Ο όρος «επιστήμη» και «επιστήμονας» είναι εντυπωσιακό ότι αποτελούν σύγχρονες επινοήσεις. Στην πραγματικότητα, ο όρος «επιστήμονας» προτάθηκε από το βικτοριανό πολυμαθή Ουίλιαμ Ουέγουελ, ο οποίος τον χρησιμοποίησε στο περιοδικό Quarterly Review το Μάρτιο του 1834. Σχεδόν αμέσως ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αμερικανούς, και προς το τέλος του 19ου αιώνα ήταν ήδη δημοφιλής στη Βρετανία.
O όρος «επιστήμη» (στα λατινικά scientia, που σημαίνει γνώση) προέρχεται από το ρήμα «επίσταμαι» του οποίου η τελική σημασία είναι «γνωρίζω καλά». O όρος «επιστήμονας» σταδιακά εκτόπισε άλλους όρους, όπως «φυσικός φιλόσοφος».
Η επιστήμη είναι μια τόσο ευρεία δραστηριότητα ώστε η περιγραφή της σε λίγες γραμμές δεν θα είναι πλήρης. Έτσι, σε μια απόπειρα να γεμίσουμε κάποια από τα κενά, δίνουμε έναν κατάλογο με παραθέματα σχετικά με την επιστήμη.
H επιστήμη είναι οργανωμένη γνώση.
Χέρμπερτ Σπένσερ (1820-1903), Άγγλος φιλόσοφος
H επιστήμη είναι το σπουδαιότερο αντίδοτο στο δηλητήριο του ενθουσιασμού και της δεισιδαιμονίας
Άνταμ Σμιθ (1723-1790), Σκοτσέζος οικονομολόγος
H επιστήμη είναι όσα γνωρίζετε. H φιλοσοφία είναι όσα δεν γνωρίζετε.
Μπέρτραντ Ράσελ (1872-1970), άγγλος φιλόσοφος
H επιστήμη είναι μια σειρά από κρίσεις, αδιαλείπτως αναθεωρούμενες.
Πιερ Εμίλ Ντικλό (1840-1904), γάλλος βακτηριολόγος
Η επιστήμη είναι η επιθυμία να γνωρίσουμε τα αίτια.
Ουίλιαμ Χάζλιτ (1778-1830), άγγλος δοκιμιογράφος
H επιστήμη είναι η γνώση των συνεπειών, και η εξάρτηση ενός γεγονότος από ένα άλλο.
Τόμας Χομπς (1588-1679)
H επιστήμη είναι μια ευφάνταστη περιπέτεια του νου στην αναζήτηση της αλήθειας μέσα σε έναν κόσμο μυστηρίου.
Σίριλ Χέρμαν Χίνσελγουντ (1897-1967), άγγλος χημικός
H επιστήμη είναι ένα μεγάλο παιχνίδι. Εμπνέει και αναζωογονεί. Το γήπεδο είναι το ίδιο το σύμπαν.
Ίσιντορ Άιζαακ Ράμπι (1898-1988), αμερικανός φυσικός
O άνθρωπος κυριαρχεί στη φύση όχι με τη βία αλλά με την κατανόηση. Γι αυτόν το λόγο η επιστήμη πέτυχε εκεί όπου απέτυχε η μαγεία: επειδή δεν προσπάθησε να κάνει μάγια στη φύση.
Τζέικομπ Μπρονόφσκι (1908-1974), βρετανός επιστήμονας και συγγραφέας
Αυτή είναι η ουσία της επιστήμης: θέτεις ένα άσχετο ερώτημα και βρίσκεσαι καθ’ οδόν προς μια σχετική απάντηση.
Τζέικομπ Μπρονόφσκι (1908-1974), βρετανός επιστήμονας και συγγραφέας
Για έναν επιστήμονα ερευνητή μια καλή πρωινή άσκηση είναι, κάθε μέρα πριν από το πρόγευμα, η απόρριψη κάποιας θεωρίας σχετικής με τα κατοικίδια. Τον διατηρεί νέο.
Κόνραντ Λόρεντς (1903-1989), αυστριακός ζωολόγος
O καλύτερος ορισμός της αλήθειας στην επιστήμη: η πιο καλή υπόθεση εργασίας που είναι κατάλληλη για να ανοίξει το δρόμο στην επόμενη, ακόμη καλύτερη υπόθεση.
Κόνραντ Λόρεντς (1903-1989), αυστριακός ζωολόγος
Ουσιαστικά, η επιστήμη είναι μια αέναη αναζήτηση μιας έλλογης και ολοκληρωμένης κατανόησης του κόσμου στον οποίο ζούμε.
Κορνέλιους βαν Νιλ (1897-1985), αμερικανός μικροβιολόγος
O επιστήμονας δεν είναι κάποιος που δίνει τις σωστές απαντήσεις, αλλά κάποιος που θέτει τα σωστά ερωτήματα.
Kλoντ Λεβί-Στpoς(1908-) γάλλος ανθρωπολόγος
H επιστήμη μπορεί να εξακριβώσει μόνο ό,τι υπάρχει, όχι ό,τι θα έπρεπε να υπάρχει, και έξω από το πεδίο της παραμένουν αναγκαίες κάθε είδους αξιολογικές κρίσεις.
Αλμπερτ Αϊνστάιν (1879-1955), γερμανικής καταγωγής φυσικός
Επιστήμη είναι η ανιδιοτελής αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας σχετικά με τον υλικό κόσμο.
Ρίτσαρντ Ντόκινς (1941)
H επιστήμη δεν είναι παρά η εξασκημένη και οργανωμένη διαφοροποίηση από την κοινή λογική, όπως ένας βετεράνος διαφέρει από ένα νεοσύλλεκτο, και οι μέθοδοι της διαφέρουν από εκείνες της κοινής λογικής, όπως διαφέρουν οι φραστικοί διαξιφισμοί ενός φρουρού των ανακτόρων από τον τρόπο που ένας πρωτόγονος χειρίζεται το ρόπαλο του.
Τόμας Χένρι Χάξλεϊ (1825-1895), άγγλος βιολόγος
Οι επιστήμες δεν προσπαθούν να εξηγήσουν, ούτε να ερμηνεύσουν, αλλά κυρίως καταστρώνουν μοντέλα. Όταν λέμε μοντέλο εννοούμε ένα μαθηματικό κατασκεύασμα το οποίο, με την προσθήκη συγκεκριμένων λεκτικών ερμηνειών, περιγράφει παρατηρούμενα φαινόμενα. H δικαίωση ενός τέτοιου μαθηματικού κατασκευάσματος έγκειται αποκλειστικά στην προσδοκία να δίνει αποτελέσματα.
Τζον φον Νόιμαν (1903-1957), ουγγρικής καταγωγής μαθηματικός
H σημερινή επιστήμη είναι η τεχνολογία του αύριο.
Έντουαρντ Τέλερ (1908-2003), αμερικανός φυσικός
Κάθε μεγάλη πρόοδος στην επιστήμη προέκυψε από μια νέα αποκοτιά της φαντασίας.
Τζον Ντιούι (1859-1952), αμερικανός φιλόσοφος
Υπάρχουν τέσσερα στάδια αποδοχής μιας θεωρίας:
α) πρόκειται για άχρηστες ανοησίες,
β) πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα, αλλά πλανημένη, θεώρηση,
γ) είναι αληθής, αλλά μάλλον ασήμαντη,
δ) πάντα το έλεγα.
Τζ.Μπ.Σ. Χαλντέιν (18 92-1964), άγγλος γενετιστής
H φιλοσοφία της επιστήμης είναι για τους επιστήμονες σχεδόν τόσο χρήσιμη όσο η ορνιθολογία για τα πτηνά.
Ρίτσαρντ Φέινμαν (1918-1988), αμερικανός φυσικός
Ένας άνθρωπος παύει να είναι αρχάριος σε οποιαδήποτε επιστήμη και γίνεται γνώστης αυτής όταν συνειδητοποιήσει ότι θα είναι αρχάριος σε όλη του τη ζωή.
Ρόμπιν Κόλινγκγουντ (1889-1943), άγγλος φιλόσοφος
