργεί φιλία», όπως λέει ο Αριστοτέλης. Πρακτικά, το κράτος δημιουργεί δουλεία, που έχει και τούτη την ιδιοτυπία: όσο πιο ισχυρό είναι το κράτος, τόσο πιο σκληρή είναι η δουλεία που επιβάλλει - όσο πιο ανίκανο, τόσο πιο αλλοπρόσαλλη κι ανερμάτιστη, και άρα εξίσου αφόρητη και ακόμα πιο εξοργιστική. Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι και μένει Κράτος - δυνάστης, σφετεριστής και λαφυραγωγός...
ΣΗΜ. Περιττό να προσθέσω πως κάθε ομοιότητα των παραπάνω με την παρούσα «διακυβέρνηση» της χώρας μας, είναι εντελώς συμπτωματική!
Δημοσίευση: 25/03/2006 Πλωρίτης
