Πολλοί από εμάς είναι εξοικειωμένοι με τον όρο άγχος. Είναι ένα
αίσθημα ανησυχίας, νευρικότητας ή δυσφορίας, συνήθως σχετικά με ένα
επικείμενο συμβάν ή κάτι με αβέβαιο αποτέλεσμα. Είμαστε μια γενιά που
θέλει να γνωρίζει τα πάντα. Ως κουλτούρα, αποκτούμε όλο και λιγότερη
άνεση με το άγνωστο.
Υποθέτω ότι είναι λογικό, αν γνωρίζετε τις απαντήσεις γιατί να
συνεχίσετε να βρίσκεστε σε καθεστώς άγνοιας. Σωστά; Αλλά δεν μπορούμε
ενδεχομένως να ξέρουμε όλα τα πράγματα με σιγουριά. Οι σχέσεις είναι μία
από τις περιπτώσεις όπου το αποτέλεσμα είναι ασαφές, δεν μπορούμε ποτέ
να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι επιφυλλάσει το μέλλον σε αυτές.
Έχουμε πολλές ελπίδες, ιδέες, προσδοκίες για το τι η σχέση με ένα
άλλο άτομο μπορεί να φέρει, αλλά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ή να
προβλέψουμε κάποια από αυτά τα αποτελέσματα με απολύτη εμπιστοσύνη. Ως
εκ τούτου, πρέπει να μάθουμε πώς να ανεχθούμε και να αντιμετωπίσουμε την
αβεβαιότητα.
Μερικοί άνθρωποι είναι καλύτεροι στο χειρισμό της αβεβαιότητας σε
σχέση με άλλους. Μου αρέσει να αποκαλώ αυτούς τους ανθρώπους
σουπερ-συντρόφους ή πιο επίσημα: ασφαλώς δεσμευμένους. Μπορούν να
ξεπεράσουν και να αντιμετωπίσουν το άγχος που προκαλούν οι καταστάσεις.
Εκείνοι που είναι δεμένοι στη σχέση με ασφάλεια δεν αισθάνονται τη
συντριπτική ανάγκη να ελέγχουν ή να έχουν μια βεβαιότητα σε άγνωστες
καταστάσεις και επίσης δεν εγκαταλείπουν τη σχέση, ούτε μπλοκάρουν εν
όψει της οικειότητας.
Όσο πιο προβλέψιμη η σχέση τόσο το καλύτερο
Ωστόσο, οι σχέσεις που είχατε εκτεθεί όταν μεγάλωνατε δεν προωθούν
μια τέτοια ασφαλή προοπτική για την αβεβαιότητα. Όσο πιο προβλέψιμη, η
σχέση τόσο το καλύτερο: όσο πιο προβλέψιμη, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος
και αναδύεται η μεγαλύτερη βεβαιότητα. Είναι ακριβώς τόσο απλό ... εκτός
του ότι, δεν είναι ποτέ τόσο απλό. Οι σχέσεις μας αναγκάζουν να κάνουμε
τις ερωτήσεις «Προσπαθώ αρκετά;», «Θα μ'αγαπάς ακόμα και αν ...;», «Τι θα γίνει αν ανοιχτώ σε σένα και εσύ αποφασίσεις να φύγεις;», «Τι θα συμβεί αν πληγωθώ ή αν απορριφθώ;»...
αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν καμία εγγύηση ή σίγουρη απάντηση. Οι
σχέσεις μπορεί να περικλείουν τα πάντα, εκτός από το να είναι
προβλέψιμες. Είναι ακατάστατες, απαιτούν ρίσκο και μπορεί να πληγωθείς.
Εάν δεν είστε ένας από τους σούπερ-συντρόφους σε μια σχέση που μπορεί
να ανεχτεί την αβεβαιότητα, υπάρχουν γενικά δύο τρόποι με τους οποίους
θα αντιδράσετε όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με αυτή την νέμεση. Μπορείτε
είτε να αντιδράσετε για την απόκτηση ελέγχου και την επιβολή της
βεβαιότητας ή μπορεί να αποφύγετε την αβεβαιότητα με κάθε κόστος. Αν
αντιδράσετε με την ανάγκη να ανακτήσετε τον έλεγχο, οι πιθανότητες είναι
ότι εσείς ταιριάζετε με τα κριτήρια για ένα ανήσυχο στυλ προσκόλλησης.
Αυτό το στυλ προσκόλλησης σχετίζεται με την αβεβαιότητα, την αναζήτηση
απαντήσεων, κάνουν πολλά ερωτήματα και απαιτούν περισσότερη σιγουριά και
επιβεβαίωση από τους άλλους τύπους προσκόλλησης. Συχνά εμπλέκονται στην
ενεργοποίηση στρατηγικών σε μια προσπάθεια να εξαλείψουν το άγχος τους.
Από την άλλη πλευρά, στην αποφευκτική προσκόλληση, η αντίδραση είναι
εντελώς αντίθετη. Αν θεωρούν ότι κάτι είναι αβέβαιο, δεν θα επιτρέψουν
στον εαυτό τους να συνάψει σχέση ή να γίνουν ευάλωτοι όποτε υπάρχει
κίνδυνος να πληγωθούν. Συχνά καταφεύγουν σε απενεργοποιητικές
στρατηγικές σε μία προσπάθεια να ανεχθούν ή να ασχοληθούν με το άγχος.
Αυτό είναι δύσκολο επειδή η δημιουργία μιας ασφαλούς, στενής σχέσης με
κάποιον απαιτεί ευαλωτότητα.
Η προσκόλληση στη σχέση
Η πραγματικότητα είναι ότι τόσο τα ανήσυχα όσο και τα αποφευκτικά
στυλ προσκόλλησης πλήττονται από την αβεβαιότητα, μόνο που το
αντιμετωπίζουν και απαντούν σε αυτό με διαφορετικούς τρόπους. Και οι δύο
τρόποι μπορούν να μάθουν να αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα με:
1. Εστιάστε σε ό,τι μπορείτε να ελέγξετε:
Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την αβεβαιότητα χρησιμοποιούμε
αυτόματα τον ψυχικό μεγεθυντικό φακό μας για να ψάξουμε όλες τις πιθανές
εκβάσεις που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό μας. Καταλήγουμε να
εστιάζουμε σε ερωτήσεις όπως «Τι θα συμβεί αν δεν τους αρέσω;», «Τι θα
συμβεί αν φύγουν;» ... κλπ, σε γενικές γραμμές με έμφαση στα
αποτελέσματα των χειρότερων περίπτωσεων που καταλήγουν σε καταστροφικό
πλήγωμα. Αυτό το είδος της σκέψης είναι βέβαιο ότι θα μας κάνει να
νιώσουμε άγχος.
Όταν στρέφετε την προσοχή σας σε αυτό που μπορείτε να ελέγξετε,
ανακτάτε τη δύναμή σας πάνω στην κατάσταση. Δεν είστε πλέον ένας
αβοήθητος επιβάτης σε μια βόλτα στο τρενάκι του λούνα παρκ αλλά γίνεστε ο
οδηγός και έχετε την ικανότητα να επιταχύνετε, να επιβραδύνετε ή να
πάτε σε μια διαφορετική διαδρομή. Τα πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε
σε μια σχέση περιλαμβάνουν:
- Πόσα μοιράζεστε για τον εαυτό σας και πότε (αν μοιραστείτε πάρα πολλά πολύ σύντομα, τα πράγματα μπορεί να προχωρήσουν πολύ γρήγορα).
- Πόσο γρήγορα θα εμπλακείτε σεξουαλικά.
- Πόσο χρόνο ξοδεύετε να σκέφτεστε το πρόσωπο που σας ενδιαφέρει (η συνεχής σκέψη στις ελπίδες και τις προσδοκίες σας, μπορεί να σας στερήσει την αντικειμενικότητά σας και τη δύναμή σας).
- Διατηρώντας την αίσθηση του εαυτού σας (συμβαδίστε με τη δική σας ζωή, τις δραστηριότητες κλπ).
2. Πώς να μην παίρνετε ρίσκα στη σχέση:
Όταν τα ποντάρετε όλα και εκτείθεστε, μπορείτε συχνά να αισθάνεστε
άγχος και να ανησυχείτε για το αποτέλεσμα. Η αποκάλυψη όλων των πτυχών
σας, σας αφήνει εκτεθειμένους και ανίσχυρους. Σημαντικό για το πώς θα
προχωρήσετε στο παιχνίδι της σχέσης είναι να μάθετε να εκτιμάτε το
σύντροφό σας και να δείτε με ποιους τρόπους θα ταιριάζετε. Δε χρειάζεται
να κινδυνεύσετε να ρίξετε τον εαυτό σας στο γκρεμό ελπίζοντας ότι θα
μάθετε να πετάτε. Οι κίνδυνοι, ιδίως εκείνοι που σχετίζονται με την
αγάπη, μπορεί να εμφανιστούν με μικρά βήματα. Όταν ξεκινάτε να γνωρίζετε
κάποιον είναι χρήσιμο να αξιολόγησετε τον κινδύνο του άνοιγματος της
καρδιάς σας. Η αξιολόγηση κινδύνου περιλαμβάνει μερικές από αυτές τις
ερωτήσεις:
- Αναζητούν τη δέσμευση;
- Έχουν τις ίδιες αξίες με μένα;
- Είναι αξιόπιστοι;
- Είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι;
- Εξακολουθούν να επηρεάζουν τη ζωή τους οι προηγούμενες σχέσεις τους;
- Σέβονται την ταχύτητα με την οποία προχωρώσε μια σχέση;
- Είμαστε συμβατοί;
Εάν υπάρχουν πολλές αρνητικές απαντήσεις σε αυτή την αξιολόγηση των
κινδύνων, μπορεί να αποφασίσετε ότι είναι πολύ επικίνδυνο να συνεχίσετε
στη σχέση. Εάν οι περισσότερες απαντήσεις είναι θετικές, αλλά δεν είστε
σίγουροι για ένα ή δύο τομείς, προχωρήστε με προσοχή. Μπορείτε να
εκτιμάτε τον κίνδυνο διαφορετικά, ωστόσο, είναι σημαντικό να μην
ρισκάρετε με την καρδιά σας. Βεβαιωθείτε να ζυγίσετε τον αντίπαλό σας
για να καθορίσετε ποια θα είναι η επόμενη κίνησή σας.
3. Επικεντρωθείτε σε ρεαλιστικά αποτελέσματα:
Θεωρώ ότι οι άνθρωποι είτε έχουν υπερβολικά αισιόδοξες ή υπερβολικά
απαισιόδοξες ιδέες για το πώς μια σχέση θα εξελιχθεί. Είτε τοποθετούμε
όλες τις ελπίδες και τις προσδοκίες μας στη νέα σχέση ή σαμποτάρουμε τον
εαυτό μας με την αναμονή του χειρότερου αποτέλεσματος. Και οι δύο
περιπτώσεις μπορεί να είναι εξίσου επιζήμιες και να έχουν τεράστιες
επιπτώσεις για την προσέγγισή μας και την ικανότητα να αντιμετωπίσουμε
τις καταστάσεις όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα περιμένουμε. Η λύση
είναι να προσπαθήσετε να ακολουθήσετε μια ρεαλιστική προσέγγιση στις
σχέσεις. Ρεαλιστικά:
- Δεν θα είστε συμβατοί με όλους
- Ακριβώς επειδή δεν είστε συμβατοί με κάποιον δεν σημαίνει ότι δεν είστε αξιαγάπητοι ή δεν θα βρείτε την αγάπη
- Δεν καταλήγουν όλες οι σχέσεις στη καταστροφή
- Δεν οδηγούν όλες οι σχέσεις στο γάμο
- Δεν χρειάζεται οι προηγούμενες σχέσεις σας, να καθορίσουν την έκβαση των μελλοντικών σχέσεων σας, κ.λπ.
Στο τέλος, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε όλες τις απαντήσεις και δεν
μπορούμε να προβλέψουμε κάθε αποτέλεσμα: οι σχέσεις είναι ένα ρίσκο.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ανησυχία μας για την άγνοια θα πρέπει να
μας συντρίψει ή να μας ελέγξει. Μπορούμε να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε
και να ανεχόμαστε την αβεβαιότητα, αν είμαστε σοφοί και προστατεύουμε
την καρδιά μας κατα τη διάρκεια της προσπάθειας.
