Στις Χίλιες και Μία Νύχτες η μαγική φράση «Άνοιξε, σουσάμι» ήταν αρκετή για να ανοίξει η είσοδος της σπηλιάς για τον Αλί Μπαμπά και τους 40 κλέφτες. Πίσω από τις μυστικές δυνάμεις του σουσαμιού κάποιοι ισχυρίζονται ότι κρύβεται ο ήχος (κροτάλισμα) που κάνουν οι σπόροι του καθώς ωριμάζουν και απελευθερώνονται από τον λοβό του φυτού, ήχος που, όπως λέγεται, θυμίζει… κλειδαριά που ανοίγει.
Με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Το σουσάμι (σήσαμον) είναι ένα φυτό με μοβ άνθη, που καλλιεργείται από την αρχαιότητα. Οι σπόροι του έχουν 50 έως 60% λιπαρό έλαιο που περιέχει λιγνάνες (όπως σησαμίνη και σησαμολίνη), από όπου προκύπτουν σημαντικότατες αντιοξειδωτικές φαινόλες (σησαμόλη, σησαμινόλη). Οι λιγνάνες κατατάσσονται στα φυτοοιστρογόνα που παρουσιάζουν αντικαρκινικές ιδιότητες δρώντας ιδιαίτερα κατά του καρκίνου του μαστού. Οι ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σουσαμιού το κάνουν να διατηρείται για μεγάλο χρόνο χωρίς να οξειδώνεται (δεν ταγκιάζει).
Οι εύπεπτες πρωτεΐνες του το κατατάσσουν στα τρόφιμα πολύ υψηλής πρωτεϊνικής αξίας, ειδικά όταν συνδυάζεται με όσπρια (π.χ. στο χούμους, μια ανατολίτικη συνταγή ρεβιθιών με ταχίνι). Το λάδι του έχει αποδειχτεί ανεκτίμητο για τις χώρες που δεν παράγουν ελαιόλαδο (περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Ε), γι΄ αυτό πρωταγωνιστεί από τα αρχαία χρόνια στις κουζίνες της Ανατολής και της Αφρικής.
Φάρμακο από τα παλιά…
Ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός χρησιμοποιούσαν το σουσάμι ως φάρμακο, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στους γάμους ένα μείγμα ταχινιού και μελιού (ένα είδος χαλβά που ονομαζόταν σησαμίς), όπως αντίστοιχα σήμερα προσφέρεται παστέλι. Γνωστό ήταν επίσης και το σουσαμότυρο – μείγμα ταχινιού και τυριού. Η υψηλή διατροφική αξία του σουσαμιού, του ταχινιού (σησαμοπολτού) και του χαλβά εξαίρονται από τους διατροφολόγους και προτείνονται ως ιδανικές τροφές για την περίοδο των νηστειών.
Το σουσάμι είναι πλούσιο σε στοιχεία που προάγουν τη υγεία, όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορος, σίδηρος, χαλκός, ψευδάργυρος και σελήνιο αλλά και σε φυτικές ίνες, ω-6 λιπαρά και βιταμίνες E και B. Ειδικότερα ο χαλκός που περιέχει το κάνει ιδανική τροφή για όσους πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, αφού το ιχνοστοιχείο αυτό έχει αποδειχτεί ότι έχει την ιδιότητα να ανακουφίζει τους πάσχοντες. Οι εφαρμογές του υπέρ της υγείας είναι πολλές: Χρησιμοποιείται ως αντιγηραντικό, κατά της δυσκοιλιότητας, για την αύξηση της παραγωγής γάλακτος στις θηλάζουσες, σε περιπτώσεις αναιμίας και εμβοών στα αφτιά, για τη μείωση του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα και κατά του άσθματος και των μυϊκών σπασμών.Τα ακόρεστα λιπαρά του σησαμέλαιου βοηθούν στον έλεγχο της χοληστερόλης, ενώ τα φυτοοιστρογόνα του, σύμφωνα με έρευνες, έχουν αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες και αντι-υπερτασική δράση.
Πώς αποθηκεύεται
Οι αναποφλοίωτοι σπόροι σουσαμιού μπορούν να αποθηκευτούν σε δοχείο αεροστεγώς κλεισμένο, σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος. Οι ξεφλουδισμένοι (ανοιχτόχρωμοι) σπόροι είναι πιο επιρρεπείς στην οξείδωση, οπότε είναι καλύτερα να φυλαχτούν στο ψυγείο, μέσα σε σκουρόχρωμο κατά προτίμηση δοχείο.
Προκαλεί αλλεργία;
Έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα άτομα που παρουσιάζουν συνήθως τροφική αλλεργία σε φιστίκια, καρύδια, φουντούκια ή κάσιους ενδέχεται να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση και στο σουσάμι.
