«Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες»
Συχνά γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Κάθε χριστιανός έχει από το βάπτισμα του ένα αγαθό άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει σε κάθε ευάρεστο στον Θεό έργο.
Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ’ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων. Ο Φύλακας άγγελος μυστικά κατευθύνει επίσης και τα βήματά του σε καθετί καλό και τον απομακρύνει όσο του είναι επιτρεπτό, από το κακό και την αμαρτία. Δεν στέκεται όμως απλά σαν προστάτης της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου, αλλά γίνεται ένα εν Πνεύματι Αγίω με την ψυχή αυτή, γι’ αυτό πονάει και αγωνιά για την ψυχή που του δόθηκε.
https://www.youtube.com/watch?v=eojxssdyNVg
Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς. Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους. Στα παλιά χρόνια ο αρχάγγελος Μιχαήλ λογαριάζονταν ως ο φύλακας άγγελος του λαού του Ισραήλ. Ο προφήτης Ωσηέ τον είδε στην Ιεριχώ και τον άκουσε να λέει πως αυτός ήταν ο αρχηγός του στρατού του Θεού. Και στο Δανιήλ ο αρχάγγελος Γαβριήλ μίλησε για τον αρχάγγελο Μιχαήλ λέγοντας: «Και εν τω καιρώ εκείνω αναστήσεται Μιχαήλ ο άρχων ο μέγας, ο εστηκώς επί τους υιούς του λαού σου» (Δαν. 12,1). Ο απόστολος Ιούδας αναφέρει: «Μιχαήλ ο αρχάγγελος, ότε τω διαβόλω διακρινόμενος διελέγετο περί του Μωυσέως σώματος» (Ιούδ. 9). Σαν φύλακας του λαού ήταν και φύλακας του νεκρού σώματος του ηγέτη τους Μωυσή.
Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μαρτυρεί για τον προσωπικό του φύλακα άγγελο: «Κάθε φορά που επιθυμούσα ν’ ανέβω περισσότερο στην πνευματική ζωή, ο άγγελος εμφανιζόταν και με φώτιζε». Ο Μέγας Βασίλειος γράφει: «ο άγγελος δε θα απομακρυνθεί από μας, έκτος κι αν τον απομακρύνουμε εμείς με τις πονηρές μας πράξεις. Όπως ο καπνός απομακρύνει τις μέλισσες κι η κακοσμία τα περιστέρια, έτσι κι η δυσώδης αμαρτία μας απομακρύνει από μας τον άγγελο που προστατεύει τη ζωή μας».
Κατά την Ιερά Παράδοση, ο Φύλακας άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του. Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλλίτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: «Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες».
Εκτός από τον φύλακα άγγελο ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους αγγέλους στην ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο. Περί αυτών των θείων λόγων, ο Θείος Παύλος λέγει: Ότι οι άγγελοι είναι «λειτουργικά πνεύματα προς διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομεί σωτηρία» (Εβρ. 1,14). Με αυτό τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους χριστιανούς, διότι φανερώνει Ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι’ αυτούς, αφού τους αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν την σωτηρία των ανθρώπων.
Κυρές του Μεσημεριού
Μεσημεριανή ραστώνη και το τραγούδι των τζιτζικιών να ταράσσει τον τόπο. Μεσημέρι μέσα στη καρδιά του καλοκαιριού, η ώρα που όλα ησυχάζουν για κάποιες στιγμές. Από όταν είμασταν παιδιά και η κάψα του καλοκαιριού εκείνες τις ώρες κορυφωνόταν, οι μητέρες μας μάς έλεγαν να ησυχάζουμε και να μένουμε στο σπίτι μέχρι να έρθει το απόγευμα. Όσο και να θέλαμε να βουτήξουμε στη θάλασσα για να δροσιστούμε, οι ώρες εκείνες ήταν ιερές κι ας είχε γίνει η καρδιά μας μια ολάκερη ακρογιαλιά.
Αυτή η καλοκαιρινή συνήθεια έχει ένα βαθύ παρελθόν, όταν το καλοκαίρι ήταν πολύ διαφορετικό. Πριν πολλά πολλά χρόνια, τις εποχές χωρίς διακοπές, χωρίς δροσιστικά ροφήματα και κλιματιστικά, οι άνθρωποι κάτω από δύσκολες συνθήκες μέσα στο λιοπύρι δούλευαν σκληρά και προετοιμάζονταν για τον κρύο και μακρύ χειμώνα που θα ερχόταν. Αλωνίσματα, συγκομιδές και καρποί χρύσιζαν κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο. Τα πολύ ζεστά μεσημέρια οι άνθρωποι συνήθιζαν να μη μετακινούνται εκτός σπιτιού, έκλειναν τις πόρτες τους και η φαντασία τους έπλαθε πλάσματα απόκοσμα που είχαν τη συνήθεια να κυκλοφορούν μόνο τα μεσημέρια στους δρόμους ή να καραδοκούν στα δάση.
Αυτές οι παράξενες δοξασίες ταξιδεύουν πίσω στην αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι πίστευαν πως οι ώρες του μεσημεριού ήταν ιερές ώρες των θεών και πως κανείς δεν έπρεπε να τους ταράσσει την ηρεμία. Αναφέρεται ακόμα, πως ο τραγοπόδαρος θεός Πάνας οργίζονταν όταν κάποιος τον ξυπνούσε στις εξοχές και στα ρουμάνια όπου κοιμόταν. Ο Στάτιος, ο Λατίνος συγγραφέας του 1ου αιώνα (45-96 μ.Χ.), στο βιβλίο του Θηβαϊδα παρουσιάζει έναν κατάλογο με δαίμονες και πλάσματα αναφερόμενος στον πιο επικίνδυνο δαίμονα ονόματι «daemon meridianus», ο οποίος εμφανιζόταν το καταμεσήμερο προκαλώντας ανενόχλητος βαρεμάρα και δυσαρέσκεια τους ανυποψίαστους θνητούς.
Ο δαίμονας του μεσημεριού ή αλλιώς Noonday Devil, Demon of Noontide ή Midday Demon, είναι η προσωποποίηση και το συνώνυμο της ακηδίας που στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε αδιαφορία. Οι παλαιοχριστιανοί μοναχοί όμως χρησιμοποίησαν τον όρο για να ορίσουν μια πνευματική κατάσταση αδιαθεσίας και από εκεί ο όρος έλαβε έναν έντονα χριστιανικό ηθικό τόνο. Στη σύγχρονη εποχή συνδέεται με την κατάθλιψη. Ο μεσημβρινός, λοιπόν, δαίμονας στην πρώιμη μοναστική δαιμονολογία και την πρωτοψυχολογία κατέχει σημαντική θέση, καθώς θεωρείται υπεύθυνος για την άσχημη κατάσταση στην οποία οδηγούνταν οι μονάχοι με αποτέλεσμα να μην έχουν διάθεση να εργαστούν ή να προσευχηθούν. Αποτέλεσμα ήταν η ακηδία να θεωρείται ένα από τα σοβαρότερα αμαρτήματα του ανθρώπου.
Οι Βυζάντιοι συγγράφεις αναφέρουν επίσης τα «μεσημβρινά δαιμόνια» ως δαίμονες που πλησίαζαν τους ανθρώπους με σκοπό το θανατικό ενώ η λαογραφία μας αναφέρει μύθους και παραδόσεις για μοχθηρά πλάσματα του μεσημεριού που όποιον έπιαναν κατά τύχη του προκαλούσαν μεγάλο κακό. Κάποιες τέτοιες παραδόσεις είναι αποτυπωμένες στο βιβλίο του μεγάλου μας λαογράφου Ν. Πολίτη:
«Στα έρμα σταυροδρόμια οι πειρασμοί στρώνουν το μεσημέρι την τάβλα των και τρων δίχως να φαίνονται. Αν περάσει κανείς από κει και πατήση ταις τάβλαις, ή αυτούς, οι πειρασμοί τον βιστηρούνε…»
Έτσι όταν όλοι πίσω από τις σφαλιστές πόρτες κοιμούνταν ή απλά περίμεναν καρτερικά να περάσουν οι ώρες, κάποια πλάσματα σουλατσάριζαν αθόρυβα στα δρομάκια των χωριών της ελληνικής υπαίθρου. Αυτοί ήταν οι Μεσημεριάτες, πλάσματα υπερφυσικά, κάτι ανάμεσα σε δαίμονες και καλικαντζάρους που έβγαιναν κυρίως το μεσημέρι και όποιον συναντούσαν να τριγυρνά έξω από το σπίτι του, μέσα στην κάψα του καλοκαιριού, τον λάβωναν, δημιουργώντας του πονοκεφάλους. Τα μικρά παιδιά δε τα απήγαγαν, πηγαίνοντάς τα στην κρυψώνα τους που κανείς δεν ήξερε που ήταν.
«Στη θέση Κλήμα, όπου είναι χαλάσματα παλαιάς πολιτείας, ο τόπος είναι στοιχειωμένος. Βγαίνουν στοιχειά, και όποιος περάσει από κει τη νύχτα ή μες στο μεσημέρι τον λαβώνουν. Το μεσημέρι, και μάλιστα στην καρδιά του καλοκαιριού, βγαίνουν εκεί οι Μεσημεριάτες, κάτι φαντάσματα που τα λεν έτσι για την ώρα που βγαίνουν…»
Δεν είναι μόνο οι Μεσημεριάτες που κυκλοφορούν καταμεσήμερο αλλά και η Καλαμοδόντα ή Καλαμοδόντω. Ένα πλάσμα που γέννησε η φαντασία των ανθρώπων με σκοπό να εκφοβίσουν τα παιδιά για να μείνουν στο σπίτι κατά την διάρκεια του μεσημεριού. Πίστευαν πως έτρωγε τα άτακτα παιδιά με τα πελώρια δόντια της που έμοιαζαν σαν καλάμια. Αναφερόταν ως θηλυκό πλάσμα με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, δίποδο, με ύψος δυο μέτρα, πόδια τραγίσια και ουρά λύκου. Μερικές φορές την περιέγραφαν να φοράει και ένα τσουβάλι ως ρούχο, πάνω στο δύσμορφο σώμα της.
Αν νομίζετε ότι μόνο κάποια αποκρουστικά και τρομερά στην όψη πλάσματα του μεσημεριού μπορούσαν να ξελογιάσουν τους ανθρώπους ξεγελιέστε. Η λαογραφία μας βρίθει σαγηνευτικών πλασμάτων που εμφανίζονται από άλλους κόσμους και με τερτίπια στοιχειώνουν τους απλούς θνητούς. Τέτοια σαγηνευτικά πλάσματα είναι οι νεράιδες, γνωστές σε όλους μας για τις συνήθειές τους και τα μαγικά τους κόλπα. Μόνο που υπάρχουν και νεράιδες που δεν βγαίνουν να χορέψουν κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι σε κάποιο δροσερό ποτάμι, αλλά μέσα στη καλοκαιρινή ζεστή του Αυγούστου. Αυτές οι ιδιαίτερες νεράιδες είναι οι Αλουστίνες.
Οι Αλουστίνες, οι νεράιδες του Αυγούστου, συναντιούνται στη Σύμη. Αναφέρονται ως γυναίκες πανέμορφες, λευκοντυμένες, με μακριά ξέπλεκα μαλλιά και άσπρα μαντήλια στο κεφάλι. Λένε πως έβγαιναν από τις κρυψώνες τους την 1η Αυγούστου στις δώδεκα το μεσημέρι, γι’ αυτό πήραν τον όνομά τους από αυτόν τον μήνα (Αυγουστίνες= Αλουστίνες). Οι παλιοί τον Αύγουστο τον έλεγαν και «Άλουστο» ή «Δριμάρη» και σύμφωνα με τη λαογραφία δεν επιτρεπόταν τις έξι πρώτες μέρες του, τις δρίμες μέρες, να λούζονται γιατί αλλιώς θα τους έπεφταν τα μαλλιά.
Επίσης, οι γυναίκες στη Σύμη παλιά απέφευγαν να πηγαίνουν στα περιβόλια τους την 1η Αυγούστου μην τυχόν και συναντήσουν καμία Αλουστίνα, γιατί θα τις έβαζαν με το ζόρι να χορέψουν μέχρι να μην μπορούν να πάρουν τα πόδια τους από την κούραση. Ακόμα, δεν έκοβαν να φάνε σύκα την 1η Αυγούστου καθώς έλεγαν πως εκείνη την ημέρα ήταν αφιερωμένα στις Αλουστίνες. Αν καμία παρασπονδούσε και έτρωγε, θα την τρέλαναν οι όμορφες ξωθιές.
Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, οι Αλουστίνες είχαν πόδια τράγου ή αυτιά γάιδαρου. Αν τυχόν κάποιος κακομοίρης τις συναντούσε στο διάβα του τότε αυτές τον άρπαζαν για χορό τραγουδώντας «Πάμπακος ή Μόλυβος;» εννοώντας «Βαμβάκι ή Μολύβι;» . Αν κάποιος απαντούσε «Πάμπακος» τότε οι Αλουστίνες τον έπαιρναν μαζί τους και χάνονταν ή τον πέταγαν ψηλά ώσπου δεν έμενε τίποτα από αυτόν. Αν απαντούσε «Μόλυβος» τότε τον ζουλούσαν τόσο πολύ μέχρι που έσκαγε. Μόνο αν ήταν δασκαλεμένος από κάποιον μεγαλύτερο και έλεγε «Σίδηρος» τότε τον αφήναν να φύγει. Έπρεπε να ξέρει τη σωστή απάντηση όποιος συναντούσε καταμεσήμερο Αλουστίνα για να γλιτώσει.
Οι ιστορίες των παλιών λένε ακόμα πως αν βρεις Αλουστίνα το μεσημέρι και προλάβεις να την πιάσεις από τα μαλλιά, τότε αυτή σε ακολούθα στο σπίτι σου. Ακόμα μπορείς να πιάσεις μια Αλουστίνα όταν λαλεί ο πετεινός και πάνε να φύγουν. Αφού διαλέξεις όποια θες, την κρατάς σφιχτά από το χέρι. Όταν κράξει πάλι ο πετεινός, εκείνη μένει μόνη της και θέλει δεν θέλει ακολουθεί αυτόν που την αιχμαλώτισε. Τούτα τα μαρτυρά ο Ν. Πολίτης στις Παραδόσεις του:
«…Σαν εύρεις το μεσημέρι Αλουστίνες, να προφτάσεις να πιάσεις καμίαν απού τα μαλλιά. Αν πιάσεις καμίαν Αλουστίνα, να την βάλεις να ‘λέθει. Ποτές δεν σώνεται το λέσιμο της Αλουστίνας…»
Μπορεί το ελληνικό καλοκαίρι να είναι αξεπέραστο με τον λαμπερό ήλιο και την γλυκιά του θέρμη, όμως όπου υπήρχαν άνθρωποι που μοχθούσαν δουλεύοντας τη γη μέσα στο λιοπύρι, γεννήθηκαν μύθοι που ήταν ζυμωμένοι με τα χώματα που σκάλιζαν χρόνια ολόκληρα.
