Ένας πολύ σημαντικός τομέας στη ζωή του κάθε ατόμου είναι η φιλία. Η ικανότητα να κάνει κανείς φιλίες, ξεκινά από τα παιδικά χρόνια με την κοινωνικοποίηση του παιδιού, στα νήπια στο δημοτικό, και κατόπιν στην εφηβεία, οπού δημιουργούνται πιο βαθιές φιλίες. Συνεχίζεται στο πανεπιστήμιο και στον χώρο εργασίας και παράλληλα στα χόμπι και στις εξωτερικές δραστηριότητες.
Επηρεάζεται επίσης σημαντικά από την κοινωνικοποίηση των γονιών, οι οποίοι θα βοηθήσουν το παιδί ή τον έφηβο προβάλλοντας ένα υγιές πρότυπο ή αντίθετα, θα δημιουργήσουν μια καχυποψία και δυσκολίες, αν οι ίδιοι δεν έχουν ικανοποιητική κοινωνική ζωή και καλούς φίλους.
Στην περίπτωση των ορφανών παιδιών μεγάλη σημασία σε αυτή την διαδικασία, έχει η στάση των φροντιστών, του ιδρύματος και των θετών γονέων αντίστοιχα.
Επηρεάζεται επίσης σημαντικά από την κοινωνικοποίηση των γονιών, οι οποίοι θα βοηθήσουν το παιδί ή τον έφηβο προβάλλοντας ένα υγιές πρότυπο ή αντίθετα, θα δημιουργήσουν μια καχυποψία και δυσκολίες, αν οι ίδιοι δεν έχουν ικανοποιητική κοινωνική ζωή και καλούς φίλους.
Στην περίπτωση των ορφανών παιδιών μεγάλη σημασία σε αυτή την διαδικασία, έχει η στάση των φροντιστών, του ιδρύματος και των θετών γονέων αντίστοιχα.
Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν καλά τα όρια τους, εξαιτίας του τρόπου που έχουν μεγαλώσει και κατ’ επέκταση μπορεί να ανέχονται πολλές παραβιάσεις του εαυτού τους στις φιλίες και τις κοινωνικές τους σχέσεις ή να μην ξέρουν πώς να κρίνουν καλά τους άλλους.
Αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, γιατί οι σχέσεις απογοητεύουν το άτομο και μετά όλη η έννοια της φιλίας στιγματίζεται, με αποτέλεσμα να ακούμε φράσεις του τύπου «δεν υπάρχει γυναικεία φιλία», «δεν πιστεύω στην φιλία», «δεν αφήνω κανέναν να έρθει κοντά μου, γιατί θα με εκμεταλλευτούν» κλπ.
Αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, γιατί οι σχέσεις απογοητεύουν το άτομο και μετά όλη η έννοια της φιλίας στιγματίζεται, με αποτέλεσμα να ακούμε φράσεις του τύπου «δεν υπάρχει γυναικεία φιλία», «δεν πιστεύω στην φιλία», «δεν αφήνω κανέναν να έρθει κοντά μου, γιατί θα με εκμεταλλευτούν» κλπ.
Στην ουσία, όταν κανείς μαθαίνει να αγαπά τον εαυτό του πραγματικά, σωστά, αληθινά και όχι εγωιστικά και να έχει υγιή όρια, οδηγείται στην αναθεώρηση του φιλικού και συγγενικού περιβάλλοντος του, και ελκύεται αυτόματα από τα άτομα που τον αγαπούν ενώ απωθείται από τα άτομα που θέλουν να τον εκμεταλλευτούν.
Για όσους δεν έχετε φτάσει σε αυτό το επίπεδο ή το δουλεύετε στη θεραπεία σας, θα βρείτε μερικές κατευθύνσεις παρακάτω:
Για όσους δεν έχετε φτάσει σε αυτό το επίπεδο ή το δουλεύετε στη θεραπεία σας, θα βρείτε μερικές κατευθύνσεις παρακάτω:
Τοξικοί φίλοι και φίλες
Παραθέτω μερικά ενδεικτικά παραδείγματα τοξικών συμπεριφορών που συναντώνται σε «φίλους». Με τα άτομα αυτά μην διστάσετε να διακόψετε την φιλία αν νομίζετε ότι πράγματι έχουν όλα τα χαρακτηριστικά αυτά και κανένα άλλο θετικό, γιατί είναι πολύ τοξικά και συνήθως προσθέτουν προβλήματα στην ζωή σας καθημερινά. Τα παραδείγματα περιγράφουν ακραίες συμπεριφορές.
Ο πολύ εγωιστής / ναρκισσιστής φίλος
Θέλει συνέχεια να πηγαίνετε οπού θέλει αυτός-η, ότι μέρα και ώρα τον βολεύει, και δεν ενδιαφέρεται πως θα φτάσετε εκεί. Θα σας χρησιμοποιήσει για να κάνει φιγούρα, για να προσελκύσει κάποιον από το αντίθετο φύλλο, ή για ότι άλλο χρειάζεται πχ έναν οδηγό. Ο φίλος-η αυτός-η δεν «είναι εκεί» για εσάς ποτέ, είναι μόνο για τον εαυτό του. Όλα χρειάζεται να γίνονται κατά τη βούληση του, και η οποιαδήποτε επιθυμία σας βιώνεται σαν υπερβολή. Είστε δύσκολος, περίεργος κλπ που δεν του κάνετε το χατίρι. Θέλει να βρίσκεστε πάντα κοντά εκεί που βολεύεται και δεν κάνει τίποτα για να σας διευκολύνει. Αν έχετε έναν σύντροφο όμορφο η καλό, θα κοιτάξει να τον διεκδικήσει αυτός-η, χωρίς δεύτερη σκέψη
Ο ανασφαλής- προβληματικός- παθητικός φίλος
Ο φίλος αυτός, σας χρησιμοποιεί σαν ψυχολόγο του η σαν θεραπευτή του. Είναι συνέχεια μέσα στα προβλήματα, για τα οποία όσα και να του λέτε δεν κάνει τίποτα για να τα λύσει και συνέχεια σας τα λέει, ελπίζοντας στην λύπηση και την παρηγοριά σας η στις οδηγίες σας, αλλά που τελικά δεν θα εφαρμόσει. Επίσης και αυτός δεν είναι ποτέ «εκεί» για σας, γιατί αν έχετε ένα πρόβλημα, αυτός έχει δέκα, οπότε πάντα ασχολείστε με τα δικά του, που είναι πιο πολλά. Αν αντέξετε..
Ο «αρμένικη βίζιτα» ή χωρίς όρια φίλος
Ο φίλος αυτός είναι «κολλιτσίδα» δεν ξεκολλάει από πάνω σας και θέλει να είστε συνέχεια μαζί, κάθεται ώρες σπίτι σας και γίνεται φορτικός, γιατί δεν καταλαβαίνει ποτέ πρέπει να φύγει. Τα προσωπικά του κενά, καλείστε να τα καλύψετε εσείς με την παρουσία σας, να τον διασκεδάσετε, να του σταθείτε ή και να τον ταΐσετε. Τα πάντα τα περιμένει από εσάς και ο χρόνος σας, του είναι δεδομένος.
Ο κατήγορος φίλος
Δεν κάνετε τίποτα σωστά, το μαλλί σας πετάει, φοράτε λάθος ρούχα, τα παπούτσια σας δεν είναι της μόδας, ο σύντροφος σας δεν βγάζει αρκετά, γενικά δεν βρίσκει τίποτα σωστό πάνω σας, και σας στραβοκοιτάει με κάθε ευκαιρία. Μερικοί άνθρωποι, γοητεύονται από τέτοιους φίλους που φαίνονται να τα γνωρίζουν όλα, αλλά όταν καταλαβαίνουν ότι είναι συνεχής η συμπεριφορά αυτή, τους αποχωρίζονται. Μπορεί να γίνει και προσβλητικός δημόσια, ειδικά στον τρόπο που σας παρουσιάζει στους άλλους.
Ο αρνητικός φίλος
Είναι μέσα στη μαύρη κατάθλιψη, και δεν το κρύβει αντίθετα θέλει να συμφωνήσετε κι εσείς μαζί του. Όλα είναι χάλια και δεν οδηγούν πουθενά, δεν μπορεί να γίνει τίποτα καλυτέρα και χρειάζεται απλά να το δεχτείτε. Όσες προσπάθειες κάνετε να του ανεβάσετε το ηθικό η να τον στηρίξετε αποβαίνουν άκαρπες, αντίθετα έχει την τάση να σας απορροφά σαν μαύρη τρύπα και μετά από κάθε συνάντηση νιώθετε στραγγισμένος. Μοιάζει με τον φίλο θύμα πολλές φορές και πιθανά να πάσχει από κατάθλιψη αλλά είναι πολύ αρνητικός στο να φροντίσει τον εαυτό του. Μπορείτε να του συστήσετε κάποιον θεραπευτή, ελπίζοντας ότι αν φύγετε εσείς, θα πάει.
Ο φίλος θύμα
Ο φίλος θύμα είναι κάποιος που είναι πάντα το θύμα και σας κάνει να αισθάνεστε ένοχος για το κάθε τι, που πάει καλά σε σας. Δεν σας αφήνει να χαρείτε ούτε μπορεί να μοιραστεί την χαρά σας, γιατί είναι βιαστικός να ξαναγυρίσει στα προβλήματα του και σχεδόν επιδεικτικά να σας δείξει τι δεν πάει καλά στη ζωή του, τραβώντας την προσοχή επάνω του. Είναι πολύ δύσκολο να τον χωρίσετε, γιατί θα προσπαθήσει να σας δημιουργήσει πολλές ενοχές και θα δημιουργήσει δραματικά επεισόδια .
Ο ψεύτης- εκμεταλλευτής φίλος
O φίλος-η αυτός, θα μπορεί χωρίς πρόβλημα να σας πει ψέματα για διάφορα πράγματα, για να φανεί καλύτερος ή για να φανεί γνώστης στα ματιά σας ή σε αυτά των άλλων. Επίσης μπορεί να πει ψέματα και για σάς σε άλλους. Δεν θα διστάσει να εκμεταλλευτεί τα προνόμια που ίσως έχετε εσείς ή η οικογένεια σας, το αυτοκίνητο, το εξοχικό σας, το πορτοφόλι σας οτιδήποτε. Είναι φίλος παράσιτο συνήθως, και δεν μπορείς να βασιστείτε σε αυτόν, ότι κι αν υπόσχεται.
Ο αναίσθητος φίλος
Ο φίλος αυτός είναι επιφανειακός, τον ενδιαφέρουν οι έξοδοι, το θεαθήναι και δύσκολα ενδιαφέρεται για εσάς πραγματικά. Ακόμα και αν του πείτε ότι οι δικοί σας είναι βαρεία άρρωστοι, θα σας πει οτί «αυτά συμβαίνουν» και μπορεί και να του ξεφύγει να ρωτήσει «ποτέ είναι η κηδεία…» σοκάροντας σας. Γενικά είναι στον κόσμο του, και το ενδιαφέρον του είναι πολύ επιφανειακό για τους άλλους.
Ο καταστροφικός –ψυχοπαθής φίλος
Είναι ο φίλος που αντί να σας προστατέψει, θα σας εκθέσει σε πραγματικούς κινδύνους ακόμα και της ζωής σας της ίδιας, για να έχει ο ίδιος κάποιο πραγματικό η υποτιθέμενο όφελος. Για παράδειγμα δεν θα σας προστατέψει από κάποιον από τον οποίο κινδυνεύετε, προκειμένου αν πάθετε κακό εσείς, να πάρει την κοπέλα σας ή τα αποκτήματα σας. Μπορεί μάλιστα να σας προτρέψει να δοκιμάσετε επικίνδυνες εμπειρίες όπως κακόφημα μέρη, ουσίες, άτομα που δεν έχουν καλή πρόθεση για εσάς. Είναι πολύ επικίνδυνος και δεν έχει ηθικές αναστολές και επίσης μπορεί να σας κάνει να πιστέψετε ότι είναι πολύ καλός σας φίλος μέχρι που θα είναι πιά αργά.
