Όταν διαβάζει ο μέσος σύγχρονος Έλληνας για άσκηση το μυαλό του πάει πρώτα από όλα σε αυτό που λείπει στους περισσότερους από εμάς: τη σωματική άσκηση που προάγει τη σωματική υγεία και οδηγεί σε πνευματική ευεξία.
Κάποιοι, λιγότεροι πάντως, ίσως αναρωτηθούν, ενθυμούμενοι τα παιδικά τους χρόνια: Άσκηση; Άλγεβρας ή γεωμετρίας;
Ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Πρόσφατα διάβασα κάποιο βιβλίο με τον τίτλο «Από την ασκητική και ησυχαστική αγιορείτικη παράδοση«. Γραμμένο από κάποιον μοναχό, προσφέρει, μέσα από τις 830 σελίδες του, στον αναγνώστη, πολλές σχετικές, συχνά εντυπωσιακές, διηγήσεις, για μοναχούς, οι οποίοι ασκήθηκαν και ασκούνται στις μέρες μας είτε μέσα στα είκοσι αγιορείτικα μοναστήρια είτε γύρω από αυτά στις ερημιές του Αγίου Όρους.
Εύλογα γεννιούνται στον αναγνώστη διάφορα ερωτήματα όπως
1. Όλα αυτά χρειάζονται στον σύγχρονο άνθρωπο;
2. Τι έχουν να του προσφέρουν;
3. Ποιος ο λόγος να στερείται κάποιος κάτι για να κερδίσει κάτι άλλο;
Ερωτήματα που φαίνονται ακατανόητα για την εποχή μας όταν όλα τείνουν να γίνουν πιο εύκολα (δεν ξεχνώ με πόση έκπληξη είδα να πωλείται ψωμί για τοστ δίχως κόρα).
Είναι αναγκαία τόση ευκολία στη ζωή μας;
Ο μοναχός που επιλέγει την άσκηση κινείται με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Αγωνίζεται διαρκώς. Μαθαίνει να παλεύει. Ανδρώνεται όλο και περισσότερο στην άσκησή του. Είναι ανυποχώρητος και δυνατός.
Η ζωή του είναι μία διαρκής αντίσταση, η οποία στοχεύει στην Ανάσταση.
Είναι πολύ όμορφο ότι ακόμη και οι έντονες ασκητικές επιλογές δεν δημιουργούν απέχθεια προς τον πλησίον, αντιθέτως ενισχύουν το δέσιμο με αυτόν, ή προς το σώμα, το οποίο προσπαθούν να καθαρίσουν από τον εγωϊσμό και την αμαρτία και να το παραδώσουν στα χέρια του Πλάστη καθαρό και ξαλαφρωμένο.
Η τρέλα των ασκητών δεν μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητή από το σύγχρονο άνθρωπο, παρόλα αυτά υπάρχουν διαρκώς νέοι, οι οποίοι επιλέγουν αυτό το δρόμο.
Εντύπωση μου προκάλεσε μία παρατήρηση του Terry Eagleton, ο οποίος στο βιβλίο του «Λογική, Πίστη και Επανάσταση» που ετέθη σε κυκλοφορία πρόσφατα, σημειώνει ότι «η ριζοσπαστικότερη μορφή αυταπάρνησης δεν είναι να κόψει κανείς το τσιγάρο ή το ουΐσκι, αλλά να παραιτηθεί από το ίδιο του το σώμα, πράξη που είναι παραδοσιακά γνωστή ως μαρτύριο» (σελ. 48). Είναι αυτονόητο, ότι η παραίτηση από το σώμα περιλαμβάνει και την εκούσια παραίτηση της ασκητικής ζωής.
Είναι τελικά ο μοναχισμός τόσο ριζοσπαστικός;
Ναι, είναι!
Η Εκκλησία πάντοτε έτσι τον εξέλαβε. Ήταν η εξαίρεση, θαυμαστή, αλλά πάντως εξαίρεση.
Ποια η θέση του μοναχού στην κοινωνία του μνημονίου;
Έχει άραγε κάποια θέση;
Δίχως άλλο ναι.
Μας προσφέρει την αναγκαία τρέλα για να αντιμετωπίσουμε την επέλαση του ΔΝΤ και των άλλων στην καθημερινότητά μας.
Λειτουργεί εξισορροπητικά απέναντι στους τεχνοκράτες του μνημονίου.
Μας βοηθά να δούμε τα πράγματα μέσα από μία διαφορετική οπτική: πιο ανεξάρτητη, πιο αδέσμευτη και εν τέλει πιο ελεύθερη.
Η «χρεία» ας μην γίνει ο εφιάλτης μας.
Η «ανάγκη» ας μην δυναστεύει τις καρδιές, όσο και αν ταλαιπωρεί τα σώματά και τις οικογένειές μας.
