Είναι
εντυπωσιακό πώς κατορθώνει ο Σεβασμιότατος να συμπυκνώσει - στα
περιορισμένα πλαίσια ενός σύντομου άρθρου - τόσο σημαντικές θεολογικές
αλήθειες και τόσο βαθιά νοήματα και πώς επιτυγχάνει να κατηχήσει
ορθόδοξα το λαό του Θεού χωρίς να προσπαθεί να εντυπωσιάσει τον
αναγνώστη με δυσνόητους όρους και “σεσοφισμένους μύθους”.
Πολύ σημαντική επίσης είναι η επισήμανση του Σεβασμιότατου ότι η λεγόμενη “μεταπατερική θεολογία” αποτελεί προσπάθεια επανερμηνείας της πατερικής παράδοσης με ένα πολύπλοκο τρόπο που μοναδικό στόχο έχει να την υπονομεύσει.
Είναι
πραγματικό ευτύχημα η παρουσία του Σεβασμιότατου Ναυπάκτου στην
Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος και ελπίζουμε ότι ο Θεός θα φωτίσει
τους ιεράρχες μας να αξιοποιήσουν το θεολογικό του τάλαντο στους
διαλόγους της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους αιρετικούς, επειδή και την
πατερική θεολογική κατάρτιση διαθέτει αλλά και το ομολογιακό φρόνημα και
το εκκλησιαστικό ήθος να ομολογήσει τις αλήθειες της πίστης μας.
Παραθέτουμε
στη συνέχεια αποσπάσματα του όντως εξαιρετικού άρθρου του Σεβ.
Ναυπάκτου που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου.
*****
Η ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
Του Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεου
===========
Η
σημερινή Κυριακή είναι αφιερωμένη από την Εκκλησία στους αγίους Πατέρες
που συνεκρότησαν την Δ' Οικουμενική Σύνοδο στην Χαλκηδόνα το έτος 451
μ.Χ., η οποία αντιμετώπισε την αίρεση του μονοφυσιτισμού.
Πρόκειται
για την αίρεση εκείνη που υποστηρίζει ότι οι δύο φύσεις του Χριστού –
θεία καί ανθρωπίνη – ενώθηκαν σε μία φύση και συγκεκριμένα η ανθρώπινη
φύση απορροφήθηκε από την θεία φύση. Αυτή η άποψη ανέτρεπε όλη την
διδασκαλία της Εκκλησίας, η οποία υποστηρίζει ότι διατηρείται η
ανθρώπινη φύση στον Χριστό και μετά την ένωσή της με την θεία φύση.
Η
αίρεση του μονοφυσιτισμού είναι συνέχεια της μεγάλης αιρέσεως του
αρειανισμού, που ισχυριζόταν ότι ο Χριστός είναι κτίσμα και όχι Θεός.
Η
βάση των πρώτων αυτών αιρέσεων ήταν ότι προσπαθούσαν να ερμηνεύουν με
την λογική το Πρόσωπο του Χριστού. Το σημαντικό είναι ότι οι αιρετικοί
και όλοι οι ομόφρονές τους θεολόγησαν χρησιμοποιώντας την ελληνική
φιλοσοφία και τον στοχασμό, ενώ οι Πατέρες χρησιμοποιούσαν την εμπειρία
των Προφητών και των Αποστόλων, όπως διατυπώθηκε μέσα στην Αγία Γραφή,
αλλά και όπως επιβεβαιώθηκε από την δική τους πνευματική, εκκλησιαστική
εμπειρία.
Αυτή
είναι η βασική διαφορά μεταξύ των αιρετικών και των Πατέρων. Οι
αιρετικοί προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν την σχέση του Πατρός με τον Λόγο,
και την σχέση των δύο φύσεων στον Χριστό, με την χρήση φιλοσοφικών
προϋποθέσεων, ενώ οι Πατέρες εγνώριζαν από την πείρα τους ότι ο Λόγος
είναι Θεός, γιατί κατά την εμφάνισή Του στους Αποστόλους και σε αυτούς
τους ίδιους έλαμπε ως Φώς, όπως ο ήλιος.
Σε μιά τέτοια εμπειρική θεολογία δεν μπορεί να αντέξη οποιαδήποτε φιλοσοφία και οποιοσδήποτε στοχασμός.
Η
θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας είναι εμπειρική και όχι
ορθολογιστική, εκφράζεται από αυτόπτες μάρτυρες της θεότητος του Χριστού
και όχι από φιλοσόφους που χρησιμοποιούν τον στοχασμό και την
φιλοσοφία.
Αυτό
το τελευταίο είναι διακριτικό γνώρισμα των αιρετικών, οι οποίοι
αναμειγνύουν την λογική με τον νου, την φαντασία με την πραγματικότητα,
την φιλοσοφία με την αλήθεια, τον στοχασμό με την Αποκάλυψη.
Γι’
αυτό τιμάμε τούς Πατέρας τής Εκκλησίας ως απλανείς διδασκάλους, ως
μεγάλους θεολόγους, ως αστέρες πολύφωτους του νοητού στερεώματος, ως
άνθη του Παραδείσου, ως πάγχρυσα στόματα του Λόγου.
Καί
αυτό είναι σημαντικό, γιατί υπάρχουν σήμερα πολλοί που αλλοιώνουν τον
Πατερικό λόγο, με την σκέψη ότι ζούμε σε μιά άλλη εποχή, διαφορετική από
τήν εποχή τών Πατέρων, οπότε κάνουν λόγο για μεταπατερική θεολογία,
αλλά και τον παρερμηνεύουν με περίπλοκο τρόπο, ώστε νά τόν υπονομεύουν.
Είναι
οδυνηρές αυτές οι παρερμηνείες, και στην ουσία τους αντιεκκλησιαστικές,
αφού η Εκκλησία τιμά με ύμνους και προσευχές τους Πατέρες και όχι τούς
φιλοσόφους.
Τιμάμε κι εμείς τους Πατέρες, όταν αποδεχόμαστε τον λόγο τους και εφαρμόζουμε την διδασκαλία τους, η οποία είναι πάντα επίκαιρη.
