4. Η ΔΙΑΙΣΘΗΣΗ
Η αντίθετη λειτουργία από την αίσθηση είναι ή διαίσθηση, αν και σαν κι αυτήν
είναι μια άλογη λειτουργία.
«Η διαίσθηση», λέει ο Γιούνγκ, «είναι μια αντίληψη πραγμάτων
πού δεν είναι γνωστά στη συνείδηση και προέρχεται από το
ασυνείδητο»
.
Ωστόσο είναι κάτι παραπάνω από μια απλή αντίληψη γιατί είναι μια ενεργητική
δημιουργική διαδικασία, πού πιάνεται από μια κατάσταση και προσπαθεί να τη
μετατρέψει ανάλογα με το δικό της όραμα. Έχει την ικανότητα να εμπνέει,
και σε κάθε «ανέλπιδα κλειστή κατάσταση βρίσκει αυτόματα τη
διέξοδο πού καμιά άλλη λειτουργία δε θα μπορούσε ν' ανακαλύψει»
13
.
Κάθε φορά πού πρέπει να γίνει μια διάγνωση ή να βγει μια κρίση στα τυφλά,
ανεβαίνει στη σκηνή ή διαίσθηση. Οι επιστήμονες, οι φυσικοί, οι εφευρέτες,
ορισμένοι επιχειρηματίες και πολιτικοί, δικαστές και στρατηγοί χρησιμοποιούν
οπωσδήποτε την ιδιότητα αυτή κατά καιρούς, όπως φυσικά και ο απλός λαός.
«Κάθε φορά πού έχετε ν’ αντιμετωπίσετε άγνωστες
συνθήκες χωρίς να ‘χετε στη διάθεσή σας κατεστημένες
αξίες ή έννοιες, τότε θα στηριχτείτε πάνω στην
διαισθητική σας ικανότητα.»
14
4.1. Ο Εξωστρεφής Διαισθητικός Τύπος
Ο εξωστρεφικός διαισθητικός τύπος ζει κυρίως μέσα από τη διαισθητική του
ικανότητα.
Τα σημαντικά πράγματα είναι όλα πιθανότητες
. Απεχθάνεται οτιδήποτε το οικείο, το σίγουρο ή το αποδεδειγμένο.
Δε σέβεται τα έθιμα και συχνά είναι σκληρός με τα συναισθήματα και τις
πεποιθήσεις των άλλων, όταν βρίσκεται στ' αχνάρια ενός νέου πράγματος.
Τα θυσιάζει όλα για το μέλλον
.
Τίποτε δεν είναι γι' αυτόν ιερό κι απαραβίαστο, ούτε η θρησκεία ούτε ο νόμος.
Κι έτσι συχνά καταλήγει να μοιάζει ανενδοίαστος τυχοδιώχτης
. Στην πραγματικότητα όμως έχει τη δική του ηθική πού βασίζεται πάνω στην
πίστη του για τη διαισθητική του ματιά. Γι' αυτόν το να μην «ριψοκινδυνέψει»
είναι απλούστατα δειλία ή αδυναμία
.
Ο κίνδυνος γι' αυτό τον τύπο του ανθρώπου είναι ότι σπέρνει, μα ποτέ δε
θερίζει
. Σπαταλάει τη ζωή του σε δυνατότητες, ενώ οι άλλοι απολαμβάνουν τους
καρπούς της ενεργητικότητας και της επιχειρηματικότητάς του.
Είναι σχεδόν αδύνατο γι’ αυτόν να φτάσει ένα πράγμα ως το τέρμα ή
τουλάχιστον πέρα απ' το σημείο όπου έχει εξασφαλιστεί πια η επιτυχία του
. Φυσικά οι προσωπικές του σχέσεις είναι πολύ αδύνατες. Το βρίσκει δύσκολο
να μείνει με μια γυναίκα και το σπίτι σύντομα του γίνεται φυλακή.
Από την άλλη μεριά, όπως είπε κάποτε ή γυναίκα ενός τέτοιου άντρα,
ή ζωή μαζί του δεν είναι ποτέ βαρετή.
Ο εξωστρεφικός διαισθητικός ενδιαφέρεται γι' αυτό πού λέμε, συνήθως,
«κόσμο της πραγματικότητας».
4.2. Ο Εσωστρεφής Διαισθητικός Τύπος
Ο εσωστρεφικός διαισθητικός έχει να κάνει με το συλλογικό ασυνείδητο,
«το σκοτεινό φόντο της εμπειρίας» - με όλα όσα για τον εξωστρεφικό είναι
υποκειμενικά, περίεργα και ασυνήθιστα.
Η περίεργη φύση της εξωστρεφικής διάθεσης προκαλεί, όταν της δοθεί
ή πρωτοκαθεδρία, ένα περίεργο τύπο ανθρώπου, το μυστικιστή
οραματιστή και προφήτη από τη μια μεριά ή, από την άλλη, τον
εκκεντρικό φαντασιοκόπο και τον καλλιτέχνη. Ο τελευταίος μπορεί
να θεωρηθεί σαν φυσιολογική περίπτωση δεδομένου ότι υπάρχει
μια γενική τάση τού τύπου αυτού να περιορίζει τον εαυτό του
στον αντιληπτικό χαραχτήρα τής διαίσθησης. Κατά κανόνα, ο
διαισθητικός σταματά στην αντίληψη. Η αντίληψη είναι το κύριο
πρόβλημά του και -στην περίπτωση του δημιουργικού καλλιτέχνη-
το πλάσιμο τής αντίληψης. Αλλά, ο εκκεντρικός αρνείται τη διαίσθηση
με την όποία διαμορφώνεται και καθορίζεται ο ίδιος.»
15
Είναι ο τύπος πού βλέπει οράματα, αποκαλύψεις θρησκευτικού ή συμπαντικού
είδους, προφητικά όνειρα και αλλόκοτες φαντασιώσεις πού γι' αυτόν είναι τόσο
πραγματικές όσο ο Θεός κι ο Διάβολος για το μεσαιωνικό άνθρωπο.
Στις μέρες μας οι άνθρωποι αυτοί φαίνονται πολύ αλλόκοτοι, σχεδόν τρελοί,
όπως και πραγματικά είναι, αν δε βρουν κάποιο τρόπο να συνδέσουνε την
εμπειρία τους με τη ζωή. Αυτό σημαίνει πώς πρέπει να βρούνε μια κατάλληλη
μορφή έκφρασης, κάτι συλλογικά παραδεχτή, κι όχι απλώς μία βίωση των
φαντασιώσεων.
Πολλές φορές το καταφέρνουν αυτό, βρίσκοντας ή και σχηματίζοντας μία
ομάδα, όπου η δική τους ματιά έχει άξία.
Στις πρωτόγονες κοινωνίες οι άνθρωποι αυτοί έχουν κύρος και προκαλούν το
σεβασμό- ανήκουν στο υλικό απ' το οποίο γεννήθηκαν οι προφήτες του Ισραήλ-,
αλλά στο σημερινό κόσμο δεν υπάρχει θέση γι' αυτούς παρά σαν μυστικιστές σε
πνευματικές ή θρησκευτικές κοινότητες. Συνήθως, δε μιλάνε για τα βιώματά
τους ή σχηματίζουν εσωτεριστικές κινήσεις ή μικρές ομάδες, πού αναζητούν
«εμπειρίες του άλλου κόσμου». Συνήθως μοιάζουν περίεργοι και εντελώς
αβλαβείς, αν όμως τους καταλάβει το εσωτερικό τους δράμα μπορεί ν’ αποχτήσουν
μια δύναμη ισχυρή στο καλό ή στο κακό, πού είναι φοβερά μεταδοτική: τόσο οι
πνευματικές ή θρησκευτικές μυήσεις όσο και τα ξεσπάσματα βίας του όχλου
αρχίζουν μ’ αυτό τον τρόπο.
Κατά κανόνα ο διαισθητικός αρκείται στην αντίληψη και αν είναι δημιουργικός
καλλιτέχνης προσπαθεί να εκφράσει αυτή την αντίληψη. Θα ζωγραφίσει
«μέσα σε μια σύγχυση γεμάτη ιριδισμούς, πού θ’ αγκαλιάζει και το
σημαντικό και το κοινότυπο και το χαριτωμένο και το γελοίο»
. Ο Γoυίλιαμ Μπλέηκ είναι καλό παράδειγμα ενός εσωστρεφικού διαισθητικού
πού ήταν και ζωγράφος και ποιητής._
Αποσπάσματα από το Βιβλίο της ΦΡΙΝΤΑ ΦΟΡΝΤΑΜ
«Τι είπε πραγματικά ο Γιούνγκ», εκδ. ΓΛΑΡΟΣ
Αρχική σελίδα:
www.innerwork.gr/jung/jung.html
