<Η βασίλισσα των Σαβαίων απευθυνόμενη στο λαό της λίγο πριν αναχωρήσει για την περίφημη επίσκεψη στο βασίλειο του Σολομώντα.
“Γνώση και σοφία επιθυμώ και η καρδιά μου λαχταράει για κατανόηση. Πνίγομαι από αγάπη για τη σοφία του νου. Γιατί η σοφία είναι πιο ακριβή από χρυσάφια και ασήμια. Πιο γλυκιά από το μέλι και πιο μεθυστική από το κρασί, πιο φωτεινή από τον ήλιο. Είναι πηγή απόλαυσης για την καρδιά, λάμψη για τα μάτια, δύναμη και ασπίδα για το σώμα…”
Η ιστορία της βασίλισσας του Σαβά, ένας θρύλος που αριθμεί 3 χιλιετίες πριν, αφορά τη γυναίκα που αποτέλεσε μια από τις πιο αινιγματικές φιγούρες της εποχής των παλαιών ηρώων και θεών. Μπαλκίς, Μακέντα, Σέμπα, γυναίκα γρίφος από μόνη της, σύμβολο και πρότυπο λατρείας σε όλο τον κόσμο εδώ και 3,000 χρόνια περίπου.
Ερευνητές απ’ όλο τον κόσμο αναζήτησαν την τοποθεσία όπου κάποτε βρισκόταν το παλάτι της θρυλικής βασίλισσας. Πρόσφατα, Γερμανοί αρχαιολόγοι από το Αμβούργο, ισχυρίστηκαν ότι ανακάλυψαν το αρχαίο παλάτι στη χώρα της Αιθιοπίας.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, τα ερείπια του παλατιού χρονολογούνται από τον 10ο αιώνα π.Χ., και παρέμειναν θαμένα για αιώνες κάτω από το παλάτι ενός χριστιανού βασιλιά. Αν οι αρχαιολόγοι αποδειχτούν σωστοί στη θεωρία τους, τότε η χώρα της Αιθιοπίας θα γίνει πλουσιότερη με έναν ακόμη ιστορικό θησαυρό.
Αλλά ας δούμε τι γνωρίζουμε για αυτήν τόσο μυστηριώδη γυναίκα-σύμβολο της αρχαιότητας. Το όνομά της συνδέεται άμεσα με αυτό του βασιλιά Σολομώντα, ως μια μοναδική ερωτική ιστορία, ως το σμίξιμο δύο ηγεμονικών μορφών και συγκλονιστικών πνευμάτων του παλαιού κόσμου.
Η παρουσία της είναι γνωστή μέσα από θρύλους της Αραβίας, της Περσίας, της Αιθιοπίας, του Ισραήλ. Στην Αραβική παράδοση, συναντάμε αναρίθμητες ιστορίες και μύθους για τη βασίλισσα του Σαβά. Πολλές απ’αυτές περιλαμβάνουν μαγικά ιπτάμενα χαλιά, ζώα και πουλιά με ανθρώπινη μιλιά, γρίφους και αλχημείες που μας παραπέμπουν στα πιο φανταχτερά παραμύθια.
Σύμφωνα με τους Άραβες, η βασίλισσα Μπαλκίς ή Μακέντα κατά τους Αιθίοπες, βασίλεψε με την καρδιά γυναίκας, αλλά με το μυαλό και το σθένος ενός άντρα. Κατά τον θρύλο της Αιθιοπίας, γεννήθηκε το 1020 Π.Χ και στα 15 της χρόνια στέφθηκε βασίλισσα κληρονομώντας το θρόνο ύστερα από το θάνατο του πατέρα της. Σύμφωνα με τις περισσότερες μαρτυρίες δεν παντρεύτηκε ποτέ.
Πολλές ιστορίες αφηγούνται πως ο Σολομών είχε την δυνατότητα να επικοινωνεί με τα ζώα, μιλώντας την ίδια γλώσσα μαζί τους, και το πως το πουλί Hoopoe (τσαλαπετεινός) που βρισκόταν στην υπηρεσία του, τον ενημέρωσε για την ύπαρξη της Μπαλκίς και του βασιλείου της, και αποτέλεσε το μεσάζοντα μεταξύ τους ώσπου να καταστεί δυνατή η περίφημη συνάντησή τους.
Η Μπαλκίς μαθαίνει για το βασίλειο του Σολομώντα, για τα αμύθητα πλούτη, για την ισχυρή στρατιωτική του δύναμη και την επιρροή του στο εμπόριο. Μαθαίνει για την υπεροχή του στη διακυβέρνηση, τον εξαίρετο τρόπο με τον οποίο καταφέρνει να κερδίζει τις καρδιές ακόμα και των εχθρών του, καθιστώντας τον ως τον καλύτερο βασιλιά που έχει υπάρξει ποτέ επί της γης.
Αποφασίζει να τον επισκεφτεί ύστερα από πρόσκλησή του, στο βασίλειο του στην Ιερουσαλήμ με στόχο να τον δοκιμάσει με μια σειρά από έξυπνους γρίφους, για να αποδείξει από μόνη της τη σοφία του βασιλιά που τόσοι και τόσοι μιλούσαν.
Τι όμως ήταν αυτοί οι περίφημοι γρίφοι; Πολλοί θεολόγοι ανά τους αιώνες θεώρησαν πως η φύση αυτών των γρίφων, αφορούσε θέματα όπως πόλεμος και ειρήνη, θάνατος και αθανασία, το νόημα της ζωής, η σεξουαλικότητα, οι διαφορές μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, το σκότος και η φύση του κακού, οι κύκλοι της σελήνης και το φαινόμενο της παλίρροιας, το όνομα και η φύση του Θεού.
Η εβραϊκή βίβλος αφιερώνει περίπου 13 εδάφια στη βασίλισσα του Σαβά. Περιγράφει πως η Μπαλκίς ή Μακέντα, επισκέφτηκε τον Σολομώντα σε μια αποστολή γεμάτη με δώρα ανεκτίμητης αξίας, χρυσό, πολύτιμα πετράδια και σπάνια μυρωδικά. Κολακευμένη με την παροιμιώδη υποδοχή που δέχτηκε από τον βασιλιά και τους υπηκόους του, η Μπαλκίς παρατήρησε έκπληκτη τον τρόπο με τον οποίο ο Σολομώντας κυβερνούσε πάνω στο λαό του.
Είδε υπηρέτες να δειπνούν μαζί με αυλικούς και συμβούλους, είδε ένα στρατό από πουλιά και ζώα να υπακούουν στις προσταγές του απλά με ένα του νεύμα, είδε τα ευτυχισμένα χαμόγελα ενός ευημερούντος λαού.
Η σοφία του Σολομώντα, το οξύ πνεύμα του και οι έξυπνες απαντήσεις του γοήτευσαν τη βασίλισσα και έσβησαν κάθε αμφιβολία που είχε για το μεγαλείο του ως άνθρωπο και ως ηγεμόνα. Το ίδιο εκείνο βράδυ ήρθε σε ερωτική συνεύρεση μαζί του, σε μια συνένωση αμοιβαίου θαυμασμού και ερωτικής έλξης. Την επόμενη μέρα η Μπαλκίς επέστρεψε στη χώρα της και κανείς δεν άκουσε ποτέ ξανά το όνομά της. Εκεί σταματούν και όλες οι ιστορικές πληροφορίες για τη μετέπειτα ζωή της.
Αξίζει να προσθέσουμε πως όλες σχεδόν οι γραφές, μας μιλούν για μια δυσμορφία στα κάτω άκρα της Μπαλκίς, τα οποία κατέληγαν σε γούνινο τρίχωμα σαν από ζώου, όπου ο Σολομών επινόησε ένα ειδικό φάρμακο και κατάφερε να τα γιατρέψει. Αιθιοπικές γραφές αποδίδουν τη δυσμορφία σε δάγκωμα από τσακάλι στο πόδι της βασίλισσας όταν εκείνη ήταν ακόμα παιδί.
Παρά τη δυσμορφία πάντως, την παρουσιάζουν ως μια γυναίκα απίστευτης εξωτικής ομορφιάς, μια χαρισματική βασίλισσα με μελωδική φωνή και εκλεπτυσμένη ομιλία. Λάτρης και οπαδός του θεού Ήλιου, εγκατέλειψε τη θρησκεία της για να ακολουθήσει, με βαθιά αφοσίωση, το θεό των Ισραηλιτών και του βασιλιά τους.
Ο μύθος λέει πως ο Σολομών της έδωσε ακριβώς αυτό που ποθούσε η καρδιά της. Μετέπειτα αναλυτές υπέθεσαν πως η προσέγγισή της και οι προσδοκίες της ήταν περισσότερο ερωτικές παρά εγκεφαλικές και ότι διακατεχόταν από πάθος για το βασιλιά και λιγότερο από θαυμασμό για τη σοφία του.
Η θεωρία αυτή αντικρούεται με μια άλλη θεωρία κάποιων πιο πρακτικών αναλυτών που υποστήριξαν πως η συνάντηση έγινε καθαρά για λόγους οικονομικούς και πολιτικούς. Μια εμπορική συμφωνία που αφορούσε στις θαλάσσιες γραμμές και το διαχωρισμό υδάτων και γης. Οι λαϊκές αφηγήσεις πάντως ασχολούνται με την ρομαντική πλευρά της ιστορίας, περιγράφοντας γλαφυρά και ονειρικά το σύντομο δεσμό των δύο προσώπων.
Εξωτική και μυστηριώδης, ενσάρκωση του γυναικείου κάλλους και δοξασμένη ηγεμόνας, θεοποιημένη από τις πιο μεγάλες θρησκείες του κόσμου, στη βίβλο, στο Κοράνι, στους διάσημους πίνακες της Τουρκίας και Περσίας, στο μεσαιωνικό Χριστιανισμό, στην Αναγέννηση… εδώ και περίπου 3,000 χρόνια η βασίλισσα του Σαβά εξακολουθεί να αποτελεί το πιο αισθησιακό αίνιγμα της Αφρικανικής και της παγκόσμιας Ιστορίας, τέχνης, πολιτικής, θρησκείας και ανθρώπινης φαντασίας.
...Το σεξ και η σοφία
Τα τεχνάσματα του Σολομώντος, του ισχυρού βασιλιά του Ισραήλ, και ο θαυμασμός που ένιωθε για τη σοφία του η βασίλισσα μιας μακρινής αφρικανικής χώρας σφυρηλάτησαν ένα ειδύλλιο που πέρασε στην Ιστορία σαν ένας έρωτας ανάμεσα σε δύο παράξενα και ευφάνταστα όντα, σαν μια ερωτική φαντασίωση που έχει συναρπάσει συγγραφείς και σκηνοθέτες
Nομίζω πως, μετά το ειδύλλιο του Αδάμ και της Εύας, λίγοι έρωτες είναι από τόσο παλιά χαραγμένοι στην ανθρώπινη μνήμη όσο ο έρωτας του Σολομώντος και της βασίλισσας του Σαβά, που γεννήθηκε από τον θαυμασμό εκείνης, ενώ ολοκληρώθηκε χάρη σε ένα σοφό τέχνασμα εκείνου. Περισσότερο και από ένα φλογερό πάθος, η σχέση τους ήταν η συνάντηση δύο παράξενων και ευφάνταστων όντων που το ...
Η μοναδικότητα, όμως, του έρωτα του Σολομώντος και της βασίλισσας του Σαβά έγκειται στο γεγονός ότι ακόμα και σήμερα, τρεις χιλιάδες χρόνια μετά την περιβόητη ερωτική πράξη (συνέβη μόνο μια φορά μεταξύ τους) εκατομμύρια άνθρωποι στην Αιθιοπία εξακολουθούν να πιστεύουν στην εγκυρότητα αυτής της ιστορίας. Από ιστορικής πλευράς δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το ποια ακριβώς ήταν η επικράτεια του βασιλείου του Σαβά, ούτε και για την ακριβή χρονική περίοδο κατά την οποία έζησε η περίφημη βασίλισσα. Λέγεται ότι, κατά πάσα πιθανότητα, το βασίλειο εκτεινόταν σε ένα κομμάτι της σημερινής Υεμένης και ότι οι φυλές που κατοικούσαν σε αυτό ήταν σημιτικές. Προκειμένου μάλιστα να είναι δυνατή η ερωτική σχέση ανάμεσα στους δύο μονάρχες, υπολογίζεται ότι θα πρέπει να συνέβη τον 10ο αι. π.Χ, την περίοδο στην οποία οι ιστορικές έρευνες τοποθετούν το βασίλειο του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ.
.jpg) |
Σύμφωνα με τον αιθιοπικό μύθο, η βασίλισσα του Σαβά καταγόταν από την περιοχή της Τιγραίας στα βόρεια της Αιθιοπίας, έναν μικρό οικισμό όχι πολύ μακριά από το σημερινό Αξούμ, όπου αργότερα εγκατέστησε την αυλή της. Ηταν γνωστή με διάφορα ονόματα: Νεγέστα Αζέμπ, Μακέδα ή Αμχάρα μεταξύ άλλων.
Οταν ο Σολομών, ο βασιλιάς του Ισραήλ, απόγονος του Δαβίδ, αποφάσισε να χτίσει τον ναό της Ιερουσαλήμ, κάλεσε όλους τους εμπόρους του τότε γνωστού κόσμου να του φέρουν πολύτιμα εμπορεύματα για τα οποία θα τους αντάμειβε με ασήμι και χρυσό. Ανάμεσα σ΄ αυτούς που ταξίδεψαν ώς την Ιερουσαλήμ ήταν και ο Αιθίοπας Ταμαρίμ, ένας πλούσιος έμπορος που δραστηριοποιούνταν στις περιοχές της Αραβίας.
Οταν επέστρεψε στην Αιθιοπία διηγήθηκε σε κάθε ενδιαφερόμενο τις σπουδαίες αρετές του βασιλιά, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων «τη γλυκύτητα των λόγων του, την ευθυκρισία του, την ταπεινότητα στο βάδισμά του και στον τρόπο ζωής του, την ευγένεια που επιδείκνυε προς όλους, τη μεγαλοπρέπεια των γευμάτων του και την υπακοή των υπηρετών του, τη σοφία με την οποία διοικούσε τον οίκο του, συγχωρώντας αυτούς που έσφαλλαν και τιμωρώντας με επιείκεια».
Οι ιστορίες του εμπόρου έφτασαν στ΄ αυτιά της βασίλισσας, η οποία τον κάλεσε στην αυλή της στο Αξούμ προκειμένου να την ενημερώσει προσωπικά για το ταξίδι του στο Ισραήλ. Ακούγοντας τις διηγήσεις του εμπόρου «μαγεύτηκε» από τις αρετές εκείνου του βασιλιά και ήταν τέτοια η συγκίνησή της «που έκλαιγε από τον μεγάλο της πόθο να πάει να δει εκείνα τα πράγματα».
Η βασίλισσα ήταν κατά πάσα πιθανότητα ανύπαντρη και νέα, αν και ο θρύλος δεν αναφέρει πολλά σχετικά με το θέμα. Αναφέρει ωστόσο ότι ήταν όμορφη και, προφανώς, περίεργη και έτσι πήρε την απόφαση να πάει. Κάλεσε τους άρχοντες του βασιλείου της, τους ανακοίνωσε την απόφασή της και με διπλωματικό τρόπο τους ζήτησε υλική βοήθεια για το ταξίδι. «Επιθυμώ να βρω τη σοφία» είπε η βασίλισσα στους αιθίοπες ευγενείς «γιατί ο έρωτάς μου για τη σοφία έχει στοχεύσει με τα βέλη του την καρδιά μου και την κρατά αιχμάλωτη με γερά δεσμά. Γιατί η σοφία είναι πολυτιμότερη από το χρυσάφι και το ασήμι και από όλα όσα έχουν δημιουργηθεί πάνω στη γη και είναι πιο λαμπερή και από τον ήλιο».
Οι άρχοντες την εφοδίασαν με τα απαραίτητα μέσα και το καραβάνι της βασίλισσας του Σαβά με προορισμό το Ισραήλ αποτελούνταν από «697 άλογα και αμέτρητα μουλάρια και εκτέλεσε το δρομολόγιό του έχοντας μεγάλη πίστη στον Θεό» σύμφωνα πάντα με τα αιθιοπικά ιερά βιβλία.
Οταν η βασίλισσα έφτασε στην Ιερουσαλήμ ο Σολομών την υποδέχτηκε στις πύλες της πόλης με μεγάλες τιμές. Φρόντισε να στηθεί ο καταυλισμός της πολύ κοντά στο ανάκτορο και της έστειλε για δώρα πέντε σακιά αλεύρι από γλυκό σιτάρι, δεκαπέντε σακιά σιταρένιο ψωμί, πέντε αγελάδες, πενήντα κοτόπουλα και πενήντα αρνιά. Και ακόμα μπόλικες κότες, κατσίκες, ελάφια και ζαρκάδια, τριάντα λίτρα νέο κρασί, άλλα δεκαπέντε λίτρα παλιό κρασί και πολλά ακόμα δώρα. Από τη στιγμή που η βασίλισσα του Σαβά εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ, ο Σολομών την επισκεπτόταν κάθε μέρα και οι δυο τους συζητούσαν για ώρες. Τόσο εκείνος όσο κι εκείνη φορούσαν πάντα τις καλύτερες ενδυμασίες τους.
Οι προσδοκίες της βασίλισσας δεν διαψεύστηκαν. Του είπε: «Ας είστε πάντα καλότυχος, Αρχοντά μου, εσείς που προικιστήκατε με τόση σοφία. Πόσο θα ήθελα να είμαι μία από τις πιο ταπεινές σας υπηρέτριες, να πλένω τα πόδια σας και ν΄ ακούω τα σοφά σας λόγια. Πόσο θα ευφραινόταν η καρδιά μου από τις απαντήσεις σας και τις γλυκές σας κουβέντες».
Κατά τη διάρκεια των εκτενών συζητήσεών τους ο Σολομών αποκάλυψε στη βασίλισσα ότι είχε στην κατοχή του την Κιβωτό της Διαθήκης που περιλάμβανε τις Πλάκες με τις Δέκα Εντολές που παρέδωσε ο Θεός στον Μωυσή και πως γι΄ αυτό τον λόγο το Ισραήλ ήταν ο περιούσιος λαός. Η βασίλισσα του Σαβά αποφάσισε τότε ότι τόσο αυτή όσο και ο λαός της θα ασπάζονταν την εβραϊκή πίστη. «Από δω και στο εξής», ορκίστηκε, «δεν θα λατρεύω τον ήλιο, αλλά τον δημιουργό του, τον Θεό του Ισραήλ και οι Δέκα Εντολές του θα ορίζουν εμένα και τη γενιά μου και όλους τους υποτελείς μου».
Ετσι η Αιθιοπία προσηλυτίστηκε αίφνης στον ιουδαϊσμό, γιατί εκείνη την εποχή, απ΄ όσο γνωρίζουμε, οι λαοί υπάκουαν αδιαμαρτύρητα στις αποφάσεις των ηγεμόνων τους. Εν τω μεταξύ η βασίλισσα δεν είχε υποκύψει ακόμα στον δαιμόνιο Σολομώντα.
Είχαν περάσει πλέον επτά μήνες από τότε που η βασίλισσα του Σαβά έφτασε στην Ιερουσαλήμ και σκέφθηκε ότι ήταν καιρός πια να επιστρέψει στη χώρα της για ν΄ ασχοληθεί με τον λαό της. Τότε ο Σολομών αποφάσισε να αφήσει τις περιστροφές και πρότεινε στη βασίλισσα να κοιμηθεί μαζί του στο παλάτι τη νύχτα πριν από την αναχώρησή της, λέγοντάς της ότι ήθελε ν΄ αποκτήσει απογόνους. Η βασίλισσα δεν δέχτηκε την πρόταση του μονάρχη. Και τότε ο Σολομών ετοίμασε μια μεγαλοπρεπή αποχαιρετιστήρια δεξίωση στο παλάτι του, στην οποία κάλεσε όλους τους άρχοντες του βασιλείου. Η βασίλισσα του Σαβά δέχτηκε την πρόσκληση, αλλά έβαλε τον Σολομώντα να της υποσχεθεί ότι, ακόμα και αν κοιμόταν στο παλάτι του, εκείνος δεν θα την άγγιζε. Και ο σοφός μονάρχης δέχτηκε, αλλά ζήτησε σε αντάλλαγμα από τη γυναίκα να του υποσχεθεί με τη σειρά της ότι δεν θα έπαιρνε τίποτα πολύτιμο από το παλάτι του. Στην αντίθετη περίπτωση, ο Σολομών θα μπορούσε να την αγγίξει και να ακολουθήσει τη φυσική διαδικασία που συνοδεύει τα ερωτικά χάδια. Ετσι, λοιπόν, συμφώνησαν. Ο πανούργος Σολομών παρέθεσε ένα πλουσιοπάροχο δείπνο με ψητά καρυκευμένα με αλάτι και μπαχαρικά. Στη συνέχεια, τοποθέτησε ένα κρεβάτι για τη βασίλισσα δίπλα στο δικό του και διέταξε να βάλουν μια κανάτα νερό και ένα ποτήρι δίπλα στο κρεβάτι της. Κατά τη διάρκεια της νύχτας η γυναίκα ένιωσε ακατανίκητη δίψα και ήπιε από την κανάτα. Ο Σολομών που «επαγρυπνούσε πονηρά» στο διπλανό κρεβάτι, την έπιασε απ΄ το χέρι και είπε: «Αθέτησες την υπόσχεσή σου». Εκείνη αποκρίθηκε ότι το νερό δεν είχε αξία και εκείνος της είπε: «Υπάρχει πολυτιμότερο πράγμα από το νερό όταν βρίσκεσαι κάτω από τον ήλιο;». Και με αυτά τα λόγια χώθηκε στο κρεβάτι της βασίλισσας του Σαβά αποφασισμένος να αποκτήσει μαζί της απογόνους. Μετά το πέρας της πράξης έδωσε στη βασίλισσα ένα δαχτυλίδι και της είπε: «Αν ο Θεός μου δώσει απόγονο από σένα και είναι αγόρι, να τον στείλεις στο παλάτι μου· αυτό το δαχτυλίδι θα είναι η απόδειξη ότι είναι γιος μου».
Και έτσι έληξε το ειδύλλιο. Η βασίλισσα του Σαβά μάζεψε τα υπάρχοντά της, ετοίμασε το καραβάνι της και επέστρεψε στην Αιθιοπία στην αυλή του Αξούμ. Και αυτή η ιστορία θα τελείωνε εδώ, αν η βασίλισσα δεν έμενε έγκυος, όπως είχε προβλέψει ο σοφός Σολομών.
Εννέα μήνες αργότερα, η βασίλισσα του Σαβά έφερε στον κόσμο ένα αγόρι, το οποίο ονόμασε Μενελίκ. Οταν μεγάλωσε, η βασίλισσα του αποκάλυψε την καταγωγή του και ο Μενελίκ αποφάσισε να ταξιδέψει για να γνωρίσει τον πατέρα του. Σε ηλικία είκοσι δύο χρονών έφυγε για το Ισραήλ με το δαχτυλίδι του Σολομώντος πριν αποχαιρετιστούν. Αλλά ήταν περιττό: ο μικρός ήταν φτυστός ο παππούς του, ο βασιλιάς Δαβίδ, πατέρας του Σολομώντος, ο οποίος τον αγκάλιασε αναγνωρίζοντάς τον προτού ακόμα εκείνος του δείξει το δαχτυλίδι.
