Το καλό και το κακό συνυπάρχουν σε αντιπαράθεση το ένα με το άλλο.
«Αχ! Μοίρα των θνητών, που σμίγεις έτσι τον δίκαιο με τους άνομους. Δεν είναι τίποτα πιο κακό σε κάθε πράξη απ' τους κακούς συντρόφους. Μην προσμένεις καλή σοδειά. Της αμαρτίας το χώμα καρποφορεί το θάνατο μονάχα. Αν κάποιος ευσεβής μαζί με ναύτες πανούργους κι αχαλίνωτους στο ίδιο καράβι μπει, αφανίζεται κι εκείνος μ' όλους αυτούς τους θεομίσητους, ή πάλι, δίκαιος όντας, αν βρεθεί μ' ανθρώπους εχθρόξενους και που θεούς δεν λογαριάζουν, άδικα χάνεται κι αυτός παγιδευμένος στο ίδιο δίχτυ, όπως χτυπάει τους πάντες ο θεϊκός θυμός».
Αισχύλου, «Επτά επί Θήβας», στ. 597-608, εκδόσεις «Κάκτος», σελ. 79-81
Τα λόγια του Ετεοκλή, βασιλέα της Θήβας και γιου του Οιδίποδα και της Ιοκάστης, προειδοποιούν εδώ και χιλιετίες τους ανθρώπους. Τους υποδεικνύουν να μην ανακατεύουν τις ζωές και τις πορείες τους με τους άνομους, τους φαύλους, τους μιαρούς. Σε περίπτωση που δεν υπακούσουν, εκείνοι που αρέσκονται να δηλώνουν έντιμοι, ενάρετοι και ευσεβείς θα γευτούν τον καρπό που βγαίνει από το χώμα της αμαρτίας: τον θάνατο. Ο Αισχύλος, ο δημιουργός της τραγωδίας «Επτά επί Θήβας» ήταν μυημένος στα Ελευσίνια Μυστήρια και οι απόψεις που διατυπώνει για το θείο και τους τρόπους του έχουν ιδιαίτερο βάρος. Δεν είναι συνηθισμένη περίπτωση ποιητή – έστω και τόσο επιτυχημένου. Οι Αισχύλος ήταν μύστης και διά τούτο πλέον αρμόδιος για να εξηγήσει στους πολίτες της εποχής του πώς αντιμετώπιζαν οι δυνάμεις τα πεπρωμένα των ανθρώπων που συναναστρέφονται αλλήλους δίχως να έχουν συγγενικό ηθικό υπόβαθρο. Ο ευσεβής στο ίδιο πλοίο θα...
...αφανιστεί το ίδιο με τους θεομίσητους. Ο δίκαιος θα χαθεί παρέα με τους ασεβείς. Οι απόλυτες διατυπώσεις του τραγικού ποιητή φέρνουν στο νου ένα άλλο έργο του Θηβαϊκού Κύκλου: τις «Ικέτιδες» του Ευριπίδη, όπου ο βασιλεύς των Αθηνών, Θησέας, λέει στον Άδραστο (στ. 226-228): «Γιατί ο θεός κοινή τη μοίρα δίνοντας, εξολοθρεύει με τα πάθια του ανόμου και τον αθώο που σμίγει με τον άνομο».
Σύγχρονη ανάγνωση
Η λαϊκή θυμοσοφία είναι κατά τι πιο ρηχή από τις διαπιστώσεις που έκαναν οι θεμελιωτές του ελληνικού δράματος αλλά δεν υστερεί σε ένταση: «Δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι». Η όσμωση των προσωπικοτήτων είναι αναμενόμενο αποτέλεσμα του συγχρωτισμού. Παρόμοιου τύπου αναφορές για το αξεδιάλυτο της μοίρας των εντίμων που συμμείγονται με τους άτιμους υπάρχουν στο σύνολο της ελληνικής γραμματείας – αρχαίας, βυζαντινής και νεώτερης.
Αυτή η ταύτιση των προσώπων είναι ένα «πείραμα» που έχει πραγματοποιηθεί αναρίθμητες φορές στα εργαστήρια της παγκόσμιας Ιστορίας αλλά τείνουμε να λησμονήσουμε την εγκυρότητά του. Συχνά, στη λήθη ποντάρουν και εκείνοι που έχουν συμφέρον (συνήθως υλικό) να μας πείσουν ότι πρέπει να προτιμήσουμε το «αναγκαίο» κακό επειδή εκείνοι, «κατ' ανάγκην», διατηρούν δεσμούς με τους «αναγκαία» φαύλους. Το βλέπουμε συνήθως να γίνεται στην πολιτική όπου οι «έντιμοι», όποτε παρατηρείται κρούσμα διαφθοράς ή εθνοπροδοσίας από... σεσημασμένους διεφθαρμένους ή προδότες (ή και τα δύο), διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ενώ φωνάζουν προς πάσα κατεύθυνση ότι «οι πράξεις και τα λόγια του τάδε και του δείνα δεν χαρακτηρίζουν το κόμμα, την παράταξη – πολλώ δε μάλλον εμένα».
Δυστυχώς για εκείνους και ευτυχώς για τους εχέφρονες ανθρώπους, οι οποίοι επιδιώκουν να μελετούν τα φαινόμενα, σ' αυτές τις ιταμές προκλήσεις της λογικής μας, έχουν δώσει απαντήσεις οι κολοσσοί του παγκοσμίου πνεύματος αλλά και οι κοινές πεποιθήσεις όλων των λαών και όλων των εποχών. Κάθε συλλογική προσπάθεια χαρακτηρίζεται κυρίως από τις υψηλές κορυφές και τις απότομες χαράδρες της. Αν σ' έναν εσμό μετρίων βλέπουμε κάθε τόσο να ξετρυπώνουν σκουλήκια από διάφορες οπές, τότε δεν έχουμε μπροστά μας τίποτε άλλο παρά ένα κουφάρι που παραδίδεται στη σήψη. Όσοι ισχυρίζονται ότι ένα σκουλήκι δεν αρκεί για να πάρει τη «ρετσινιά» και το σύνολο των ανθρώπων που καταγίνονται με την προβληματική συλλογικότητα, τότε δεν θα πρέπει να διαμαρτύρονται αν δουν ένα τέτοιο να σουλατσάρει στο πιάτο με το φαγητό τους.
Η βροχή του Ιησού
Έχοντας λάβει τα παραπάνω υπ' όψιν ίσως να μπορούμε να εξηγήσουμε καλύτερα τα ακόλουθα λόγια του Ιησού: «Όπως γένησθε υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς, ότι τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους. (Ματθ. Ε' 45) Μήπως ομιλεί για την κοινή μοίρα των πονηρών και των αγαθών που συμπορεύονται; Των δικαίων που ανέχονται τους αδίκους;
