Η αυτοκτονία του αµερικανού σεφ Αντονι Μπουρντέν απασχόλησε τον διεθνή Τύπο περισσότερο από τον ελληνικό. Περισσότερο και από σεφ, ο Μπουρντέν ήταν ένας μεγάλος καλοφαγάς. Η αναζήτηση κάθε ξεχωριστής γεύσης διά μέσου των ταξιδιών του τού έδωσε τον τίτλο «Τζακ Κέρουακ της μαγειρικής»: ο τύπος ήταν πάντα στον δρόμο. Ο Μπουρντέν μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στη μαγειρική και στο ταξίδι, αλλά ενώ η μαγειρική τον γοήτευε, το ταξίδι τον κέρδισε. Oχι τυχαία, το πιο μεγάλο του πρόβλημα ήταν η ηρωίνη, ένα από τα διαβατήρια για το μεγάλο ταξίδι – αυτό από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή.
Τι με έπιασε καλοκαιριάτικα και σας υπενθυμίζω τη μελαγχολική ιστορία του Μπουρντέν; Δεν το κάνω για να αποδώσω κάποιον φόρο τιμής στη μνήμη του – είχα δει λίγες εκπομπές του και μου άρεσαν, αλλά οι αντίστοιχες του Ηλία Μαμαλάκη, που ήταν στο ίδιο πνεύμα, μου ήταν περισσότερο οικείες. Αν στην ιστορία αυτή κάτι μου τράβηξε την προσοχή είναι ότι αποτελεί απόδειξη πως ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχει δύο πάθη στη ζωή του: ένα είναι αρκετό.
Το πάθος είναι μια παρεξηγημένη υπόθεση. Πολλοί νομίζουν ότι γενικά είναι πρόβλημα, ότι ο παθιασμένος είναι ένας μεγάλος άρρωστος που καλό θα ήταν να βρει τη γιατρειά του: δεν συμφωνώ. Αν υπάρχει ένα πάθος, όση ψυχοπαθογένεια κι αν το συνοδεύει, νομίζω πως παλεύεται. Ας πάρουμε π.χ. τον τζόγο. Αν το πάθος σου είναι τα τυχερά παιχνίδια, έχεις εκ των προτέρων αποδεχτεί την πιθανότητα να βγεις χαμένος και αφιερώνεσαι στο πάθος σου μόνο αν έχεις λεφτά για να χάσεις: δικά σου είναι και τα κάνεις ό,τι θέλεις. Αν όμως πιστεύεις πως διά μέσου των τυχερών παιχνιδιών θα πλουτίσεις, τότε έχεις δύο πάθη: το ένα είναι ο τζόγος και το άλλο είναι η ευδαιμονία – το κυνήγι μιας πλούσιας ζωής. Σε αυτή την περίπτωση η καταστροφή είναι σχεδόν δεδομένη: δεν παίζεις για να παίζεις, αλλά παίζεις για να κερδίζεις, και μάλιστα πολλά. Και όταν πολλά προσδοκάς, πολλά χάνεις.
Η θεωρία του καταραμένου διπλού πάθους βρίσκει εφαρμογή σε όλα. Aλλο πράγμα είναι το πάθος για το ποτό, δηλαδή η χαρά που μπορεί να σου δώσει περιστασιακά το αλκοόλ, και άλλο πράγμα το πάθος για το ποτό σε συνδυασμό με το πάθος να ελευθερωθείς από τον καταπιεστικό εαυτό σου και να δείχνεις ή να γίνεις κάτι άλλο. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση το ποτό δεν το χρειάζεσαι ως παθιασμένος με τη γεύση του και την ευφορία που σου δημιουργεί, αλλά ως καταπιεσμένος που ψάχνει το υπερφάρμακο το οποίο θα τον απελευθερώσει από τις εξαρτήσεις του: και έτσι η προσπάθεια να αποφύγεις μια εξάρτηση γεννά μια άλλη.
Ζηλεύω τους ανθρώπους που έχουν ένα πάθος και φοβάμαι πολύ για όσους έχουν δύο ή και περισσότερα, όσο αθώα και αν μοιάζουν. Αν έχεις μια σχέση μόνιμη και μία ακόμη, παράλληλη και ευκαιριακή, και τις αντιμετωπίζεις και τις δύο με πάθος, βαδίζεις προς την τρέλα με ταχύτητα φωτός: σε λίγο καιρό θα πάθεις νευρική κρίση. Αν έχεις δύο χόμπι και τα υπηρετείς παθιασμένα, σε λίγο καιρό θα τα παρατήσεις ταυτόχρονα. Αν ο Μπουρντέν έκανε μόνο ταξίδια ή αν μόνο μαγείρευε, θα έβρισκε σε κάποιες δημιουργικές στιγμές στην κουζίνα του ή ύστερα από κάποιες εξορμήσεις σε χώρες μακρινές τη χαρά μιας πληρότητας. Αλλά όταν ταξίδευε του έλειπε η μαγειρική και όταν μαγείρευε του έλειπε το ταξίδι. Στο τέλος χάθηκε.
Κάποτε, παραλαμβάνοντας ένα βραβείο, ο Μπουρντέν περιέγραψε τον τρόπο προσέγγισης της εκπομπής του. «Θέτουμε πολύ απλά ερωτήματα: Τι σε κάνει ευτυχισμένο; Τι τρως; Τι σου αρέσει να μαγειρεύεις; Σε κάθε μέρος του κόσμου που πηγαίνουμε κάνουμε αυτές τις πολύ απλές ερωτήσεις» είπε, προσθέτοντας ότι «καταφέρνουμε να παίρνουμε κάποιες πραγματικά εκπληκτικές απαντήσεις». Είναι πιθανό. Αλλά στην ερώτηση τι σε κάνει ευτυχισμένο, ο ίδιος μάλλον δεν έδωσε ποτέ του μια απάντηση. Και οι απαντήσεις των άλλων δυστυχώς δεν αρκούν στις βασανιστικές ερωτήσεις που κάνεις στον εαυτό σου…
_______________________
~ Καρπετόπουλος Αντώνης
