1)
Ίνα τι είσαι περίλυπος και σκυθρωπάζεις πορευόμενος την οδόν του Θεού; Να λυπούνται χωρίς χαράν εκείνοι, οι οποίοι ελησμόνησαν τον Θεόν, εκείνοι, που δεν έχουν καμμίαν ελπίδα εις την ζώσαν και αέναον πηγήν του Θεού. Ημείς δε που πιστεύομεν εις τον ζώντα Θεόν και η ελπίς μας επ’ Αυτώ κρέμαται, πρέπει να χαίρωμεν, διότι έχομεν τοιούτον Πατέρα εις τους ουρανούς, όπου μας αγαπά υπέρ
πάντας τους πατέρας και τας μητέρας και έχει άπειρον μέριμναν, όπως μας καταστήση αξίους Εαυτού.
Μα σφάλλομεν κάθε στιγμήν! Ναι, δεν το αρνούμαι, αλλά ξέρομεν ότι η φύσις μας είναι εκ πηλού και την γην ποθεί και τα χαμερπή ζητεί, ότι η διάνοια του ανθρώπου «έγκειται επί τα πονηρά εκ νεότητος αυτού», και ότι βλέπομεν εντός μας νόμον, που επιδιώκει να αιχμαλωτίση την ελευθέραν θέλησιν, να την υποτάξη και δούλην της αμαρτίας να την καταστήση.
Εν πάσι τούτοις όμως θριαμβεύει η καλή θέλησις. Μας έδωκεν ο Θεός πνευματικά όπλα, με τα οποία αντιπολεμούμε την κάθε σατανικήν επίθεσιν, με την ένδοξον σημαίαν του σταυρού της ελπίδος, με την ζωντανήν ελπίδα εις Εκείνον, που είπε: «Ου μη σε ανώ, ουδ’ ου μη σε εγκαταλίπω», με την ελπίδα εις τον Χριστόν μας, όπου εκρεμάσθη εις τον Σταυρόν και πας ο εμβλέπων και ελπίζων επ’ Αυτόν ου μη καταισχυνθή.
Το πανάχραντον Αίμα το εκχυθέν επί του Σταυρού εσυγχώρησε τας αμαρτίας της ανθρωπότητος και επήγασε την ζωήν. «Μακάριος ο ελπίζων επ’ Αυτόν».
Θάρσει, παιδί μου, αύτη η λύπη σου εις χαράν γενήσεται, η λύπη αύτη μέγα καλόν σου προξενεί σε περιτειχίζει ως σιδηρούς θώραξ, ίνα μη τα πονηρά βέλη της προσηλώσεως επί των γηϊνων, σου αποσπάσουν τον νουν από την μέριμναν των ουρανίων και της αθανάτου ψυχής σου. Την χαράν θα την διαδέχεται η λύπη και την λύπην η χαρά, καθώς η νύκτα την ημέραν. Ούτως ωρίσθη εκ του Πατρός των φώτων η οδός των σωζομένων. Μόνον υπομονή και ελπίδα, αυτά εγχάραξον εις τα βάθη της καρδίας, εκ τούτων θα αντιμετωπισθούν πάντα τα εναντία.
Κρεμάσου εις τον γλυκύν μας Ιησούν. Φώναζε Αυτόν εις τας θλίψεις σου, ανάθεσον εις Αυτόν την μέριμναν των θλιβερών και Αυτός ευ σοι ποιήσει, καθώς η Άννα, η μήτηρ του προφήτου Σαμουήλ, σφόδρα λυπημένη δια την στείρωσίν της, προσέπιπτεν ενώπιον Κυρίου εκχέουσα την ψυχήν αυτής ως εξεστηκυία. Και όμως ουκ απέτυχε του αιτήματος αυτής.Τις ήλπισεν επί τον Θεόν και κατησχύνθη; Βεβαίως ελπίδα ενεργουμένην, όχι ελπίδα μεμπτήν, δηλαδή ελπίδα με την κατά δύναμιν εργασίαν πνευματικήν, διαφορετικά δεν είναι ελπίς, αλλά μυκτηρισμός. Εκ της τοιαύτης πανούργου ελπίδος ρύσαι ημάς ο Θεός.
2)
Πόσον ζημιώνεται ο άνθρωπος, όταν δεν σκέπτεται πως παιδεύεται ως τέκνον Θεού και έχει λησμοσύνην της υιότητος! Απόλυτον καθήκον και απαραίτητον επιβάλλει η αγάπη των γνησίων γονέων, να ασκήσουν επί των ιδίων τέκνων την παιδείαν. Εφ’ όσον λοιπόν ο Θεός είναι πατέρας μας, παιδεύει τα ίδιά Του τέκνα προς παιδαγωγικήν μόρφωσιν, ίνα μεταλάβουν της αγιότητος Αυτού. «Υιέ μου μη ολιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδέ εκλύου υπ’ αυτού ελεγχόμενος» ( Παροιμίαι 3,11 ). Η λησμοσύνη λοιπόν των Χριστιανών επί του ιδίου αυτών Πατρός, του Θεού, είναι μέγα κακόν, διότι, όταν η πατρική ράβδος τους κτυπήση ( πόνος, θλίψεις, πειρασμοί, κ.λ.π. ), απελπίζονται, τους κυριεύουν μύριοι λογισμοί και η παιδεία των γίνεται λίαν επίμοχθος χωρίς καμμίαν παράκλησιν.
Πόσον ωραία, μας λέγει ο Απόστολος Παύλος: « Εκλέλησθε, λέγει, της παρακλήσεως, ήτις υμίν ως υιοίς διαλέγεται» ( Εβρ. 12,5 ), ελησμονήσαμεν, λέγει, την παρήγορον συμβουλήν, ότι ως παιδιά Του ο Θεός διαλέγεται προς ημάς. Είναι αναπόφευκτος η παιδεία Κυρίου προς τα ίδιά Του παιδιά, τα οποία Αυτός γνωρίζει. Ο Θεός δεν χαρίζει, ο Θεός υπό νοσηράς αγάπης-την οποίαν πολλοί ανόητοι γονείς ασκούν επί των ιδίων των τέκνων και η οποία νοσηρά αγάπη κατόπιν θα επιφέρη εις τα αγαπώμενα την καταστροφήν των και την αιώνιον κόλασίν των-δεν κλέπτεται, ως απαθής και άγιος, ούτως ώστε, δια να μη λυπήση τα αγαπώμενα τέκνα Του, να παραβλέψη τας παρεκτροπάς των και την αμορφωσύνην των. Όχι μύρια όχι! Είναι Θεός έχων γνησίαν αγάπην προς τα παιδιά Του, θα τα παιδεύση, θα τα νουθετήση, θα δεσμεύση την ελευθερίαν των και θα τα επιπλήξη κατά διαφόρους τρόπους, δια να μορφώση τους κακούς χαρακτήρας προς τους ιδίους Του αγίους χαρακτήρας προς δόξαν και έπαινον εν Χριστώ Ιησού.
Και ο Χριστός, όταν ήτο επί της γης, Τέκνον ηγαπημένον του Πατρός, εξησκήθη εις την παιδείαν Κυρίου, όχι, ότι είχε χρείαν ο αναμάρτητος Θεός, αλλά προς σωτηρίαν του ανθρώπου και προς ημετέραν νουθεσίαν και παράδειγμα, ίνα ακολουθήσωμεν τοις ίχνεσιν Αυτού, « ει δυνατόν εστι παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο, ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως Συ, γενηθήτω το θέλημά Σου»
( Ματθ. 26,39 ).
3)
Η αγάπη του ουρανίου Πατρός ημών είη μετά των υμετέρων ψυχών, ίνα δια ταύτης ζωογονούμενοι ποιήσητε καρπόν υπακοής εις τας ζωοπαρόχους Αυτού εντολάς. «Οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται» ( Τιμ. 3,12 ).
Εφ’ όσον δι’ αφοσιώσεώς σας εις το αγγελικόν πολίτευμα ακολουθήσατε τον Σωτήρα Χριστόν, καθήκον μέγιστόν εστιν το υπομείναι τας θλίψεις είτε εκ φύσεως προέρχονται είτε εκ ραθυμίας είτε εξ αμαρτημάτων είτε εξ ανθρώπων.
Εφ’ όσον θέλομεν ζήσαι την κατά Χριστόν ζωήν, οφείλομεν υποταγήναι τω θείω θελήματι, διότι τα πάντα εκ Θεού έρχονται, και εφ’ όσον εκ Θεού, άρα θείον θέλημα, ο Πατήρ ο ουράνιος διατάζει, ουχ υπακούσωμεν; Δεν θα αναφωνήσωμεν μετά του μακαρίου Ιώβ «ως έδοξε τω Κυρίω, ούτω και εγένετο, είη το όνομα το όνομα Κυρίου ευλογημένον»; (Ιώβ 1,21 ).
Δια της υπομονής λοιπόν και της ευχαριστίας της προς τον Θεόν δεικνύομεν υπακοήν εις το θείον θέλημα και ο υπακούων ουκ αξιωθήσεται αποκτήσαι απ’ εντεύθεν την αιώνιον ζωήν εν εαυτώ; Ναι, ζήσεται εις τους αιώνας των αιώνων!
Λοιπόν αγωνισθώμεν, ακονίσωμεν τας ψυχάς μας εις το ακόνι της υπομονής, όπως εκφέρωμεν έργον ευάρεστον τω Θεώ, θλίψεις, αρρώστειαι, στενοχωρίαι, πειρασμοί, ουδέν των τοιούτων θα χωρίση ημάς από της αγάπης του Χριστού, διότι εκ των προτέρων έχομεν διδαχθή και λάβει γνώσιν, ότι στενή και τεθλιμμένη η οδός, η οδηγούσα τους βαδίζοντας αυτήν εις την άλυπον ζωήν. Άκανθοι και τρίβολοι δεξιά και αριστερά τέθεινται εις την οδόν, άρα έχομεν ανάγκην προσοχής πολλής.
Εις την τεθλιμμένην οδόν, την δοκιμασίαν της ασθενείας κ.λ.π., έρχεται το αγκάθι της ολιγοπιστίας, της ανυπομονησίας, της δειλίας, να ξεσχίση το ένδυμα της ψυχής, χρεία λοιπόν εξαγκυλώσαι τούτο δια της πίστεως και της ελπίδος και της υπομονής, έχοντας ως πρότυπον τον Ιησούν Χριστόν, ο Οποίος εις όλην την επίγειον ζωήν Του είχε πολλάς θλίψεις και πολλά αγκάθια κατέθλιψαν την παναγίαν ψυχήν Του, διο ανεφώνει, «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» (Λουκ. 21,19 ).
Δια των ασθενειών και εν γένει των θλιβερών, ο Θεός ως Πατήρ διατίθεται ημίν, διότι ζητεί τρόπους δια να μεταδώση την αγιότητα Αυτού, «Τις εστιν υιός, ον ου παιδεύει πατήρ; Ει δε χωρίς εστε παιδείας, άρα νόθοι εστέ και ουχ υιοί» (Εβρ.12,8 ). Βαβαί! Ώστε, όταν υποφέρωμεν, τότε φαίνεται καθαρά ότι είμεθα παιδιά του Θεού. Και τις άράγε δεν θέλει να είναι παιδί του Θεού; Άρα εάν θέλης παιδί του Θεού να είσαι, υπόμεινον μετ’ ευχαριστίας και πίστεως και ελπίδος τας υπό του Θεού στελλομένας θλίψεις και πειρασμούς. Και οι εξ ανθρώπων πειρασμοί και αυτοί εκ του Θεού εισι, όπως αποκτήσωμεν ανεκτικότητα, μακροθυμίαν, συμπάθειαν, υπομονήν, διότι πάντα ταύτα είναι χαρακτήρες θείοι, καθώς μας λέγει ο Κύριος: «Ανατέλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. 5,45 ). Δια τούτο οφείλομεν αγάπην εις όλους τους ανθρώπους, ουδέ ίχνος μίσους ή κακίας να ευρίσκεται εις τας ψυχάς μας, όπως κληθώμεν τέκνα Θεού. Ουκ άξια τα παθήματα της όλης ζωής μας απέναντι των ασυλλήπτων αγαθών, όπου έχει ετοιμάσει ο Θεός δια τας ψυχάς εκείνας, όπου θα σηκώσουν τον σταυρόν, ο οποίος έχει κατασκευασθή είτε εκ φύσεως είτε εξ ανθρώπων είτε εκ του διαβόλου. Διότι οιονδήποτε πάθος ή αδυναμία μας πολεμεί, όταν το αντιπολεμώμεν, τότε μας γίνεται αιτία να αξιωθώμεν του μακαρισμού: «Μακάριος ανήρ, ος υπομένει πειρασμόν, ότι δόκιμος γενόμενος λήψεται τον στέφανον της ζωής» (Ιακ. 1,12 ).
Δια τούτο, παιδί μου, υπομείνατε τα πάντα, διότι αοράτως πλέκεται στέφανος εις εκάστου κεφαλήν, διότι δριμύς ο χειμών, γλυκύς ο παράδεισος, υπομένετε τον παγετόν των δοκιμασιών, ίνα χαίρων χορεύη ο πους υμών εις τον ουρανόν.
4)
Πολλά μας θλίβουν, παιδί μου, πλήν μακάριος όστις μεθ’ υπομονής και ευχαριστίας διέρχεται τα θλιβερά της παρούσης ζωής. Ναι, οφείλομεν να ευχαριστώμεν τον Θεόν, όστις δια των τοιούτων θλιβερών, μας προπαρασκευάζει την αθάνατον ψυχήν μας, να γίνη των αιωνίων αγαθών της βασιλείας των ουρανών κληρονόμος!
«Παιδεύει ο Κύριος επί το συμφέρον, εις το μεταλαβείν της αγιότητος Αυτού» ( Εβρ. 12,10 ). Δια των ποικίλων θλίψεων κατεργάζεται εν ημίν αιώνιον βάρος δόξης!
Δια τούτο δεν χρειάζεται ούτε συμφέρει να αγανακτώμεν εν καιρώ παιδείας Κυρίου, αλλ’ εκάστου το ψυχικόν συμφέρον είναι τελεία υπακοή εις τον Ιατρόν των ψυχών και των σωμάτων ημών, όστις εν καιρώ των ποικίλων θλιβερών εγχειρίζει εκάστου την αφανή ψυχικήν πληγήν με το άγιον σκοπόν, να του χαρίση την υγείαν, ήτοι την καρδιακήν κάθαρσιν εκ των ατίμων παθών.
Εις τον τοιούτον πάνσοφον πνευματικόν Ιατρόν έχομεν απαραίτητον χρέος να προσφέρωμεν αδιαλείπτους ευχαριστίας εμπράκτως, κατά τρόπον ώστε να μη Τον λυπώμεν εν ουδενί πταίσματι.
Όλοι οι άγιοι διήλθον την ζωήν των με θλίψεις και πολλαπλά βάσανα, παρ’ ότι η αμαρτία δεν είχε κανένα δικαίωμα να τους θλίψη, και όμως η ζωή αυτών υπήρξε πολλάκις ένα σωστόν μαρτύριον. Τώρα τι απολογίαν θα προβάλωμεν ημείς, οι εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσόντες και ενασχολούμενοι, ώστε να έχωμεν το δικαίωμα να διέλθωμεν την ζωήν μας άνευ θλίψεων; Χωρίς θλίψεις και βάσανα; Επακριβώς ημείς είμεθα υπεύθυνοι δια την αμαρτίαν, και επομένως χρειαζόμεθα την μάστιγα της σωτηριώδους παιδείας του Κυρίου, όπως τύχωμεν ευτυχούς διασώσεως εις την βασιλείαν των ουρανών, χάριτι των οικτιρμών του φιλανθρώπου ημών Θεού.
Οίδα, παιδί μου, το πόσον σε αγαπά ο Θεός δια των συχνών επισκέψεών Του, επίσης την κραταιάν υπομονήν σου εις αυτάς και τας αδιαλείπτους ευχαριστίας σου προς τον μέγαν Ιατρόν, τον Θεόν.
5) Επιστολή
Εις όλας τας περιστάσεις άνω έχε το νοερόν όμμα της ψυχής, όθεν και η βοήθεια θα έλθη. Μην απελπίζου ό,τι και αν συμβή, κατά τον πειρασμόν και η έκβασις ακολουθεί. Ποτέ δεν αφήνει ο Θεός ή μάλλον δεν φορτώνει περισσότερον από ό,τι δύναται να σηκώση ο άνθρωπος. Εάν οι άνθρωποι τούτο ποιούσι, πόσον μάλλον ο αγαθός Θεός, ο Οποίος δια τον άνθρωπον έχυσε το Πανάγιόν Του Αίμα επί του Σταυρού! Δια των θλίψεων των προσκαίρων, τας οποίας υπομένουν οι χριστιανοί η αλήθεια είναι ότι εξαγοράζουν την μελλοντικήν, την αιώνιον χαράν και ανάπαυσιν. Ποτέ, ποτέ να μη μακαρίζωμεν εκείνους τους ανθρώπους, που έχουν εδώ εις την γην αναφαίρετον χαράν και ειρήνην, μάλλον να τους λυπούμεθα, διότι η πρόσκαιρος χαρά, θα τους γίνη πρόσκομμα δια την μέλλουσαν ζωήν. Ο Θεός είναι ελεήμων μα και δίκαιος, ελεήμων δια την παρούσαν ζωήν, μετά θάνατον δικαιοκρίτης, δεν δύναται τους θλιβομένους χριστιανούς-μα χριστιανούς τη αληθεία, όχι με όνομα μόνον- να τους δώση και αιώνιον στενοχωρίαν, αλλά εκεί θα τους δώση χαράν αναφαίρετον, την οποίαν ουδείς θα δυνηθή να τους την αφαιρέση, δεν ημπορεί από κόλασιν εις κόλασιν να εμβάλη ο Θεός τον άνθρωπον. Χαίρε λοιπόν εσύ μάλλον, παρά να λυπήσαι, διότι σε ηξίωσεν ο Θεός να πάσχης πρόσκαιρα, δια να σε αναπαύση αιώνια.
Η αιώνιος χαρά επιφυλάσσεται μόνον δια τους λυπημένους χριστιανούς. Ο Κύριος εις το ιερόν Ευαγγέλιον λέγει περί του πλουσίου και του Λαζάρου: «είπεν Αβραάμ προς τον πλούσιον: τέκνον, μνήσθητι ότι απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή σου και Λάζαρος ομοίως τα κακά, νυν δε ώδε παρακαλείται, συ δε οδυνάσαι!» ( Λουκ. 16,25 ). Προσωποληψίαν ποτέ δεν ποιεί ο Θεός, αλλά κατά δίκαιον λόγον, ούτω θα ποιήση. Εάν θα ρίψης ένα βλέμμα εις τους βίους των αγίων, θα ίδης όλο πειρασμούς, θλίψεις, στενοχωρίας, ούτω διήνυσαν την ζωήν των. Ουδείς τρυφηλός θα εισέλθη εις την κατοικίαν την αιώνιον, όπου είναι πεπληρωμένη ανεκλαλήτου χαράς, αλλά όσοι εθλίβησαν και υπέμειναν δια τον Θεόν, ίνα φυλάξωσιν τας εντολάς Του.
Λέγει ο Κύριος: «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» ( Ιωάν. 16,33 ). Ένας Θεός όπου ήλθεν εις την γην, εις όλην την ζωήν Του είχε κόπους και πόνους, και τέλος που κατέληξε; Επί Σταυρού κρεμάμενος, ως επικατάρατος, ίνα τον φραγμόν της κατάρας καταρρίψη.
Αι φοβεραί οδύναι εστένωσαν την καρδίαν του Θεανθρώπου και έκραζε: « Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες»! Η γη εσείετο, και το καταπέτασμα του Ναού εσχίσθη εις το μέσον αισθητώς βλεπόμενα, αλλά νοερώς εσείετο και κατεκρημνίζετο εις τέλος το απόρθητον τείχος της κατάρας, το αναμέσον Θεού και ανθρώπου, και εκπνεύσας ο Ιησούς, ηνώθησαν τα πριν διεστώτα και ο άνθρωπος έγινεν όχι απλώς φίλος Θεού, αλλά έλαβε συγγένειαν, έλαβε την χάριν της υιοθεσίας, «κληρονόμος μεν Θεού, συγκληρονόμος δε Χριστού». Διότι ο άνθρωπος έδωκε την Παναγίαν Παρθένον εις Μητέρα προς τον Υιόν, αλλά και ο Χριστός εξ αγνών αιμάτων της έλαβε σάρκα και αύτη η ανθρωπίνη σάρκα θεωθείσα εκάθισε δεξιά του Θεού και Πατρός, και οράται ο Θεός εις τους ουρανούς και προσκυνείται και υπό ανθρωπίνην φύσιν από τους αγγέλους. Βλέπεις που ανέβη το ανθρώπινον γένος; Κατά χάριν θεοί! Και χωρίς στενοχωρίας δύναται κανείς να φθάση εκεί; Θα στενοχωρηθώμεν, θα θλιβώμεν, αλλά μίαν ημέραν θα λήξουν και θα λησμονηθούν όλα, αμέσως η αιώνιος Χαρά θα ανοίξη διάπλατα τας τρυφεράς αγκάλας και θα φωνάξη: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι (θλίψεων ), καγώ αναπαύσω υμάς» ( Ματθ. 11,28 ). Εις κάθε σου πράξιν και ενέργειαν ή εν λόγω ή κατά διάνοιαν, σκέψου ότι παρών ευρίσκεται ο Θεός, ο Οποίος τας βλέπει και μίαν ημέραν θα τας κρίνη. Από αυτήν την σωτήριον μελέτην γεννάται ο θείος φόβος, ο οποίος προξενεί μεγίστην ωφέλειαν, «προωρώμην τον Κύριον ενώπιόν μου δια παντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν, ίνα μη σαλευτώ», έλεγεν ο προφήτης Δαυίδ (Ψαλμ. 15,8 ). «Λύχνος τοις ποσί μου ο Νόμος σου και φως ταις τρίβοις μου» (Ψαλμ. 118,105 ). Προξενεί δε και ταπείνωσιν. Ώστε η ταπεινοφροσύνη δεν γεννάται μόνον εκ πειρασμών και δοκιμασιών, αλλά γεννάται και από την πνευματικήν μελέτην και από την επίγνωσιν της ασθενείας μας. Σκέπτεται κανείς πόσον αδύνατος είναι ο άνθρωπος, ώστε να μη δύναται να ποιή το αγαθόν, καίτοι υπάρχει εσπαρμένον μέσα εις την φύσιν του, το κακόν αντιθέτως πολύ εύκολα το ποιεί, καίτοι υπάρχει παρείσακτον. Ο άνθρωπος θέλει να ευαρεστήση εις τον Θεόν, αλλά εάν δεν συνεργήση η χάρις του Θεού, το καλόν που κάνει δεν είναι καλόν, και, αν θελήση να κοπιάση, εάν δεν βοηθήση ο Θεός, εις μάτην η θέλησις και ο κόπος. Σκεπτόμενος ο άνθρωπος το παρελθόν του, όταν δεν εγνώριζε τον Θεόν, πόσον ημάρτανε, συντρίβεται, ταπεινώνεται, κλαίει, ζητεί συγχώρησιν και διαλογίζεται: «Εάν και τώρα με αφήση η χάρις του Θεού, δύναμαι να πράξω χειρότερα», οπότε ένας φόβος αναμεμειγμένος με ταπείνωσιν περιτειχίζει την ψυχήν. Αύτη η μελέτη λέγεται επίγνωσις της ασθενείας του ανθρώπου, οπότε καρπούται ταπείνωσιν και ωφέλειαν, άνευ κόπου και θλίψεων.
Ναι, έρχονται αι δικιμασίαι, αλλά αι περισσότεραι πέμπονται δια την υπερηφάνειαν, όταν κανείς ευρίσκεται εις κατάστασιν ταπεινώσεως, θα είναι ολιγώτεραι και ελαφραί. Αλλά ο άνθρωπος πρέπει να είναι έτοιμος ως καπετάνιος, που περιμένει μετά την γαλήνην, τρικυμίαν. Όταν κανείς προσδοκά κάτι, δεν του φαίνεται παράδοξον, όταν έλθη, διότι το επερίμενε, ούτω πρέπει να είναι έτοιμος ο άνθρωπος πάντοτε, ίνα, όταν έλθη, μη στενοχωρηθή. Αλλά είναι δυνατόν, παιδί μου, να μη δοκιμάσωμε στενοχωρίαν, αφού από την στενοχωρίαν, από την θλίψιν αυτήν θα κληρονομήσωμεν τα αιώνια, τα ατελεύτητα αγαθά «α οφθαλμός ουκ είδεν και ους ουκ ήκουσεν και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη, α ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν Αυτόν»; ( Α΄ Κορ. 2,9 ).
6) Επιστολή
Ας μη λησμονώμεν, τέκνον μου, ότι όλοι οι άγιοι διήλθον αυτό το καμίνι των θλίψεων υπό διαφόρους μορφάς, συμφώνως έκαστος προς ο εκλήθη επάγγελμα. Εάν ρίψωμε μία ματιά εις τον πολυθρύλητον βίον και πολιτείαν της αγίας Αυγούστης Θεοφανούς, θα ίδωμεν συσσωρευμένας τας θλίψεις, την μίαν κατόπιν της άλλης, καθ’ όλην την πολυβασανισμένην ζωήν της.
Έπασχε πολύ, παντοιοτρόπως προσεπάθει, ίνα δια μέσου νουθεσιών και προσευχών και δακρύων και παραδειγμάτων επιστρέψη τον εξοκείλαντα εις την αμαρτίαν αυτοκράτορα, τον σοφόν Λέοντα, τον νόμιμον σύζυγόν της. Αυτός ήτο καθ’ ολοκληρίαν ο σταυρός της αγίας αυτής ψυχής, καθ’ όλην την ζωήν της. Και αυτά τα βάσανα με τα καλά έργα της, την αγίασαν. Κάνε λοιπόν υπομονήν, προσεύχου, νουθέτει, ελπίζοντας εις τον Κύριον, « Μακάριος ανήρ ος ελπίζει επ’ αυτόν» ( Ψαλμ. 33,8 ). Ούτως εχαράχθη του ανθρώπου ο βίος επί της γης, εφ’ όσον εξέπεσεν από την αθανασίαν, τρυγά τώρα τους καρπούς, ους εγέννησεν η παρακοή.
Όσον και αν θελήση κανείς, όσον και αν προσπαθήση και νομίση ότι θα ζήση άνευ θλίψεων, δεν θα ημπορέση να το κατορθώση, διότι ο πειράζων εμπεριπατών την υπ’ ουρανόν και περιελθών την γην, πάντας κοσκινίζει και ποτίζει το φαρμάκι των θλίψεων της κατάρας του νόμου. Όπου και αν κοιτάξης, όποιον και αν ερωτήσης, όλοι ως εξ ενός στόματος θα ομολογήσουν ότι κάποιο αγκάθι τους κεντά και πονούν. Υπάρχει όμως διαφορά θλίψεως από θλίψιν, θλίβονταί τινες, διότι δεν ημπορούν να απολαύσουν αθεμίτους πράξεις, τούτο ένοχος θλίψις. Θλίβονται άλλοι νομίμως και ευλόγως, τούτο φυσικόν αποτέλεσμα.
Όταν όμως υπάρχη και η πνευματική γνώσις, αι θλίψεις εμβολιάζονται εις τον υπομένοντα προς αγιασμόν. Τούτο ακριβώς διεπράχθη και εις την αγίαν Θεοφανώ, νομίμως έπασχε, διότι ο σύζυγός της εξηπάτα αυτήν, εκείνη όμως με πνευματικάς γνώσεις και νουθεσίας και χριστιανικόν παράδειγμα, υπομένουσα, κλαίουσα, προσευχόμενη ανέθετε τα πάντα μετ’ ελπίδος εις τον Θεόν. Και δια ταύτα πάντα εκεντρίσθη εις το νόμιμον η αγιότης. Δια τούτο υπόμεινον ταύτα πάντα, αγιάζου δια μέσου των θλίψεων, ευχαρίστει τον Θεόν, όπου σε παιδεύει προσκαιρα, ίνα σε αναπαύση αιώνια! Εγώ εάν ίδω, ή ακούσω ότι ο τάδε ζη άνευ θλίψεων και ευημερεί κατά πάντα τα θελήματα αυτού, τούτο το θεωρώ ως εγκατάλειψιν Θεού!
Εμάς ας μας κατατάξη ο Θεός με τους πάσχοντας, ίνα γραφή το όνομά μας εις την βίβλιον της ζωής και μη μείνωμεν έξω του Θείου Νυμφώνος του Χριστού. Όσον και αν θλιβώμεν, μίαν ημέραν όλα θα λήξουν και θα ξεχασθούν, μόνον είτε κακόν είτε καλόν, τούτο θα μείνη, δια να ακολουθήση την ψυχήν μέχρι του κριτηρίου, όπου θα ακούση την μεγάλην απόφασιν. Τούτο πολλάκις με αλλοιώνει και κλαίω, το τι θα απολογηθώ εις το κριτήριον του Χριστού εγώ ο ανάξιος ιερεύς. Να εύχεσαι δι’ εμέ να μη καταδικασθώ.
7) Επιστολή
Αγαπητέ μου εν Χριστώ αδελφέ…, η χάρις της Κυρίας ημών Θεοτόκου να σε διαφυλάττη από κάθε τι, που θα λερώση την ψυχούλα σου. Αμήν.
«Θλίψεις και ανάγκαι εύροσάν με…, αι εντολαί Σου μελέτη μου…»
(Ψαλμ. 118,143 ).
Αι θλίψεις διαδέχονται η μία την άλλην, έχομεν ανάγκην υπομονής. Μελετώντας δε τον θείον Νόμον, φωτιζόμεθα πώς να τας υπομένωμεν, διατί έρχονται, ποίον σκοπόν έχουν. Έρχονται δια να μας διδάξουν το να γίνωμεν φερέπονοι, δόκιμοι αγωνισταί, οπαδοί Εκείνου, που εσταυρώθη δι’ ημάς, αδελφοί όλων των Αγίων, που εβάδισαν την ακανθώδη οδόν του Σταυρού, οι μάρτυρες με το μαρτύριον, οι όσιοι με την άσκησιν, οι Χριστιανοί με την τήρησιν των αγίων εντολών και τους ποικίλους πειρασμούς, που γεννά ο κόσμος, ο διάβολος και η σάρκα. Ουδείς εσώθη εν ανέσει και άνευ πειρασμών. Άρα έπεται ότι, εάν και ημείς υποφέρωμεν πειρασμούς, πρέπει να χαιρώμεθα, διότι έτσι εβάδισαν όσοι εσώθησαν. Και εφ’ όσον και ημείς θέλομεν να σωθώμεν, άλλος δρόμος δεν υπάρχει, ει μη, αι θλίψεις!
Αι θλίψεις έρχονται με τον σκοπόν να μας φέρουν πλησιέστερα προς τον Θεόν. Διότι αι θλίψεις θλίβουν, στενοχωρούν την καρδίαν και ακολουθεί κατόπιν το να απαλυνθή και να ταπεινωθεί. Όταν δε ταπεινωθή, επιβλέπει προς αυτήν ο Θεός: « Καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει», « Επί τίνα επιβλέψω, ει μη ασμών στενοχωρείται και λυπείται, καθ’ ον χρόνον έπρεπε να χαίρεται, διότι βαδίζει τον δρόμον του ιερού Γολγοθά και των Αγίων.
Η χάρις του Θεού, η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα, ας βοηθήση όλους μας να κάμνωμεν υπομονήν εις όλα, ίνα αξιωθώμεν της βασιλείας του Θεού. Αμήν.
8) Επιστολή
Δια πολλών θλίψεων θα σωθώμεν, παιδί μου, επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου;». Αι θλίψεις ελευθερώνουν τον άνθρωπον, που τας υπομένει μετά χαράς και γνώσεως, από τας αμαρτίας του και τον κανόνα αυτών, δημιουργείται και πνευματικός χαρακτήρ, γίνεται ο άνθρωπος ελεήμων, ταπεινός, πράος κ.λ.π.
Εκείνος που δεν έχει αληθινήν γνώσιν των πειρδιότι ποίος άγιος ηγίασε ή άνθρωπος εσώθη, χωρίς να περάση από το καμίνι των διαφόρων πικριών; Αν εδώ πικρανθώμεν, εκεί, εις το άλλον κόσμον, ο Χριστός μας, θα μας γλυκάνη με την τόσον όμορφον βασιλείαν Του.
Όταν σου έρχεται η θλίψις, να παρηγορήσαι ότι και πάλιν θα σου έλθη η χαρά και η γαλήνη. Συνεχώς ενθυμού τον θάνατον, αυτή η μνήμη θα σου δίδη πολύ κουράγιο εις τα λυπηρά του ματαίου τούτου βίου και θα γεμίζη η ψυχή σου παρηγορίαν. Τα βάσανα της ζωής μίαν ημέραν, παιδί μου, θα λήξουν, διότι ο κόσμος παρέρχεται, μόνον ό,τι πράξη κανείς δια την δόλια του ψυχήν, εκείνο αιώνια θα μείνη ή προς ύψος ή προς βάθος και απώλειαν.
9) Επιστολή
Δεν γνωρίζεις, παιδί μου, ότι δωρεάν σώζει τον άνθρωπον ο Θεός; Βεβαίως οι κόποι δείχνουν την προαίρεσιν του ανθρώπου και όχι αυτοί καθ’ εαυτοί δύνανται να απαλλάξουν τον άνθρωπον εκ των παθών του, αλλά δια να μάθωμεν να ελπίζωμεν εις τον Θεόν και όχι εις τους κόπους μας, επιτρέπει ο Θεός μετά από κόπον να μην έχωμεν φυλαχθή από το κακόν. Συν τω κόπω να λέμε λοιπόν ότι, εάν δεν φυλάξη ο Θεός τον άνθρωπον, τα έργα του είναι άνεμος και φεύγουν κούφια.
10) Επιστολή
Πως λοιπόν θα δικαιολογηθώμεν, όταν σκεφθώμεν ότι ο Χριστός μας έπαθε τόσα φοβερά παθήματα, χωρίς να πράξη κανένα αμάρτημα, διότι ήτο Θεός; Σκέψου την φοβεράν συγκατάβασιν του απείρου Θεού, να γίνη άνθρωπος και να πάθη τόσα αισχύνης γέμοντα πάθη χάριν ημών των αμαρτωλών, των ενόχων και κατακρίτων! Να ραπισθή εις το πρόσωπον, να Τον μαστιγώσουν, να Τον υβρίσουν, να Τον σταυρώσουν, να αποθάνη με τον πιο κακόν θάνατον, «επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου» ( Γαλ. 3,13 ). Αυτός ως Θεός δι’ ημάς τους αμαρτωλούς έπαθε τόσα, τι έχομεν να απολογηθώμεν, εάν δεν υπομένωμεν ένα πειρασμόν δια την αγάπην Του, ή έστω και δια τας αμαρτίας μας;
Δια των θλίψεων σώζεται ο άνθρωπος, χωρίς θλίψεις κανείς δεν εσώθη. Ο δρόμος που πηγαίνει εις τον Θεόν είναι στενός και ακανθώδης και όποιος θέλει να τον περιπατήση, στενοχωρείται και ματώνει και ιδρώνει. Αυτόν ας περιπατήσωμεν, δια να πάμε εις την αιώνιον ζωήν.
11) Επιστολή
Μη φοβού, μηδέ δειλιάτω η καρδία σου, ο Χριστός μας αοράτως σε βοηθεί κρυφία χειρί, σε δοκιμάζει δια να σου δώση την χάριν Του.
Όσον γεωργείται η γη της καρδίας και όσον πιο βαθειά ο γεωργός βάζει το αλέτρι, τόσον περισσότερον καρπόν θα δώση το χωράφι εις τον καιρόν του. Ούτω κάνει και ο μέγας γεωργός, ο Θεός, την ψυχήν μας. Μας αφήνει να έρχονται πειρασμοί και θλίψεις και πόνος και στενοχωρία, να εισέρχωνται βαθειά εις την καρδίαν και πολλάκις να ευρισκώμεθα εις αδιέξοδον, το πώς θα τα καταφέρωμεν με αυτόν ή εκείνον τον πειρασμόν, και πάσχει και οδυνάται ο άνθρωπος, αλλά εις τους αγαπώντας τον Θεόν, συνεργεί ο Θεός να γίνωνται εις αγαθήν έκβασι.
12) Επιστολή
Εύχομαι εις τον Θεόν να μας δώση υπομονήν και ηθικόν σθένος, να περάσωμεν και αυτήν την δοκιμασίαν, που μας έδωκεν ο άγιος Θεός προς ωφέλειάν μας. Κάμνετε υπομονήν, ούτως επιτρέπει ο Θεός εις τα γνήσια παιδιά Του, πειρασμούς και θλίψεις, αυτός είναι ο δρόμος που τελειοποιείται η ψυχή, ο πόνος εξαγνίζει την ψυχήν, την κάνει ταπεινήν, πονετικήν, αγαθήν και ούτω καταστρώνεται το έδαφος δια την θείαν επίσκεψιν.
Μην αποκάμνετε εις τους πειρασμούς, διότι δια των πειρασμών προχωρούμεν εις την θείαν κατάκτησιν, οι πειρασμοί, μας γνωστοποιούν ότι είμεθα παιδιά του Θεού και μέλλομεν να κληρονομήσωμεν τον Θεόν.
13) Επιστολή
Τους κακούς λογισμούς, παιδί μου, να τους διώκης, διότι ο διάβολος ποτέ δεν θέλει το καλόν του ανθρώπου. Του παρουσιάζει διαφόρους δυσκολίας, δια να τον πείση πως δεν κάνει τίποτε εις τον μοναχισμόν. Και τούτο διότι τον καίει το μαύρο ράσο, που φανερώνει τον στρατιώτην του Χριστού. Ας έχωμεν πειρασμούς και θλίψεις, και ο Χριστός θλίψεις είχε και με φοβερούς πόνους παρέδωκε την τεθεωμένη ψυχήν Του επάνω εις τον Σταυρόν. Ο Χριστός μας, κρεμάμενος επάνω εις τον Σταυρόν, γυμνός, έρημος, εγκαταλελειμένος, υβριζόμενος από χιλιάδας κόσμου και τόσα άλλα τα υπέμεινε με χαράν δι’ ημάς τους αχαρίστους και ημείς, λοιπόν παιδί μου, να μην υποφέρωμεν ολίγην θλίψιν και πόνον;
Ο Χριστός μας, θα μας δείξη εις την δευτέραν παρουσίαν Του τα παθήματα της σαρκός Του ως αποδείξεις της προς ημάς αγάπης, τότε και ημείς, παιδί μου, θα του δείξωμεν την πονεμένην και ματωμένην καρδίαν μας από θλίψεις δια την αγάπην Του. Όλοι οι άγιοι πολύ επόνεσαν, οι μάρτυρες τι και τι δεν υπέφεραν. Δια τούτο έχε υπομονήν και προσεύχου και ο Θεός δεν θα μας αφήση να πονέσωμεν περισσότερον των δυνάμεών μας.
14) Επιστολή
Παρήγορον πολύ είναι, παιδί μου, το ότι ο καθείς θα πληρωθή βάσει των κόπων, που κατέβαλε δια την αγάπην του Χριστού. Έχει πολύν κόπον το πράγμα, όταν κανείς σηκώνη ψυχάς της σημερινής εποχής, που διέπει ο εγωϊσμός και το ίδιον θέλημα.
Ας μη χάνωμεν το θάρρος μας, διότι αοράτως πάρεστιν ο Ιησούς, που θα επιτιμήση την τρικυμιώσαν θάλασσαν των πειρασμών και θα φέρη την γαλήνην της χάριτος.
Αγωνίζου επάνω εις τα αφρισμένα κύματα, εσύ επικαλού τον μόνον παντοδύναμον Θεόν: «Κύριε, κύριε, επίβλεψον εξ ουρανού, και είδε τους πειρασμούς μου και κατάρτισε την ψυχή μου εις το ποιείν Το θέλημά Σου, ότι Συ ει ο Θεός μου».
15) Επιστολή
Εύχομαι η γλυκειά μας Παναγία να σε κάνη καλά κατ’ άμφω, να μετριάζη το πνεύμα της λύπης σου, να σου το αντικαθιστά με το πνεύμα της παρακλήσεως δι’ Αγίου Πνεύματος. Όλα τα λυπηρά, μας αποστέλλονται, χωρίς πάσης αμφιβολίας, δια θεραπείαν της νοσούσης ψυχής μας, όπως δια των θλίψεων εμέση το φαρμάκι της ηδυπαθείας και παντός πάθους. Κυρίως δια των θλίψεων καταφαίνεται η αγάπη του ουρανίου Πατρός εις τα ιδικά Του παιδιά, όπως μεταλάβουν της αγιότητος Αυτού και προστεθή αιώνιον βάρος δόξης!
Όσον και αν θλιβώμεν εις αυτόν τον εφήμερον κόσμον, μίαν ημέραν θα παύσουν τα θλίβοντα ημάς. Από τα θλιβερά εκείνα τα μετά θάνατον, την κόλασιν, κ.λ.π. να μας λυτρώση καθ’ ολοκληρίαν ο Χριστός μας και η Παναγία μας, να μη τα ίδουν τα μάτια μας, διότι, εάν μόνον η σκέψις της κολάσεως είναι κάτι τρομερόν, πόσον μάλλον, όταν κανείς καταδικασθή αιώνια να βιώση εν αυτή!
Ας παρακαλώμεν να μας λυπηθή ο Θεός, και ας μας αξιώση πάντα με ταπείνωσιν να ζητώμεν το θείον Του έλεος και την συγχώρησιν, διότι είπεν Αυτός δια του Αγίου Του Υιού: «Πάντα όσα εάν αιτήσητε εν τη προσευχή πιστεύοντες, λήψεσθε» ( Ματθ. 21,22 ) και «αιτείτε και δοθήσεται». Ναι, αιτούμεν κάθε ημέραν και στιγμήν Αυτόν, όπως μας ελεήση και παραβλέψη τα εν γνώσει και αγνοία πεπραγμένα μας και ελπίζομεν εις τους θείους Του λόγους ότι θα ποιήση έλεος μετά της ταπεινώσεως ημών. Αμήν.
16) Επιστολή
Δόξα τω μόνω σοφώ Θεώ, όπου γνωρίζει από το πικρόν να εξάγη γλυκύ και ούτω να πλουτίζη τας γνώσεις μας εκ της περί ημάς απεράντου αγάπης Του. Μας μαστίζει δια των θλίψεων και των πειρασμών, ίνα δυνηθή να μας ελκύση κοντά Του, διότι γνωρίζει ότι δια των θλιβερών της παρούσης ζωής ο άνθρωπος παραμένει κοντά Του και σώζεται.
Η άνετος ζωή λίαν επικίνδυνος δια την αιώνιον σωτηρίαν και εις τους εν ανέσει ζώντας ου το του Θεού Πνεύμα κατοικεί, αλλά το του διαβόλου, κατά την έκφρασιν των πατέρων.
Δια τούτο εις τα θλιβερά της ζωής αυτής χρειαζόμεθα να έχωμεν υπομονήν και ευχαριστίαν, διότι λίαν ευχαριστείται ο Θεός εις αμφοτέρας τας αρετάς ταύτας. Είθε ο Κύριος να μας δώση πολλήν υπομονήν εις τα θλιβερά της ζωής μας, δια να ευχαριστώμεν εις όλα τον αγαθοδότην Προνοητήν μας.
17) Επιστολή
Δια την λύπην όπου σε βασανίζει, πολλάκις σοι είπον, ότι είναι ο σταυρός σου, όπου σοι εδόθη από τον Ιησούν μας, ίνα γίνης Αυτού μιμητής και μην ευρεθής ξένος της προς Αυτόν αγάπης. Διότι όποιος αγαπά ειλικρινά, Τον ακολουθεί όχι μόνον εις το Θαβώριον όρος, όπου εφάνη η δόξα της Αυτού Θεότητος, δηλαδή εν καιρώ επισκέψεώς Του δια της γλυκείας Του χάριτος και χαράς, αλλά Τον ακολουθεί και εις τον ανήφορον του ιερού Γολγοθά και εις την Σταύρωσιν Αυτού ακόμη, δηλαδή και εις την στέρησιν της χάριτός Του και εις τα επερχόμενα λυπηρά, που προξενούν στενοχωρίαν, πόνους, απόγνωσιν, απορίαν, κόπον και ιδρώτας.
Τότε ακριβώς ελέγχεται ο έσω άνθρωπος τις εστι, κίβδηλος ή αληθής, έμπειρος ή άπειρος, καπετάνιος ή ναύτης. Τότε ακριβώς δοκιμάζεται η προαίρεσις εκάστου και ο ανδρειωθείς και υπομείνας βραβεύεται έσωθεν δια της επισκέψεως του Θεού με την προσθήκην της χάριτος.
Τοιουτοτρόπως εξασκείται ο Χριστιανός τοις κατά Θεόν παλαίσμασιν, έως ότου φθάση εις το τέρμα και καταπαύση. Αγωνίζου μετά φιλοσοφίας δια της υπομονής σήκωνε χαίρων τον σταυρόν σου, έως ου τον φέρης εις τον Κρανίου τόπον, εις τον τάφον, δια να σου χαρίση ο Ιησούς μας την ανάστασιν!
Ο υπομείνας τον σταυρόν αυτού δια την αγάπην του Χριστού, θα αναστηθή υπό του Κυρίου εν τη εσχάτη ημέρα. Πόσος θα είναι ο βίος μας; Άδηλος ο θάνατος, ενώ η υπομονή θα βραβευθή αιωνίως.
Ο σταυρός αυτός της λύπης πόσα και πόσα σου έχει χαρίσει και πόσα ακόμη θα σου χαρίση! Και όμως εσύ δεν τα βλέπεις, διότι ο Θεός οικονομικώς σου τα κρύβει προς ωφέλειάν σου επίσης.
Να παρακαλής τον Θεόν ίνα σου δώση υπομονήν και να Τον ευχαριστής μετά γνώσεως και τότε μετά χαράς θα υπομένης προσδοκώντας δι’ αυτών την σωτηρίαν σου.
18) Επιστολή
Ο βίος του ανθρώπου είναι μαρτύριον, καθ’ ην στιγμήν εξεπέσαμεν εκ της αληθινής ευτυχίας, τώρα τρυγούμεν τον καρπόν της παρακοής, «ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι η γη» ( Γεν. 3,18 ) και η γη της καρδίας. Πως θα γνωρίσωμεν ότι είμεθα εξόριστοι, ει μη εκ των θλίψεων και των βασάνων;
Δεν υπάρχει άνθρωπος, που να μην έχη και κάτι που να τον θλίβη. Θλίβονται και οι ευσεβείς χριστιανοί, μα έχουν εις το βάθος της ψυχής των και την ελπίδα ότι μίαν ημέραν αι θλίψεις αι πολλαί θα τους προξενήσουν και την μακαρίαν ανάπαυσιν. Χωρίς θλίψεις και βάσανα ας μη περιμένη κανείς ανάπαυσιν εις την πέραν του τάφου ζωήν, η ζωή εκείνη είναι των κοπιασάντων και των πεφορτισμένων το βάρος της παρούσης ζωής. Ένας όσιος Πατήρ ήτο πάντοτε φιλάσθενος και όταν ετύγχανε να υγιαίνη και να παρατείνεται η υγεία, έλεγεν εις τον Θεόν: «διατί, Θεέ μου, με εγκατέλειψες και ζω με ευτυχίαν; Δεν είμαι άξιος της αγάπης Σου, να πάσχω μικρόν δια την αγάπην Σου;».
Βέβαια είχαν οι άγιοι και πολλήν χάριν και δύναμιν ψυχής και έχαιρον θλιβόμενοι, αλλά ημείς, πρώτος εγώ, υποφέρομεν, ενίοτε σπάζει και η υπομονή, αλλά ας έχη δόξαν ο Θεός, που μας φωτίζει και μετανοούμεν και διορθωνόμεθα. «Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σάρξ ασθενής»
( Ματθ. 26,41 )
19) Επιστολή
Δια την λύπην που έχεις εις την ψυχήν σου ένεκεν των αμαρτιών, καλόν είναι και ωφέλιμον. Μόνον όταν σε οδηγή εις την απόγνωσιν, τότε είναι καθαρώς δαιμονικόν. Αμέσως να στρέφεσαι προς την ελπίδα και να λέγης: «Εφ’ όσον μετανοώ δι’ όλα, ελπίζω ότι όλα μου είναι συγκεχωρημένα. Δεν υπάρχει αμάρτημα νικών την ευσπλαχνίαν του Θεού. Όσον μεγάλα και αν είναι τα αμαρτήματα, αφού προσεγγίσουν τη μετανοία, διελύθησαν. Ω βάθος ταπεινώσεως, ανεξικακίας και ευσπλαχνίας του Κυρίου».
Ας λάβουν θάρρος, όλοι όσοι υπάρχουν βαρυποινίται, ότι υπάρχει Θεός, ο οποίος ου λογίζεται ό,τι κακόν και αν πράξωμεν προς Αυτόν, συγχωρεί πάσαν αμαρτίαν, μόνον να μετανοήσωμεν ειλικρινά. Υπόμεινε, παιδί μου, τας δοκιμασίας και ευ σοι γένηται, υπομονή, ναι, υπομονή, και αύτη θα μας ανοίξη τας πύλας του παραδείσου.
20) Επιστολή
Μέσα εις τας θλίψεις υπάρχει ο Χριστός και εις την ανάπαυσιν το πνεύμα του διαβόλου. Εις αυτήν την τραγικήν δοκιμασίαν που επέρασεν ο Γέροντάς μου Ιωσήφ, πόσον ησθάνετο τον Χριστόν! Ενώ εις άλλους η ώρα της προσεγγίσεως του θανάτου προξενεί τρόμον και φόβον, αυτός τω έρωτι του Χριστού διετέλει. Τι θαύμα τούτο! «Ο Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας»
(Εβρ.13,8 )
21) Επιστολή
Η θλίψις είναι όργανον, εργαλείον, το οποίον κρατεί ο Θεός εις το χέρι Του, και Αυτός μόνος το εργάζεται, καθώς Του υπαγορεύει η άπειρος σοφία Του. Εις τον κάθε άνθρωπον διαφοροτρόπως το εργάζεται, αναλόγως της ανάγκης που έχει έκαστος. Η θλίψις με την ποικιλομορφία της εξαγνίζει και αγιάζει τον άνθρωπον εκείνον, που με σοφίαν και γνώσιν την δέχεται.
Δηλαδή κάθε θλίψις του χριστιανού είναι θεία επίσκεψις έχουσαν σκοπόν την σωτηρίαν αυτού και την αποστέλλει η γλυκυτάτη δεξιά του ουρανίου μας Πατρός, αν και απαρέσκεται η φύσις μας εις την τοιαύτην, καθώς και τα πικρά φάρμακα απαρέσκουν εις τον ασθενούντα. Εάν η θλίψις δεν έχει καμμίαν σχέσιν με ημάς, πάντως θα είχαμε την μοίραν του εωσφόρου, διότι και εκείνος ευρισκόμενος εις το ύψος της δόξης και της αναπαύσεως, ελησμόνησε την μεγαλειότητα του Θεού και την εαυτού σμικρότητα και αδυναμίαν, « στήσω τον θρόνον μου επί των νεφελών και έσομαι όμοιος τω Υψίστω».
Και ταύτα διανοηθέντα, κάτω τον έρρψεν ο Θεός, και ο πρώτος ανατέλλων φωτεινότατος άγγελος, γέγονε δαίμων, Σατανάς, διάβολος, το βρωμερώτερον εκ των δημιουργημάτων του Θεού, ουχί τη φύσει, διότι ο Θεός όλα λιαν καλά τα εποίησεν, αλλά τη προαιρέσει πονηρός και αντάρτης!
Ο διάβολος διασπείρει μέσα εις τας οικογενείας την μεμψιμοιρίαν, την απαρέσκειαν, την ζήλειαν, την ισχυρογνωμοσύνην, κ.λ.π. και ούτω υπάρχει εις πολλάς οικογενείας ένα πρόσωπον, που θα διαταράσση την ειρήνην, την γαλήνην και την χαράν της οικογενείας. Αυτή η κακή σπορά δεν έλειψε και μέσα εις την του Κυρίου ιεράν οικογένειαν, όπου είχε δημιουργήσει επί της γης δια την μέλλουσαν σωτηρίαν, δηλαδή εν μέσω των ιερών μαθητών Του, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, σπόρος θεοκτόνος! Ο διάβολος σπείρει τον σπόρον εν μέσω του σίτου, και εις τας συνοδείας των μοναχών το τοιούτον υπάρχει, όχι ότι το πρόσωπον αυτό είναι κακόν, αλλά έχοντας τας αδυναμίας αυτάς, μεμψιμοιρίαν, ζήλειαν κ.λ.π., γίνεται ένα όργανον, δια να διαταράσση την ειρήνην και ησυχίαν των άλλων.
Όλα αυτά μαρτυρούν ότι είμεθα εξόριστοι της αληθινής πατρίδος μας, ευρισκόμενοι εις τα σωφρονιστήρια, ένθα εξασκείται η παιδεία Κυρίου, και όσοι ευρεθούν δια της παιδείας ευδόκιμοι, εισάγονται πάλιν εις την ουράνιον κληρονομίαν λαμβάνοντες και πάλιν την χαθείσαν υιοθεσίαν των, άξιοι να κληρονομήσουν τον Θεόν.
Όσοι μείνουν απαίδευτοι, ως εγώ, και δεν αναγνωρίζουν την παιδείαν, αλλά δια των έργων των αναδειχθούν νόθοι, αποδιώκονται ως ανάξιοι της υιοθεσίας, εις ην απέβλεπεν η παιδεία Κυρίου και καταδικάζονται. Ο αγαθός Θεός και Πατήρ ημών να μας αξιώση μετά των ευδοκίμων, των λαβόντων την υιοθεσίαν, εις αιώνας αιώνων. Αμήν.
22) Επιστολή
Παιδί μου, κάνε υπομονήν εις όλα, διότι ο μισθός πολύς. Μη κοιτάζης το βάρος των θλίψεων, αλλά αναμέτρα την ανταπόδοσιν, το μικρόν της θλίψεως, αιώνιον βάρος δόξης σου επιφυλάσσει εις τους ουρανούς. Δια τούτο έδει σε χαίρειν και όχι θλίβεσθαι. Ευχαρίστει τον καλόν μας Θεόν εις πάντα και μη δείχνης εις τον εχθρόν μας ανυπομονησίαν, διότι περισσότερον επιπίπτει κατά σου, όπως το τείχος της υπομονής εις το τέλος κατεδαφίση.
23) Επιστολή
Δια την εσωτερικήν σου λύπην και το πένθος, αν είναι ωφέλιμα ή όχι, σου λέγω: είναι λίαν ωφέλιμα, διότι σε συγκρατούν από την αμαρτίαν, ιδίως από την προσπάθειαν και ηδονήν του κόσμου, ως αλλότρια του Θεού. Ναι, αλλά και εδώ χρειάζεται διάκρισις, να μη βγαίνουν έξω του ορίου, διότι κατόπιν γίνονται βλαβερά. Ιδού ένα σημείον: Όταν πενθής αναλογιζόμενος τας παλαιάς αμαρτίας σου και το πένθος εξέλθη του κανονικού ορίου, καταλήγει εις την απόγνωσιν και κατόπιν θεωρείς τον Θεόν αδυσώπητον τιμωρόν, όπερ άτοπον, διότι ο Θεός παιδεύει ως πατέρας και το εννοεί ούτως ο χριστιανός, όταν δεν βγη έξω του ορίου. Δια τούτο υπέρ πάντων η διάκρισις, διότι μας απαλλάσσει από υπερβολάς και από ελλείψεις.
Όταν σε καταλαμβάνη απόγνωσις, γύριζε το φύλλον και αναλογίζου: Εάν ο Θεός εκέλευσε τοις ανθρώποις αφιέναι τοις συνανθρώποις αυτών τα παραπτώματα εβδομηκοντάκις επτά κάθε ημέραν, πόσον μάλλον θα αφήση ένας άπειρος εις την ευσπλαχνίαν Θεός; Ποίος μετενόησε και δεν εσώθη; Ποίος είπε το «ήμαρτον» και δεν συνεχωρήθη; Τις έπεσε και εζήτησε βοήθειαν και δεν εσηκώθη; Τις έκλαυσε και δεν παρεκλήθη από τον Θεόν; «Εάν υμείς, λέγει ο Κύριος, πονηροί όντες οίδατε δόματα αγαθά διδόναι τοις τέκνοις υμών, πόσω μάλλον ο πατήρ υμών ο εν τοις ουρανοίς δώσει αγαθά τοις αιτούσιν Αυτόν;»
(Ματθ.7,11 ).
Μας παιδεύει ο ουράνιός μας Πατήρ όχι δια να απογνώσωμεν, αλλά δια να μετανοήσωμεν και να διορθωθώμεν. Όταν παρανοήσωμεν την έννοιαν της παιδείας, καταλήγομεν εις την απόγνωσιν και εν συνεχεία θεωρούμεν τον ουράνιον Πατέρα χωρίς έλεος τιμωρόν, όπερ άτοπον, συνάμα συνεχομένη υπό μίαν τοιαύτην επήρειαν, αδύνατον να παρακληθή η ψυχή. Όταν λοιπόν υγιώς κρατήσωμεν την έννοιαν της παιδείας των θλίψεων, ακολουθεί πολλή θεϊκή παρηγορία. Ιδού λοιπόν, παιδί μου, υπό ποίον τρόπον το πένθος και η λύπη ωφελούν ή όχι.
24) Επιστολή
Οι άνθρωποι, παιδί μου, χωρίζονται εις αυτόν τον κόσμον εις καλούς και κακούς, εις πλουσίους και πτωχούς, εις μορφωμένους και αμορφώτους, εις ευγενείς και αγενείς, εις εξύπνους και ανοήτους. Ενώνονται όμως όλοι εις εν σημείον. Εις τον πόνον. Διότι όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως εις την ζωήν των θα πονέσουν. Καθώς λέγει και το ρητόν: «Τέρας, ει τις ηυτύχησεν δια βίου». Άρα λοιπόν όλοι οι άνθρωποι ζώμεν εις το βασίλειον του πόνου. Γνωρίζομεν ότι ο πόνος είναι κάτι το προσωπικόν, που θα χρειασθή κανείς να τον αντιμετωπίση μόνος του.
Είναι ο σταυρός του, που οφείλει να τον σηκώση, όπως και ο Σωτήρ του κόσμου, ο Ιησούς, εσήκωσε τον Σταυρόν Του χάριν ημών. Αναπαύου λοιπόν, παιδί μου, εις το πατρικόν χέρι, που αυτόν τον καιρόν σε χειρουργεί με τον πόνον και ηρέμησε. Δέξου ότι ο Θεός, σου τον στέλλει, συμφιλιώσου μαζί του, με τον πόνον, δια να δυνηθής να τον αντιμετωπίσης.
Γνωρίζω πόσον δύσκολον είναι αυτό, αλλά σωτήριον, οι άγιοι έχαιρον εις την θλίψιν των, ημείς τουλάχιστον να δεχώμεθα ταύτην με υπομονήν, και ο Θεός δεν θα ξεχάση, έστω και αυτήν την ελαχίστην προαιρετικήν υπομονήν μας εις το θέλημά Του, που εκπροσωπεί ο πόνος.
Συγκέντρωσε, παιδί μου, τας ψυχικάς δυνάμεις, όταν πονάς και προσπάθησε να εννοήσης τον σκοπόν του πόνου, που δι’ αυτού ο Θεός σου ανοίγει τον ουρανόν. Θαρρείς πως εκείνος που αριθμεί τας τρίχας της κεφαλής δεν γνωρίζει το μέτρον του πόνου σου; Ναι, το γνωρίζει. Λοιπόν αναπαύου εμπιστευτικά εις τον ουράνιον Πατέρα μας. Μην αποκάμης. Μαζί με τον Χριστόν μας, θα τα περάσης όλα, καθώς θα γίνης και κληρονόμος Του, εις την άπειρον περιουσίαν του κοινού Πατρός ημών Θεού. Αμήν.
25) Επιστολή
Δύνασαι να απαριθμήσης την ευσπλαχνίαν του Θεού; Τα αμαρτήματα του χειροτέρου ανθρώπου εμπρός εις την ευσπλαχνίαν του Θεού είναι ως μία «φούχτα αμμούδα» μέσα εις τον ωκεανόν, δεν υπάρχει αμαρτία νικώσα την ευσπλαχνία του Θεού. Ο Θεός εικονίζεται ωσάν την μητέρα μας, δύναται να νικήση αμαρτία τέκνου την αγάπην της μητρός; Εάν μία μητέρα φιλή τόσον το παιδί της, πόσον απείρως φιλεί ημάς ο Θεός, ο Οποίος εναργώς το απέδειξε, σταυρωθείς επί Σταυρού;
Ο Απόστολος Πέτρος τρις ηρνήθη τον Κύριον και η μετάνοια τον ανεκάλεσε. Ο μέγας διώκτης των χριστιανών, ο Απόστολος Παύλος, δια της μετανοίας κατεστάθη κορυφαίος. Πόρνας, ληστάς, τελώνας και άλλους μυρίους ενόχους, η μετάνοια τους εξαγιάζει. Δια τούτο απόβαλε την στενοχωρίαν σου και τον έλεγχον της συνειδήσεως. Γενού εύελπις, λάβε θάρρος, και δίωκε κάθε λογισμόν απελπισίας.
26η) Επιστολή
Όσον και εάν υποφέρωμεν, έρχεται ο καιρός που θα παύσουν τα πάντα και θα αναπαυθή έκαστος αναλόγως του κόπου του. Θλίβεσαι; Πονείς; Κλαίεις από την βίαν των θλιβερών; Κουράζεσαι; θάρσει, δια των τοιούτων αποκτάται η βασιλεία του Θεού. Εάν όμως ανάπαυσιν έχης κατά πάντα, και τον Θεόν ου μέμνησαι, τότε θλίβου, διότι βαδίζεις έξω από τον δρόμον, που οδηγεί προς τον Θεόν.
Ημείς ουχ ούτως, διότι πάντοτε αι θλίψεις, αι ασθένειαι, τα βάσανα, μας κουράζουν, ώστε να βδελυσσώμεθα τούτον τον κόσμον και να επι ν πρώτος Αυτός τον περιεπάτησε. Εις τας θλίψεις επαναπαύεται ο Θεός. Εις τας ανέσεις ο διάβολος, ο αίτιος όλων των κακών. Όσον και εάν πολεμούμεθα, μίαν ημέραν θα λήξουν και ο κόπος του καθενός θα ανταμειφθεί.
« Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε», μας λέγει ο Κύριος. Μα ποίος ηθέλησε να βαδίση τον ανηφορικόν Γολγοθά και δεν εκοπίασε, δεν ίδρωσε και δεν εγονάτησε πολλάκις από το βάρος του σταυρού, που του έδωσε ο Θεός; Ουδείς. Όλοι όσοι ηγίασαν και κατόπιν με την σειράν των όλοι οι σωζόμενοι, όλοι διήλθον το καμίνι των θλίψεων, άλλος ασθένειαν, άλλος αγώνα κατά των παθών κ.λ.π., δηλαδή όλον τον κατάλογον των κατά Θεόν λυπηρών, ώστε όλοι να έχουν το δικαίωμα της αιωνίου αναπαύσεως.
Δια τούτο μας αφήνει ο Θεός να υποφέρωμεν διαφόρους πόνους, ενίοτε και μέχρις απογνώσεως, ίνα λάβωμεν και ημείς μέρος εις την αιωνίαν ανάπαυσιν. Μακάριοι όσοι θα τύχουν της αιωνίου αναπαύσεως! Θα ξεκουρασθούν από τα βάσανα της ζωής, «δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκύς ο παράδεισος».
27η) Επιστολή
Ω, πόσον ευεργετικώς επεμβαίνει ο Θεός και Πατήρ δια του πόνου εις το παιδί Του, τον άνθρωπον! Εάν ήξευρεν ο άνθρωπος την ψυχικήν ωφέλειαν που δίδουν οι πόνοι, θα ηύχετο εις όλην του την ζωήν να υποφέρη ποικίλους πόνους, ίνα κατατίθεται εις την τράπεζαν του Θεού, εις την άνω πόλιν, χρήμα πνευματικόν, χρήμα πόνων, ίνα χρήμα μακαριότητος λάβη, εν καιρώ που θα λαμβάνουν όλαι αι ψυχαί τους μισθούς, των κόπων και πόνων και θλίψεων.
28η) Επιστολή
Έχε υπομονήν, παιδί μου, εις την δοκιμασίαν που σου στέλλει η αγαθότης του Θεού, προς μεγαλυτέραν ωφέλειαν εις την ψυχήν σου. Πρέπει να έχης χαράν, διότι φαίνεται το ενδιαφέρον του Θεού δια μεγαλυτέραν πνευματικήν πρόοδον, κυρίως προς την ταπείνωσιν. Πολλάκις η υπερηφάνεια του ανθρώπου γίνεται αιτία να δίδη ο Θεός κανένα πατρικό «μπάτσο», όπως περιπατώμεν ασφαλέστερα εις την ταπείνωσιν και τούτο είναι κάλλιστον δείγμα, πόσον ενδιαφέρεται ο Θεός δια τας ψυχάς μας.
Υπομονή λοιπόν παιδί μου. Σταυρός και αυτός, σήκωσέ τον δια την αγάπην του Κυρίου, ομοίασέ Του, ίνα σου δώση την αγάπην Του, διότι λέγει: « Ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς, εκείνός εστιν ο αγαπών με» ( Ματθ. 14,21 ). Μία εκ των εντολών Του είναι και η υπακοή δια τον Γολγοθά, με τον Σταυρόν εις τους ώμους. Μακάριος όστις σηκώνει πειρασμόν, ότι δόκιμος γενόμενος λήψεται τον στέφανον της αιωνίου ζωής.
29η) Επιστολή
Παιδί μου, όσον και αν σπείρεται με αγκάθια ο δρόμος της ζωής μας, ο Χριστός μας, μας καλεί και μας περιμένει, να τον περιπατήσωμεν, εφ’ όσον πρώτος Αυτός τον περιεπάτησε. Εις τας θλίψεις επαναπαύεται ο Θεός. Εις τας ανέσεις ο διάβολος, ο αίτιος όλων των κακών. Όσον και εάν πολεμούμεθα, μίαν ημέραν θα λήξου και ο κόπος του καθενός θα ανταμειφθεί.
« Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε», μας λέγει ο Κύριος. Μα ποίος ηθέλησε να βαδίση τον ανηφορικόν Γολγοθά και δεν εκοπίασε, δεν ίδρωσε και δεν εγονάτησε πολλάκις από το βάρος του σταυρού, που του έδωσε ο Θεός; Ουδείς. Όλοι όσοι ηγίασαν και κατόπιν με την σειράν των όλοι οι σωζόμενοι, όλοι διήλθον το καμίνι των θλίψεων, άλλος ασθένειαν, άλλος αγώνα κατά των παθών κ.λ.π., δηλαδή όλον τον κατάλογον των κατά Θεόν λυπηρών, ώστε όλοι να έχουν το δικαίωμα της αιωνίου αναπαύσεως.
Δια τούτο μας αφήνει ο Θεός να υποφέρωμεν διαφόρους πόνους, ενίοτε και μέχρις απογνώσεως, ίνα λάβωμεν και ημείς μέρος εις την αιωνίαν ανάπαυσιν. Μακάριοι όσοι θα τύχουν της αιωνίου αναπαύσεως! Θα ξεκουρασθούν από τα βάσανα της ζωής, «δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκύς ο παράδεισος».
30η) Επιστολή
Παιδευόμεθα, ίνα γίνωμεν άξιοι των ουρανών, μας παιδεύει ο ουράνιος Πατήρ παντοιοτρόπως, ίνα μορφωθή εν ημίν πνευματικός χαρακτήρ, ίνα ομοιάσωμεν ως τέκνα προς τον Πατέρα τον ουράνιον, πρέπει να φέρωμεν χαρακτηριστικά, που να φανερώνουν την γνησιότητά μας προς τον Θεόν. Να διακρινώμεθα εν υπομονή, εν πραότητι, εν αγάπη, εν φιλαδελφία κ.λ.π., χαρακτηριστικά των τέκνων του Θεού, που μέλλουν να κληρονομήσουν με τον Χριστόν, τον άπειρον πνευματικόν πλούτον του ουρανίου Πατρός.
Ανδρίζου, παιδί μου, εις τον αγώνα, δια πολλών θλίψεων θα ανέλθωμεν εις τον ουρανόν, ο δρόμος της σωτηρίας μας είναι σπαρμένος με αγκάθια και πονούμεν και ματώνομεν, αλλά υπομονή και θα έλθη η ώρα η ευλογημένη, που οι πόνοι και τα αίματα θα γράψουν τα ονόματά μας εις την βίβλον της ζωής!
Τότε θα ευλογούμεν τον Θεόν, που με την άπειρον σοφίαν εύρε τον πόνον και τας θλίψεις ως μέσα μεγάλης σωτηρίας. Μη κουρασθής να φωνάζης τον Χριστόν, εάν θέλης να αγιασθή το στόμα σου. Δια τους πειρασμούς που βλέπεις εις τον ύπνον σου, μη τους σκέπτεσαι, αλλά καταφρόνησέ τους, διότι δεν έχουν αυτά καμμίαν ουσίαν, όταν τους καταφρονής, δεν έρχονται να σε πειράξουν.
31η) Επιστολή
Ευλογημένο μου παιδί… Χαρά και ειρήνη εις την ψυχούλα σου. Οι πειρασμοί πάντα ωφελούν, όταν τους υπομένωμεν. Φεύγοντας οι πειρασμοί, αφήνουν οπίσω των την πείραν εις τον πειρασθέντα και καρπόν ανάλογον με την υπομονήν και την επιδεξιότητα, που έδειξε εις την πάλην.
Εφ’ όσον ουκ έστιν άλλη οδός που σώζει, πάρεξ οι πειρασμοί, άράγε τι πρέπει να κάμνωμεν; Υπομονήν μέχρις αίματος. Έτσι ηγωνίσθησαν και οι πατέρες μας και ηγίασαν. Και εις ημάς αρμόζουν οι πειρασμοί, όπως ταπεινωθώμεν, αν και είμεθα φύσει ταπεινοί, δηλαδή είμεθα από χώμα φτιαγμένοι και τα έργα μας και αυτά είναι δίκην σκυβάλων και αχύρων. Μη λησμονής, παιδί μου, εκείνο, που είπε το μυρίπνοον στόμα του Ιησού. « Θλίψιν έξετε εν τω κόσμω, θαρσείτε, εγώ γαρ νενίκηκα τον κόσμον» ( Ιωάν. 16,33 ).
Άρα και όποιος έχει τον Χριστόν μαζί του, θα νικήση τον κόσμον των παθών του. Μη σε τρομάζη το μέγεθος των πειρασμών, αλλά πρόσεχε να μη σε κλέπτη ύπουλα ο εχθρός εις τους λογισμούς και δεν τους καταλαβαίνεις και παραχωρείσαι έτι να σε πιέζουν οι κακοί λογισμοί. Μία είναι πάντως η αλήθεια, η αγιωτάτη ταπείνωσις είναι το σωτηριωδέστατον φάρμακον. Ταπεινώσου εν πάσι και χωρίς ελαχίστην αμφιβολίαν θα τύχης οπωσδήποτε της τελείας ελευθερίας ή ικανοποιητικής ελευθερίας των παθών.
32η) Επιστολή
Κάμνε υπομονήν εις όλα, όσα σου έρχονται, λέγε την ευχήν και βίαζε εις τα πνευματικά τον εαυτόν σου. Δια των θλίψεων θα σωθώμεν, χωρίς κόπον δεν αποκτώνται τα αγαθά, όσα και εάν υποφέρωμεν, τίποτε δεν είναι απέναντι των αιωνίων αγαθών, που μας έχει ετοιμάσει ο Θεός. Πάντοτε να ελπίζης και ποτέ να μην απογινώσκης τον εαυτόν σου, όσον και αν τον βλέπης αδιόρθωτον. Διότι βλέποντες τα τραύματά μας, μόλις κατορθώνομεν να ταπεινωθώμεν και πόσον μάλλον εάν είμεθα και κάτι.
33η) Επιστολή
Το ολίγον της θλίψεως, παιδί μου, που γίνεται εν τη στερήσει των ηδέων του κόσμου, κατεργάζεται αιώνιον βάρος δόξης! Δριμύς ο χειμών των λογισμών της αμαρτίας, αλλά γλυκύς ο παράδεισος του Θεού. Ανήφορος ο δρομίσκος προς τον Γολγοθά, αλλά κατόπιν, όταν τον ζωοδόχον τάφον καταλάβωμεν και τον χαροποιόν άγγελον ίδωμεν, όστις θα μηνύση την ανάστασιν της ψυχής μας, και όταν αγαλλομένω ποδί τους ουρανούς εισπεράσωμεν, όπου θα συμμετάσχωμεν εις το κροτούμενον αιώνιον Πάσχα των αγνών ψυχών, εις την άνω Ιερουσαλήμ, τότε λοιπόν θα τρυγάται ο αθάνατος καρπός των σημερινών κόπων.
34η) Επιστολή
Eύχομαι, παιδί μου, να έχης ειρήνην κατ’ άμφω, διότι τι ωραιότερον ειρήνης ψυχής και υγείας σώματος! Αμφότερα ποιούν ευχάριστον την ζωήν του ανθρώπου, εν τη απουσία των όμως, κλύδων βαρύς χειμάζει και το πλοιάριον πελαγίζει μέσα εις τα αφρισμάνα κύματα. Πόσες προσευχές δεν αναπέμπονται τότε! Αλλά ο Κύριος, όταν ήτο εις την παρούσαν ζωήν, παρομοίαν τρικυμίαν συνήντησε: «και επετίμησε τω ανέμω και τη θαλάσση και γέγονε γαλήνη μεγάλη»
(Μάρκ. 4,39 ).
Αυτόν τον ειρηνοποιόν Κύριον και Δεσπότην ας επικαλούμεθα, όταν μας καταλαμβάνη κλύδων πνεύματος, τέκνον, και πιστεύω, όταν μετά πίστεως τον επικαλεσθώμεν, θα σπεύση εις βοήθειάν μας, και θα είπη : «Ιδού εγώ, πάρειμι».
35η) Επιστολή
Ευλογημένη κόρη, ο Κύριος έστω μετά σου. Έλαβα το γραμματάκι σου, μη λυπήσαι τόσον πολύ, παιδί μου, μέτρον χρειάζεται εις όλα, διότι από το πολύ κλάμα χειρότερα θα γίνεσαι, διότι τα νεύρα δεν αντέχουν πολλήν λύπην και στενοχωρίαν. Πρόσεχε να είσαι ταπεινή και προσεκτική, και να μη λυπής την Γερόντισσαν, αλλά ό,τι σου είπη κάνε το με πίστιν, και θα ίδης θαυματουργικά το χέρι του Θεού να σε θωπεύη! Μη ξεφεύγης από τον ίσιον δρόμον, δια να μην έχης τους ελέγχους της συνειδήσεώς σου να σε βασανίζουν.
Προσπάθησε, καλό μου παιδί λίγο να διορθωθής, κόπτουσα παν θέλημά σου και πρόσεχε να μη κάνης πράγματα χωρίς ευλογίαν, αλλά να ερωτάς την Γερόντισσαν εις ό,τι θέλεις, και αν εις μερικά δεν σου επιτρέπη, κάνε υπομονήν, διότι τότε φαίνεται η γνησία αγάπη σου προς τον Χριστόν.
Διότι αν όλα τα θελήματα, μας κάνουν οι προεστώτες, τότε ποίον είναι εκείνο, που λέγεται εκκοπή θελήματος; Ναι, παιδί μου, βίαζε τον εαυτόν σου, γνωρίζω από τι υποφέρεις και πόσον υποφέρεις, αλλά χρειάζεται υπομονή, διότι και ο Χριστός μας υπομονήν έκαμνε, όταν αμαρτάναμε εμπρός Του και μας επερίμενε εις μετάνοιαν. Εύχομαι η Παναγία μας να σε παρηγορή πάντοτε και να δροσίζη την ψυχούλα σου. Αμήν.
36η) Επιστολή
Ευλογημένο μου τέκνον, ο Θεός της αγάπης μαζί σου. Υπόμεινον τα πάντα, διότι εκ πάντων πρόκειται να κομίσης ωφέλειαν. Σε αγαπά ο Χριστός μας, δια τούτο και σε επισκέπτεται τόσον πολύ και συνεχώς. Αν δεν σε ηγάπα, θα σε εγκατέλειπε και θα εχάνεσο, ενώ τώρα ζης και αγωνίζεσαι.
Άσχετα αν υποφέρης πρόσχαιρα, συ τα αιώνια σκέψου και μελέτα, και αυτά θα σε ανακουφίζουν και θα σε δροσίζουν εις το καύμα της σκληράς δοκιμασίας. Περνάς το καμίνι, που λαμπικάρει τας ψυχάς που έχουν αφιερωθή. Λοιπόν θάρσει και χαίρε, ότι δι’ αυτού θα καθαρισθή η ψυχή σου, όπως δέξηται τον αγνότατον Κύριον. Ταπεινώσου και αγάπα τους πάντας δι’ αγάπην Χριστού και ούτω σώζεσαι.
Σε αφήνω εις την ειρήνην και την αγάπην του Θεού.
Με αγάπην πατρός. Γέροντας.
37η) Επιστολή
Βασανισμένο μου παιδί, ειρήνη και γαλήνη εις την ψυχούλα σου να χαρίση η Παναγία μας. Έλαβα το γράμμα σου, σε επόνεσα πολύ, κάμνε υπομονήν, παιδί μου, ο Θεός δεν θα σε αφήση. Θα αλλάξη η κατάστασίς σου, αλλοίωσις είναι, έτσι έχει χαράξει ο Θεός τον βίον εκάστου ανθρώπου, το να υποφέρη εις αυτόν τον κόσμον, δια να εύρη εις τον άλλον, τον μακάριον κόσμον, ανάπαυσιν και χαράν.
Εδώ, τέκνον μου, ας πληρώσωμεν τα χρέη των αμαρτιών μας εν υπομονή και καρτερία, και μετά τον θάνατον γενικής ελευθερίας να αξιωθώμεν.
Μη στενοχωρήσαι, μη τα βάζης μέσα σου, τα νεύρα σου, δημιουργούν αυτάς τας αλλοιώσεις και σε πλανούν πως δεν έχεις στοργήν κ.λ.π. Θα περάσουν και τότε με δάκρυα θα αναγνωρίζης πόσον λανθασμένα έκρινες τα πράγματα. Εύχομαι ο Θεός να σου χαρίση υπομονήν μέχρι τέλους.
38η) Επιστολή
Ευλογημένο μου παιδί, εύχομαι ο Ουράνιος Πατέρας να σου χαρίση διάκρισιν, ώστε να ημπορής να διακρίνης την αλήθειαν από το ψεύδος του διαβόλου. Δια τον πρώτον λογισμόν που μου γράφεις σου απαντώ: Ο Ιώβ δεν ήτο άμεμπτος; Δεν το εδήλωσεν ο Θεός αυτό; Διατί τότε επέτρεψε τέτοιους πειρασμούς, ώστε να φθάση ο άνθρωπος εις τοιαύτην δύσκολον θέσιν, που να καταρασθή την ημέραν της γεννήσεώς του; Αλλά παράλληλα και να τον διδάξη βέβαια, διότι έτσι συνηθίζει ο Κύριος, πρώτα να πειράζη και μετά να δείχνη την αγάπην Του.
Η αγάπη του Θεού δεν φαίνεται μόνον όταν θωπεύη, αλλά και όταν ραπίζη. Αν μας ραπίζη ο Ουράνιος Πατέρας, φανερώνει με αυτό ότι μας αγαπά. Εις τους εν θλίψει, το Πνεύμα του Θεού κατοικεί. Εις τους εν αναπαύσει το πνεύμα του διαβόλου. Μας παιδεύει πρόσκαιρα, δια να μας αναπαύση αιώνια και να μας προσθέση βάρος αιωνίου δόξης! Αν δεν μας ελογίζετο παιδιά Του ο Θεός, δεν θα μας έστελνε πειρασμούς, αλλά θα μας άφηνε έτσι, αμορφώτους πνευματικώς, χωρίς καμμίαν πρόνοιαν.
Εις τον άλλον κόσμον ο Κύριος εις μορφωμένους ψυχικώς και εις σοφούς εις τα πνευματικά παλαίσματα, θα δώση σπουδαίας θέσεις κοντά Του, και επειδή και ημάς τους ελεεινούς μας αγαπά και θέλει να μας τιμήση, δι' αυτό εδώ μας μορφώνει πνευματικώς, εις το Πανεπιστήμιον της μοναχικής σχολής.
Αλλ' ημείς άπειροι εις την θείαν Πρόνοιαν, τα βάζουμε με τον Θεόν, διατί να μας στέλλη πειρασμούς και προσβάλλουμε την αιωνίαν ευτυχίαν μας μς την αγνωσίαν μας. Η πνευματική μόρφωσις συνίσταται εις την απαλλαγήν των παθών και δη του εγωϊσμού. Λοιπόν, παιδί μου, ας αγωνισθώμεν να μην κατακρίνωμεν, να λέμε: "ευλόγησον και νάναι ευλογημένον". Να έχωμεν αγάπην γνησίαν, και πότε έχομεν αγάπην γνησίαν; Όταν δεν κατακρίνωμεν τον άλλον, αλλά τον δικαιολογούμεν.
39η) Επιστολή
Μη χάνης το θάρρος σου, παιδί μου. Αι στερήσεις, που υπομένομεν, αποβλέπουν εις το να μας ετοιμάσουν την αιώνιαν απόλαυσιν του Ουρανού! Ημείς εν γνώσει μας υστερούμεθα τα ηδονικά της ζωής αυτής δια την αγάπην του χριστού μας. Αν θέλωμε τα απολαμβάνομεν ελεύθερα, αλλά εκούσια δεν τα δεχόμεθα, δια να μας δοθή η ερασμία αγάπη του υπεργλυκυτάτου Ιησού μας.
Ημείς, κόρη μου, έχομεν Νυμφίον αθάνατον και αιώνιον, που διατηρεί την δόξαν της παρθενίας αθάνατον. Άγγελοι εκλήθημεν να γίνωμε, κόρη μου αγαπητή, και δεν θα στερηθώμεν τα ηδονικά, τα αμαρτωλά; Δεν του αξίζει του Ιησού μας να στερηθώμεν τα βρωμερά δια την θεϊκήν Του αγάπην;
Λοιπόν αγωνίσου αξίως της κλήσεως με ανδρείαν. Οι μάρτυρες έχυσαν το αίμα των δια την αγάπην του Χριστού μας, και ημείς να μη αντισταθώμεν εις μίαν συχαμεράν ηδονήν, κάλπικην;
Δόξασε τον Θεόν εις το σώμα σου και εις την ψυχήν σου. Αγών μέχρι εσχάτων. Έρωσο, κόρη μου.
Ο Πατέρας σου.
40η) Επιστολή
Mακάριος λοιπόν, τέκνον μου, όστις τα θλιβερά της παρούσης ζωής τα διέρχεται μεθ’ υπομονής και ευχαριστίας προς τον Θεόν, ο Οποίος δια των τοιούτων λυπηρών προπαρασκευάζει την αθάνατον ψυχήν, όπως την καταστήση αξίαν των αιωνίων αγαθών της Βασιλείας Του. Παιδεύει επί το συμφέρον, όπως μεταλάβωμεν της αγιότητος Αυτού. Βάρος αιωνίου δόξης θησαυρίζει δια των διαφόρων θλίψεων εις τους αγαπώντας Αυτόν πιστούς δούλους Του.
Δια τούτο δεν χρειάζεται, ούτε συμφέρει να αγανακτώμεν εν καιρώ παιδείας Κυρίου, αλλά με ταπείνωσιν και υπακοήν να υπομένωμεν τα πάντα. Και τούτο, διότι η παιδεία Κυρίου έχει σκοπόν να μας χαρίση την πολυτιμοτάτην υγείαν της ψυχής μας.
Όπως ο ιατρός παιδεύη τον ασθενή με εγχειρήσεις, με πικρά φάρμακα, με εκκοπήν των μελών του σώματος κ.λ.π., με σκοπόν βέβαια να τον θεραπεύση και ουχί να τον τυραννά από κακίαν, ούτω και ο Θεός, ως Ιατρός των ψυχών και των σωμάτων ημών, μας θεραπεύει με παντιειδή φάρμακα, θλίψεις και πόνους, όπως μας χαρίση την ψυχικήν υγείαν, που είναι το πλέον αγαθόν που υπάρχει.
Αλλ’ όσοι αγανακτούν και δεν υπομένουν, ως και εγώ, αυτοί χάνουν την ψυχικήν ωφέλειαν και έτσι μόνον, τους πόνους κερδίζουν. Εφ’ όσον λοιπόν ο Θεός κατά τέτοιον θαυμαστόν τρόπον μας σώζει, έχομεν χρέος απαραίτητον να Τον ευχαριστώμεν αδιαλείπτως και να ευλογώμεν το Πανάγιον Όνομά Του. Και τούτο όχι μόνον με τα στόμα, αλλά κυρίως με τα έργα μας, ώστε κανένα έργο μας να μη προσβάλλει την Θείαν μεγαλειότητα. Διότι, εάν με τα χείλη μας Τον ευλογώμεν και με τα έργα μας Τον υβρίζωμεν, τότε εμπαίζομεν Τούτον.
Ας προσπαθήσωμεν να μη λυπώμεν τον Χριστόν μας εν ουδενί πταίσματι, ώστε να επαναπαυθή το Άγιον Πνεύμα εις τας ψυχάς μας. Αμήν .
41η) Επιστολή
Εδώ εις αυτόν τον μάταιον κόσμον, παιδί μου, θα θλιβώμεν, θα πικρανθώμεν, θα πονέσωμεν. Μα όλα είναι δι’ εν χρονικόν διάστημα, είναι προσωρινά, μόνον εις αιώνιον βαθμόν και μέτρον να μη μας εγκαταλείψη ο Θεός και δεν τα υπομείνωμεν. Όταν πονάς και θλίβεσαι, τον Εσταυρωμένον να μνημονεύης και τότε θα ευρίσκης πολλήν ανακούφισιν. Διότι ποίος ατενίζων εις τον Σταυρωθέντα και αναλογιζόμενος τα πάθη Του, άτινα υπέρ ημών έπαθε, δεν θα εύρη βάλσαμον εις τας πληγάς του, είτε ψυχικάς είτε σωματικάς; Βλέπε και συ, τέκνον, άνω, εκεί εις τον Γολγοθάν, εκεί όπου έδωσε την τροπαιοφόρον νίκην το άγιον Αρνίον, ίνα δια του Αίματός Του πλύνη τα έλκη των αμαρτιών και των παθών μας.
Η ευσπλαχνία Του είναι μεγάλη, ποτέ μη χάσης το θάρρος σου εις Εκείνον, που δια σε εσταυρώθη.
Εύχομαι την Μεγάλην Τεσσαρακοστήν να την διέλθης με λίαν ακμάζουσαν ψυχικήν και σωματικήν υγείαν. Αμήν.
42η) Επιστολή
«Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν» που μας αναμένει. Χαίρε, παιδί μου, χαράν μεγάλην, ότι ο αγαθός Θεός, εις Ον ελπίζομεν την σωτηρίαν μας, θα μας αξιώση να είμεθα όλοι μαζί εις την ουράνιον βασιλείαν και να λέγωμεν τα ρήματα του Αγίου Ανδρέου, του δια Χριστόν σαλού «ω μακαρία η χειρ, η ταύτα ποιήσασα». Η άνω Ιερουσαλήμ, η ευφρόσυνος πόλις, η αχειροποίητος, αναμένει τα τέκνα του Θεού, δια να τα περιθάλψη και να τα ξεκουράση με την μεγάλην της απόλαυσιν, τα τέκνα που εις την ζωήν αυτήν πάσχουν και οδυνώνται φέροντα το σώμα το πολύμοχθον. Το Αρνίον το σφαγιασθέν δια την ιδικήν μας σωτηρίαν, Αυτό θα λούση και ημάς με το Πανάγιον Αίμά Του, θα πλύνη την βρώμα των αμαρτιών μας και θα μας αναπαύση αιώνια!
Βάστα, παιδί μου, γερά τον Σταυρόν σου και ανάβαινε τον σωτήριον Γολγοθάν, ο Οποίος θα μας οδηγήση εις την ζωοφόρον Ανάστασιν, όταν θα σαλπίση εν τη εσχάτη ημέρα η μεγάλη σάλπιγξ και θα φανερωθούν τα κρυπτά των ανθρώπων. Τι μεγάλη και αγία ημέρα δια τας σωζομένας ψυχάς, διότι τότε θα απολαύσουν πλήρως την ευλογίαν του Θεού! Τότε θα ανοιχθούν οι πνευματικοί θησαυροί της απείρου Θεότητος εις άπειρον απόλαυσιν άνευ διακοπής εις αιώνας αιώνων!
Πατρικαί Νουθεσίαι
Γέροντος Εφραίμ Φιλοθεΐτου
«Περί θλίψεων, πόνων και κόπων»
[Επιστολή 1η - 42η]
via
