Όταν χτυπάτε, βάζετε επίδεσμο στην πληγή ή αν πάθετε κάποια λοίμωξη παίρνετε αντιβιοτικά, σωστά; Αδιαμφισβήτητα. Στην πραγματικότητα, θα ήταν περίεργο αν δεν εφαρμόζατε τις πρώτες βοήθειες όταν είναι απαραίτητο. Γιατί λοιπόν να μην ισχύει το ίδιο και για την ψυχική σας υγεία; Όλοι περιμένουμε απλώς να «ξεπεράσουμε» τα ψυχικά μας τραύματα τη στιγμή που, όποιος έχει βιώσει την απόρριψη ή την αποτυχία, γνωρίζει πολύ καλά ότι τα συναισθηματικά τραύματα μπορεί να είναι εξίσου βασανιστικά όσο και τα σωματικά.
Πρέπει να μάθουμε πώς να προσφέρουμε στον εαυτό μας συναισθηματικά τις «πρώτες βοήθειες». Παρακάτω περιγράφονται 7 τρόποι για να το καταφέρετε:
Δώστε προσοχή στον συναισθηματικό πόνο, αναγνωρίστε την ύπαρξή του και προσπαθήστε να τον αντιμετωπίσετε προτού σαρώσει τα πάντα.
Το σώμα ανέπτυξε την αίσθηση του φυσικού πόνου με σκοπό να μας προειδοποιεί όταν κάτι συμβαίνει και χρειάζεται αντιμετώπιση. Το ίδιο ισχύει και για τον συναισθηματικό πόνο. Αν η απόρριψη, η αποτυχία ή η κακή διάθεση δεν παρουσιάζουν σημάδια βελτίωσης, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια συναισθηματική πληγή που πρέπει να θεραπεύσετε. Για παράδειγμα, η μοναξιά μπορεί να είναι καταστροφική για την ψυχική και σωματική υγεία σας. Γι’ αυτό, όταν εσείς ή ένας φίλος ή αγαπημένο σας πρόσωπο νιώθει κοινωνικά ή συναισθηματικά απομονωμένο, θα πρέπει να αναλάβετε δράση.
Επαναφέρετε τις ενστικτώδεις αντιδράσεις σας όταν έχετε κάποια αποτυχία.
Η φύση των ψυχικών τραυμάτων είναι τέτοια που μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κάποια άλλα. Η αποτυχία μπορεί να σας κάνει να επικεντρωθείτε σε αυτά που δεν μπορείτε να κάνετε αντί να ασχοληθείτε με όσα μπορείτε. Αυτό στη συνέχεια ίσως σας εμποδίσει να δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας, γεγονός που θα σας κάνει να εστιάσετε στις αδυναμίες σας και να συνεχιστεί ο φαύλος κύκλος. Για να το σταματήσετε, μάθετε να αγνοείτε την ενστικτώδη πεποίθηση που έχετε ότι είστε αβοήθητοι και αποθαρρυμένοι και φτιάξτε μια λίστα με παράγοντες που μπορείτε να ελέγξετε και να προσπαθήσετε ξανά.
Για παράδειγμα, σκεφτείτε την προετοιμασία και τον σχεδιασμό καθώς και τον τρόπο που θα μπορούσατε να βελτιώσετε το καθένα από αυτά. Μια τέτοιου είδους εξάσκηση θα μειώσει τα συναισθήματα της απελπισίας και θα βελτιώσει τις πιθανότητές σας για μια μελλοντική επιτυχία.
Παρακολουθείστε και προστατέψτε την αυτοεκτίμησή σας. Όταν νιώθετε ότι κατηγορείτε τον εαυτό σας, αφιερώστε λίγο χρόνο για να γίνετε πιο επιεικείς απέναντί του.
Η αυτοεκτίμηση μοιάζει με ένα συναισθηματικό ανοσοποιητικό σύστημα που σας προστατεύει από τον συναισθηματικό πόνο και ενισχύει τη συναισθηματική αντοχή σας. Γι’ αυτό τον λόγο, είναι πολύ σημαντικό να την παρακολουθείτε και να αποφεύγετε να κριτικάρετε τον εαυτό σας, ιδιαίτερα όταν είστε ήδη πληγωμένοι. Ένας τρόπος για να «θεραπεύσετε» την κατεστραμμένη αυτοεκτίμησή σας είναι να συγχωρέσετε τον εαυτό σας. Όταν είστε επικριτικοί απέναντί του, εφαρμόστε την ακόλουθη άσκηση: φανταστείτε ότι ένας καλός σας φίλος αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του για παρόμοιους λόγους με τους δικούς σας και γράψτε ένα μέιλ για να εκφράσετε τη συμπόνια και την υποστήριξή σας. Στη συνέχεια, διαβάστε το. Αυτά είναι τα μηνύματα που πρέπει να δίνετε και στον εαυτό σας.
Όταν σας κατακλύζουν αρνητικές σκέψεις, εμποδίστε τις με θετικές.
Όταν επαναλαμβάνετε μέσα στο μυαλό σας θλιβερά γεγονότα χωρίς να τα βλέπετε μέσα από καινούριες αντιλήψεις ή προσπαθείτε να λύσετε ένα πρόβλημα, τότε απλώς μελαγχολείτε. Ιδιαίτερα αν αυτό σας γίνει συνήθεια, μπορεί να σας οδηγήσει σε βαθύτερο ψυχολογικό πόνο. Ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσετε να αναμασάτε συνεχώς τα δυσάρεστα γεγονότα είναι να αποσπάσετε την προσοχή σας κάνοντας μια δραστηριότητα που απαιτεί συγκέντρωση (για παράδειγμα, λύστε Sudoku και σταυρόλεξα ή προσπαθήστε να θυμηθείτε τα ονόματα των συμμαθητών σας στο σχολείο). Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και 2 λεπτά απόσπασης της προσοχής μειώνουν την ανάγκη να επικεντρωθείτε σε αρνητικές σκέψεις.
Βρείτε νόημα στην απώλεια.
Η απώλεια αποτελεί μέρος της ζωής, αλλά μπορεί να μας σημαδέψει και να μας εμποδίσει να προχωρήσουμε αν δεν αντιμετωπίσουμε τις συναισθηματικές πληγές που δημιουργεί. Αν έχει περάσει αρκετός χρόνος και εξακολουθείτε να αγωνίζεστε για να πάτε μπροστά μετά από κάποια απώλεια, θα πρέπει να υιοθετήσετε έναν καινούριο τρόπο σκέψης σχετικά με αυτή. Συγκεκριμένα, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να απαλύνετε τον πόνο σας και να συνέλθετε είναι να βρείτε νόημα στην απώλεια και να αντλήσετε έναν σκοπό.
Μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά σκεφτείτε τι μπορείτε να κερδίσετε από την απώλεια (για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε «έχασα τον σύζυγό μου, αλλά ήρθα πολύ πιο κοντά στα παιδιά μου»). Σκεφτείτε πώς μπορείτε να εκτιμήσετε τη ζωή ή να βοηθήσετε τους άλλους να το καταφέρουν ή φανταστείτε τις αλλαγές που θα μπορούσατε να κάνετε για να ζήσετε μια ζωή ευθυγραμμισμένη με τις αξίες και τους σκοπούς σας.
Μην αφήνετε τις υπερβολικές ενοχές να σας φέρνουν εμπόδια.
Οι ενοχές μπορεί να σας φανούν χρήσιμες. Σε μικρές δόσεις, σας ενεργοποιούν για να αναλάβετε δράση προκειμένου να λύσετε ένα πρόβλημα στη σχέση σας με κάποιο άλλο πρόσωπο. Οι υπερβολικές ενοχές όμως είναι τοξικές, διότι εξαντλούν τη συναισθηματική και πνευματική σας ενέργεια, σας αποσπούν την προσοχή από άλλα καθήκοντα και σας εμποδίζουν να απολαύσετε τη ζωή. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να τις αποφύγετε είναι να ζητήσετε συγγνώμη με αποτελεσματικό τρόπο. Φυσικά, μπορεί να έχετε δοκιμάσει και στο παρελθόν να ζητήσετε συγγνώμη, αλλά αυτό είναι κάτι πιο περίπλοκο απ’ ό,τι θεωρούμε.
Το βασικό στοιχείο που απαιτεί κάθε αποτελεσματική συγγνώμη – και που οι περισσότερες δεν διαθέτουν – είναι μια «εκδήλωση ενσυναίσθησης». Με άλλα λόγια, η συγγνώμη σας θα πρέπει να επικεντρώνεται λιγότερο στο να εξηγείτε τις πράξεις σας και περισσότερο στο πώς οι ενέργειές σας (ή οι παραλείψεις σας) επηρέασαν το άλλο πρόσωπο. Είναι πολύ πιο εύκολο να συγχωρήσουμε κάποιον όταν νιώθουμε ότι πραγματικά μας καταλαβαίνει. Με τη συγγνώμη (έστω κι αν αυτή δοθεί για δεύτερη φορά), το άλλο άτομο είναι πολύ πιο πιθανό ότι θα σας συγχωρέσει πραγματικά και θα βοηθήσει να φύγουν οι ενοχές σας.
Βρείτε μεθόδους για να θεραπεύσετε τις συναισθηματικές σας πληγές.
Δώστε προσοχή στον εαυτό σας και μάθετε πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε τις συναισθηματικές σας πληγές. Για παράδειγμα, μπορείτε να διαχωρίζετε τη θέση σας, στενοχωριέστε πολύ αλλά ανακάμπτετε γρήγορα, νευριάζετε και επανέρχεστε με αργό ρυθμό, καταπνίγετε τα συναισθήματά σας ή οτιδήποτε άλλο; Χρησιμοποιήστε την ανάλυση αυτή για να κατανοήσετε ποιές θεραπείες είναι οι πιο κατάλληλες για σας σε διάφορες καταστάσεις (όπως ακριβώς θα αναγνωρίζατε ποιό από τα πολλά παυσίπονα που υπάρχουν στα ράφια των φαρμακείων είναι πιο αποτελεσματικό για εσάς).
Το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο που θα χτίσετε τη συναισθηματική σας αντοχή. Δοκιμάστε διάφορες τεχνικές και να καταλάβετε ποιά σας ταιριάζει και είναι πιο αποτελεσματική. Αλλά ως επί το πλείστον, συνηθίστε να λαμβάνετε υπόψη την ψυχική σας κατάσταση σε τακτική βάση – και ειδικά μετά από μια στρεσογόνα, δύσκολη ή συναισθηματικά οδυνηρή διαδικασία.
Πράγματι, η εξάσκηση για την απόκτηση συναισθηματικής υγείας χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια, αλλά είναι σίγουρο ότι θα βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα της ζωής σας.
Άρθρο του ψυχολόγου Guy Winchvia
