Γαλαξίες υπόκεινται σε σύγκρουση
που θα οδηγήσει στην τελική συγχώνευσή τους
Σήμερα γνωρίζουμε ότι ζούμε σε έναν πλανήτη από τους οχτώ που περιφέρονται γύρω από ένα αστέρι, από 300 δισεκατομμύρια αστέρια που υπάρχουν σε κάθε γαλαξία, από 200 δισεκατομμύρια έως 2 τρισεκατομμύρια γαλαξίες που υπολογίζονται συνολικά στο Σύμπαν. Πώς όμως δημιουργήθηκε;
Η θεωρία της μεγάλης έκρηξης είναι αυτή που έχει επικρατήσει σήμερα και παραμένει η πληρέστερη θεωρία για την εξήγηση της εξέλιξης του Σύμπαντος. Όλα ξεκίνησαν το 1929 με τον Edwin Hubble. Έχοντας στην κατοχή του ένα από τα πιο προηγμένα τηλεσκόπια της εποχής παρατήρησε στον ουρανό διάφορα αντικείμενα, πιο συγκεκριμένα την Ανδρομέδα, συμπεραίνοντας πως βρίσκεται πολύ μακριά για να ανήκει στον γαλαξία μας. Μέχρι τότε υπήρχε η άποψη πως το Σύμπαν είναι ο ίδιος μας ο γαλαξίας, όμως τότε ήρθε η στιγμή να αναγνωρίσουμε την Ανδρομέδα ως έναν άλλον γαλαξία με δικά του αστέρια που απέχει 2.500.000 έτη φωτός από τη Γη και είναι ο κοντινότερος σε αυτή.
Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε το εφαλτήριο της θεωρίας, που παρ’ όλες τις διορθώσεις που έχουν γίνει μοιάζει να είναι πανίσχυρη. Ο Hubble συνέχισε και χρησιμοποιώντας το φαινόμενο Doppler έκανε παρατηρήσεις των μακρινών γαλαξιών. Μία φωτεινή πηγή όταν απομακρύνεται μεταβάλλει το χρώμα της προς το κόκκινο. Έτσι λοιπόν συμπέρανε πως οι γαλαξίες απομακρύνονται από εμάς με τρομερά μεγάλες ταχύτητες. Μάλιστα διαπίστωσε πως όσο πιο μακριά βρίσκεται ένας γαλαξίας τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται. Άρα μαντέψτε που οδηγήθηκε; Το Σύμπαν διαστέλλεται και μάλιστα επιταχυνόμενα!
Αρχικά υπήρχε η άποψη πως εφόσον τα πάντα απομακρύνονται από εμάς είμαστε και το κέντρο του Σύμπαντος. Κάτι τέτοιο όμως δεν εξηγεί ακριβώς την όλη κατάσταση. Στην πραγματικότητα σε οποιοδήποτε σημείο του Σύμπαντος και να βρισκόμασταν θα βλέπαμε τους μακρινούς γαλαξίες να απομακρύνονται, εκτός από κάποιους που είναι βαρυτικά συνδεδεμένοι με τον δικό μας. Μπορούμε να σκεφτούμε πως είμαστε ένα σημείο στην επιφάνεια ενός μπαλονιού. Τη στιγμή που φουσκώνει θα βλέπαμε όλα τα υπόλοιπα σημεία να απομακρύνονται από εμάς.
Ας φανταστούμε τώρα πως γυρίζουμε το χρόνο προς τα πίσω. Θα βλέπαμε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα, τους γαλαξίες δηλαδή να πλησιάζουν ο ένας τον άλλον μέχρι τη στιγμή που θα συγκεντρώνονταν όλοι σε ένα σημείο. Αυτό που ονομάσαμε «Μοναδικότητα»! Ολόκληρο το Σύμπαν θα συγκεντρώνονταν σε αυτό το σημείο που θα είχε τεράστια θερμοκρασία αλλά και πυκνότητα. Η μεγάλη έκρηξη δημιουργήθηκε από αυτό το σημείο πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια και παρά την ονομασία της θεωρίας δεν πρόκειται πραγματικά για μια έκρηξη αλλά για μία ξαφνική και ταχύτατη διαστολή του σημείου της Μοναδικότητας που αποτέλεσε την απαρχή του Σύμπαντος. Την παρομοίασαν με μία κοσμική έκρηξη θεωρώντας τους γαλαξίες σαν τα υπολείμματα αυτού του Big Bang που διασκορπίστηκαν παντού.
Πριν τη μεγάλη έκρηξη
Το ερώτημα που γεννάται στους περισσότερους είναι προφανές. Τι υπήρχε πριν τη μεγάλη αυτή έκρηξη; Η ερώτηση αυτή δεν έχει νόημα, όπως δεν έχει νόημα να αναρωτηθεί κανείς τι βρίσκεται νοτιότερα από τον Νότιο Πόλο. Ο λόγος είναι πως σύμφωνα με την καθιερωμένη θεωρία της κοσμολογίας, η Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν μόνο η απαρχή του σύμπαντος, αλλά και η απαρχή του χρόνου. Επομένως, η παραπάνω ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί, γιατί ακριβώς δεν υπάρχει αυτό το πριν.
Η άποψη αυτή δεν ικανοποιεί όμως πολλούς στον επιστημονικό κόσμο. Πολλοί πιστεύουν πως ο κόσμος αποτελεί τη συνέχεια ενός προηγούμενο Σύμπαντος που σταμάτησε να συστέλλεται και έτσι αναπηδήσαμε στη δική μας εποχή. Επίσης, τα τελευταία χρόνια η άποψη πως το Σύμπαν υπήρχε αέναα έχει αρχίσει να ισχυροποιείται. Μία τέτοια θεωρία θα απαντούσε πιο εύκολα στο ερώτημα που αναζητάμε σχετικά με το παρελθόν του κόσμου μας.
Το μέλλον
Μπορούμε να φανταστούμε πως με τη συνεχόμενη αυτή διαστολή σε τρισεκατομμύρια χρόνια θα έχουν αυξηθεί πάρα πολύ οι αποστάσεις μεταξύ των γαλαξιών. Τόσο πολύ που η ταχύτητα διαστολής θα έχει ξεπεράσει αυτή του φωτός και η λάμψη τους δεν θα μπορεί να ανιχνευτεί από τους ανθρώπους. Άρα το συμπέρασμα που θα προκύψει από τα νοήμονα όντα εκείνης της εποχής είναι πως το Σύμπαν είναι ο δικός μας μόνο γαλαξίας! Τι γίνεται όμως με τους γαλαξίες που είναι συνδεδεμένοι βαρυτικά και πλησιάζουν ο ένας τον άλλον; Σε τέσσερα τρισεκατομμύρια χρόνια από τώρα ο κοντινότερος μας γαλαξίας, η Ανδρομέδα, θα ενωθεί με τον δικό μας. Μόλις η Ανδρομέδα πέσει πάνω μας, θα ακολουθήσει ένας κατακλυσμικός αστρικός χορός που θα διαρκέσει μερικά δισεκατομμύρια χρόνια.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως θα μπορέσει το ηλιακό μας σύστημα να επιβιώσει από αυτή τη μάχη λόγω του μεγέθους του αντιπάλου. Οι ειδικοί λένε πως κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί λόγω των μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των άστρων. Οι μάχες πολλές για το μέλλον, η σύγκρουση με την Ανδρομέδα, ο Ήλιος που θα διασταλεί και θα καταπιεί τους πλανήτες του σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια ή που θα σβήσει σε 6 δισεκατομμύρια χρόνια, η σύγκρουση με αστεροειδή, τεράστια σουπερνόβα. Ένα είναι σίγουρο, το πιο πιθανό σενάριο για τον πολιτισμό μας είναι να έρθει αντιμέτωπος με ένα μετεωρίτη διαμέτρου κάποιων χιλιομέτρων με ολέθριος συνέπειες στο κλίμα της Γης και κατ’ επέκταση στη ζωή του πλανήτη. Έως τώρα η επιστήμη δεν έχει βρει τρόπο να αντιμετωπίσει μία τέτοια απειλή, η οποία κάνει τα εθνικά θέματα που μας απασχολούν ασήμαντα. Η ανθρωπότητα θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την ευάλωτη θέση της στο Σύμπαν και να δημιουργήσει μία εθνική ασπίδα απέναντι σε τέτοιου είδους καταστροφικά φαινόμενα.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως θα μπορέσει το ηλιακό μας σύστημα να επιβιώσει από αυτή τη μάχη λόγω του μεγέθους του αντιπάλου. Οι ειδικοί λένε πως κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί λόγω των μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των άστρων. Οι μάχες πολλές για το μέλλον, η σύγκρουση με την Ανδρομέδα, ο Ήλιος που θα διασταλεί και θα καταπιεί τους πλανήτες του σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια ή που θα σβήσει σε 6 δισεκατομμύρια χρόνια, η σύγκρουση με αστεροειδή, τεράστια σουπερνόβα. Ένα είναι σίγουρο, το πιο πιθανό σενάριο για τον πολιτισμό μας είναι να έρθει αντιμέτωπος με ένα μετεωρίτη διαμέτρου κάποιων χιλιομέτρων με ολέθριος συνέπειες στο κλίμα της Γης και κατ’ επέκταση στη ζωή του πλανήτη. Έως τώρα η επιστήμη δεν έχει βρει τρόπο να αντιμετωπίσει μία τέτοια απειλή, η οποία κάνει τα εθνικά θέματα που μας απασχολούν ασήμαντα. Η ανθρωπότητα θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την ευάλωτη θέση της στο Σύμπαν και να δημιουργήσει μία εθνική ασπίδα απέναντι σε τέτοιου είδους καταστροφικά φαινόμενα.
*Γρηγόρης Παπουτσής
Βιβλιογραφία:
Στράτος Θεοδοσίου, October 9 2017, Η Θεωρία της μεγάλης Έκρηξης εισβάλει στη σκέψη
Ethan Siegel, September 21 2017, The Big Bang was not the beginning after all
Adam Becker,June 2 2015, How will the universe end?
Απόφοιτος του τμήματος Φυσικής Ιωαννίνων με εξειδίκευση στη φιλοσοφία των μαθηματικών από το ΕΚΠΑ.
