Είναι διαφορετική η φετινή άνοιξη.
Μπορεί η ειδησεογραφία των ημερών να δηλώνει «βήματα εξόδου από την
κρίση», τα πρόσωπα των ανθρώπων, όμως, κάτω από τον λαμπερό ήλιο,
μοιάζουν ακόμα πιο μουντά και δύσθυμα. Αγέλαστα. Στο τρένο, στα
λεωφορεία, στο μετρό, στους δρόμους, στις πλατείες. Δεν είναι θυμός,
ούτε οργή, ούτε καν φόβος. Είναι σαν να αποκρυσταλλώθηκε η αδυναμία να
βγει πέρα η μέρα, η εβδομάδα ή ο μήνας, στα χαρακτηριστικά.
Δεν πρόκειται για θλίψη ούτε για
απελπισία. Είναι ζωή στην κόψη του ξυραφιού, υπολογισμένη μέχρι και το
τελευταίο ευρώ, χωρίς παρέκκλιση. Οπως η μητέρα που στάθηκε δίπλα μου
στο περίπτερο, αρνούμενη σταθερά και ήρεμα στον, περίπου, οκτάχρονο γιο
της να του αγοράσει σοκολάτα. «Σε παρακαλώ», του εξήγησε, κρατώντας τον
προστατευτικά από τον ώμο, αλλά και χωρίς περιθώρια υπαναχώρησης. «Δεν
μπορούμε αυτήν την εβδομάδα. Δεν βγαίνουμε οικονομικά. Την επόμενη»,
υποσχέθηκε.
Στον στοιχειώδη αυτό διάλογο (μονόλογο
για την ακρίβεια – ο μικρός συμμορφώθηκε αμέσως, αποδεικνύοντας ότι
είναι συμφιλιωμένος με την κρισιμότητα της κατάστασης), οι αναμενόμενες
σχέσεις μητέρας - γιου είχαν βρει μια διαφορετική ισορροπία. Δεν ήταν το
κακομαθημένο από την υπερπροσφορά αγαθών παιδί ή το ανικανοποίητο και
απαιτητικό που επιμένει κλαίγοντας, διεκδικώντας κακότροπα αυτό που
νομίζει ότι του ανήκει, δοκιμάζοντας όρια και αντοχές του γονέα. Σε
αυτήν την περίπτωση, ο μικρός επιθύμησε αλλά κατάλαβε ότι δεν υπάρχουν
περιθώρια. Συμμετείχε στο πρόβλημα, το γνώριζε, το μοιράστηκε. Δεν ήταν η
στέρηση της τροφής, αλλά η απώλεια της απόλαυσης. Μακριά από δράματα,
τραγικές περιγραφές ή συναισθηματικά πολλαπλασιαστικές εξιστορήσεις.
Κανείς από τους δύο δεν δήλωνε πόνο ή ανέχεια. Η σκηνή ήταν χαμηλόφωνη,
σχεδόν συνωμοτική. Αυστηρά προσωπική.
Για να περιγράψουμε την κρίση επιλέγουμε
συνήθως το άδειο ψυγείο ή την αναζήτηση στον κάδο απορριμμάτων,
λιποθυμίες στα σχολεία, άστεγους, ακραίες εκφράσεις μιας πραγματικότητας
που υπάρχει, αλλά δεν είναι κυρίαρχη. Ο οκτάχρονος μικρός μπορεί να
προσγειώθηκε από την αφθονία (τέσσερις σοκολάτες, οι δύο στα σκουπίδια)
στην έλλειψη. Ή από μια σχετική επάρκεια στην ανεπάρκεια. Περισσότερη
σημασία έχει, όμως, πώς θα εξελιχθεί η γενιά των παιδιών που μεγαλώνουν
μέσα στην κρίση. Το «ασυνήθιστο» που βιώνουν θα γίνει επικίνδυνο ή θα
μετασχηματιστεί σε δύναμη, ικανότητα επιβίωσης, αναζήτηση λύσεων; Οι
γονείς, στο σύστημα εκπαίδευσης, πόσο μπορούν να συνδράμουν σε αυτόν τον
«μετασχηματισμό»; Αντέχουν; Υποστηρίζονται; Και από ποιον;
Ο καθένας αγαπά τη σοκολάτα. Αλλά για χιλιάδες ανθρώπους, η σοκολάτα είναι ο λόγος για την υποδούλωση τους. Ταξιδεύουμε στην καρδιά της Ακτής του Ελεφαντοστού - ο μεγαλύτερος παραγωγός κακάο στον κόσμο - να διερευνήσουμε τι συμβαίνει με τα παιδιά που εργάζονται στα χωράφια.
Πρόσφατα, στην έκθεση του ΟΟΣΑ που
εξετάζει τις κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε 34 χώρες, η
Ελλάδα εμφανίζεται να έχει τη μεγαλύτερη απώλεια εισοδήματος μεταξύ
όλων των χωρών και τέσσερις φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο όρο
της Ευρωζώνης. «Οι επιπτώσεις υπήρξαν δυσανάλογες, καθώς οι δομές και το
κοινωνικό σύστημα της Ελλάδος ήταν απροετοίμαστα από κάθε άποψη ώστε να
προσφέρουν στοιχειώδη κοινωνική προστασία στις ευάλωτες ομάδες, που
βρέθηκαν εκτός αγοράς εργασίας για μακρύ χρονικό διάστημα», αναφέρει το
ρεπορτάζ. Ετσι, η μείωση εισοδήματος λειτούργησε πολλαπλασιαστικά,
μεγεθυντικά.
Η φετινή άνοιξη δεν επιτρέπει καμία
ψευδαίσθηση. Η πραγματικότητα είναι τόσο διαυγής, που η σχέση μας μαζί
της δεν αφήνει περιθώρια ούτε για ψέματα ούτε για υπεκφυγές. Στις
ερχόμενες εκλογές κανείς δεν μπορεί να δεσμευτεί ότι θα μας εξασφαλίσει
μία σοκολάτα την ημέρα. Ας ξεκινήσουμε από αυτό. Θα είναι ήδη ένα πρώτο
βήμα.
via
