Ερώτηση: Πώς μπορώ να βιώσω τον Θεό, πράγμα που θα δώσει νόημα στην ανιαρή ζωή μου; Χωρίς αυτή την εμπειρία ποιος είναι ο σκοπός της ζωής;
Κρισναμούρτι: Μπορεί κανείς να κατανοήσει τη ζωή άμεσα ή πρέπει να βιώσει κάτι που θα δώσει έμμεσα νόημα στη ζωή του; Καταλαβαίνετε κύριοι; Για να εκτιμήσω την ομορφιά, πρέπει να ξέρω ποιος είναι ο σκοπός της; Η αγάπη πρέπει να έχει κάποια αιτία; Κι αν υπάρχει αιτία στην αγάπη που νοιώθω, τότε είναι αγάπη; Εκείνος που έκανε την ερώτηση, λέει ότι πρέπει να βιώσει κάποια εμπειρία που θα δώσει νόημα στη ζωή του — πράγμα που σημαίνει ότι γι’ αυτόν η ζωή από μόνη της δεν είναι σημαντική.
Οπότε, με την αναζήτηση του Θεού, στην πραγματικότητα δραπετεύει κανείς από τη ζωή, δραπετεύει από τη θλίψη, από την ομορφιά, από την ασχήμια, από το θυμό, από τη μικροπρέπεια, από τη ζήλεια και από την επιθυμία για δύναμη, από την εκπληκτική πολυπλοκότητα της ζωής. Η ζωή είναι όλα αυτά, αλλά καθώς δεν το καταλαβαίνει, λέει: «Θα βρω κάτι σπουδαίο που θα δώσει ένα νόημα στη ζωή».
Ακούστε, σας παρακαλώ τι λέω, αλλά όχι μόνο στο λεκτικό, διανοητικό επίπεδο, γιατί τότε θα έχει ελάχιστο νόημα. Μπορείτε να αραδιάσετε πολλές λέξεις για όλα αυτά· μπορείτε να διαβάσετε όλα τα «ιερά» βιβλία της γης, αλλά όλα αυτά θα είναι άχρηστα, γιατί δεν έχουν καμία σχέση με τη ζωή σας, με την καθημερινή σας ύπαρξη.
Τι είναι η ζωή μας; Τι είναι αυτό που το ονομάζουμε, «η ύπαρξή μας»; Πολύ απλά, όχι φιλοσοφικά, είναι μια σειρά από εμπειρίες χαράς και πόνου, όπου εμείς θέλουμε να αποφεύγουμε τον πόνο και να προσκολλιόμαστε στις χαρές: στη χαρά της εξουσίας, στο να είσαι μια σπουδαία προσωπικότητα στην κοινωνία, στη χαρά τού να εξουσιάζεις τη γυναικούλα σου ή τον αντρούλη σου· και μαζί μ’ αυτά πάνε, ο πόνος, η απογοήτευση, ο φόβος, και η αγωνία που συνοδεύει τη φιλοδοξία, η ασχήμια του να κολακεύεις τον ανώτερό σου, και λοιπά· όλα αυτά συγκροτούν την καθημερινότητά μας.
Δηλαδή, αυτό που ονομάζουμε ζωή είναι μια σειρά από αναμνήσεις μέσα στο πεδίο του γνωστού. και το γνωστό γίνεται πρόβλημα όταν ο νους δεν είναι ελεύθερος από αυτό ακριβώς το γνωστό.
Λειτουργώντας μέσα στο πεδίο του γνωστού – του γνωστού που είναι η γνώση, η εμπειρία, και η ανάμνηση της κάθε εμπειρίας – ο νους λέει: «Πρέπει να γνωρίσω τον Θεό». Ανάλογα, λοιπόν, με την παράδοσή που έχει κανείς, ανάλογα με τις ιδέες του, με τη διαμόρφωσή του, προβάλλει μια οντότητα που την ονομάζει «Θεό»· αλλά αυτή η οντότητα είναι αποτέλεσμα του γνωστού, και εξακολουθεί να βρίσκεται μέσα στο πεδίο του χρόνου.
Μπορείς, λοιπόν, να ανακαλύψεις με διαύγεια, αληθινά, μπορείς να βιώσεις πραγματικά αν υπάρχει ή όχι Θεός, μόνο όταν ο νους είναι εντελώς ελεύθερος από το γνωστό. Σίγουρα εκείνο το κάτι, που μπορεί να ονομαστεί Θεός ή Αλήθεια, πρέπει να είναι εντελώς καινούριο, μη-αναγνωρίσιμο· ένας νους που προσεγγίζει τον Θεό μέσω της γνώσης, μέσω της εμπειρίας, μέσω ιδεών και συσσωρευμένων αρετών, προσπαθεί να συλλάβει το άγνωστο ενώ ζει μέσα στο πεδίο του γνωστού, πράγμα που είναι αδύνατο.
Το μόνο που μπορεί να κάνει ο νους είναι να ερευνήσει αν είναι δυνατόν να απαλλαγεί από το γνωστό. Το να είσαι ελεύθερος από το γνωστό, σημαίνει ότι είσαι εντελώς ελεύθερος από όλες τις εντυπώσεις του παρελθόντος, από όλο το βάρος της παράδοσης.
Ο ίδιος ο νους είναι προϊόν του γνωστού, που συναρμολογείται από το χρόνο ως «εγώ» και «μη-εγώ», που είναι η σύγκρουση της δυαδικότητας. Αν το γνωστό πάψει εντελώς -και συνειδητά και ασυνείδητα- λέω, όχι θεωρητικά, ότι υπάρχει η δυνατότητα να πάψει το γνωστό· τότε ποτέ δεν θα ρωτήσεις αν υπάρχει Θεός, γιατί ένας τέτοιος νους είναι ο ίδιος απροσμέτρητος και σαν την αγάπη, είναι η η ίδια του η αιωνιότητα.
Νέο Δελχί. 31 Οκτωβρίου 1956
Νέο Δελχί. 31 Οκτωβρίου 1956
ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
“ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟ”
(δεν έχει ακόμη κυκλοφορήσει στα ελληνικά),
μετάφρ. Ν. Πιλάβιος
