Μπορεί ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ να είναι γνωστός από το πιο αναγνωρισμένο του έργο τη Λολίτα αλλά πιστεύω πως, όπως συνήθως συμβαίνει, η φήμη αυτή οφείλεται σε ένα βιβλίο που κατάφερε να προκαλέσει κοινή γνώμη. Θέλοντας λοιπόν να διορθώσω αυτή την κοινοτοπία θα ήθελα να σας συστήσω το βιβλίο ‘Γέλιο στο σκοτάδι’ (εκδ. Άγρα) ή όπως ονομάστηκε αρχικά από το συγγραφέα το 1933 ‘Camera Obscura’.
Απαιτείται να έχει κανείς απεριόριστη πίστη στο ταλέντο του για να ξεκινήσει το βιβλίο του λέγοντας ‘Μια φορά και ένα καιρό ζούσε στο Βερολίνο ο Αλμπίνους… Μια ωραία μέρα εγκατέλειψε τη γυναίκα του για χάρη νεαρής ερωμένης. Ήταν ερωτευμένος, όχι όμως και εκείνη. Η ζωή του τελείωσε σε πλήρη καταστροφή. ‘ Μέσα στις τρεις πρώτες σειρές ο συγγραφέας δεν μας έχει κρύψει τίποτα, γιατί λοιπόν κάποιος να συνεχίσει να διαβάζει;
Πιστεύω πως ένας έξυπνος αναγνώστης δεν θα τολμούσε ποτέ να παρατήσει αυτό το βιβλίο λόγω των πρώτων αυτών γραμμών. Εγώ τουλάχιστον αυτό που ακούω είναι ‘Συνέχισε να διαβάζεις καλέ μου αναγνώστη και θα σε ανταμείψω με κάθε λέξη’, και το καταφέρνει.
Ο Ναμπόκοφ δεν χρησιμοποιεί ούτε μία περιττή λέξη. Κάθε λεπτομέρεια που εμφανίζεται ξαφνικά σε μία παράγραφο στην επόμενη θα παίξει σημαντικό ρόλο. Ακόμα και αν καμιά φορά οι προτάσεις του μοιάζουν ασύντακτες…υπάρχει λόγος. Αδιαμφισβήτητα, με το τέλος του πρώτου κεφαλαίου ο αναγνώστης έχει ξεχάσει την πρώτη παράγραφο. Και αυτό είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ενός ταλαντούχου συγγραφέα.
Ο κύριος Αλμπίνους λοιπόν, αξιοσέβαστος κριτικός τέχνης, εύπορος, ευφυής και όπως αποδεικνύεται αργότερα, ευάλωτος διανύοντας ίσος την κρίση της μέσης ηλικίας αφήνει τον εαυτό του να οδηγηθεί με βήματα ακριβείας στην καταστροφή. Συναντά και ερωτεύεται μέσα σε μια σκοτεινή αίθουσα ενός κινηματογράφου τη νεαρά Μαργκό. Μια Μαργκό 16 χρονών στις απαρχές της γυναικείας της φύσης, περιτυλιγμένη από το σκοτάδι της αίθουσας και καταφανώς πληγωμένη από την προηγούμενη ζωή της.
Στα παιδικά της χρόνια η Μαργκό κακοποιούταν από τους γονείς της και από τον αδερφό της. Μόλις βρήκε μια κάποια δουλειά εγκατέλειψε το πατρικό της σπίτι και αφέθηκε έρμαιο στα χέρια μίας ‘κυρίας’ η οποία άθελά της τη μύησε στον έρωτα. Η Μαργκό στον πρώτο της έρωτα στηρίχτηκε, δόθηκε ολοκληρωτικά και στο τέλος πληγώθηκε. Πείσμωσε, δεν απογοητεύτηκε στιγμή και έβαλε με το μυαλό της πως έπρεπε να γίνει ηθοποιός.
Μέχρι εδώ ωραία και καλή η μοιροχτυπημένη Μαργκό. Τίποτα όμως, δεν δικαιολογεί τη συμπεριφορά της απέναντι στον Αλμπίνους. Τον εκμεταλλεύτηκε μέχρις εσχάτων χωρίς ποτέ να νιώσει το παραμικρό γι’ αυτόν, εκτός ίσως από αποστροφή. Αν και μικρή μπόρεσε αμέσως να αντιληφθεί τι έλειπε από τον Αλμπίνους και ήταν πρόθυμη να του το δώσει, γνωρίζοντας ότι μπορεί να τον κάνει να τα παρατήσει όλα απλά και μόνο για ένα φιλί της. Και ο Αλνπίνους έπεσε φαρδύς πλατύς στην παγίδα της.
Πριν καν του χαρίσει το πρώτο της φιλί του ζητάει να την αφήσει να δει το σπίτι του, και αυτός την αφήνει!!! Του ζητάει να της αγοράσει σπίτι και αυτός της αγοράζει!!! Του ζητάει διάφορων λογιών παράλογα και ο Αλμπίνους δεν της αρνείται τίποτα. Και για να τον ανταμείψει η Μαργκό, βρίσκει εραστή. Κατά τύχη βέβαια είναι ο πρώτος της εραστής, ναι ναι εκείνος ο αχρείος που την είχε παρατήσει, και αρχίζουν μαζί να ροκανίζουν την περιουσία του ερωτευμένου Αλμπίνους ο οποίος στο μεσοδιάστημα έχει παρατήσει τη σύζυγό του και έχει εγκαταλείψει την κόρη του.
Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού τους προς το νότο, για να ξεχαστεί η ατάλαντη Μαργκό από την πρώτη αποτυχημένη της κινηματογραφική απόπειρα, ο Αλμπίνους ενημερώνεται από έναν πολύ έμπιστο φίλο του ότι η Μαργκό και ο παρατρεχάμενος φίλος τους έχουν προσάψει ερωτική σχέση. Ο Αλμπίνους τρελαίνεται, είναι έτοιμος να γίνει δολοφόνος, να σπαταλήσει όλη του τη ζωή αρκεί να εκδικηθεί για αυτό το άσχημο παιχνίδι που παίξανε εις βάρος του. Και όμως, η μικρή του ερωμένη, αμόρφωτη και απαίδευτη έχει τον τρόπο της να τον κάνει να ξεχάσει όλα όσα ξέρει και να τον πείσει (όχι και με καμία ιδιαίτερη προσπάθεια) ότι του είναι πιστή. Αναστατωμένος ο κύριος Αλμπίνους αρπάζει την Μαργκό του να φύγουν μακριά από όλα αυτά, στον δρόμο τους όμως μετά από ένα ατύχημα ο Αλμπίνους καταλήγει εγκλωβισμένος στην δικιά του προσωπική camera obscura και τελείως εξαρτώμενος από την Μαργκό.
Οι περιγραφές του Ναμπόκοφ για το σκοτάδι που κατακλύζει τον Αλμπίνους, είναι τόσο ξεχωριστές και ιδιαίτερες για το λόγο ότι ο συγγραφέας έπασχε από συναισθησία. Έτσι περιγράφει τη νέα κατάσταση του ήρωα με έναν μοναδικό τρόπο. Οι σκηνές που ακολουθούν στο μικρό σαλέ όπου το ζευγαράκι αποτραβιέται για την ανάρρωση του Αλμπίνους, θα τις ζήλευε μέχρι και ο Κοκκινόπουλος.
Ένα ερωτικό τρίγωνο, μία καλοστημένη απάτη και τρεις άνθρωποι διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα για να ικανοποιήσουν τις λαίμαργες επιθυμίες τους συνάδουν στη δημιουργία ενός υπέροχου μυθιστορήματος. Η αφήγηση τύπου φιλμ νουάρ, το αδιανόητο της νεανικής αυθάδειας και η ερωτική τυφλότητα συνθέτουν ένα έργο κατάλληλο για παντός είδους αναγνώστες.
via
