Έχετε παρατηρήσει πόσο εύκολο είναι να μιλάς και πόσο δύσκολο είναι να γράφεις; Κάπως έτσι, καταβάλλουμε περισσότερη προσπάθεια για να είμαστε ακριβείς όταν γράφουμε. Προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο ξεκάθαροι γίνεται. Αλλά όταν μιλάμε, τείνουμε να μιλάμε και να μιλάμε, χωρίς να λέμε πολλά. Μερικές φορές κατά τη διάρκεια συνομιλιών με άλλους, πιάνω τον εαυτό μου να ξεκινά μια πρόταση χωρίς να γνωρίζει τι πραγματικά θέλω να πω. Αυτό σημαίνει απλά ότι μιλάμε για να μιλάμε. Όταν μιλάμε χωρίς συνείδηση, τείνουμε να λέμε πράγματα που δεν έχουν νόημα ή δεν είναι ακριβή.
Για παράδειγμα, πολλοί από εμάς κάνουμε επικριτικές παρατηρήσεις. Ο Επίκτητος εξήγησε καλά αυτό το σημείο:
Αυτό συμβαίνει συνεχώς αυτές τις μέρες, ειδικά στο διαδίκτυο. Σε κάποιον δεν αρέσει το Χ, επομένως το άτομο είναι Υ. Το Υ είναι πάντα μια ετικέτα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Κάποιος είναι άνθρωπος με μίσος, είναι αρνητής, πρόβατο, εξτρεμιστής, ευκολόπιστος και ούτω καθεξής. Κάθε φορά που οι άνθρωποι κάνουν τέτοιου είδους παρατηρήσεις, σημαίνει ότι κάνουν κακές παρατηρήσεις. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι κακοί ή ανακριβείς. Μπορούμε μόνο να πούμε ότι κάνουν ανακριβείς παρατηρήσεις.
Μία από τις θεμελιώδεις ιδέες στον Στωικισμό είναι ότι δεν ξέρουμε τι σκέφτονται οι άνθρωποι, επομένως, θα πρέπει να αποφεύγουμε να κάνουμε υποθέσεις σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι κάνουν ορισμένα πράγματα. Κι όμως, αυτή είναι η αγαπημένη ασχολία πολλών ανθρώπων. Μας αρέσει να κάνουμε εικασίες σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι κάνουν ή λένε πράγματα. Αυτό σημαίνει ότι βασιζόμαστε σε υποθέσεις και κατασκευασμένες ιστορίες — όχι σε γεγονότα. Αν υπάρχει κάτι λιγότερο ακριβές από αυτό, θα ήθελα να το μάθω.
Για να ζείτε ως Στωικοί, εξασκηθείτε στην ακρίβεια του λόγου σας. Μπορείτε να ξεκινήσετε την εξάσκηση με τη γραφή. Όταν γράφετε, έχετε περισσότερο χρόνο να σκεφτείτε τι λέτε. Όταν γράφετε μια πρόταση, μπορείτε να αφιερώσετε μερικά δευτερόλεπτα για να τη σκεφτείτε, να πατήσετε το backspace και να ξεκινήσετε από την αρχή. Δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό στις συνομιλίες. Ένα σκληρό γεγονός για τους ανθρώπους είναι ότι όταν τους λες κάτι, είναι δύσκολο να το ξεχάσουν. Όταν είστε σε μια έντονη διαμάχη και φωνάζετε κάποιον με διάφορα επίθετα, νιώθει πληγωμένος. Δεν μπορείτε να πατήσετε το backspace σε αυτό. Λέμε συχνά, «Δεν το εννοούσα έτσι!» Το να είστε ακριβείς στα λόγια σας, πηγαίνει πιο πέρα από την αποφυγή υποθέσεων. Σημαίνει επίσης ότι λες αυτό που εννοείς. Και ότι χρησιμοποιείς τα λόγια σου για να επικοινωνείς σωστά.
Πριν ξεκινήσω να μελετώ και να εφαρμόζω τον Στωικισμό, πρέπει να ομολογήσω ότι δεν έδινα σημασία στο να είμαι ακριβής στον τρόπο που επικοινωνούσα. Απλώς θα ξεστόμιζα το πρώτο πράγμα που μου ερχόταν στον μυαλό. Τις περισσότερες φορές αυτό δεν οδηγεί σε προβλήματα. Αλλά όταν κάνετε σημαντικές συζητήσεις, αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Για παράδειγμα, αν τσακώνεστε με κάποιον και τα πράγματα τείνουν να γίνουν συναισθηματικά, το να πείτε το λάθος πράγμα μπορεί να τα κάνει όλα χειρότερα. Αν πείτε κάτι σαν, «Ίσως θα έπρεπε να πεθάνεις», δεν μπορείτε να το πάρετε πίσω λίγα δευτερόλεπτα αργότερα.
Ή αν συνομιλείτε και πείτε, “Δεν ξέρω αν αυτό θα πετύχει“. Μπορεί να νομίζετε ότι είστε σκεπτικοί ή προσεκτικοί αλλά το άλλο άτομο μπορεί να πιστεύει ότι δεν έχετε αυτοπεποίθηση.
Μου αρέσει να γράφω πολύ γιατί με αναγκάζει να είμαι σαφής, κάτι που μεταφράζεται και στην ακρίβεια των λόγων μου όταν μιλάω. Κάθε φορά που γράφετε κάτι σημαντικό, αφιερώστε χρόνο για να επεξεργαστείτε το γραπτό σας αρκετές φορές για σαφήνεια. Όταν γράφεις και μιλάς με σαφήνεια, γίνεσαι αυτόματα πιο καλός στην επικοινωνία.
Σκεφτείτε όλα τα οφέλη που έχει ο Στωικισμός. Δεν θα σας βοηθήσει μόνο να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματά σας. Σας βοηθά επίσης να βελτιώσετε τις σχέσεις σας με τους άλλους μέσω αποτελεσματικής επικοινωνίας. Χωρίς τον Στωικισμό, δεν θα έγραφα ούτε αυτό το γράμμα. Δεν είναι συναρπαστικό; Και όλα ξεκίνησαν διαβάζοντας τα ακριβή λόγια του Σενέκα, του Επίκτητου και του Μάρκου Αυρήλιου.
