Πόσο θα ήθελα να ήμουν ικανός να εγκωμιάσω ως ποιητής τον ύπνο και, ακόμα περισσότερο, την κοιμωμένη, εκείνην που εγκαταλείπεται στον ύπνο σ’ ένα κρεβάτι μετά τον έρωτα, σ’ ένα λειμώνα μετά το θερισμό. Αυτή η ήρεμη εγκατάλειψη προέρχεται άραγε από τη βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να εγκαταλειφθεί ποτέ; Από την αναμονή ενός θαύματος συνώνυμου της πληρότητας; Και εννοώ τη Μαρκησία του Ο. Από τα μυστικά που φυλάει μέσα της; Και εννοώ την Αλμπερτίν, την κοιμωμένη «την περίκλειστη στο σώμα της», που έχει γίνει «σαν φυτό».
Πόσο λυπάμαι που έχασα την έκθεση ζωγραφικής η οποία οργανώθηκε, νομίζω, πριν από λίγο καιρό στο Λονδίνο και είχε ως θέμα της τον ύπνο. Ζωγραφίζοντας αυτό που κοιμάται κι αυτό που, τότε, ξυπνάει εντός μας.
Πώς τους λυπάμαι, τους θεωρώ βαριά άρρωστους, εκείνους τους άντρες – πρόκειται μόνιμα για άντρες – που διατείνονται ότι ο ύπνος είναι χάσιμο χρόνου! «Το ένα τρίτο της ήδη συντομότατης ζωής μας μάς το υποκλέπτει ο ύπνος, μας αποστερεί από ό,τι θα μπορούσαμε να κάνουμε σ’ αυτή τη χρονική διάρκεια η οποία δεν χρησιμεύει σε τίποτα.»
Πόσο υποφέρω με αυτούς που πάσχουν από αϋπνίες, άλλοι τη νύχτα κι άλλοι την ημέρα. Γιατί υπάρχουν και οι άυπνοι της ημέρας, οι επικεντρωμένοι αποκλειστικά στο πρόγραμμά τους, οι ανίκανοι να ονειρευτούν, αυτοί που τρελαίνονται αν οτιδήποτε ξεφύγει από τον έλεγχό τους. Όσο για τους άυπνους της νύχτας, που κατατρώγονται από τις έγνοιές τους – και όλα γι’ αυτούς γίνονται έγνοιες -, νομίζουν πως είναι οξυδερκείς, πεπεισμένοι πως βλέπουν την πραγματικότητα όπως ακριβώς είναι, στερημένη νοήματος, κακιά, θανατηφόρα, ενόσω παραγνωρίζουν μέσα στο μίσος τους για τη ζωή, για τους άλλους και για τον εαυτό τους, ότι η πραγματικότητα, όπως ο έρωτας, είναι προς ανακάλυψη κι ότι ο καθένας είναι προικισμένος με την ικανότητα αυτή, εκτός, προφανώς, από όσους πάσχουν από αϋπνίες.
Πόσο μάταιο βρίσκω το διάλογο που αντιπαραθέτει στην (παράδοξη) φροϋδική διατύπωση «το όνειρο είναι ο φύλακας του ύπνου» την αντίληψη (της κοινής λογικής) «ο ύπνος είναι ο φύλακας του ονείρου».
Πώς αρνούμαι να δω στον ύπνο έναν πρόδρομο του θανάτου. Αντιθέτως, τιμώ τον Ύπνο, τον θεωρώ έναν θεό που μας ξυπνάει, μας κάνει να γεννηθούμε στη ζωή.
Ύπνε, πολυαγαπημένε μου, μη με λησμόνει! λέει η κοιμωμένη.
J. – B. Pontalis, Παράθυρα (εκδ. Εστία)
Πίνακας: Henri Matisse “Young woman sleeping in a Rumanian blouse”, 1939.
