Η έννοια των Θεάτρων ελέγχου δημιουργήθηκε από τον James Redfield στο πασίγνωστο βιβλίο Η ΟΥΡΑΝΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΕΙΑ. Η αλήθεια είναι ότι ήταν μια πολύ καλή προσπάθεια διαχωρισμού των ανθρώπων σε κάποια πρότυπα συμπεριφορών.
Ο λόγος που οι άνθρωποι υιοθετούν συγκεκριμένα πρότυπα, είναι καθαρά θέμα επιβίωσης σε μια ζωή – κοινωνία όπου επικρατεί ως επί το πλείστον ο νόμος της ζούγκλας, όπου ο δυνατός κατασπαράζει τον πιο αδύναμο. Η διαφορά της δικής μας κοινωνίας με αυτή της ζούγκλας, είναι το ανεπτυγμένο νοητικό σώμα που κατέχουμε και η ατομικότητα που απορρέει από αυτό.
Αυτός είναι ο λόγος που η δύναμη στην ανθρώπινη κοινωνία δεν έχει να κάνει απαραίτητα με τη μυική δύναμη, όπως συμβαίνει στα ζώα, αλλά με τη νοητική ικανότητα και την ευφυΐα. Ως εκ τούτου, μπορεί να παρατηρήσουμε νωχελικά, αδύναμα άτομα να εξουσιάζουν δεκάδες ή και χιλιάδες άλλους, ή να παρατηρήσουμε άτομα που δεν φέρουν καμία μόρφωση, παιδεία και καλλιέργεια να εξουσιάζουν μια οικογένεια, μια κοινότητα κ.λ.π.
Είδαμε λοιπόν τον λόγο της δημιουργίας των ρόλων ελέγχου. Μένει να δούμε ποιος είναι ο σκοπός. Μπορεί να σκεφτείτε ότι ο λόγος και ο σκοπός είναι ο ίδιος. Αυτό όμως είναι εν μέρη σωστό. Ο σκοπός είναι κάτι πολύ πέρα από την απλή ανάγκη της επιβίωσης σε έναν σκληρό κόσμο. Ο απώτερος σκοπός των Θεάτρων Ελέγχου είναι ο… ΈΛΕΓΧΟΣ. Κάθε τέτοιος ρόλος αποσκοπεί στον έλεγχο και στην εξουσία των άλλων.
ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΕΙΑ;
Εν μέρει! Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που υιοθετούν αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς το κάνουν σε ένα ασυνείδητο επίπεδο, ενστικτωδώς δηλαδή, ανταποκρινόμενοι στο ένστικτο της επιβίωσης σε έναν κόσμο όπου αν δεν είναι αρκετά δυνατοί, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Υπάρχουν ωστόσο αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι γνωρίζουν και συνειδητά εφαρμόζουν αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς έχοντας πλήρη επίγνωση των συνεπειών στον συνάνθρωπό τους, προσπαθώντας έτσι να τον χειραγωγήσουν.
Αν και προσωπικά δεν πιστεύω σε κανένα είδος μαγείας, με την ευρύτερη έννοια που τη χρησιμοποιούν οι άνθρωποι σήμερα, εντούτοις εάν ορίσουμε τη μαύρη μαγεία σαν μια προσπάθεια ενός ανθρώπου να χειραγωγήσει τους φυσικούς νόμους προς ιδίων όφελος, τότε σίγουρα αυτοί οι άνθρωποι ανήκουν σε αυτή τη κατηγορία.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ ΠΟΙΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥ;
Δεν μπορείτε. Και προς Θεού, μη νομίζετε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι κάποια πλάσματα επάνω σε βουνά και εκτελούν απόκρυφες τελετές. Ένα τέτοιο πλάσμα μπορεί να είναι στο σπίτι σας, μπορεί να είναι η μητέρα σας, το παιδί σας, ο σύντροφός σας και το πιο πιθανό απ’ όλα είναι να ανήκετε κι εσείς σε αυτή την κατηγορία. Κάθε φορά που σκέφτεστε τον τρόπο με τον οποίο θα μιλήσετε ώστε να επιφέρετε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα που θα σας αποφέρει προσωπικό όφελος, τότε φλερτάρετε με αυτή την ομάδα ανθρώπων.
ΠΟΙΟΣ ΣΑΣ ΕΜΑΘΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ ΤΑ ΘΕΑΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ;
Όταν ήσασταν παιδιά, αρχίσατε να χρησιμοποιήτε ορισμένες συμπεριφορές για να παραμείνετε ενωμένοι με τους γονείς σας, από τους οποίους εξαρτιόταν η επιβίωσή σας. Οι συμπεριφορές αυτές διαμορφώθηκαν μέσα από την εικόνα που είχατε για τους γονείς σας. Αν ήταν τρομακτικοί και τυραννικοί, αντιδρούσατε με έναν τρόπο. Αν ήταν επικριτικοί και σας μιλούσαν με υπεκφυγές, αντιδρούσατε με έναν άλλο τρόπο. Αν φέρονταν σαν θύματα και παραπονούνταν διαρκώς, αντιδρούσατε μ’ έναν τρίτο τρόπο. Με τον καιρό αυτές οι συμπεριφορές παγιώθηκαν κι έγιναν αυτό που ονομάζουμε ΘΕΑΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ.
Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΕΧΕΙ ΕΝΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΛΕΓΧΟΥ;
Όχι. Όλοι αναλαμβάνουν σχεδόν όλους τους ρόλους ανάλογα με το άτομο το οποίο βρίσκεται μπροστά τους. Ωστόσο, ο καθένας έχει υιοθετήσει έναν κυρίαρχο ρόλο στη ζωή του, που μπορεί να ανέρχεται στο 60% της συμπεριφοράς του για παράδειγμα. Συνήθως υιοθετεί δύο μόνιμους ρόλους και εναλλάσσει τους υπόλοιπους ανάλογα με τις συγκυρίες.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΕΙΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΣΤΕ;
Πολύ απλά, γνωρίζοντας, συνειδητοποιώντας και βιώνοντας τους ρόλους αυτούς στον ίδιο σας τον εαυτό και στο περιβάλλον σας. Μπορεί να σας φαίνεται πολύ απλό αυτό, αλλά δυστυχώς δεν είναι διότι κάθε θέατρο κρύβει δεκάδες τρόπους έκφρασης. Είναι σημαντικό όμως να συνειδητοποιήσετε ότι προϋπόθεση αυτού του παράλογου “παιχνιδιού” είναι η διάδραση. Δηλαδή, για να μπορέσει κάποιος να σας εξουσιάσει, θα πρέπει να ανταποκριθείτε στο θέατρο ελέγχου του και να “παίξετε” κι εσείς αναλαμβάνοντας έναν άλλο ρόλο. Το ίδιο φυσικά συμβαίνει και αντίστροφα.
Άρα η ουσιαστική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι ότι ο μόνος τρόπος να απελευθερωθείτε από τον έλεγχο είναι να βρείτε την χαμένη σας αυθεντικότητα. Να βρείτε δηλαδή τον πραγματικό σας εαυτό ο οποίος δεν έχει απολύτως καμία ανάγκη να εξουσιάζει. Και από τη στιγμή που δεν θα θέλετε εσείς να εξουσιάζετε κανέναν, θα καταστεί παντελώς αδύνατον να το κάνει κάποιος άλλο σε εσάς. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν είστε ο εαυτός σας είστε απρόβλεπτοι! Είστε αυτό που είστε ανά πάσα στιγμή. Ούτε εσείς οι ίδιοι δεν μπορείτε να προβλέψετε τον εαυτό σας, πόσο μάλλον οι άλλοι. Η χειραγώγηση βασίζεται στην στατιστική γνώση ότι κάθε δράση, επιφέρει μια συγκεκριμένη αντίδραση.
Αυτή η στατιστική γνώση όμως βασίζεται στην πλαστικοποιημένη προσωπικότητά του ανθρώπου, η οποία έχει γίνει ένα ζόμπι που υπακούει στις ταμπέλες που έχει βάλει η οικογένειά του και η κοινωνία γενικότερα. Αντί να εκφράζει τον αληθινό του εαυτό εκφραζει το “καλό παιδί” που τον ήθελαν οι γονείς σου, τον “άξιο εργάτη” που τον ήθελε η κοινωνία, τον “καλό πατέρα ή μητέρα” που τον θέλουν τα παιδιά του κ.ο.κ.
Όσο λοιπόν παραμένει κανείς εγκλωβισμένος σε αυτές τις ταμπέλες, τότε είναι αναπόφευκτο το να θελήσει να ελέγξει κι αυτός με τη σειρά του τους γύρω του με αποτέλεσμα όπως είπαμε πριν να γίνεται και ο ίδιος έρμαιο των εξουσιαστών του.
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι τα περίφημα ΘΕΑΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗ
Οι τρομοκράτες καταφέρνουν να κάνουν τους άλλους να τους προσέξουν με τη θορυβώδη συμπεριφορά τους, τη σωματική τους δύναμη, τις απειλές, τα απρόσμενα ξεσπάσματα. Κρατούν όλους σε επιφυλακή γιατί όλοι φοβούνται ότι ο τρομοκράτης θα κάνει κάποιο σχόλιο που θα τους ντροπιάσει, ή θα θυμώσει μαζί τους, ή θα πάθει κρίση μανίας. ΟΙ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ. ΣΑΣ ΚΑΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΝΙΩΘΕΤΕ ΦΟΒΟ Ή ΑΓΧΟΣ. Εγωκεντρικά άτομα κατά βάση, δίνουν συνεχώς διαταγές, φέρονται αυταρχικά, είναι άκαμπτοι, σαρκαστικοί…παρ’ όλο που αρχικά δεσμεύουν τους άλλους, δημιουργώντας μια αύρα δύναμης.
Ο Τρομοκράτης έλκει, ζει, βιώνει, όλα τα απρόοπτα-απρόσμενα. . Κάθε στιγμή ο Τρομοκράτης, και ενώ είναι μόνος του, ζει και βιώνει τη ζωή του, κάνει σκέψεις τελείως απρόσμενες κι αναπάντεχες. “Κι αν συμβεί αυτό ή εκείνο; Αν η γυναίκα μου έτσι, αν πάρει φωτιά το σπίτι μου, αν χάσω τη δουλειά μου και δεν μπορώ να ζήσω, εγώ και η οικογένειά μου;”
Τρομοκρατείται αμέσως. Από πού ήρθαν αυτές οι σκέψεις;
Ο Τρομοκράτης δεν μπορεί να καθίσει, να νιώσει χαλαρά, ήρεμα, αλλά θα αντιδρά, θα κινείται, θα νιώθει μια νευρικότητα. Εκεί που ασχολείται με κάτι, μέσα του γεννιέται η απρόσμενη σκέψη του τι θα γίνει με το μέλλον του ..”Δεν τα βλέπω καλά τα πράματα”
Αυτή τη στιγμή τρομοκρατεί τον εαυτό του, τον τρομάζει. Νιώθει ένταση.
Ή πάλι μπορεί να κάθεται μόνος του και να έρθει η αίσθηση: “Αχ! δεν είμαι καλά, νιώθω νευρικότητα! Κάτι μου φταίει! Δεν ξέρω τι και γιατί..” Δίχως λόγο. Έτσι τρομοκρατεί την ίδια του την ύπαρξη. Στην πραγματικότητα φοβάται διαρκώς, φοβάται την ασθένεια, φοβάται τον θάνατο, φοβάται την απώλεια. Ο ψυχισμός του είναι τόσο τρομοκρατημένος, που κάθε τι που προέρχεται απ’ έξω είναι απλά κάτι παραπάνω από αυτό που αντέχει. Έτσι εκρήγνυται συνέχεια, χοροπηδάει, φωνάζει, απειλεί και πολλές φορές οδηγείται στον εθισμό και κυρίως στο αλκοόλ. Αυτή η τάση τον οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη βία.
Έτσι, οι άνθρωποι που εξουσιάζει, τον φοβούνται. Φοβούνται ότι θα τους κάνει ρεζίλι, ότι θα τους χτυπήσει ή στην καλύτερη των περιπτώσεων ότι θα δημιουργήσει φασαρία με το παραμικρό.
Αυτός είναι ο λόγος που στον τρομοκράτη, αξιώνονται πάντα τα λιγότερο δυνατά. Οι άλλοι νιώθουν ότι αυτό είναι αδικία, αλλά ο ίδιος δεν είναι ποτέ ήρεμος για να το συνειδητοποιήσει.
Από έναν Τρομοκράτη, δημιουργείται το αντίστοιχο θέατρο του “Εγώ ο καημένος” ή το “ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ”, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια εξαιρετικά παθητική ενεργειακή δυναμική.
Το Θύμα νιώθοντας ότι ο Τρομοκράτης του κλέβει ενέργεια, προσπαθεί να σταματήσει την απειλητική επαφή, παίρνοντας μια ζαρωμένη, ανήμπορη στάση…Το Θύμα προσπαθεί να κάνει τον Τρομοκράτη να νιώσει ένοχος για να σταματήσει την επίθεση…
Τα Θύματα δε νιώθουν ποτέ ότι έχουν αρκετή δύναμη για να αντιμετωπίσουν ενεργητικά τον κόσμο, γι αυτό προσπαθούν να προκαλέσουν συμπάθεια, προσελκύοντας ενέργεια προς το μέρος τους. όταν χρησιμοποιούν τη σιωπηλή συμπεριφορούλα, τείνουν να ολισθήσουν προς το θέατρο του Απόμακρου, αλλά ως θύματα που είναι, φροντίζουν να μη περάσει απαρατήρητη η σιωπή τους.
Τα Θύματα είναι πάντα απαισιόδοξα άτομα, και τραβούν την προσοχή των άλλων παίρνοντας πάντα ανήσυχο ύφος, αναστενάζοντας, τρέμοντας, κλαίγοντας, κοιτάζοντας με απλανές βλέμμα μπροστά τους, απαντώντας αργά σε ερωτήσεις και αφηγούμενοι ξανά και ξανά μεγάλα δράματα και κρίσεις. Η πιο αγαπημένη τους φράση, είναι “Ναι, αλλά”.
Τα Θύματα στην αρχή δελεάζουν τους άλλους με την αδυναμία και την ανάγκη τους για βοήθεια. Ωστόσο δεν θέλουν να δοθεί λύση στην κατάσταση, γιατί τότε θα χάσουν την πηγή της ενέργειάς τους… Ως υποχωρητικά άτομα, δεν έχουν την ικανότητα να θέτουν όρια στις σχέσεις τους…
Συντηρούν τη θέση τους προσελκύοντας άτομα που τους τρομοκρατούν. Στους ακραίους κύκλους οικογενειακής βίας, ο Τρομοκράτης εμπλέκει το Θύμα σε όλο και πιο βίαια επεισόδια κακομεταχείρισης, μέχρι που η διαδικασία αυτή φτάνει σε μια κορύφωση έντασης. Μετά την κορύφωση, ο Τρομοκράτης υποχωρεί και ζητά συγγνώμη, και με αυτόν τον τρόπο στέλνει ενέργεια, η οποία δελεάζει το Θύμα και το επαναφέρει στον φαύλο κύκλο.
Μη σας ξεγελά όμως η περιγραφή αυτού του ρόλου. Αυτός ο τύπος είναι ίσως ο πιο επικίνδυνος ρόλος ελέγχου. Αυτοί οι άνθρωποι φαίνονται πάντα θύματα της ζωής, ενώ στην πραγματικότητα κρατούν στο παρασκήνιο τα σκοινιά της μαριονέτας που γίνονται όσοι είναι υπό το έλεγχό τους. Αν ο ρόλος αυτός εφαρμόζεται με ευφυΐα, τότε ο άνθρωπος ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στο περιβάλλον του. Και το χειρότερο είναι ότι αυτό μπορεί να μην γίνει ποτέ αντιληπτό, σε αντίθεση με τον τρομοκράτη για παράδειγμα ο οποίος είναι πολύ ευδιάκριτος. Πολλές φορές το ίδιο το “θύμα” ωθεί κάποιον από το περιβάλλον του να γίνει τρομοκράτης ώστε να επιβεβαιώνει το ρόλο του και να τον ενισχύει. Άπαξ και ο εξουσιαζόμενος γίνει τρομοκράτης, τότε έχει μπει ασυνείδητα στο παιχνίδι του θύματος. Σύντομα θα του δημιουργηθούν ενοχές. Οι ενοχές θα τον κάνουν να αυτοτιμωρείται. Η αυτοτιμωρία θα τον οδηγήσει ξανά στην τρομοκρατία και ξανά από την αρχή.
Η δύναμη των ανθρώπων – θυμάτων είναι ίσως η μεγαλύτερη. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να αρρωστήσουν μόνο και μόνο για να τραβήξουν τη προσοχή. Συνήθως παραπονιούνται για μικροπροβλήματα υγείας τα οποία τους ταλαιπωρούν διαρκώς, αλλά όταν το περιβάλλον τους αρχίσει να τους αγνοεί, τότε είναι ικανοί να δημιουργήσουν ένα πραγματικά σοβαρό πρόβλημα υγείας. Η εξουσία αυτού του ρόλου είναι η πλέον επικίνδυνη.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΑΝΑΚΡΙΤΗ
Οι Ανακριτές δεν είναι τόσο απειλητικοί από την άποψη της σωματικής βίας, αλλά τσακίζουν το ηθικό και τη θέληση του άλλου αμφισβητώντας νοητικά όλες τις δραστηριότητες και τα κίνητρά του. Είναι εχθρικοί επικριτές που προσπαθούν συνεχώς να φέρουν έτσι τα πράγματα, ώστε να φανεί ότι οι άλλοι ευθύνονται για οτιδήποτε στραβό. Καθώς οι άλλοι αγωνίζονται να αποδείξουν την αξία τους ή να απαντήσουν στις επικρίσεις τους, τόσο περισσότερη ενέργεια του στέλνουν και τον τροφοδοτούν.Οι Ανακριτές βρίσκονται πάντοτε σε επαγρύπνηση. εμφανίζονται κυνικοί, σκεπτικιστές, σαρκαστικοί, εκνευριστικοί, τελειομανείς ή υποκριτικά ενάρετοι, ακόμα και ύπουλοι ή αδίστακτοι στους τρόπους που χρησιμοποιούν για να ελέγξουν τους άλλους. Αρχικά δεσμεύουν όλους με το πνεύμα τους, την αλάνθαστη λογική τους, τα αντικειμενικά γεγονότα που παραθέτουν και τη διανόηση τους.
Τέτοια είναι η δύναμη αυτού του ρόλου, που μπορεί ο εξουσιαζόμενος να αμφιβάλλει και ο ίδιος για τα προσωπικά του κίνητρα. Συνήθως αυτόν το ρόλο τον υιοθετούν εύστροφοι, ετοιμόλογοι και εύγλωττοι άνθρωποι. Η επίθεση που εξαπολύουν είναι βαθιά ψυχική διότι γνωρίζουν πολύ καλά τα κουμπιά σου. Ο ανακριτής αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει τον εξουσιαζόμενο σε έκρηξη. Και τότε το θύμα του έχει πιαστεί ακόμα καλύτερα στο δίχτυ του. “Εγώ σου μιλάω ήρεμα, εσύ γιατί φωνάζεις” είναι η κλασσική ατάκα μετά την έκρηξη. Η επιρροή του ανακριτή μπορεί πραγματικά να καταρρακώσει το άτομο και εάν χρησιμοποιείται από τους γονείς στα παιδιά, τότε είτε βλέπουμε παιδιά θυματοποιημένα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση επιζητώντας όλη τους της ζωή την επιβεβαίωση του γονιού, είτε παιδιά απόμακρα που είναι πάλι γεμάτα αμφιβολία αλλά προσπαθούν να επιβεβαιώσουν στον εαυτό τους την αξία τους.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΟΥ
Τα απόμακρα άτομα είναι χαμένα σ΄ένα δικό τους εσωτερικό κόσμο από ανεπίλυτες συγκρούσεις, φόβους και αυτοαμφιβολίες. Πιστεύουν ασυνείδητα ότι αν υποκρίνονται τον μυστηριώδη ή τον αδιάφορο, κάποιος θα έρθει να τους τραβήξει έξω. Συχνά νιώθουν μοναξιά και κρατούν απόσταση από φόβο ότι οι άλλοι θα τους επιβάλλουν τη θέλησή τους ή θα αμφισβητήσουν τις αποφάσεις τους (όπως έκαναν οι Ανακριτές γονείς τους). Πιστεύουν ότι πρέπει να τα κάνουν όλα μόνοι τους και γι αυτό δεν ζητούν βοήθεια. Χρειάζονται ελεύθερο χώρο γύρω τους και συχνά αποφεύγουν τις δεσμεύσεις. ( Όταν ήταν παιδιά, οι γονείς τους δεν τους επέτρεψαν να ικανοποιήσουν την ανάγκη τους για ανεξαρτησία ή δεν αναγνώριζαν τη δικής τους ατομική προσωπικότητα).
Έχουν την τάση να κινούνται στην πλευρά του Θύματος και δε συνειδητοποιούν ότι η ίδια η απόμακρη συμπεριφορά τους μπορεί να ευθύνεται για το γεγονός ότι δεν έχουν αυτά που θέλουν (π.χ. χρήματα, αυτοπεποίθηση, αγάπη, αυτοεκτίμηση) ή για την αίσθηση της αποτελμάτωσης ή της σύγχυσης που νιώθουν.
Εμφανίζονται από αδιάφοροι, απρόσιτοι και μη συνεργάσιμοι, μέχρι συγκαταβατικοί, αντιδραστικοί και ύπουλοι.
Χρησιμοποιούν την απομάκρυνση ως άμυνα, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως: ”Εγώ διαφέρω από τους άλλους”, “Κανείς δεν καταλαβαίνει τι προσπαθώ να κάνω”, “Είμαι μπερδεμένος”, “Δε θέλω να παίξω το παιχνίδι τους”, “Όλα θα ήταν διαφορετικά αν είχα…”
Χάνουν τις ευκαιρίες τη μια μετά την άλλη, ενώ υπεραναλύουν τα πάντα.
Με την παραμικρή σύγκρουση ή αντιπαράθεση, ο Απόμακρος γίνεται ασαφής ή επιλέγει να απομακρυνθεί. Καθένα από τα 4 αυτά θέατρα ελέγχου πυροδοτεί ένα άλλο θέατρο. Έτσι, συνήθως: Ο τρομοκράτης πυροδοτεί το θέατρο του θύματος, ενώ κάποιες άλλες φορές μπορεί να πυροδοτήσει τον αντι – τρομοκράτη, δηλαδή έναν ακόμα πιο ισχυρό τρομοκράτη από τον ίδιο που θα τον εξουδετερώσει.Ο ανακριτής πυροδοτεί συνήθως το θέατρο του θύματος, καταρρακώνοντας τον ψυχισμό του ατόμου, ενώ άλλες φορές πυροδοτεί (για κακή του τύχη) το ρόλο του απόμακρου ο οποίος τον εξουδετερώνει απαντώντας σε όλες τις κατηγορίες του ανακριτή, αφού παραμείνει σε απόλυτη σιωπή, με μία και μοναδική φράση: “Δεν μπορείς να με καταλάβεις”
Ο απόμακρος μπορεί να πυροδοτήσει όλους τους υπόλοιπους ρόλους ελέγχου, αλλά αυτόν που δεν αντέχει και τον εξουδετερώνει, είναι αυτός του τρομοκράτη.
Το θύμα συνήθως πυροδοτεί τον τρομοκράτη, τον οποίο με αυτόν τον τρόπο τυλίγει στον ιστό του. Κάποιες φορές ωστόσο μπορεί να πυροδοτήσει τον ανακριτή ο οποίος θα του πει φυσικά “Εσύ φταις για όλα και κανένας άλλος”!
Για να αποκαλύψετε (σταματήσετε) ένα Θέατρο Ελέγχου πρέπει να το κατονομάστε και να πείτε την ερώτηση – φράση κλειδί:
Με Τρομοκράτες:
-Γιατί είσαι θυμωμένος;
-Νιώθω σα να θέλεις να με κάνεις να σε φοβηθώ.
Με Ανακριτές
-Σε συμπαθώ αλλά όταν είμαι μαζί σου αισθάνομαι σαν να με επικρίνεις συνεχώς
-Μήπως σε ενοχλεί κάτι πέρα από το θέμα;
Με Απόμακρους
-Αισθάνομαι ότι αποτραβιέσαι και γίνεσαι απόμακρος. Πώς νιώθεις;
Με Θύματα:
-Νιώθω σαν να με καθιστάς υπεύθυνο για ό,τι συμβαίνει στην ζωή σου.
-Μπορεί να μην το θέλεις, αλλά αισθάνομαι σαν να προσπαθείς να μου δημιουργήσεις τύψεις.
ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΕΜΠΤΟΣ ΡΟΛΟΣ;
Είναι ίσως ο πιο δυνατός ρόλος και ο πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμος. Πολλοί δεν τον γνωρίζουν καν, μα αυτό το Θέατρο δεν έχει κανέναν πραγματικά αντίποδα για να τον εξουδετερώσει.
Ο ΚΛΟΟΥΝ
Ο κλόουν τραβά την προσοχή των γύρω του και διεκδικεί τον έλεγχό τους, βομβαρδίζοντάς τους με αστεία και καραγκιοζιές τέτοιες που είναι αδύνατον να μην κάνει τους πάντες να γελούν. Ο κλόουν είναι πολύ ανασφαλής, έχει συνήθως τάσεις αυτοκαταστροφής και δεν έχει καθόλου καλή σχέση με τον εαυτό του. Πίσω από τα αστεία του κρύβεται στην πραγματικότητα ένα πολύ θλιμμένο, νευρικό και αγχώδες πλάσμα.
Τα αστεία του είναι σε μορφή ατάκας και εάν τα σκεφτείτε αργότερα δεν θα σας φανούν πλέον αστεία. “Είναι ο τρόπος που τα λέει και η στιγμή που τα λέει”, λένε συνήθως οι άνθρωποι που όταν προσπαθούν να αναπαράξουν κάτι από τα αστεία του εισπράττουν τα περίεργα βλέμματα των άλλων χωρίς καθόλου χαμόγελο. Ο κλόουν έχει τέτοια δύναμη που θα κάνει και τους τέσσερις παραπάνω ρόλους ελέγχου να χορέψουν στο ρυθμό του και μάλιστα με το να το απολαμβάνουν!!!
Ο Κλόουν, αν και μπορεί να σας κάνει να περνάτε καλά, κάνοντας την αφαίμαξη πιο γλυκιά από όλους τους υπόλοιπους, ωστόσο δεν παύει να είναι κι αυτός ένας έλεγχος.
Παρατηρήστε σε ποιον τύπο ανήκετε, έπειτα παρατηρήστε σε ποιον τύπο ανήκουν οι γύρω σας. Εάν δεν το έχετε κάνει ήδη θα εκπλαγείτε από το παρασκηνιακό “παιχνίδι” που παίζεται παντού.
Το επόμενο βήμα είναι αυτό που είπαμε από την αρχή αυτού του άρθρου:
Επιτρέψτε στον αυθεντικό σας εαυτό να εκφραστεί και απελευθερωθείτε!
Μωυσής
