«Άμα έχεις τέτοιους φίλους… τι να τους κάνεις τους εχθρούς» λέει η γνωστή ρήση.
Υπάρχουν λοιπόν κάποιοι άνθρωποι στις ζωές μας, που ισχυρίζονται ότι είναι φίλοι… αλλά κάτι στις εκφράσεις και τα λόγια, κάτι στη συμπεριφορά, δεν μοιάζει να ταιριάζει με την ιδέα της φιλίας.
Μερικές φορές χαρακτηρίζονται “frenemies” από το friend (φίλος) και το enemy (εχθρός) μαζί. Αυτή η ενδιαφέρουσα νέα λέξη φαίνεται πως πρωτοεμφανίστηκε στη γνωστή σειρά Sex and the City, για να δώσει ένα όνομα στα άτομα με τα οποία έχουμε αμφίσημες σχέσεις, δηλαδή ούτε ξεκάθαρα φιλικές, ούτε εχθρικές, αλλά κάτι ενδιάμεσο, ασαφές, ή ασταθές, πότε έτσι και πότε αλλιώς.
Αυτά τα άτομα δεν αποκλείεται να γίνουν είτε φίλοι, είτε ξεκάθαροι εχθροί και να αναστατώνουν τη ζωή μας, ακόμα και να καταλήξουν στην παρενόχληση και τον εκφοβισμό. Γι’ αυτό αν παρατηρούμε συστηματικά ανησυχητικά σημάδια όπως τα παρακάτω, τότε προσοχή!
Πότε η ζυγαριά γέρνει προς το «εχθροί»:
- Δείχνουν πρόθυμοι να μοιραστούν τις λύπες μας, αλλά όχι και τις χαρές. Είναι πρώτοι στην παρηγοριά και στις «έτοιμες» λύσεις, απόντες στην ουσιαστική στήριξη. Είναι τελευταίοι στο να συμμεριστούν τον ενθουσιασμό μας.
- Προσπαθούν να μας απομονώσουν, γιατί έτσι θα έχουν μεγαλύτερη δύναμη επάνω μας.
- Η παρουσία τους μας αγχώνει, ή μας ρίχνει ψυχολογικά, τα λεγόμενα τους μας επηρεάζουν πολύ και μας δημιουργούν αμφιβολίες.
- Σαμποτάρουν τις προσπάθειες μας να προχωρήσουμε μπροστά. Να κόψουμε κακές συνήθειες, να κάνουμε δίαιτα, να γίνουμε πιο ανεξάρτητοι.
- Υπάρχει ανταγωνιστική σχέση ή σχέση εκμετάλλευσης.
- Έχουμε αναγκαστική συναναστροφή μεταξύ μας, δηλαδή δεν επιλέξαμε ο ένας τον άλλον. Όπως όταν κάποιος είναι φίλος φίλων και δεν μπορεί να μας αποφύγει, ούτε να έχει ανοιχτά εχθρική συμπεριφορά, αλλά δεν μας συμπαθεί κιόλας.
- Δείχνουν να μην μας εμπιστεύονται. Για παράδειγμα ακυρώνουν τα συναισθήματα μας, δυσπιστούν για τα γεγονότα της ζωής μας, σαν να ξέρουν για εμάς καλύτερα από εμάς!
- Υπάρχει άνιση σχέση. Π.χ. έχουν εγωκεντρική συμπεριφορά. Ή αντίθετα, δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους, ενδιαφέρονται όμως να ξεψαχνίσουν εμάς.
Επίσης κρατείστε δύο σημαντικές λεπτομέρειες για τον τρόπο που οι frenemies μας μιλούν:
1. «Δεν χαϊδεύω αυτιά»:
Έχουν την τάση δήθεν να μας «προσγειώνουν», αλλά αν προσέξουμε όσα λένε, θα δούμε ότι δεν βασίζονται πουθενά. Ένας σωστός φίλος, θα μιλήσει με πραγματικά γεγονότα και παρατηρήσεις και θα λάβει υπόψη τις επιθυμίες μας. Ο ψεύτικος φίλος θα δώσει απόλυτες συμβουλές με βάση το δικό του συμφέρον, τις δικές του πεποιθήσεις ή αυτό που εκείνος θεωρεί σωστό για εμάς.
2. Οι κολακείες
Που κρύβουν υποκρισία και φθόνο. Μας κολακεύουν με έντονο τρόπο, αλλά είτε υπονοούν και κάτι άλλο αρνητικό για εμάς, είτε μας θάβουν πίσω από την πλάτη μας. Για παράδειγμα, δεν θα πουν απλά «τι ωραία που είναι τα μαλλιά σου!», αλλά θα προσθέσουν «…όταν είναι φρεσκολουσμένα όπως τώρα!» (δηλαδή τις άλλες φορές είναι χάλια). Ή μας λένε «τι κούκλα που είσαι!» και κυριολεκτικά το επόμενο δευτερόλεπτο λένε σε κάποιον τρίτο «καλέ τι χάλια που ήταν η κακομοίρα».
Τι κάνετε;
Μόλις τους αναγνωρίσετε και βεβαιωθείτε ότι είναι έτσι, απομακρυνθείτε. Μην μπαίνετε στην παγίδα του «θα πίνω μόνο έναν καφέ πότε-πότε», «θα κρατάω αποστάσεις και δεν θ’ ανοίγομαι». Ούτε στην παγίδα «δεν έχει κακές προθέσεις» ή «είναι καλός κατά βάθος». Ακόμα κι αν δεν θέλουν να μας πληγώσουν, αλλά μόνο να τονώσουν το εγώ τους, το πλεονέκτημα της αμφιβολίας τους δίνει ευκαιρίες να μας βλάψουν ξανά και ξανά.
Δεν χρειάζεται να είστε εχθροί, θα θέλατε να είστε φίλοι, αλλά είστε κάτι ασαφές κι όχι θετικό: πατήστε λοιπόν «διαγραφή».
© ΤΖΙΝΑ ΧΟΝΔΡΟΥ, Μ.Sc.
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
