|
Η αλήθεια για την παντοδυναμία του Θεού μέσα σε όλο το σύμπαν και την
κυριαρχία Του πάνω σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις είναι απόλυτη και
αναντίρητη. Εξίσου όμως αληθινό είναι το γεγονός πως ο άνθρωπος φέρει
ευθύνη για όλες τις προσωπικές του σχέσεις καθώς και για τον καθοριστικό
και κυριαρχικό του ρόλο σε θέματα που αφορούν τον πλανήτη. Μέσα στη
Παλαιά Διαθήκη, το πρώτο από τα δύο βιβλία της Αγίας Γραφής, υπάρχει το κεφάλαιο των Παροιμιών,
όπου τονίζεται αυτός ο πράγματι αποφασιστικός ρόλος που κάθε άνθρωπος
έχει στα ζητήματα της ζωής. Κανείς δε μπορεί να κρυφτεί από την
προσωπική του ευθύνη ρίχνοντας ταυτόχρονα την ευθύνη κάθε αποτυχίας στο
Θεό.
Ο Σολομών, βασηλιάς του Ισραήλ, ήταν γιος του Δαβίδ και κυβέρνησε για
σαράντα χρόνια, από το 971 έως το 931 π.Χ. αναλαμβάνοντας το θρόνο στην
ηλικία περίπου των είκοσι χρόνων. Διακρίθηκε όχι στα πεδία των μαχών,
αλλά στο πεδίο της σκέψης, του σχεδιασμού, των διαπραγματεύσεων και της
οργάνωσης.
Στο κεφάλαιο Α Βασιλέων 3:12 ο Θεός λέει για τον Σολομώντα "ιδού
πεποίηκα κατά τό ρήμά σου ιδού δέδωκά σοι καρδίαν φρονίμην καί σοφήν ως
σύ ου γέγονεν έμπροσθέν σου και μετά σε ούκ αναστήσεται όμοιός σοι". Μεταφέροντας στη καθομιλουμένη "έχω
κάνει σύμφωνα με τα λόγια σου. Κοίτα, σου έχω δώσει μια σοφή και
φρόνιμη καρδιά, έτσι ώστε δεν έχει υπάρξει κανείς σαν κι εσένα στο
παρελθόν και μετά από σένα δεν θα υπάρξει κανείς σαν κι εσένα."
Το βιβλίο λοιπόν των Παροιμιών αποτελεί μια συλλογή γραπτών του
Σολομώντα με το κύριο όγκο πιθανότατα γραμμένο γύρω στο 950 π.Χ. Μέσα
στο βιβίο αυτό μπορούμε να βρούμε αλήθειες όπως:
Στην ζωή μας χρειαζόμαστε πολλή προσοχή και σοφία (λέξη κλειδί στις
παροιμίες). Η ανοησία, ως έλειψη σοφίας, είναι καταστρεπτική. Μέσα στις
παροιμίες θα συναντήσουμε τις λέξεις γνώση, παιδεία και σοφία. Δεν είναι συνώνυμες. Κάθε μία είναι ένα τμήμα της διαδικασίας που οδηγεί στην επιτυχία και στις επιτυχημένες σχέσεις.
Υπάρχουν δύο στάδια σ' αυτή τη διαδικασία. Στο πρώτο στάδιο πρέπει να δούμε πως η γνώση (απόκτηση πληροφοριών) και η παιδεία (την ερμηνεία αυτής της πληροφορίας) πρέπει να αποκτηθούν. Γι αυτό, χρειάζεται μια δεκτική, ανοιχτή καρδιά, όπως αυτή ενός παιδιού. Στο δεύτερο στάδιο θα πρέπει να δούμε πως μπορούμε να ενεργούμε με σοφία, γιατί η σοφία δεν είναι ούτε πληροφορία (γνώση) αλλά ούτε και επεξήγηση (ερμηνεία). Η σοφία είναι η σωστή πράξη, η σωστή εφαρμογή αυτών που έχουμε ήδη λάβει. Η σοφία είναι επίσης φανερή όχι μόνο στην επιλογή της σωστής πράξης αλλά και στον τρόπο εφαρμογής της. Η σοφία ενεργεί χωρίς υπερηφάνια, με δικαιοσύνη, ευαισθησία και διακριτικότητα. Στις παροιμίες αναφέρεται ο δίκαιος σαν "σοφός", ενώ ο άδικος και διεστραμένος σαν "ανόητος". Ο ανόητος στις Παροιμίες δεν είναι απαραιτήτως κάποιος χωρίς γνώση, έτσι αυτός ο όρος δεν θα πρέπει να εκληφθεί σαν προσβολή. Αντιθέτως σαν ανόητος αναφέρεται αυτός που δεν έχει σεβασμό για το Θεό, ή γι αυτά που ο Θεός κάνει, επιδεικνύοντας έτσι κενότητα σοφίας.
Για μας σήμερα η σοφία που περιέχεται στο βιβλίο των Παροιμιών είναι
τόσο σημαντική, όσο ήταν και την εποχή που γράφτηκε. Δεν αποτελεί βέβαια
ένα εγχειρήδιο επιτυχίας ή ευημερίας με μια "ελαφρά θεώρηση". Αυτό που
κάνει είναι να μας λέει πως να αξιολογούμε τις αξίες μας, που μας οδηγεί
στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, που με τη σειρά του μας οδηγεί στην
πληρότητα, που επίσης οδηγεί στην ικανοποίηση.
|
Ο Κύριος δίδει σοφίαν Διότι ο Κύριος δίδει σοφίαν, εκ του στόματος Αυτού εξέρχεται γνώσις και σύνεσις. 2:6 Δράξον την παιδείαν Δράξον την παιδείαν, μη αφήσης αυτήν, διότι είναι η ζωή σου. 4:13 Η οδός του άφρονος Η οδός του άφρονος είναι ορθή εις τους οφθαλμούς αυτού, ο δε ακούων συμβουλάς είναι σοφός. 12:15 Ο πτωχός Ο πτωχός μισείται και υπό του πλησίον αυτού, του δε πλουσίου οι φίλοι πολλοί. 14:20 Οδός ήτις φαίνεται ορθή Υπάχει οδός ήτις φαίνεται ορθή εις τον άνθρωπον, αλλά τα τέλη αυτής φέρουσιν εις τον θάνατον. 14:12 Ο δωρολήπτης Ο δωρολήπτης ταράττει τον οίκον αυτού, αλλ' όστις μισεί τα δώρα θέλει ζήσει. 15:27 Η ταπείνωσις προπορεύεται της δόξης Ο φόβος του Κυρίου είναι διδασκαλία σοφίας, και η ταπείνωσις προπορεύεται της δόξης. 15:33 Η υπερηφανία Η υπερηφανία προηγείται του ολέθρου, και υψηλοφροσύνη του πνεύματος προηγείται της πτώσεως. 16:18 Διαχωρίζει τους στενωτέρους φίλους Ο διεστραμμένος άνθρωπος διασπείρει έριδας, και ο ψιθυριστής διαχωρίζει τους στενωτέρους φίλους. 16:28 Αγαπά ο φίλος Εν παντί καιρό αγαπά ο φίλος, και ο αδελφός γεννάται δια καιρόν ανάγκης. 17:17 Ο οίνος είναι χλευαστής Ο οίνος είναι χλευαστής, και τα σίκερα στασιαστικά, και όστις δελεάζεται υπό τούτων, δεν είναι φρόνιμος. 20:1 Ελευθέρονε Ελευθέρονε τους συρομένους εις θάνατον, και μη αποσύρου από των όντων εις ακμήν σφαγής. 24:11 Η πρσωποληψία Η πρσωποληψία εν τη κρίσει δεν είναι καλόν. 24:23 Μη αλαζονεύου Μη αλαζονεύου έμπροσθεν του βασιλέως, και μη ίστασο εν τω τόπω των μεγάλων, διότι καλήτερον να σοι είπωσιν, Ανάβα εδώ, παρά να καταβιβασθής επί παρουσία του άρχοντος, τον οποίον είδον οι οφθαλμοί σου. Όστις σκάπτει λάκκον Όστις σκάπτει λάκκον, θέλει πέσει εις αυτόν, και ο λίθος θέλει επιστρέψει επί τον κυλίοντα αυτόν.26:27 Πληγαί φίλου είναι πισταί Ο φανερός έλεγχος είναι καλύτερος παρά κρυπτομένη αγάπη, πληγαί φίλου είναι πισταί, φιλήματα δε εχθρών, πολυάριθμα. 27:5-6 Οι δίκαιοι έχουσι θάρρος Οι ασεβείς φεύγουσιν, ουδενός διώκοντος, οι δε δίκαιοι έχουσι θάρρος ως λέων. 28:1 Διοικητής ασεβής Λέων βρυχώμενος, και άρκτος πεινώσα, είναι διοικητής ασεβής επί λαόν πενιχρόν. 28:15 Ο λέων Ο λέων, όστις είναι ο ισχυρότερος των ζώων, και δεν στρέφει από προσώπου τινός. 30:30 Εις τας γυναίκας Μη δώσεις τας δυνάμεις σου εις τας γυναίκας, μηδέ τας οδούς σου εις τας αφανιστρίας των βασιλέων. 31:3 Νεότητι Τα τρία ταύτα είναι θαυμαστά εις εμέ, μάλιστα τέσσαρα δεν εννοώ. Τα ίχνη του αετού εις τον ουρανόν, τα ίχνη του όφεως επί του βράχου, τα ίχνη του πλοίου εν μέσω της θαλάσσης, και τα ίχνη του ανθρώπου εν τη νεότητι. 30:18-19 Λέγει, Δεν έπραξα ανομίαν Τοιαύτη είναι η οδός της μοιχαλίδος γυναικός, τρώγει και σπογγίζει το στόμα αυτής, και λέγει, Δεν έπραξα ανομίαν. 30:20 Όταν ο ασεβής εξουσιάζη Όταν οι δίκαιοι μεγαλυνθώσιν, ο λαός ευφραίνεται, αλλ' όταν ο ασεβής εξουσιάζη, στενάζει ο λαός.29:2 Όστις κολακεύει Ο άνθρωπος όστις κολακεύει τον πλησίον αυτού, εκτείνει δίκτυον έμπροσθεν των βημάτων αυτού. 29:5 Το στόμα των αφρόνων Η καρδία του συνετού ζητεί γνώσιν, το δε στόμα των αφρόνων βόσκει μωρίαν. 15:14 Μόσχος σιτευτός Καλήτερον ξενισμός λαχάνων μετά αγάπης, παρά μόσχος σιτευτός μετά μίσους. 15:17 Γυνή ωραία Ως έρρινον χρυσούν εις χοίρου μύτην, ούτω γυνή ωραία χωρίς φρονήσεως. 11:22 Ο θηρεύων δικαιοσύνην Ο θηρεύων δικαιοσύνην και έλεος θέλει ευρεί ζωήν, δικαιοσύνην και δόξαν. 21:21 |
Δολία πλάστιγξ Δολία πλάστιγξ βδέλυγμα εις τον Κύριον, δίκαιον δε ζύγιον ευαρέστησις αυτού. 11:1 Υιός σοφός Υιός σοφός ευφραίνει πατέρα, υιός δε άφρων είναι λύπη της μητρός αυτού. 10:1 Το μίσος Το μίσος διεγείρει έριδας, αλλ' η αγάπη καλύπτει πάντα τα σφάλματα. 10:12 Ο οκνηρός Καθώς το όξος εις τους οδόντας, και ο καπνός εις τους οφθαλμούς, ούτως είναι ο οκνηρός εις τους αποστέλλοντας αυτόν. 10:26 Όστις εγγυάται δι άλλον Όστις εγγυάται δι άλλον, θέλει πάθει κακόν, και όστις μισεί την εγγύησιν, είναι ασφαλής. 11:15 Η ενάρετος γυνή Η ενάρετος γυνή είναι στέφανος εις τον άνδρα αυτής, η δε προξενούσα αισχύνην είναι ως σαπρία εις τα οστά αυτού. 12:4 Ο περιπατών μετά σοφών Ο περιπατών μετά σοφών θέλει είσθαι σοφός, ο δε σύντροφος των αφρόνων θέλει απολεσθή. 13:20 Θησαυρός πολύς Εν τω οίκω του δικαίου είναι θησαυρός πολύς, εις δε το εισόδημα του ασεβούς διασκορπισμός. 15:6 Εισοδήματα μεγάλα Καλήτερον ολίγον μετά δικαιοσύνη, παρά εισοδήματα μεγάλα μετά αδικίας. 16:8 Όστις περιγελά τον πτωχόν Όστις περιγελά τον πτωχόν, ονειδίζει τον Ποιητήν αυτού, όστις χαίρει εις συμφοράς δεν θέλει μείνει ατιμώρητος. 17:5 Το να αποκρίνεται τις πριν ακούση Το να αποκρίνεται τις πριν ακούση, είναι εις αυτόν αφροσύνη και όνειδος. 18:13 Ο άρτος του ψεύδους Ο άρτος του ψεύδους είναι γλυκύς εις τον άνθρωπον, μετά ταύτα όμως το στόμα αυτού θέλει γεμισθή χαλίκων. 20:17 Κακολογούντος τον πατέρα Ο λύχνος του κακολογούντος τον πατέρα αυτού ή την μητέρα αυτού, θέλει σβεσθή εν βαθεί σκότει. 20:20 Πόρνη Γυνή άφρων, θρασεία, ανόητος, και μη γνωρίζουσα ουδέν, κάθηται εν τη θύρα της οικίας αυτής επί θρόνου, εν τοις υψηλοίς τόποις της πόλεως, προσκαλούσα τους διαβάτας τους κατευθυνομένους εις την οδόν αυτών. "Όστις είναι άφρων, ας στραφεί εδώ", και προς τον ενδεή φρενών, λέγει προς αυτόν, "Τα κλοπιμαία ύδατα είναι γλυκέα, και ο κρύφιος άρτος είναι ηδύς." Αλλ' αυτός αγνοεί ότι εκεί είναι οι νεκροί, και εις τα βάθη του άδου οι κεκλημένοι αυτής. 9:13-18 Η δικαιοσύνη υψόνει έθνος Η δικαιοσύνη υψόνει έθνος, η δε αμαρτία είναι όνειδος λαών. 14:34 Απόκτηση της σοφίας Πόσον καλητέρα είναι η απόκτηση της σοφίας, παρά το χρυσίον και προκριτωτέρα η απόκτησις της συνέσεως, παρά το αργύριον! Όστις αποδίδει κακόν αντί καλού Όστις αποδίδει κακόν αντί καλού, κακόν δεν θέλει αναχωρήσει από του οίκου αυτού. 17:13 Ιατρικόν Η ευφραινομένη καρδία δίσει ευεξίαν ως ιατρικόν, το δε κατεθλιμμένον πνεύμα ξηραίνει τα οστά. 17:22 Τα χείλη της γνώσεως Υπάρχει χρυσίον, και πλήθος μαργαριτών, τα χείλη όμως της γνώσεως είναι το πολύτιμον κειμήλιον. 20:15 Ψευδής μάρτυς Ο ψευδής μάρτυς δεν θέλει μείνει ατιμώρητος, και ο λαλών ψεύδη θέλει απολεσθή. 19:5 Ο ελεών πτωχόν Ο ελεών πτωχόν δανείζει εις τον Κύριον, και θέλει γείνει εις αυτόν η ανταπόδοσις αυτού. 19:17 Τις αναμάρτητος; Τίς δύναται να είπη, Εκαθάρισα την καρδίαν μου, είμαι καθαρός από των αμαρτιών μου; 20:9 Γυνή φιλέρις Καλήτερον να κατοική τις εν γωνία δώματος, παρά εν οίκω ευρυχώρω μετά γυναικός φιλέριδος. 21:9 Ας μη ζηλεύη η καρδία σου τους αμαρτωλούς Ας μη ζηλεύη η καρδία σου τους αμαρτωλούς, αλλ' έσο εν τω φόβω του Κυρίου όλην την ημέραν, διότι βεβαίως είναι αμοιβή, και η ελπίς σου δεν θέλει εκκοπή. 23:17-18 Υπάκουε εις τον πατέρα σου Υπάκουε εις τον πατέρα σου, όστις σε εγέννησε, και μη καταφρόνει την μητέρα σου, όταν γηράση. 23:22 Μη κάμνε φιλίαν μετά ανθρώπου θυμώδους Μη κάμνε φιλίαν μετά ανθρώπου θυμώδους, και μετά ανθρώπου οργίλου μη συμπεριπάτει, μήποτε μάθης τας οδούς αυτού, και λάβης παγίδα εις την ψυχήν σου. 22:24-25 |
Ανθρωπον ταχύν εις τους λόγους Είδες άνθρωπον ταχύν εις τους λόγους αυτού; περισσοτέρα ελπίς είναι εκ του άφρονος παρά εξ αυτού.29:20 Ακουεν συμβουλήν Ακουεν συμβουλήν και δέχου διδασκαλίαν, δια να γείνεις σοφός εις τα έσχατά σου. 19:20 Ο πένης λαλεί μετά ικεσιών Ο πένης λαλεί μετά ικεσιών, αλλ' ο πλούσιος αποκρίνεται μετά σκληρότητος. 18:23 Ο άφρονας Και αν κοπανίσεις δια κοπάνου τον άφρονα εν ιγδίω μεταξύ σίτου καπνιζομένου, η αφροσύνη αυτού δεν θέλει χωρισθή απ' αυτού. 27:22 Η γλυκύτης του φίλου Τα μύρα και τα θυμιάματα ευφραίνουσι την καρδίαν, και η γλυκύτης του φίλου δια της εγκαρδίου συμβουλής. 27:9 Ο οκνηρός νομίζει εαυτόν σοφώτερον Ο οκνηρός νομίζει εαυτόν σοφώτερον παρά επτά σοφούς γνωμοδότας. 26:16 Ο άφρων Ως ο κύων επιστρέφει εις τον εμετόν αυτού, ούτως ο άφρων επαναλαμβάνει την αφροσύνην αυτού. 26:11 Ανθρωπον νομίζοντα εαυτόν σοφόν Είδες άνθρωπον νομίζοντα εαυτόν σοφόν; μάλλον ελπίς είναι εκ του άφρονος, παρά εξ αυτού. 26:12 Ελάχιστα επί της γης, είναι όμως σοφώτατα Τα τέσσαρα ταύτα είναι ελάχιστα επί της γης, είναι όμως σοφώτατα. Οι μύρμηκες, οίτινες είναι λαός αδύνατος, αλλ' εν τω θέρει ετοιμάζουσι την τροφήν αυτών. Οι χοιρογρύλλιοι, οίτινες είναι λαός ανίσχυρος, αλλά κάμνουσι του οίκους αυτών επί βράχου. Οι ακρίδες, αίτινες δεν έχουσι βασιλέα , αλλ' εκβαίνουσι πάσαι ομού κατά τάγματα. Ο ασκάλαβος, όστις βαστάζεται εν ταις χερσίν αυτού, και διατρίβει εν τοις παλατίοις των βασιλέων. Εάν θελήσωσιν οι αμαρτωλοί να σε δελεάσωσι Υιέ μου, εάν θελήσωσιν οι αμαρτωλοί να σε δελεάσωσι, μη θελήσης, εάν είπωσιν, "Ελθέ μεθ' ημών, ας ενεδρεύσωμεν δι' αίμα, άς επιβουλευθώμεν αναιτίως τον αθώον, "ας καταπίωμεν αυτούς ζώντας, ως ο άδης, και ολοκλήρους ως τους καταβαίνοντας εις τον λάκκον, "θέλομεν ευρεί παν πολύτιμον αγαθόν, θέλομεν γεμίσει τους οίκους ημών από λαφύρων, "θες τον κλήρον σου μεταξύ ημών, έν βαλάντιον άς είναι εις πάντας ημάς," υιέ μου, μη περιπατήσης εν οδώ μετ' αυτών, άπεχε τον πόδα σου από των τρίβων αυτών, διότι οι πόδες αυτών τρέχουσιν εις το κακόν, και σπεύδουσιν εις το να χύσωσιν αίμα. 1:10-16 Έλεος και αλήθεια ας μη σε εγκαταλίπωσι Έλεος και αλήθεια ας μη σε εγκαταλίπωσι, δέσον αυτάς περί τον τράχηλόν σου, εγχάραξον αυτάς επί την πλάκα της καρδίας σου, ούτω θέλεις ευρεί χάριν και εύνοιαν ενώπιον Θεού και ανθρώπων. 3:3-4 Η οδός των δικαίων Η οδός όμως των δικαίων είναι ως το λαμπρόν φως το φέγγον επί μάλλον και μάλλον, εωσού γείνη τελεία ημέρα. Η οδός των ασεβών είναι ως το σκότος, δεν γνωρίζουσι που προσκόπτουσιν. Υιέ μου, πρόσεχε εις τας ρήσεις μου, κλίνον το ωτίον σου εις τα λόγια μου. 4:18-20 Τα χείλη της αλλοτρίας γυναικός Τα χείλη της αλλοτρίας γυναικός στάζουσιν ως κηρήθρα μέλιτος, και ο ουρανίσκος αυτής είναι μαλακώτερος ελαίου, το τέλος όμως αυτής είναι πικρόν ως αψίνθιον, οξύ ως μάχαιρα δίστομος. 5:3-4 Η μοιχαλίς Μη ορεχθής το κάλλος αυτής εν τη καρδία σου, και ας μη σε θηρεύσει δια των βλεφάρων αυτής. Διότι εξ αιτίας γυναικός πόρνης καταντά τις έως τμήματος άρτου, η δε μοιχαλίς θηρεύει την πολύτιμον ψυχήν. Δύναταί τις να βάλη πύρ εις τον κόλπον αυτού και τα ιμάτια αυτού να μην καώσι; Δύναταί τις να περιπατήση επ' ανθράκων πυρός, και οι πόδες αυτού να μη κατακαώσιν; Ούτω και ο εισερχόμενος πρός την γυναίκα του πλησίον αυτού, όστις εγγίζει αυτήν, δεν θέλει αθωωθή. 6:25-29 Η καρδία του συνετού Η καρδία του συνετού ζητεί γνώσν, το δε στόμα των αφρόνων βόσκει μωρίαν. 15:14 Ο Κύριος Δεν είναι σοφία, ούτε σύνεσις, ούτε βουλή, εναντίον του Κυρίου. 21:30 |
