Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ανοίξει κανείς τους ορίζοντες του μυαλού του. Τα στερεότυπα, οι παγιωμένες πεποιθήσεις, ο φανατισμός και η έλλειψη νοητικής, συναισθηματικής και πνευματικής καλλιέργειας αποτελούν πολλές φορές τη ρίζα των μεγαλύτερων προβλημάτων στη ζωή μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Το άνοιγμα των οριζόντων είναι ένα ταξίδι προς την ελευθερία το οποίο όμως βρίσκει τους μεγαλύτερους πολέμιους στα συστήματα εξουσίας, θρησκευτικά, πολιτικά και κοινωνικά. Ο μεγαλύτερος εχθρός κάθε συστήματος είναι οι ελεύθεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν μπορούν να μαντρωθούν, να φανατιστούν και να ακολουθήσουν με παρωπίδες την οποιαδήποτε αυθεντία. Η λογική σκέψη, η σύνεση και η ελευθερία επιλογής είναι τα μεγαλύτερα όπλα μας και δεν αξίζει να χαρίσουμε αυτές τις δυνάμεις σε καμία αυθεντία για να τις χρησιμοποιεί εναντίον μας.
Τι μπορούμε να κάνουμε όμως για να ανοίξουμε και να διατηρήσουμε ανοικτούς τους ορίζοντές μας; Οι τρόποι είναι απλοί αλλά ταυτόχρονα είναι δύσκολοι στην εφαρμογή. Και αυτός είναι ο λόγος που οι άνθρωποι με διευρυμένους ορίζοντες αποτελούν πάντα τη συντριπτική μειοψηφία των κοινωνιών αλλά συνθέτουν ταυτόχρονα το εργαστήριο της ζύμωσης κάθε μεγάλης αλλαγής. Ας δούμε λοιπόν κάποιους από αυτούς τους απλούς τρόπους:
1) Ασχοληθείτε με την αυτογνωσία σας
Αναρωτηθείτε γιατί έχετε αυτές ή τις άλλες απόψεις για τη ζωή. Πότε καλλιεργήθηκαν; Τις ασπάζεστε πραγματικά ή απλά ακολουθείτε την πεπατημένη; Πολλές απαντήσεις θα σας έρθουν αλλά εσείς συνεχίστε να ρωτάτε. Για την ακρίβεια μην σταματήσετε ποτέ να ρωτάτε. Σταδιακά οι απαντήσεις θα αλλάζουν και θα κατανοείτε τον εαυτό σας σε ολοένα και μεγαλύτερο βάθος. Και όσο περισσότερο θα κατανοείτε τον εαυτό σας, τόσο περισσότερο θα κατανοείτε και τους άλλους.
2) Ταξιδέψτε
Το ταξίδι είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ανοίξετε τους ορίζοντές σας. Ταξιδέψτε απροκατάληπτα, έτοιμοι να μάθετε από άλλους πολιτισμούς. Προσπαθήστε να έχετε επαφή με τους ντόπιους κατοίκους, να ακούσετε τη μουσική τους, να δοκιμάσετε τα φαγητό τους. Όσο πιο μακρινός ο πολιτισμός που επισκέπτεστε, τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα οφέλη για σας.
3) Διαβάστε διαφορετικά βιβλία
Ένα καλό βιβλίο δημιουργεί «έκρηξη στο μυαλό» που κρατά για 5 ημέρες, σύμφωνα με Αμερικανούς επιστήμονες. Προσπαθήστε να διαβάζετε διαφορετικού τύπου βιβλία: Λογοτεχνικά, Επιστημονικής φαντασίας, Αυτοβοήθειας, Κοινωνικά, Σχέσεων, Ιστορικά, Αστυνομικά κ.λ.π. Μην αρκείστε μόνο στο είδος που σας αρέσει. Να είστε ανοικτοί σε διαφορετικού τύπου πληροφορίες.
4) Νέες εμπειρίες
Οι νέες εμπειρίες έχουν καίρια σημασία για τη νοητική και συναισθηματική υγεία. Προσπαθήστε κάθε μέρα να κάνετε κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό. Μην αφήνεστε για πολύ στη ζώνη βολής, διότι αυτή μετατρέπεται σταδιακά σε μια μαύρη τρύπα που μας ρουφάει τη ζωή. Δημιουργήστε προκλήσεις, αλλάξτε τα δεδομένα σας, εισάγετε την περιπέτεια όπου αυτό είναι εφικτό. Και μπορείτε να ξεκινήσετε από πολύ μικρά πράγματα. Όπως για παράδειγμα να ανακαλύψτε καινούργιους δρόμους για να πηγαίνετε στην εργασία σας ή σε κάποιο μέρος που επισκέπτεστε τακτικά.
5) Έχετε πολλούς και διαφορετικούς φίλους
Οι στενοί φίλοι μπορεί πράγματι να είναι λίγοι. Αυτό όμως δεν σας εμποδίζει από το να έχετε έναν ευρύ κύκλο φιλικών σχέσεων με διαφορετικούς ανθρώπους. Δημιουργήστε φιλίες από κάθε κοινωνική τάξη, πολιτική ή φιλοσοφική κατεύθυνση και κάντε ειλικρινείς διαλόγους έτοιμοι να μάθετε και να ακούσετε (όχι μόνο να κηρύξετε). Εξάλλου τα μεγαλύτερα μαθήματα τα λαμβάνουμε από εκεί που δεν τα περιμένουμε. Αν οι φίλοι σας έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα και τις ίδιες ιδέες με εσάς, το πιο πιθανόν είναι ότι δεν θα μπορέσετε να αναπτύξετε ποτέ την ενσυναίσθησή σας.
6) Ενημερωθείτε
Ο κόσμος μας είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται μέρα με τη μέρα, λεπτό προς λεπτό. Είναι καλό να έχουμε επίγνωση των αλλαγών στις οποίες υπόκειται. Και αυτό δεν αφορά μόνο την ειδησεογραφία. Αφορά και τις πληροφορίες εκείνες που θα σας δείξουν τρόπους να γίνετε καλύτεροι, να κάνετε περισσότερα πράγματα μόνοι σας και να βελτιώσετε τη ζωή σας σε όλα τα επίπεδα. Και μπορεί η γνώση να μην είναι σοφία, όμως σίγουρα θα σας επιτρέψει να είστε πιο έξυπνοι, να έχετε καλύτερα επιχειρήματα και να στέκεστε καλύτερα απέναντι σε οποιονδήποτε προσπαθεί να σας πείσει ότι η μέρα είναι νύχτα και η νύχτα μέρα.
7) Ασχοληθείτε με την Τέχνη
Η Τέχνη είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της δημιουργικής μας δύναμης. Τέχνη μπορεί να είναι η ζωγραφική, η συγγραφή, η ποίηση αλλά επίσης και η χειροτεχνία και οτιδήποτε άλλο απαιτεί δημιουργικότητα. Πολλοί σοφοί έχουν πει ότι η δημιουργικότητα της φαντασίας μας αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμή μας. Γι αυτό λοιπόν, σε αντίθεση με την τηλεόραση που καταστρέφει τη φαντασία, η τέχνη είναι αυτή που την αναζωπυρώνει. Βρείτε με τι θα σας άρεσε να ασχοληθείτε και ξεκινήστε… Αξίζει!
8) Μπείτε στην θέση του άλλου
Αν και αυτή η πρακτική απαιτεί να υπάρχουν ήδη ανοιχτοί ορίζοντες, εντούτοις εάν το κάνετε, είναι βέβαιο ότι θα τους διευρύνει πολύ περισσότερο. Και όταν λέμε στη θέση του άλλου, δεν εννοούμε μόνο του φίλου ή του συγγενή σας, αλλά και του πολιτικού ή κοινωνικού εταίρου με τον οποίο μπορεί να έχετε εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις για τα πράγματα. Εάν καταφέρετε έστω και μία φορά να μπείτε στη θέση του μεγαλύτερου αντιπάλου σας και δώσετε πειστικά επιχειρήματα που ακόμα κι εσείς θα δυσκολευόσασταν να καταρρίψετε, θα έχετε κάνει ένα μεγάλο συνειδησιακό άλμα.
9) Μοιραστείτε και καλέστε τους άλλους να μοιραστούν μαζί σας
Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας, τις εμπειρίες σας από τη ζωή με άλλους ανθρώπους και καλέστε τους να κάνουν το ίδιο. Θα εκπλαγείτε πόσο έτοιμοι είναι οι άνθρωποι να μοιραστούν μαζί σας τα εσώψυχά τους εάν κάνετε πρώτοι την κίνηση αυτή. Οι περισσότεροι το αποφεύγουν γιατί φοβούνται την απόρριψη. Παρατηρήστε πόσο σπάνια κάνουμε την ερώτηση «Πως αισθάνεσαι για αυτό;» Οι περισσότεροι ρωτούν «Τι σκέφτεσαι για αυτό;» ή «Τι πιστεύεις γι αυτό;». Αν διαλέξετε κάποιους έμπιστους ανθρώπους και μοιραστείτε μαζί τους το πώς αισθάνεστε για τα πράγματα, για τη ζωή, για την οικονομική ή πολιτική κατάσταση, θα οδηγήσετε τη συζήτηση σε ένα εντελώς πρωτόγνωρο επίπεδο, πέρα από τα κλισέ και τις χιλιοειπωμένες απόψεις.
10) Μην σταματάτε ποτέ να μαθαίνετε
Η διαδικασία της μάθησης δεν έχει τέλος. Η ηλικία δεν παίζει πλέον κανέναν ρόλο. Σεμινάρια, διαδικτυακά μαθήματα, ανοιχτά πανεπιστήμια, μαθήματα μέσω αλληλογραφίας αποτελούν μόνο λίγους από τους τρόπους που μπορείτε μαθαίνετε διαρκώς καινούργια πράγματα. Εξάλλου, τη στιγμή που τελειώνει η δίψα για μάθηση, ξεκινάει το γήρας. Ναι, το γήρας δεν έχει καμία σχέση με την ηλικία αλλά με τον τρόπο σκέψης μας. Υπάρχουν υπερήλικες 25 ετών και νεότατοι άνθρωποι 75 ετών. Η διαφορά είναι στο νου.
11) Μη φιμώνετε την αντίθετη άποψη
Το Facebook και όλα τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης έχουν στηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να σας εμφανίζουν μόνο τις απόψεις με τις οποίες συμφωνείτε. Ξαφνικά λοιπόν μπορεί να βρεθείτε να παρατηρείτε ότι ο κόσμος γύρω σας σκέφτεται ακριβώς τα ίδια με εσάς και να έχετε μια εντελώς λάθος αντίληψη για το τι συμβαίνει πραγματικά γύρω σας.
Μην απορρίπτετε την αντίθετη γνώμη, παρακολουθήστε ιστότοπους, οργανώσεις, κόμματα, φιλοσοφικά κινήματα ή ανθρώπους με τους οποίους διαφωνείτε. Μη φοβάστε την αντίθετη γνώμη, διότι εάν βρείτε ότι υπάρχει κάτι σωστό σε αυτήν, θα μάθετε κάτι σημαντικό, εάν πάλι δεν βρείτε τίποτα σωστό τότε θα βεβαιωθείτε ότι έχετε τη σωστή (για εσάς) θέση. Σε κάθε περίπτωση θα βγείτε κερδισμένοι.
Η διεύρυνση των οριζόντων είναι ένα ταξίδι που δεν τελειώνει ποτέ και δυστυχώς πολλές φορές γίνεται δυσάρεστο διότι μας βγάζει από τη ζώνη ασφαλείας μας, όμως τελικά μας αποζημιώνει γιατί αποτελεί ένα ταξίδι προς την ελευθερία και την υγιή κατάσταση του σώματος, του νου και του πνεύματος.
Μωυσής
