 |
| Calvin Coolidge |
Το φαινόμενο Κούλιτζ παρατηρήθηκε για πρώτη φορά σε ποντίκια στη δεκαετία του 1950. Οι ερευνητές έβαλαν ένα αρσενικό ποντίκι στο κλουβί μαζί με 4-5 θηλυκά που βρίσκονταν σε οίστρο, και δεν άργησαν να καταγράψουν μια φρενίτιδα συνουσιών. Σταδιακά βέβαια, η επιθυμία του αρσενικού ποντικιού για σεξ μειωνόταν και μετά από δύο μέρες, εξανεμίστηκε εντελώς, παρότι τα θηλυκά ποντίκια συνέχιζαν να στέλνουν μηνύματα «διαθεσιμότητας».
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι το αρσενικό ποντίκι είχε εξαντληθεί αλλά όταν πρόσθεσαν στο κλουβί καινούργια θηλυκά, παρατήρησαν με μεγάλη έκπληξη ότι το αρσενικό ποντίκι ξαναβρήκε το ερωτικό του σφρίγος. Άρχισε ένας δεύτερος κύκλος σεξουαλικής φρενίτιδας αλλά μόνο με τα καινούργια θηλυκά. Το αρσενικό ποντίκι θυμόταν ποια θηλυκά είχε «εξυπηρετήσει» και τα απέφευγε συστηματικά.
Το πείραμα επαναλήφθηκε πολλές φορές και πάντα το αρσενικά ποντίκια έκαναν σεξ μόνο με τα νεοεισερχόμενα στο κλουβί θηλυκά. Το φαινόμενο αυτό, δηλαδή το αρσενικό να αποφεύγει τα θηλυκά με τα οποία έχει ήδη κάνει σεξ και να αναζητά καινούργια, ισχύει σε πολλά είδη ζώων, πχ. φίδια, ακρίδες, κριάρια, ταύρους κλπ. και βαπτίστηκε «φαινόμενο Κούλιτζ» από ένα περιστατικό σχετικά με τον Κάλβιν Κούλιτζ, τον 30ό πρόεδρο των ΗΠΑ.
Στη δεκαετία του 1920, ο Αμερικανός πρόεδρος Κούλιτζ επισκέφθηκε μαζί με τη γυναίκα του μια κρατική φάρμα. Το ζεύγος είχε ξεναγηθεί χωριστά, με μια μικρή χρονική διαφορά. Όταν η κυρία Κούλιτζ πέρασε μπροστά από ένα κοτέτσι ρώτησε τον ξεναγό αν ο κόκορας εκτελεί τα «καθήκοντά» του καθημερινά. «Πολλές φορές την ημέρα, κυρία» ήταν η απάντηση του ξεναγού. «Παρακαλώ, πείτε το αυτό στον κύριο Κούλιτζ», είπε η πρώτη κυρία των ΗΠΑ. Σε λίγο πέρασε κι ο πρόεδρος από το ίδιο σημείο, και ο ξεναγός του μετέφερε τα λόγια της συζύγου του. Αφού σκέφτηκε λίγο ο Αμερικανός πρόεδρος ρώτησε: «Με την ίδια κότα κάθε φορά;» «Όχι, με άλλη κότα κάθε φορά, κύριε», απάντησε ο ξεναγός. «Παρακαλώ, πείτε το αυτό στην κυρία Κούλιτζ», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Οι βιολόγοι πιστεύουν ότι το φαινόμενο Κούλιτζ εμφανίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια όταν τα αρσενικά θηλαστικά ανέπτυξαν την στρατηγική να γονιμοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερα θηλυκά. Αυτό, τότε, ίσως να ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ειδών αυτών. Η στρατηγική αυτή ρυθμίζεται υποσυνείδητα από ένα αρχαίο μέρος του εγκεφάλου, το λιμπικό σύστημα όπου ανήκει ο υποθάλαμος ο οποίος συμμετέχει σε πολλές βασικές λειτουργίες όπως είναι ο έλεγχος της πείνας, της δίψας, του ύπνου, της θερμοκρασίας, του σεξ, της μνήμης και των συναισθημάτων.
Στον άνθρωπο, ο άνδρας, ακόμα και αν είναι ευχαριστημένος με τη μόνιμη σχέση του, εκδηλώνει συχνά την επιθυμία για καινούργιο ερωτικό ταίρι. Αντίθετα, οι γυναίκες είναι πιο δεκτικές στο να κάνουν σεξ με τον ίδιο άνδρα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή ακόμα και για ολόκληρη τη ζωή τους. Όμως στον άντρα παρατηρείται μια ραγδαία μείωση της τεστοστερόνης, όταν ο ερωτικός σύντροφος παραμένει ο ίδιος επί μακρόν. Αυτός είναι ο λόγος που η επιθυμία του άντρα για σεξ στη διάρκεια του γάμου πέφτει σημαντικά ενώ της γυναίκας παραμένει σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα, λένε ορισμένοι ψυχολόγοι.
Οι έρευνες δείχνουν ότι το σεξ με την ίδια γυναίκα, μετά από μια χρονική περίοδο, δεν προκαλεί στον άνδρα σημαντική έκκριση ντοπαμίνης η οποία είναι η βασική ορμόνη της ευχαρίστησης. Ύστερα από μερικά χρόνια γάμου, η ντοπαμίνη μπορεί να ανέβει σημαντικά μόνο όταν ο άντρας βρει καινούργια γυναίκα, κι ας είναι λιγότερο εμφανίσιμη από τη σύζυγο. Φαίνεται ότι πολλές φορές οι ορμόνες κάνουν τη μόνιμη σύντροφο να μοιάζει με βραστό κουνουπίδι και τη νέα με μπριζόλα στα κάρβουνα, ακόμα και όταν αντικειμενικά ισχύει το αντίθετο...
Αντίστροφα πειράματα με θηλυκά έδειξαν ότι και σε αυτά εμφανίζεται το φαινόμενο Κούλιτζ αλλά σε μικρότερο βαθμό. Η επιθυμία για ανανέωση δεν υπάρχει μόνο στις ερωτικές σχέσεις, αλλά σ’ ολόκληρο το εύρος ζωής, και αναφέρεται στην ψυχολογία με τον όρο νεοφιλία. Πραγματικά, τίποτα δεν «ανανεώνει» περισσότερο το μυαλό από το καινούργιο. Όλοι θέλουμε να κάνουμε ταξίδια, οι γυναίκες αρέσκονται ιδιαίτερα να αλλάζουν την εμφάνισή τους, τα παιδιά θέλουν καινούργια παιγνίδια κλπ.
Ωστόσο, οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει και την στρατηγική της δημιουργίας ισχυρών και σταθερών δεσμών μεταξύ των ζευγαριών, σε αντίθεση με το 95% των θηλαστικών. Αυτό σημαίνει ότι έχουν σχεδιαστεί για να επωφεληθούν από την μακροχρόνια συντροφικότητα. Τόσο το φαινόμενο Κούλιτζ, όσο και η νεοφιλία, μας ωθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το αποτέλεσμα - ή το σημείο ισορροπίας - του ανταγωνισμού μεταξύ αυτών των προγραμμάτων, ρυθμίζει τελικά την συμπεριφορά μας σαν άτομα.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι το αρσενικό ποντίκι είχε εξαντληθεί αλλά όταν πρόσθεσαν στο κλουβί καινούργια θηλυκά, παρατήρησαν με μεγάλη έκπληξη ότι το αρσενικό ποντίκι ξαναβρήκε το ερωτικό του σφρίγος. Άρχισε ένας δεύτερος κύκλος σεξουαλικής φρενίτιδας αλλά μόνο με τα καινούργια θηλυκά. Το αρσενικό ποντίκι θυμόταν ποια θηλυκά είχε «εξυπηρετήσει» και τα απέφευγε συστηματικά.
Το πείραμα επαναλήφθηκε πολλές φορές και πάντα το αρσενικά ποντίκια έκαναν σεξ μόνο με τα νεοεισερχόμενα στο κλουβί θηλυκά. Το φαινόμενο αυτό, δηλαδή το αρσενικό να αποφεύγει τα θηλυκά με τα οποία έχει ήδη κάνει σεξ και να αναζητά καινούργια, ισχύει σε πολλά είδη ζώων, πχ. φίδια, ακρίδες, κριάρια, ταύρους κλπ. και βαπτίστηκε «φαινόμενο Κούλιτζ» από ένα περιστατικό σχετικά με τον Κάλβιν Κούλιτζ, τον 30ό πρόεδρο των ΗΠΑ.
Στη δεκαετία του 1920, ο Αμερικανός πρόεδρος Κούλιτζ επισκέφθηκε μαζί με τη γυναίκα του μια κρατική φάρμα. Το ζεύγος είχε ξεναγηθεί χωριστά, με μια μικρή χρονική διαφορά. Όταν η κυρία Κούλιτζ πέρασε μπροστά από ένα κοτέτσι ρώτησε τον ξεναγό αν ο κόκορας εκτελεί τα «καθήκοντά» του καθημερινά. «Πολλές φορές την ημέρα, κυρία» ήταν η απάντηση του ξεναγού. «Παρακαλώ, πείτε το αυτό στον κύριο Κούλιτζ», είπε η πρώτη κυρία των ΗΠΑ. Σε λίγο πέρασε κι ο πρόεδρος από το ίδιο σημείο, και ο ξεναγός του μετέφερε τα λόγια της συζύγου του. Αφού σκέφτηκε λίγο ο Αμερικανός πρόεδρος ρώτησε: «Με την ίδια κότα κάθε φορά;» «Όχι, με άλλη κότα κάθε φορά, κύριε», απάντησε ο ξεναγός. «Παρακαλώ, πείτε το αυτό στην κυρία Κούλιτζ», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Οι βιολόγοι πιστεύουν ότι το φαινόμενο Κούλιτζ εμφανίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια όταν τα αρσενικά θηλαστικά ανέπτυξαν την στρατηγική να γονιμοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερα θηλυκά. Αυτό, τότε, ίσως να ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ειδών αυτών. Η στρατηγική αυτή ρυθμίζεται υποσυνείδητα από ένα αρχαίο μέρος του εγκεφάλου, το λιμπικό σύστημα όπου ανήκει ο υποθάλαμος ο οποίος συμμετέχει σε πολλές βασικές λειτουργίες όπως είναι ο έλεγχος της πείνας, της δίψας, του ύπνου, της θερμοκρασίας, του σεξ, της μνήμης και των συναισθημάτων.
Στον άνθρωπο, ο άνδρας, ακόμα και αν είναι ευχαριστημένος με τη μόνιμη σχέση του, εκδηλώνει συχνά την επιθυμία για καινούργιο ερωτικό ταίρι. Αντίθετα, οι γυναίκες είναι πιο δεκτικές στο να κάνουν σεξ με τον ίδιο άνδρα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή ακόμα και για ολόκληρη τη ζωή τους. Όμως στον άντρα παρατηρείται μια ραγδαία μείωση της τεστοστερόνης, όταν ο ερωτικός σύντροφος παραμένει ο ίδιος επί μακρόν. Αυτός είναι ο λόγος που η επιθυμία του άντρα για σεξ στη διάρκεια του γάμου πέφτει σημαντικά ενώ της γυναίκας παραμένει σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα, λένε ορισμένοι ψυχολόγοι.
Οι έρευνες δείχνουν ότι το σεξ με την ίδια γυναίκα, μετά από μια χρονική περίοδο, δεν προκαλεί στον άνδρα σημαντική έκκριση ντοπαμίνης η οποία είναι η βασική ορμόνη της ευχαρίστησης. Ύστερα από μερικά χρόνια γάμου, η ντοπαμίνη μπορεί να ανέβει σημαντικά μόνο όταν ο άντρας βρει καινούργια γυναίκα, κι ας είναι λιγότερο εμφανίσιμη από τη σύζυγο. Φαίνεται ότι πολλές φορές οι ορμόνες κάνουν τη μόνιμη σύντροφο να μοιάζει με βραστό κουνουπίδι και τη νέα με μπριζόλα στα κάρβουνα, ακόμα και όταν αντικειμενικά ισχύει το αντίθετο...
Αντίστροφα πειράματα με θηλυκά έδειξαν ότι και σε αυτά εμφανίζεται το φαινόμενο Κούλιτζ αλλά σε μικρότερο βαθμό. Η επιθυμία για ανανέωση δεν υπάρχει μόνο στις ερωτικές σχέσεις, αλλά σ’ ολόκληρο το εύρος ζωής, και αναφέρεται στην ψυχολογία με τον όρο νεοφιλία. Πραγματικά, τίποτα δεν «ανανεώνει» περισσότερο το μυαλό από το καινούργιο. Όλοι θέλουμε να κάνουμε ταξίδια, οι γυναίκες αρέσκονται ιδιαίτερα να αλλάζουν την εμφάνισή τους, τα παιδιά θέλουν καινούργια παιγνίδια κλπ.
Ωστόσο, οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει και την στρατηγική της δημιουργίας ισχυρών και σταθερών δεσμών μεταξύ των ζευγαριών, σε αντίθεση με το 95% των θηλαστικών. Αυτό σημαίνει ότι έχουν σχεδιαστεί για να επωφεληθούν από την μακροχρόνια συντροφικότητα. Τόσο το φαινόμενο Κούλιτζ, όσο και η νεοφιλία, μας ωθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το αποτέλεσμα - ή το σημείο ισορροπίας - του ανταγωνισμού μεταξύ αυτών των προγραμμάτων, ρυθμίζει τελικά την συμπεριφορά μας σαν άτομα.
