Οι καλύτερες ιδέες έρχονται όταν δεν προσπαθείς
Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα στην ιστορία που πρόσωπα, όπως ο Αρχιμήδης και το περίφημο «εύρηκα!» που αναφώνησε φαίνεται ότι είχαν τις πιο εμπνευσμένες ιδέες, όταν όμως σκεφτόντουσαν άλλα πράγματα από αυτό που ανακάλυψαν ή σκέφτηκαν. Ωστόσο, ο μηχανισμός που βρίσκεται πίσω από αυτό το ψυχολογικό φαινόμενο παραμένει ασαφής. Μία μελέτη σήμερα προτείνει ότι το να κάνει κάνεις απλά ένα διάλειμμα δεν φέρνει την έμπνευση, αλλά η δημιουργικότητα μεγαλώνει μέσω πράξεων που δεν εμποδίζουν το πνεύμα να περιπλανιέται.
Η προσπάθεια ακόμη και σαν λέξη εμπεριέχει κάποιον βαθμό αποτυχίας. Δηλ. δεν λες ποτέ «Θα προσπαθήσω να φάω» απλά κάθεσαι και τρώς, ενώ λες «Θα προσπαθήσω να τα πάμε καλά» ή «άνοιξα την επιχείρηση και ΘΑ Προσπαθήσω να πάει καλα» .. είναι από την διατύπωση του και μόνο άκυρο. Γιατί όταν προσπαθείς, για οτιδήποτε, βάζεις μπροστά το αόριστο ΘΑ, δηλ. ότι κι αν κάνεις μένει στο μέλον και είναι σπάνιο να υλοποιηθεί. Από την άλλη όταν προσπαθείς, αυτόματα συμφωνείς πως μπορεί να αποτύχεις, άρα λες «οκ εγώ προσπάθησα» Δεν είναι έτσι όμως!
Όταν αφήνεις την μπαλκονόπορτα ανοιχτή και καρτερείς την αποτυχία, αυτή από ευγένεια σε επισκέπτεται.
Η ανακάλυψη του ό,τι, όταν παύεις να προσπαθείς ο νους αναλαμβάνει την δράση που η προσπάθεια μπλοκάρει, έγινε από μία ομάδα ψυχολόγων στο παν/μιο της Santa Barbara στην Καλιφόρνια. Οι ερευνητές παρουσίασαν σε 145 προπτυχιακούς φοιτητές δύο «μη συνηθισμένες» εργασίες που έπρεπε να κάνουν και τους έδωσαν δύο λεπτά για να καταγράψουν κάθε δυνατό τρόπο που μπορούσαν να γίνουν με τη χρήση καθημερινών αντικειμένων όπως οδοντογλυφίδων, κρεμαστρών και τούβλων.
Μετά το πέρας των δύο λεπτών, οι κάποιοι από τους συμμετέχοντες έκαναν ένα διάλειμμα 12 λεπτών στη διάρκεια του οποίου ξεκουράστηκαν, άλλοι πήραν μέρος σε ένα απαιτητικό τεστ μνήμης που απαιτούσε την πλήρη προσοχή τους και άλλοι πήραν μέρος σε μία απλή δραστηριότητα χρόνου-αντίδρασης για να αποσπαστεί το μυαλό τους. Μία τέταρτη ομάδα φοιτητών δεν καθόλου διάλειμμα. Σε όλους τους συμμετέχοντες δόθηκαν αργότερα τέσσερεις μη συνηθισμένες εργασίες μαζί με δύο που είχαν ολοκληρώσει από πριν.
Εκείνοι οι φοιτητές που είχαν ολοκληρώσει την όχι και τόσο απαιτητική δραστηριότητα είχαν καλύτερες επιδόσεις κατά 41% στο μέσο όρο στις επαναλαμβανόμενες εργασίες όταν τις έκαναν τη δεύτερη φορά. Αντίθετα, οι υπόλοιποι φοιτητές από τις τρεις ομάδες δεν βελτιώθηκαν καθόλου. Η μελέτη αυτή θα δημοσιευτεί προσεχώς στο περιοδικό Psychological Science.
Περισσότερη δημιουργική ενόραση
Ένας από τους επικεφαλής ψυχολόγους στην έρευνα αυτή σημειώνει ότι όπως κατά τη διάρκεια εκείνη του ύπνου που εμφανίζεται το rapid-eye-movement προσφέρει περισσότερη δημιουργική ενόραση, έτσι και το αφήσει κάποιος το μυαλό του να ταξιδεύει είναι πραγματικά εκπληκτικό.
Όσοι συμμετείχαν στην απαιτητική δραστηριότητα δεν είχαν καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με εκείνους που έκαναν τις ασυνήθιστες δραστηριότητες την πρώτη φορά στον δεύτερο γύρο. Παρατηρήθηκε δηλαδή ότι το να αφήσεις το μυαλό σου χαλαρό βοήθησε μόνο σε προβλήματα που ως ένα βαθμό είχαν υποστεί από πριν μία πνευματική διεργασία. Δεν φάνηκε ότι βοηθούσε σε μία αυξημένη απόδοση στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.
Με τον ίδιο τρόπο που κατέληξαν οι ερευνητές ότι από μόνο του ένα διάλειμμα δεν προωθεί τη δημιουργική σκέψη, έδωσαν και μία εξήγηση γιατί το ανθρώπινο μυαλό μπορεί να «περιπλανιέται.»
Από την σκοπιά της εξέλιξης, η περιπλάνηση του μυαλού φαίνεται εντελώς αντιπαραγωγική και έχει προβληθεί ως δυσλειτουργική, γιατί θέτει σε κίνδυνο τις επιδόσεις των ανθρώπων σε φυσικές δραστηριότητες. …κι όμως πολλές επιχειρήσεις σχεδόν επιβάλλουν, στα δημιουργικά στελέχη τους να σταματούν για να ονειροπολούν, υπάρχουν και ειδικά δωμάτια για να τους διευκολύνουν σε αυτό. Όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες, συγγραφείς, φιλόσοφοι αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά. Γενικά ό,τι η επιστήμη ανακαλύπτει πολύ όψιμα η φιλοσοφία το χρησιμοποιεί, ζει μ αυτό, χιλιάδες χρόνια.
Επιτρέποντας στον εγκέφαλο να εισέλθει στην κατάσταση του ονείρου και της μη προσπάθειας, όταν εξετάζει πολύπλοκα προβλήματα, έχει πραγματικά οφέλη. Το να αφήνεται στις σκέψεις του βοηθά τον άνθρωπο, όταν η επιβίωση εξαρτάται από δημιουργικές λύσεις.
