Μπορεί ένα κουβαδάκι να χωρέσει όλη την θάλασσα;

«Πως μπορεί το περιορισμένο μυαλό μας να πιάσει το απεριόριστο, που είναι ομορφιά και αλήθεια; Ποιο είναι το υπόβαθρο της συμπόνιας και της νοημοσύνης και μπορεί πραγματικά να την συναντήσει καθένας από μας;»

Πως μπορεί το περιορισμένο μυαλό μας να πιάσει το απεριόριστο; Δεν μπορεί, επειδή είναι περιορισμένο.

Μπορούμε άραγε να πιάσουμε την σημασία, το βάθος του χαραχτήρα του μυαλού και ν' αναγνωρίσουμε το γεγονός - το γεγονός, όχι την ιδέα - ότι το μυαλό μας περιορίζεται από την γνώση, από τις ειδικότητες, από τις διάφορες πειθαρχίες, από το ν' ανήκουμε σε κάποια ομάδα, από τον εθνικισμό και όλα τα παρόμοια, που στη βάση τους υπάρχει η ιδιοτέλεια, καμουφλαρισμένη, κρυμμένη, από κάθε είδους πράγματα - ράσα, κορώνες, ιεροτελεστίες;

Αυτός ο περιορισμός δημιουργείται ουσιαστικά όταν υπάρχει ιδιοτέλεια. Αυτό είναι ολοφάνερο. Όταν νοιάζομαι για την δική μου ευτυχία, για την δική μου ολοκλήρωση, για την δική μου επιτυχία κι όλα τα παρόμοια, αυτή η ίδια η ιδιοτέλεια περιορίζει τις ιδιότητες του μυαλού· την ενέργεια του μυαλού - όχι ότι ο ομιλητής είναι ειδικός του εγκεφάλου, όπως εξηγήσαμε, παρ' όλο που έχει μιλήσει με αρκετούς επαγγελματίες γι' αυτό.

Το μυαλό εδώ κι εκατομμύρια χρόνια, έχει εξελιχθεί μέσα στον χρόνο, στον θάνατο και στη σκέψη. Εξέλιξη σημαίνει - ή όχι; - μια ολόκληρη σειρά από χρονικά γεγονότα. Έχουμε υπάρξει πρωτόγονοι, τώρα είμαστε… Αυτό έχει πάρει εκατομμύρια χρόνια. Για να φτιάξεις όλες τις θρησκευτικές τελετές χρειάζεται χρόνος.

Έτσι, το μυαλό έχει διαμορφωθεί, έχει περιοριστεί με την θέληση του, αναζητώντας την δική του ασφάλεια, κλεισμένο στο καβούκι του, λέγοντας: «Πιστεύω», «Δεν πιστεύω», «Συμφωνώ», «Δεν συμφωνώ», «Αυτή είναι η γνώμη μου», «Αυτή είναι η κρίση μου» - ιδιοτέλεια.

Ακόμη κι αν είναι το μυαλό κάποιου που ανήκει στην θρησκευτική ιεραρχία ή κάποιου από τους διάφορους διακεκριμένους πολιτικούς που μιλάνε για καλοσύνη, ειρήνη κι όλα τα παρόμοια ή του ανθρώπου που επιζητά δύναμη μέσω του χρήματος ή του καθηγητή με τις τρομερές γνώσεις ή του γκουρού, έχει ιδιοτέλεια. Δείτε τα όλ'  αυτά.

Έτσι το μυαλό μας έχει γίνει πολύ - πολύ μικρό - όχι στο σχήμα ή στο μέγεθος του. Έχουμε μειώσει την ποιότητα του μυαλού που έχει τεράστιες ικανότητες. Τεράστιες. Τεχνολογικά έχει εξελιχθεί κι έχει ακόμα την τεράστια ικανότητα να προχωρήσει εσωτερικά πολύ-πολύ βαθιά αλλά η ιδιοτέλεια το περιορίζει.

Το να ανακαλύψει κανείς για τον εαυτό του που κρύβεται η ιδιοτέλεια είναι κάτι πολύ λεπτό.

Μπορεί να κρύβεται πίσω από μια ψευδαίσθηση, σε μια νεύρωση, σε μια αυταπάτη, σ' ένα οικογενειακό όνομα. Πρέπει να σηκώσει κανείς κάθε πέτρα, να ψάξει σε κάθε κρυφή γωνιά για να το βρει. Και ή σου παίρνει καιρό για να το βρεις, πράγμα που με την σειρά του γίνεται άλλη μια φυλακή, ή το βλέπεις το πράγμα· το πιάνεις· έχεις μια βαθιά, άμεση αντίληψη μέσα σε μια στιγμή που καλύπτει όλο το χώρο.

Εκείνος, λοιπόν, που έκανε την ερώτηση ρωτάει πως μπορεί το μυαλό που είναι διαμορφωμένο να πιάσει το απεριόριστο που είναι ομορφιά, αγάπη και αλήθεια; Ποιο είναι το υπόβαθρο της συμπόνιας και της νοημοσύνης, κι αν μπορεί να την συναντήσει - να την συναντήσει ο καθένας από μας; Μπορεί κανείς να προσκαλέσει την συμπόνια; Μπορεί κανείς να προσκαλέσει την νοημοσύνης μπορεί να προσκαλέσει την ομορφιά, την αγάπη και την αλήθεια;

Μπορεί να προσπαθήσει να τα πιάσει; Σας ρωτώ. Προσπαθείτε να πιάσετε τι είναι η ποιότητα της νοημοσύνης, της συμπόνιας, την τεράστια αίσθηση της ομορφιάς, το άρωμα της αγάπης κι εκείνη την αλήθεια που δεν έχει δρόμο προς αυτήν; Αυτό είναι που πάτε να πιάσετε όταν θέλετε να βρείτε το μέρος όπου κατοικεί; Μπορεί το περιορισμένο μυαλό να το πιάσει αυτό;

Είναι αδύνατον να το πιάσετε, να το κρατήσετε, παρ' όλο που μπορεί να κάνετε όλα τα είδη του διαλογισμού, νηστείες, να βασανίσετε τον εαυτό σας, να γίνετε τρομερά εγκρατείς, να έχετε ένα ρούχο ή ένα ράσο. Ούτε ο πλούσιος μπορεί να φτάσει στην αλήθεια, ούτε ο φτωχός, ούτε οι άνθρωποι που έχουν πάρει όρκο αγαμίας, σιωπής κι εγκράτειας.

Ούτε αυτοί μπορούν, γιατί όλ' αυτά είναι προσδιορισμένα από την σκέψη, είναι όλα βαλμένα στην σειρά από την σκέψη· όλα έχουν καλλιεργηθεί εσκεμμένα από την σκέψη με προμελετημένο σκοπό. Όπως είπε και κάποιος στον ομιλητή: «Δώσε μου δώδεκα χρόνια και θα σε κάνω να δεις τον θεό».

Έτσι, όσο το μυαλό είναι περιορισμένο, κάντε ότι θέλετε: καθίστε σταυροπόδι, στη στάση του λωτού, πέστε σε έκταση, διαλογιστείτε, σταθείτε ανάποδα στηριγμένοι στο κεφάλι σας ή όρθιοι στο ένα πόδι - οτιδήποτε κι αν κάνετε, δεν πρόκειται ποτέ να την συναντήσετε.

Η συμπόνια δεν… συναντιέται.

Έτσι, πρέπει κανείς να καταλάβει τι είναι αγάπη. Η αγάπη δεν είναι μια αίσθηση. Η αγάπη δεν είναι ευχαρίστηση, επιθυμία, ολοκλήρωση. Η αγάπη δεν είναι ζήλεια, μίσος.

Η αγάπη έχει συμπάθεια, γενναιοδωρία και διακριτικότητα αλλά αυτές οι ιδιότητες δεν είναι αγάπη.

Για να την καταλάβετε, για να την βρείτε, χρειάζεται μεγάλη αίσθηση και ικανότητα εκτίμησης της ομορφιάς. Όχι της ομορφιάς μιας γυναίκας ή ενός άντρα ή ενός σταρ του σινεμά. Η ομορφιά δεν βρίσκεται στο βουνό, στον ουρανό ή στις κοιλάδες ή στο ποτάμι που κυλάει. Ομορφιά υπάρχει μόνο όπου υπάρχει αγάπη. Και η ομορφιά, η αγάπη είναι συμπόνια.

Και η συμπόνια δεν βρίσκεται κάπου· δεν μένει κάπου για ευκολία σας. Αυτή η ομορφιά, η αγάπη, η αλήθεια, είναι η υψηλότερη μορφή νοημοσύνης. Όταν υπάρχει αυτή η νοημοσύνη υπάρχει δράση, διαύγεια, μια τρομερή αίσθηση αξιοπρέπειας. Είναι κάτι αφάνταστο. Κι αν αυτό  δεν μπορείς να το φανταστείς ούτε το απεριόριστο, μπαίνει σε λέξεις.

Δεν μπορεί να περιγραφεί·  οι φιλόσοφοι το έχουν  περιγράψει, αλλά οι φιλόσοφοι που το έχουν περιγράψει δεν είναι οι ίδιοι εκείνοι που έχουν περιγράψει. Έτσι, για να συναντήσει κανείς αυτή την μεγάλη αίσθηση, θα πρέπει να υπάρχει απουσία του εαυτού, του εγώ, της εγωκεντρικής δραστηριότητας, του «να γίνεις κάτι».

Πρέπει να' χει κανείς μέσα του μεγάλη σιωπή. Σιωπή σημαίνει άδειος από τα πάντα. Σ' αυτό υπάρχει απέραντος χώρος. Όπου υπάρχει απέραντος χώρος, υπάρχει τεράστια ενέργεια - όχι η ενέργεια της ιδιοτέλειας - απεριόριστη ενέργεια.

ΤΖ. ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ

Η άπειρη θάλασσα και … το κουβαδάκι

Αναζητούσε την αλήθεια. Έψαχνε με του νου του τη δύναμη να λύσει τα Μυστήρια του Θεού. Περπατούσε τώρα, μακριά από του κόσμου το θόρυβο. Μόνος στην ακρογιαλιά.

Έψαχνε με τη δύναμη του νου του… Και είχε πολύ…

Ξάφνου, μπροστά του χαρτωμένο παιδάκι. Έπαιζε αμέριμνο, στο δικό του κόσμο. Στάθηκε ο αναζητητής της αλήθειας, έτσι να ξεκουρασθεί από τις βαθιές του σκέψεις.

Και παρατηρούσε την όμορφη αλλά και παράξενη εικόνα: Ο μικρός είχε ανοίξει μικρό λάκκο στην αμμουδιά.

Κρατούσε κι ένα κουβαδάκι στα μικρά του χέρια. Έπαιρνε με το κουβαδάκι του νερό από τη θάλασσα, ερχόταν, το έριχνε στο μικρό του λάκκο και ξανά … στη θάλασσα.

Ακούραστα έκανε τον ίδιο δρόμο, την ίδια κίνηση. Την ίδια κίνηση και με σοβαρότητα.

Απόρησε ο μεγάλος και ρώτησε τον μικρό:

-Τι κάνεις εκεί;

Κι εκείνος απάντησε σοβαρά:

-Θα αδειάσω τη θάλασσα σ’ αυτόν εδώ το λάκκο.

Χαμογέλασε ο μεγάλος με την αφέλεια του παιδιού και το συμβούλεψε:

-Παιδάκι μου, αυτό είναι αδύνατο να γίνει. Μην κουράζεσαι. Δεν μπορεί η μεγάλη αυτή θάλασσα να χωρέσει στο μικρό αυτό λάκκο.

Αλλά τότε πια το μικρό εκείνο παιδάκι γύρισε και του είπε:

– Αν η θάλασσα δεν μπορεί ποτέ να χωρέσει στον μικρό αυτό λάκκο, πως εσύ προσπαθείς να χωρέσεις στο μικρό ανθρώπινο μυαλό σου τον απέραντο ωκεανό των Μυστηρίων του Θεού;

Και πήρε ο μεγάλος την απάντηση που του χρειαζόταν από τον μικρό αυτό δάσκαλο, που δεν ήταν άλλος παρά Άγγελος απεσταλμένος του Θεού 1.

.

Η παράδοση αυτή αναφέρεται σχετικά με τον Άγιο της Εκκλησίας μα ς Ιερό Αυγουστίνο, όταν μάλιστα ήταν επίσκοπος Ιππώνος (Βόρεια Αφρική) και τον απασχολούσαν σοβαρά θεολογικά ζητήματα 2.

Δεν φθάνει ο νους του ανθρώπου να καταλάβει το νου του άπειρου Θεού, όσο δυνατός κι αν είναι. Δεν θα σταματήσει βέβαια ο άνθρωπος να ψάχνει, να ερευνά, να ανακαλύπτει, να χαίρεται με ότι ανακαλύπτει.

Αλλά με τη συναίσθηση της ανθρώπινης ανεπάρκειας, με ταπείνωση. Τότε και ο Θεός θα του αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο.

.

1. Αρχ. Θεοδώρου Μπεράντη. Ο Υιός των δακρύων ( Ο Ιερός Αυγουστίνος)
2. Ο Ιερός Αυγουστίνος τιμάται από την Εκκλησία στις15 Ιουνίου.