Tο ψέμα έχει τη δύναμη να εισβάλει στη ζωή μας για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Και δυστυχώς όλοι έχουμε πολλές φορές δεχτεί ή πει ψέματα, σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις ίσως με οδυνηρές συνέπειες.
Υπάρχουν διαβαθμίσεις στα είδη των ψεμάτων που λέμε, από τα γνωστά ”αναγκαστικά” ψέματα, που χρησιμοποιούμε για να μην στενοχωρήσουμε τους γύρω μας ή για να μην εκτεθούμε μέχρι τη μυθομανία.
Αυτή η τελευταία κατάσταση κρίνεται από τους ειδικούς σε αρκετές περιπτώσεις παθολογική, καθώς σημαίνει πως ένας άνθρωπος έχει στήσει ολόκληρη τη ζωή του πάνω σε ψέματα, που πολλές φορές δεν είναι καν απαραίτητα και αφορούν ασήμαντες λεπτομέρειες.
«Το πλέον ανησυχητικό σημείο στη μυθομανία δε, είναι πως ο μυθομανής, δεν ξεχωρίζει πια την πραγματικότητα από εκείνη που έχει ο ίδιος στήσει», επισημαίνει η Νέλλη Θεοδοσίου, ψυχολόγος.
Πέρα όμως από αυτή την ακραία κατάσταση, στην καθημερινή ζωή ένας από τους κυριότερους λόγους που λέμε ψέματα είναι η ανασφάλεια που νιώθουμε και η χαμηλή μας αυτοεκτίμηση.
«Το ψέμα μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα κάλυμμα που πολλές φορές το χρησιμοποιούμε για να σκεπάσουμε τα κομμάτια του εαυτού μας που δεν μας αρέσουν, που μας κάνουν να αισθανόμαστε άσχημα».
«Αυτά τα κομμάτια μπορούν να αφορούν είτε υλικά αγαθά είτε ικανότητες που μπορεί να προφασιστούμε ότι διαθέτουμε, ενώ πολλές φορές φτάνουμε στο σημείο να παριστάνουμε εξ ολοκλήρου πως είμαστε ένας άλλος άνθρωπος. Σε κάποιον τρίτο αυτά τα ψέματα μοιάζουν χωρίς νόημα, όμως για κάποιον με βαθιές ανασφάλειες, είναι απαραίτητα.
Χωρίς ψέματα νιώθει πως δεν είναι αρκετά έξυπνος, ενδιαφέρον, σημαντικός, για να ασχοληθεί κάποιος μαζί του και να τον αγαπήσει».
Πολλές φορές πέρα από τις ερωτικές σχέσεις εξίσου αγχωτικό είναι να βρούμε μια παρέα να μας δεχτεί και να μας κάνει μέρος της.
Εκεί τα ψέματα που λέγονται έχουν σκοπό να εντυπωσιάσουν, όπως σε μια εφηβική συντροφιά ή να κολακεύσουν, όπως στην περίπτωση φιλικών σχέσεων στο χώρο της εργασίας ή του κοινωνικού μας πλαισίου.
Σε κάθε περίπτωση το ψέμα καλύπτει ένα κενό. Κενό στην ψυχή που εμφανίζεται ως φόβος, έλλειψη θάρρους, έλλειψη πίστης στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας.
Σκέψεις όπως “δεν θα τα καταφέρω με αυτή τη δυσκολία”, “δεν είμαι αρκετά ικανός για να πάρω αυτή τη θέση” ή “αν καταλάβει ποιος είμαι πραγματικά, μήπως θα με αφήσει;” συχνά βασανίζουν το μυαλό μας και όταν δεν μπορούμε να τις ελέγξουμε καταφεύγουμε στην εύκολη λύση του ψέματος.
Έτσι μικρότεροι οι μεγαλύτεροι φόβοι μας οδηγούν σε μικρά ή μεγάλα ψέματα- με εξίσου μικρές ή μεγάλες συνέπειες.
***
Μίνα Ράλλη
