Η κάθε μας μέρα είναι γεμάτη από επιλογές. Επιλέγουμε το ‘ένα’ κι όχι το ‘άλλο’. Αποφασίζουμε να διαβούμε ένα μονοπάτι εγκαταλείποντας κάθε άλλο. Η μία επιλογή μας προορίζεται να ζήσει ενώ κάθε άλλη να πεθάνει. Δεν είναι καθόλου τυχαία η χρήση των λέξεων που εμπεριέχουν την έννοια του φόνου.
Στην αγγλική γλώσσα η λέξη "decide" προέρχεται από τη λατινική "decidere" κι εμπεριέχει τη ρίζα "cidere" που σημαίνει "σκοτώνω". Αναλόγως προέρχονται και οι λέξεις "homicide=φόνος" και "suicide=αυτοκτονία".
Σύμφωνα με μια ψυχαναλυτική οπτική, προκειμένου να αποφύγουμε τον ‘φόνο’ των ατέλειωτων επιλογών μας, επιλέγουμε ασυνείδητα να μείνουμε κολλημένοι στην αναποφασιστικότητα (indecision). Έτσι, για να αποφύγουμε την αναποφασιστικότητα θα πρέπει να μπορέσουμε να αντέξουμε το γεγονός ότι έχουμε ‘σκοτώσει’ μια ή περισσότερες επιλογές.
Δυστυχώς δεν μπορούμε να έχουμε όλες τις επιλογές στη ζωή. Οι επιλογές είναι ατελείωτες, ενώ η διάρκεια της ζωής μας περιορισμένη. Έτσι πρέπει να κάνουμε πάντα επιλογές ακόμη και να επιλέξουμε να μην πάρουμε απόφαση για κάτι. Στο τέλος βέβαια είναι ο ίδιος μας ο θάνατος που αποτελειώνει τις επιλογές που αφήσαμε κι ευχηθήκαμε να είχαμε κάνει. Κατά μία έννοια, κάθε επιλογή που κάνουμε εμπεριέχει και έναν ‘θάνατο’ και συγκεκριμένα τον θάνατο της φαντασίωσής μας ότι έχουμε ατελείωτες επιλογές αλλά κι ατελείωτη διάρκεια ζωής. Κάθε φορά που επιλέγω λοιπόν συμβιβάζομαι σε ασυνείδητο επίπεδο με τη θνητότητά μου.
Όταν φτάσω να κάνω μια επιλογή μπορεί να μου δημιουργηθούν ενοχές αφού επιλέγω εκείνο που εγώ ΘΕΛΩ. Κι αυτό που θέλω μπορεί να μην αρέσει στους αγαπημένους μου. Έτσι με τις επιλογές μας αποκαλύπτουμε στους αγαπημένους μας ότι τελικά δεν είμαστε αυτοί που νομίζουν. Οι επιλογές μας ΔΕΝ είναι πάντα οι επιλογές τους γιατί ακριβώς δεν είμαστε ΑΥΤΟΙ. Κι αυτοί δεν είναι ΕΜΕΙΣ.
Αν κάποιος επιθυμεί εμείς να θέλουμε εκείνο που αυτός θέλει, τότε η διαφορετική επιλογή μας θα του προξενήσει πολύ πόνο. Θα αποκαλύψει ότι δεν είμαστε όπως στη φαντασίωσή του και τότε θα νιώσει πληγωμένος. Γιατί δεν θέλουμε αυτό που εκείνος θέλει. Και το αποτέλεσμα είναι να αισθανόμαστε εμείς ΕΝΟΧΕΣ.
Αν για παράδειγμα, κάποιος θέλει τη φιλία μου ενώ εγώ δεν θέλω τη δική του καταλαβαίνω ότι η επιλογή μου θα τον πληγώσει. Θα αισθανθώ ενοχές ξέροντας ότι η επιλογή μου του προκαλεί πόνο. Την ίδια στιγμή όμως αν πω ‘ναι’ σε αυτόν κι ‘όχι’ σε μένα, θα υποστώ τις ενοχές της προδοσίας του ίδιου μου του εαυτού. Αν δε μπορέσω λοιπόν να τις αντιμετωπίσω, θα αντιμετωπίζω όλη μου τη ζωή μια στάση υπερβολικής δέσμευσης, όχι απέναντι στους άλλους αλλά στην προσπάθεια να αποφύγω τις ενοχές μου.
Παρόλα αυτά, πρέπει να είμαστε δυνατοί κι ικανοί να αντέξουμε αυτές τις ενοχές με το να προχωρήσουμε στην επιλογή μας, με το να ‘δολοφονήσουμε’ όλες τις άλλες επιλογές άρα και κάποιες σχέσεις μας, με το να επιμείνουμε να παραμείνουμε ‘εμείς’ κι όχι ‘αυτοί’.
Όταν επιλέξουμε ένα μέλλον για μας, ‘σκοτώνουμε’ ένα άλλο μέλλον. Όταν επιλέξουμε μια σχέση, ‘σκοτώνουμε’ όλες τις άλλες σχέσεις. Όταν επιλέξουμε ένα άτομο δεν επιλέγουμε κάποιο άλλο. Ακόμη κι ο πολυγαμικός τύπος κάνει μια επιλογή: να μην είναι μονογαμικός.
Αν δεν μπορούμε να κάνουμε μια επιλογή λόγω των ενοχών μας, κάνουμε μια ‘αυτοκτονική’ επιλογή: την αναποφασιστικότητα. Με αυτήν προσπαθούμε να αποφύγουμε την ‘δολοφονία’ των άλλων επιλογών μας. Κι αυτό μας κάνει να μένουμε στάσιμοι και κολλημένοι, ‘σκοτώνοντας’ τη ζωή μας, προσπαθώντας να σταματήσουμε το ποτάμι ενώ αυτό συνεχίζει να ρέει. Ή ακόμη, περιμένουμε από την ίδια τη ζωή να κάνει τις επιλογές για μας, και τις κάνει. Καθώς περνάει ο καιρός, περνάει ο χρόνος για να σπουδάσουμε, να κάνουμε παιδιά, καριέρα ή ότι άλλο θέλουμε, και τότε το ποτάμι φτάνει στο χείλος του καταρράκτη.
Βουτάμε τότε στο θάνατό μας κι αναρωτιόμαστε τι συνέβη και παραλύσαμε. Μοιραία έρχεται τότε η ενοχή για τη ζωή που δε ζήσαμε, τη ζωή που θα μπορούσαμε να είχαμε, αν μπορούσαμε να αντέξουμε τις ενοχές για τις επιλογές μας.
Διασκευή κι απόδοση απο το βιβλίο
του ψυχοθεραπευτή Jon Frederickson:
The lies we tell ouselves
