Ό Χριστός ήρθε στή γη, λέει ό ευαγγελιστής Ιωάννης, «ϊνα λύση τά έργα του διαβόλου» (Α' Ίω. 3:8), αλλά καί γιά νά καταργήσει
τόν ϊδιο τό διάβολο με τόν σταυρικό Του θάνατο: «"Ινα διά τοΰ θανάτου κατάργηση τόν τό κράτος έχοντα τοϋ Θανάτου, τοϋτ' έστι τόν διάβολον» (Έβρ. 2:14).
Πριν από τή σταύρωση Του, λοιπόν, ό Χριστός «έλυε», κατέστρεφε, τά έργα τοϋ διαβόλου, οδηγώντας σέ μετάνοια τους ανθρώπους καί θεραπεύοντας αρρώστους καί, δαιμονισμένους. Οι θεραπείες αυτές ήταν έκφραση της εσχατολογικής καταργήσεως των δαιμονικών έργων. Μέ τόν σταυρικό θάνατο καί τήν κάθοδο Του στον άδη, ομως, εκμηδένισε τή δύναμη τοϋ διαβόλου καί τήν εξουσία του πάνω στό θάνατο.
Ό Χριστός δεν εξαφάνισε μονομιάς καί ολοκληρωτικά τήν επήρεια τοΰ σατανά επάνω μας, αλλά ταπείνωσε τή δύναμη του καί μας έδωσε τά μέσα γιά νά εξουδετερώνουμε τις παγίδες του. Δέν είμαστε, δηλαδή, απαλλαγμένοι (από τις επιθέσεις τοΰ πονηροϋ, αλλά μας έχουν δοθεί τά όπλα γιά νά τόν νικήσουμε. Πρώτος ό Κύριος, μέ τόν τριπλό πειρασμό πού δέχτηκε στην έρημο (Ματθ. 4:1-11), μας έδειξε τόν τρόπο μέ τόν όποιο μας πολεμάει ό διάβολος, αλλά καί τή δυνατότητα, πού μας χάρισε, νά τόν νικάμε. Γιατί ό πειρασμός αυτός τοϋ Κυρίου περιλαμβάνει όλους τους πειρασμούς, πού μπορεί νά δεχθεί ένας άνθρωπος.
Ό Χριστός έδωσε εξουσία στους μαθητές Του νά καταπατοϋν τό διάβολο: «Ιδού δίδωμι ύμϊν τήν έξουσίαν τοϋ πατεϊν επάνω όφεων καί σκορπιών καί επί πάσαν τήν δύναμιν τοϋ έχθροϋ» (Λουκ. 10:19). Τό έργο των αποστόλων καί, γενικά, τών ποιμένων της Εκκλησίας είναι νά όδηγοϋν τους ανθρώπους από τήν τυραννία τοϋ διαβόλου οτήν ελευθερία τών τέκνων τοϋ Θεοΰ. Αυτή ή ποιμαντική μέριμνα συνείχε καί τόν απόστολο Παΰλο, όταν ευχόταν «στούς χριστιανούς της Ρώμης: «Ό δε Θεός της ειρήνης συντρίψει τόν σατανάν υπό τους πόδας υμών εν τάχει» (Ι'ωμ. 16:20).
Οι άγιοι μέ τή δύναμη τοϋ Θεοΰ συνέτριψαν τό διάβολο καί πολλές φορές ταπείνωσαν τήν αύθάδεια καί την αλαζονεία του, όπως συνέβη λ.χ. με τόν άββά Θεόδωρο, πού με τήν προσευχή του "έδεσε" τρεις δαίμονες εξω από τό κελλί του καί τους "έλυσε" έπειτα από πολλά παρακάλια τους.
Ή πλούσια πείρα των άγίων έχει παραδώσει καί σ’ εμάς τους τρόπους γιά νά νικάμε τό διάβολο καί νά ξεφεύγουμε τις παγίδες καί τά τεχνάσματα του. Οι συμβουλές καί οι οδηγίες τους είναι πολύτιμες. Τίς πιό σημαντικές θ' απαριθμήσουμε, οσο τό δυνατόν συντομότερα, στή συνέχεια:
1. Είναι απαραίτητο νά διατηρήσουμε τή χάρη τον
Αγίου Πνεύματος, που πήραμε στό άγιο Βάπτισμα
μας. Στή διατήρηση της, άλλωστε, αποβλέπει σύνολος ό
πνευματικός μας αγώνας. Γιατί αυτή είναι πού μας προμηθεύει τά όπλα της πνευματικής μας «πτρατείας». "Οπλα
πού «δέν είναι κοσμικά, αλλά έχουν τή δύναμη τοϋ Θεοϋ
νά γκρεμίζουν δαιμονικά όχυρώματα καί. πονηρούς λογισμούς καί καθετί πού υψώνεται αλαζονικά εναντίον της γνώσεως τοΰ Θεού» (πρβλ. Β' Κορ. 10:4-5). Πραγματικά,
«οσο είναι μέσα μας τό "Αγιο Πνεύμα, δέν μπορεί νά εισέλθει ό σατανάς καί νά παραμείνει οτά βάθη της ψυχής»
(άγιος Διάδοχος Φωτικής). Γιατί «τά πονηρά πνεύματα
φοβούνται υπερβολικά τή χάρη του θείου Πνεύματος, καί
μάλιστα όταν έπιφοιτήσει πλούσια, καθώς καθαιρόμαστε
μέ τή μελέτη καί τήν καθαρή προσευχή» (άγιος Νικήτας ό
Στηθάτος). Ή παρουσία της θείας χάριτος στον άνθρωπο
είναι φωτιά πού καίει τά πονηρά πνεύματα καί καταστρέφει όλα τά τεχνάσματα τους.
2. Χρειάζονται θάρρος καί πίστη οτι οπωσδήποτε
θά μας βοηθήσει ό Θεός. «Αντίστητε- τω διαβώλω», μάς
προτρέπει ό άγιος Ιάκωβος, «καί φεύξεται άφ' υμών»
(Ίακ. 4:7). Ή θαρραλέα αντίσταση τόν φυγαδεύει. Πρέπει, ομως, νά συνοδεύεται καί άπό πίστη: «ώ άντίστητε στερεοί τη πίστει» (Α' Πέτρ. 5:9). Η πίστη είναι ή ασπίδα πάνω στην οποία μπορούμε νά σβήνουμε όλα τά φλογισμένα βέλη τοΰ πονηρού (Έφ. 6:16). Είναι, ή ακλόνητη καί σταθερή βεβαιότητα ότι ό Θεός στέκεται δίπλα μας. Καί «εί ό θεός υπέρ ημών, τις καθ’ ημών;» (Ρωμ. 8:31). "Οταν, λοιπόν, ή ψυχή είναι γεμάτη θάρρος καί πνευματική ανδρεία, «βλέπει τους δαίμονες νά φεύγουν σάν δραπέτες» (άγιος Νικήτας ό Στηθάτος).
3. Ό απόστολος Παϋλος μας προτρέπει νά «ντυθούμε σάν πνευματικό θώρακα τήν αγάπη» (Α'Θεσ. 5:8). Γιατί, όπως σχολιάζει ό άγιος Κασσιανός, «ή αγάπη περιβάλλει καί προστατεύει τά ζωτικά κομμάτια της καρδιάς μας, αντιστέκεται στά θανάσιμα χτυπήματα πού μας προκαλούν τά πάθη, απωθεί τά εχθρικά χτυπήματα καί εμποδίζει τά βέλη του δαίμονα νά εισχωρήσουν στον εσωτερικό μας άνθρωπο».
4. Ό ϊδιος απόστολος μας προτείνει ενα ακόμη αμυντικό όπλο: «Φορέστε», λέει, «γιά περικεφαλαία τήν ελπίδα της σωτηρίας» (Α'Θεσ. 5:8). Είναι, πραγματικά, σωτήριο όπλο ή ελπίδα στή διάρκεια των πειρασμών. Είναι «ή περικεφαλαία πού προστατεύει τό κεφάλι. Δική μας Κεφαλή είναι ό Χριστός. Καί πρέπει, στον καιρό τών θλίψεων καί τών διωγμών, νά Τόν καλύπτουμε πάντα μέσα μας με τήν απόρθητη περικεφαλαία της ελπίδας τών μελλοντικών αγαθών, κρατώντας, πάνω άπ' όλα, τήν πίστη μας σ' Αυτόν ακέραιη καί αλώβητη. Γιατί, άν μας λείψουν άλλα μέλη τοϋ σώματος, μπορούμε ακόμα καί ανάπηροι να ζήσουμε. "Αν, όμως, μας λείψει ή Κεφαλή, ό Χριστός, τότε δέν θά μπορέσουμε νά παραμείνουμε ζωντανοί οΰτε για ένα λεπτό» (άγιος Κασσιανός).
5. Ή ψυχική προετοιμασία μας, μέ συνεχή νήψη (εγρήγορση) καί αδιάλειπτη προσευχή , εξουδετερώνει ενα ισχυρό όπλο του εχθρού, πού είναι ό αίφνιδιασμός. Επειδή δέν γνωρίζουμε πότε θά μας επιτεθούν οι δαίμονες καί μέ ποιόν τρόπο, πρέπει νά βρισκόμαστε πάντοτε σέ ετοιμότητα. Ό απόστολος Πέτρος παραγγέλλει: «Νήψατε, γρηγορήσατε" ό αντίδικος υμών διάβολος ώς λέων ώρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α' Πέτρ. 5:8). Σ' αύτη την ψυχική προετοιμασία μας προτρέπει και ό ίδιος ό Χριστός, λέγοντας: «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ϊνα μη είσέλθητε είς πειρασμόν» (Ματθ. 26:41). Ή προσευχή, όταν συνδυαστεί μέ τή νήψη, γίνεται ισχυρότατο όπλο εναντίον τοΰ διαβόλου, όχι μόνο αμυντικό αλλά και επιθετικό. Οι πατέρες τήν ονομάζουν "μαστίγιο" των δαιμόνων. Ιδιαίτερα, μάλιστα, συνιστάται ή εύχρηστη ευχή τοΰ Ίησοϋ,ή επίκληση της Υπεραγίας Θεοτόκου και των "Αγίων εκείνων, πού έλαβαν από τόν Θεό τό κατά δαιμόνων χάρισμα.
6. Έκτος από τήν προσευχή, πολύ μας βοηθούν στην
καταδίωξη των πονηρών πνευμάτων ή νηστεία και
όλοι, γενικά, οι ασκητικοί κόποι, γιατί χαλιναγωγούν τά πάθη, μαραίνουν τίς ηδονές και κάνουν ανδρείο τό νού. Ό Κύριος μας είπε: «Τούτο τό γένος (των δαιμόνων) ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία»
(Ματθ. 17:21). Μέ τήν άσκηση, τόν αγώνα δηλαδή γιάτήν
τήρηση των εντολών τοϋ Χριστού, αποκτούμε τίς αρετές.
Και, χωρίς κόπο, καμιά αρετή δέν φτάνει στην τελείωση
της. Οι αρετές είναι πνευματικά όπλα. "Ολες μαζί συνθέτουν τήν ισχυρή πανοπλία, τήν οποία ό απόστολος Παϋλος μας συνιστά νά φορέσουμε, προκειμένου ν1 αντιμετωπίσουμε τά τεχνάσματα τοϋ διαβόλου: «Ένδύσασθε τήν πανοπλίαν τοϋ Θεού προς τό δύνασθαι υμάς στήναι προς τάς μεθοδείας τοϋ διαβόλου» (Έφ. 6:11).
7. Ή καρτερικότητα και ή υπομονή στή διάρκεια τών πειρασμών κρατάει ψηλά τό ηθικό μας, ώστε ν' αντιμετωπίζουμε τίς δαιμονικές επιθέσεις μέ νηφαλιότητα.
«Δι' υπομονής τρέχωμεν τόν προκείμενον ήμϊν αγώνα»,
μας προτρέπει ό απόστολος Παϋλος (Έβρ. 12:1).
8. Ή ταπεινοφροσύνη, επίσης, είναι ή αρετή πού κατεξοχήν ελκύει τη χάρη τοΰ Θεοΰ και κάνει την ψυχή απόρθητο φρούριο στις λυσσαλέες επιθέσεις τοϋ πονηροϋ. Μ'αυτήν αχρηστεύονται όλες οι παγίδες τοϋ εχθρού, όπως λένε οι πατέρες. Γιατί είναι αδύνατο ν' απατηθεί ένας Άνθρωπος, ό όποιος δεν εμπιστεύεται τό λογισμό και τήν κρίση του, αλλά ζει σύμφωνα με τις υποδείξεις των πνευματικών του πατέρων.
9. "Αλλο απαραίτητο όπλο ατή μάχη με τά πονηρά
πνεύματα είναι ή διάκριση. Ό άγιος Ιωάννης ό Σιναίτης λέει, ότι «πρέπει νά οπλιστούμε με πολλή διάκριση,
γιά νά γνωρίζουμε πότε πρέπει νά πολεμάμε μέ τίς αιτίες
των παθών και μέ ποιές και μέχρι ποιού σημείου, αλλά και
πότε πρέπει νά υποχωρούμε. Γιατί υπάρχουν περιπτώσεις,
πού πρέπει νά προτιμήσουμε τή φυγή, λόγω της αδυναμίας μας, γιά νά μή θανατωθούμε».
10. Ή μελέτη τοϋ λόγου τοϋ Θεού, επίσης,
εμποδίζει τό διάβολο νά μας πλησιάσει. Ό άγιος Ιωάννης
ό Χρυσόστομος λέει, ότι, «αν ό διάβολος δέν θά τολμήσει
νά μπει σέ σπίτι, όπου υπάρχει Ευαγγέλιο, πολύ περισσότερο δέν θ' αγγίξει τήν ψυχή πού μελετάει μέ τό νοϋ της τά λόγια τού Ευαγγελίου». Ό ίδιος ό άγιος μας διαβεβαιώνει, πώς, «όταν ό διάβολος δει γραμμένο τό νόμο τοΰ Θεοΰ στήν ψυχή μας, δέν θά πλησιάσει, αλλά από μακριά θα μας στρέψει τά νώτα. Γιατί τίποτα δέν είναι τόσο τρομερό σ' εκείνον και στους πονηρούς λογισμούς πού μας ύποβάλλει, όσο ό νους πού μελετά τά θεία».
Δέν πρέπει, άλλωστε, νά μας διαφεύγει ότι τό λόγο τοϋ Θεοΰ ό απόστολος Παΰλος τόν χαρακτηρίζει άλλοτε «μάχαιραν τοϋ Πνεύματος» (Έφ. 6:17), όταν τόν συναριθμεϊ μέ τά άλλα εξαρτήματα της πανοπλίας τοΰ Θεοΰ, και άλλοτε «ζωντανό και δραστικό και πιό κοφτερό από κάθε δίκοπο σπαθί» (Έβρ. 4:12), πού μπορεί νά ξεχωρίσει και νά κομματιάσει ό,τι σαρκικό και γήινο βρίσκεται μέσα μας.
11. Ό εκκλησιασμός και όλες, γενικά, οι λατρευτικές ευκαιρίες είναι οι κυριότερες πηγές ανεφοδιασμού μας στον πόλεμο εναντίον των δαιμόνων. Είναι τά πνευματικά μας οπλοστάσια. Ό άγιος Ιγνάτιος ό Θεοφόρος συμβουλεύει: «Φροντίστε νά συγκεντρώνεστε συχνότερα γιά ευχαριστία καί δοξολογία τοΰ Θεοϋ. Γιατί, όταν συγκεντρώνεστε συχνά στό ίδιο μέρος, τότε συντρίβονται οι δυνάμεις τοϋ σατανά καί διαλύεται ή καταστροφική του δύναμη με τήν ομόνοια της πίστεως μας».
12. Ή δαιμονική δύναμη καταργείται όχι μόνο μέ τήν
κοινή προσευχή, αλλά καί, κυρίως, μέ τά άγιαστικά Μυστήρια πού τελούνται στους χώρους της κοινής λατρείας. Μέ τό άγιο Βάπτισμα λ.χ. ελευθερώνεται ό άνθρωπος από τήν τυραννία τοϋ διαβόλου, μέ τό άγιο Χρίσμα σφραγίζεται μέ τή χάρη τοϋ "Αγίου Πνεύματος, ενώ μέ τήν άξια συμμετοχή του στή θεία Κοινωνία γίνεται
"σύσσωμος" καί "σύναιμος" μέ τόν Χριστό. Αποκτά πνευματική ανδρεία, πού τόν κάνει απρόσβλητο καί φοβερό στό διάβολο: «Ώς λέοντες τοίνυν πϋρ πνέοντες, οϋτως από της τραπέζης άναχωρώμεν εκείνης, φοβεροί τω διαβώλω γινόμενοι» (άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος).
13. Ό διάβολος φοβάται πολύ τή μετάνοια καί τήν
ειλικρινή εξομολόγηση, πού γίνεται μέ βαθειά συντριβή, καθώς καί τήν ταπεινή μας διάθεση γιά μαθητεία.
Μέ τήν εξομολόγηση των αμαρτιών μας στον πνευματικό
"κόβουμε" τά δικαιώματα τοΰ διαβόλου καί αποκαθιστούμε τήν κοινωνία μας μέ τόν Χριστό. Ιδιαίτερα σέ περιπτώσεις ισχυρού καί ασυνήθιστου σατανικοϋ πολέμου, πού προκλήθηκε από άγνοια ή απροσεξία μας, πρέπει να προστρέχουμε στό πετραχήλι τοΰ πνευματικού καί να ζητάμε ταπεινά τό έλεος τοΰ Θεοΰ μέ έμπρακτη μετάνοια. Τό Μυστήριο της Έξομολογήσεως έχει τή θεϊκή δύναμη
νά θεραπεύει τά ψυχικά τραύματα, πού προκαλεί ή δαιμονική πανουργία, καί νά επαναφέρει τόν άνθρωπο στην ψυχοσωματική του ισορροπία.
14. Σπουδαΐα καί αποτελεσματικά "εργαλεία", πού
έχουν τη δύναμη νά γκρεμίζουν δαιμονικά "όχυρώματα",
είναι τό Εύχέλαιο καί ό 'Αγιασμός.
Ή επάλειψη με τό αγιασμένο λάδι τοΰ Εύχελαίου χρησιμοποιείται από τά αποστολικά χρόνια μέχρι σήμερα γιά τή θεραπεία σωματικών καί ψυχικών ασθενειών (βλ. Ίακ. *»: 14-15). Οι άγιοι απόστολοι στις περιοδείες τους «δαιμόνια πολλά έξέβαλλον, και ήλειφον έλαίω πολλούς άρώστους καί έθεράπευον» (Μάρκ. 6:13). Επειδή, μάλιστα, πολλές αρρώστιες οφείλονται σε δαιμονικές ενέργειες, τό Ευχέλαιο απαλλάσσει τόν ασθενή όχι μόνο από τήν άρρώστια, αλλά καί από τά πονηρά πνεύματα πού τήν προκαλούν. Γι' αυτό στίς ευχές της ακολουθίας τό αγιασμένο λάδι χαρακτηρίζεται ώς «ξίφος κατά δαιμόνων» καί «πάσης διαβολικής ενεργείας άποτρόπαιον».
Τό ευλογημένο νερό τοϋ "Αγιασμού, επίσης, είναι «ιαματικόν ψυχών καί σωμάτων, καί πάσης αντικείμενης δυνάμεως αποτρεπτικών», γιατί αγιάζεται μέ τήν επίκληση τοΰ Άγιου Πνεύματος, μέ τή σταυροειδή ευλόγηση από τόν ιερέα καί μέ τήν έμβάπτιση τοϋ τιμίου Σταυροΰ. Χρησιμοποιεΐται σε πολλές εκδηλώσεις καί ανάγκες της καθημερινής ζωής, τόσο γιά τήν έφέλκυση της ευλογίας τοΰ Βιοΰ όσο καί γιά τή θεραπεία ασθενειών ή τήν εκδίωξη πονηρών πνευμάτων.
15. "Αλλο «όπλο ακαταμάχητο» είναι ό τίμιος Σταυρός, τόν όποιο τρέμει υπερβολικά ό διάβολος, όταν χρησιμοποιείται ("τυπώνεται") εναντίον του, όχι, βέβαια, τυχαία οΰτε από τόν καθένα, αλλά από τους πιστούς πού μετέχουν συνειδητά στή μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Ο άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης συμβουλεύει: «Γιά νά
φυλάγεστε από τά μαγικά καί τήν ενέργεια τών δαιμόνων,
νά έχετε όλοι -μικροί καί μεγάλοι, άντρες καί γυναϊκες- κρεμασμένο στό λαιμό σας τόν τίμιο Σταυρό. Τρέμουν οι δαίμονες τόν τύπο τοΰ σταυροΰ καί φεύγουν μακριά όταν τόν βλέπουν. "Αλλωστε, όπως ομολόγησαν οί ίδιοι στον άγιο Ιωάννη τόν Βοστρινό, πού είχε εξουσία κατά των ακαθάρτων πνευμάτων, τρία πράγματα φοβούνται περισσότερο: τό Σταυρό, τό άγιο Βάπτισμα και τη θεία Κοινωνία» (βλ. σελ. 435).
16. Γιά τήν αντιμετώπιση του "ματιάσματος" και της σωματικής ή υλικής βλάβης πού προκαλεί ή εξαιτίας του δαιμονική ενέργεια, υπάρχει, όπως είπαμε, ειδική «ευχή επί δασκανίαν», τήν οποία διαβάζουν οί ιερείς στους πάσχοντες. Παρόμοιες ευχές υπάρχουν και γιά τήν «άποτροπήν ή διάλυσιν πάσης μαγείας ή πάσης σατανικής ενεργείας», γιά τή θεραπεία από αρρώστιες πού προκαλεί ό φθόνος τοΰ διαβόλου κ. ά.
Γιά τήν αποφυγή της βασκανίας πολλοί αδελφοί μας, επηρεασμένοι από δεισιδαιμονίες, κρεμούν πάνω τους διάφορα φυλαχτά: μάτια γαλάζια, χάντρες γαλάζιες κ.ά. Τέτοια φυλαχτά, συνήθως, μητέρες και γιαγιάδες καρφιτσώνουν στά ροΰχα ή στά μαξιλαράκια των βρεφών, γιά νά μήν τά πιάνει τάχα τό μάτι. Αυτά όλα, όμως, είναι κατασκευάσματα τοϋ διαβόλου καί φέρνουν τό αντίθετο αποτέλεσμα, γιατί ποτέ δέν αποτρέπει κανείς τό κακό, προσκαλώντας αυτούς πού τό προκαλούν, δηλαδή τους δαίμονες. Πρέπει νά χρησιμοποιείται μόνο ό τίμιος Σταυρός. πού συντρίβει τις σατανικές δυνάμεις.
"Αλλοι, πάλι, ακόμα καί έκκλησιαζόμενοι άνθρωποι, μέ καλή πρόθεση καί ανυποψίαστοι γιά τίς δαιμονικές πανουργίες, συνηθίζουν νά ξ ε μ α τ ι ά ζουν, μουρμουρίζοντας διάφορες μυστικές προσευχές καί χρησιμοποιώντας είτε αναμμένα κάρβουνα καί γαρύφαλο είτε αλάτι είτε λάδι καί νερό. Οί συνήθειες αυτές, όμως, είναι ασυμβίβαστες μέ τό πνεΰμα της Εκκλησίας, είναι ξεκάθαρα δαιμονικές. Συμβαίνει, μάλιστα, πολλές φορές ό διάβολος ν' αποχωρεί επίτηδες από τους ματιασμένους, γιά νά κάνει τους ανθρώπους νά πιστέψουν σ' αύτοϋ τοϋ είδους τά ξεματιάσματα καί όχι στίς ευχές της Εκκλησίας μας. "Ετσι, ή καθημερινή μας ζωή χαρακτηρίζεται από μιά διάχυτη "δαιμονοκρατία" με δεισιδαιμονίες, προλήψεις καί άγχος, πού φυγαδεύουν τή χάρη, την ειρήνη καί τήν ευλογία τοΰ Θεοϋ.
17. "Αν κάποιος, με παραχώρηση Θεοΰ, καταληφθεί από δαιμονικό πνεΰμα, πρέπει νά καταφεύγει στους ιερείς, γιά νά τοϋ διαβάζουν τους έξορκισμούς. Οι εξορκισμοί είναι ειδικές ευχές της Εκκλησίας, μέ τις όποιες παρακαλεί ό ιερέας τόν Θεό νά διώξει τά δαιμόνια από τόν άνθρωπο, τόν όποιο εξουσιάζουν. Δέν έχουν καμιά οχέση μετά "ξόρκια", πού είναι μαγικές επικλήσεις, όπως Επισημάναμε σέ προηγούμενο κεφάλαιο.
Βασικό στοιχείο των εξορκισμών είναι ή επίκληση τοϋ ονόματος τοϋ Χριστού. Τό παντοδύναμο αυτό όνομα, «το υπέρ πάν όνομα» (Φιλιπ. 2:9), επικαλούνταν οι απόστολοι γιά νά διώχνουν τά δαιμόνια καί νά θεραπεύουν κάθε αρρώστια. Ό ϊδιος ό Κύριος είχε υποσχεθεί: «Έν τω ονόματι μου δαιμόνια έκβαλούσι» (Μάρκ. 16:17). Τήν ϊδια τακτική ακολουθούσαν καί οι χριστιανοί των πρώτων αιώνων, όπως τό επιβεβαιώνει ό άγιος Ίουστίνος: «Πάν δαιμόνων εξορκιζόμενον τη δυνάμει τοϋ τοϋ Ίησοϋ ονόματος νικάται καί υποτάσσεται». Στό ϊδιο πνεϋμα είναι γραμμένες καί οί ευχές των εξορκισμών, πού περιέχονται στό Ευχολόγιο καί χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.
Δεύτερο στοιχείο των εξορκισμών είναι ή επιτίμηση τοϋ πονηρού πνεύματος: Ό ιερέας τό προστάζει νά φύγει άμέσως άπό τό πλάσμα τοΰ Θεοϋ, ελευθερώνοντας καί τήν ψυχή καί το σώμα τοϋ αιχμάλωτου άπό τά δαιμονικά δεσμά.
Ό μακαριστός γέροντας Παΐσιος έλεγε ότι οί έξορκισμοί, γιά νά έχουν αποτέλεσμα, πρέπει νά συνδυάζονται με τή μετάνοια καί τήν εξομολόγηση. «"Οταν ό διάβολος έχει αποκτήσει μεγάλα δικαιώματα στον άνθρωπο καί τόν έχει κυριεύσει», διευκρίνιζε, «τότε πρέπει νά βρεθεί ή αιτία, γΙά νά κοποϋν τά δικαιώματα. Αλλιώς, όση προσευχή κι αν
κάνουν οί άλλοι, αυτός δεν φεύγει.... Ο δαιμονισμένος πρέπει πρώτα νά βοηθηθεί , ώστε να βρεί σέ τί έφταιξε καί δαιμονίστηκε, νά μετανοήσει, να εξομολογηθεί, καί μετά, αν χρειαστεί, να του διαβάσουν εξορκισμούς. Γιατί καί μόνο με τή συγχωρητική ευχή μπορεί να φύγει τό δαιμόνιο». Ό ίδιος γέροντας έλεγε, ότι παραλληλα μέ τους εξορκισμούς, «οί δαιμονισμένοι πολύ βοηθιούνται, όταν οί ιερείς διαβάζουν με πόνο τά όνόματά τους στην προσκομιδή».
18. Ώς τελευταίο τρόπο αντιμετωπίσεως των πονηρών πνευμάτων θ' άναφέρομαι την περιφρόνηση. Υπάρχουν, βέβαια, περιπτώσεις , που όπως αναφέραμε, πρέπει ν' αντιστεκόμαστε στό διάβολο, σύμφωνα με την προτροπή τοϋ αγίου Ιακώβου: «Αντισταθείται στον διάβολο, κι αυτός θά φύγει μακριά σας» (Ίακ. 4:7). Υπάρχουν, όμως, καί άλλες περιπτώσεις, πού μας συμφέρει ν' αποφεύγουμε τήν απευθείας άντιμετώπισή του. Είναι προτιμότερο νά καταφεύγουμε στον Χριστό, περιφρονώντας τό διάβολο καί τις παγίδες του. "Ελεγε ό μακαριστός γέροντας Πορφύριος: «Περιφρονήστε τά πάθη, μην άσχολείστε μέ τό διάβολο. Στραφεΐτε στον Χριστό!... Με τη λαχτάρα για τόν Χριστό, ή δύναμη της ψυχής φεύγει από τις παγίδες καί πάει στον Χριστό... "Αν άγωνιστούμε καί ερωτευθούμε τόν Χριστό, τότε αποκτούμε τή θεία χάρη. Οπλιομένοι μέ τή θεία χάρη, δεν διατρέχουμε κίνδυνο, καί ό διάβολος μας βλέπει καί φεύγει... Ή αντιμετώπισή του κακού τή χάρη τοϋ Θεοΰ γίνεται αναίμακτα καί άκοπίαστα... Βρίσκεστε στό σκοτάδι καί θέλετε ν' άπαλλαγείτε; Μήν αγωνίζεστε νά τό διώξετε χτυπώντας το. Δέν πετυχαίνε τίποτα. Θέλετε φώς; Ανοίξτε μιά τρυπίτσα, καί θά έρθει μιά ακτίνα τοϋ ήλιου, θά έρθει τό φώς. Αντί νά διώχνετε τόν εχθρό, νά μήν μπει μέσα σας, ανοίξτε τά χέρια οτήν αγκάλη τοΰ Χριστοϋ. Αυτός είναι ό πιό τέλειος τρόπος: Νά μήν πολεμάτε απευθείας τό κακό, αλλά ν' αγαπήσετε τόν Χριστό, τό φώς Του, καί τό κακό θά υποχωρήσει».
Οι δαίμονες και τα έργα τους *τόν ϊδιο τό διάβολο με τόν σταυρικό Του θάνατο: «"Ινα διά τοΰ θανάτου κατάργηση τόν τό κράτος έχοντα τοϋ Θανάτου, τοϋτ' έστι τόν διάβολον» (Έβρ. 2:14).
Πριν από τή σταύρωση Του, λοιπόν, ό Χριστός «έλυε», κατέστρεφε, τά έργα τοϋ διαβόλου, οδηγώντας σέ μετάνοια τους ανθρώπους καί θεραπεύοντας αρρώστους καί, δαιμονισμένους. Οι θεραπείες αυτές ήταν έκφραση της εσχατολογικής καταργήσεως των δαιμονικών έργων. Μέ τόν σταυρικό θάνατο καί τήν κάθοδο Του στον άδη, ομως, εκμηδένισε τή δύναμη τοϋ διαβόλου καί τήν εξουσία του πάνω στό θάνατο.
Ό Χριστός δεν εξαφάνισε μονομιάς καί ολοκληρωτικά τήν επήρεια τοΰ σατανά επάνω μας, αλλά ταπείνωσε τή δύναμη του καί μας έδωσε τά μέσα γιά νά εξουδετερώνουμε τις παγίδες του. Δέν είμαστε, δηλαδή, απαλλαγμένοι (από τις επιθέσεις τοΰ πονηροϋ, αλλά μας έχουν δοθεί τά όπλα γιά νά τόν νικήσουμε. Πρώτος ό Κύριος, μέ τόν τριπλό πειρασμό πού δέχτηκε στην έρημο (Ματθ. 4:1-11), μας έδειξε τόν τρόπο μέ τόν όποιο μας πολεμάει ό διάβολος, αλλά καί τή δυνατότητα, πού μας χάρισε, νά τόν νικάμε. Γιατί ό πειρασμός αυτός τοϋ Κυρίου περιλαμβάνει όλους τους πειρασμούς, πού μπορεί νά δεχθεί ένας άνθρωπος.
Ό Χριστός έδωσε εξουσία στους μαθητές Του νά καταπατοϋν τό διάβολο: «Ιδού δίδωμι ύμϊν τήν έξουσίαν τοϋ πατεϊν επάνω όφεων καί σκορπιών καί επί πάσαν τήν δύναμιν τοϋ έχθροϋ» (Λουκ. 10:19). Τό έργο των αποστόλων καί, γενικά, τών ποιμένων της Εκκλησίας είναι νά όδηγοϋν τους ανθρώπους από τήν τυραννία τοϋ διαβόλου οτήν ελευθερία τών τέκνων τοϋ Θεοΰ. Αυτή ή ποιμαντική μέριμνα συνείχε καί τόν απόστολο Παΰλο, όταν ευχόταν «στούς χριστιανούς της Ρώμης: «Ό δε Θεός της ειρήνης συντρίψει τόν σατανάν υπό τους πόδας υμών εν τάχει» (Ι'ωμ. 16:20).
Οι άγιοι μέ τή δύναμη τοϋ Θεοΰ συνέτριψαν τό διάβολο καί πολλές φορές ταπείνωσαν τήν αύθάδεια καί την αλαζονεία του, όπως συνέβη λ.χ. με τόν άββά Θεόδωρο, πού με τήν προσευχή του "έδεσε" τρεις δαίμονες εξω από τό κελλί του καί τους "έλυσε" έπειτα από πολλά παρακάλια τους.
Ή πλούσια πείρα των άγίων έχει παραδώσει καί σ’ εμάς τους τρόπους γιά νά νικάμε τό διάβολο καί νά ξεφεύγουμε τις παγίδες καί τά τεχνάσματα του. Οι συμβουλές καί οι οδηγίες τους είναι πολύτιμες. Τίς πιό σημαντικές θ' απαριθμήσουμε, οσο τό δυνατόν συντομότερα, στή συνέχεια:
1. Είναι απαραίτητο νά διατηρήσουμε τή χάρη τον
Αγίου Πνεύματος, που πήραμε στό άγιο Βάπτισμα
μας. Στή διατήρηση της, άλλωστε, αποβλέπει σύνολος ό
πνευματικός μας αγώνας. Γιατί αυτή είναι πού μας προμηθεύει τά όπλα της πνευματικής μας «πτρατείας». "Οπλα
πού «δέν είναι κοσμικά, αλλά έχουν τή δύναμη τοϋ Θεοϋ
νά γκρεμίζουν δαιμονικά όχυρώματα καί. πονηρούς λογισμούς καί καθετί πού υψώνεται αλαζονικά εναντίον της γνώσεως τοΰ Θεού» (πρβλ. Β' Κορ. 10:4-5). Πραγματικά,
«οσο είναι μέσα μας τό "Αγιο Πνεύμα, δέν μπορεί νά εισέλθει ό σατανάς καί νά παραμείνει οτά βάθη της ψυχής»
(άγιος Διάδοχος Φωτικής). Γιατί «τά πονηρά πνεύματα
φοβούνται υπερβολικά τή χάρη του θείου Πνεύματος, καί
μάλιστα όταν έπιφοιτήσει πλούσια, καθώς καθαιρόμαστε
μέ τή μελέτη καί τήν καθαρή προσευχή» (άγιος Νικήτας ό
Στηθάτος). Ή παρουσία της θείας χάριτος στον άνθρωπο
είναι φωτιά πού καίει τά πονηρά πνεύματα καί καταστρέφει όλα τά τεχνάσματα τους.
2. Χρειάζονται θάρρος καί πίστη οτι οπωσδήποτε
θά μας βοηθήσει ό Θεός. «Αντίστητε- τω διαβώλω», μάς
προτρέπει ό άγιος Ιάκωβος, «καί φεύξεται άφ' υμών»
(Ίακ. 4:7). Ή θαρραλέα αντίσταση τόν φυγαδεύει. Πρέπει, ομως, νά συνοδεύεται καί άπό πίστη: «ώ άντίστητε στερεοί τη πίστει» (Α' Πέτρ. 5:9). Η πίστη είναι ή ασπίδα πάνω στην οποία μπορούμε νά σβήνουμε όλα τά φλογισμένα βέλη τοΰ πονηρού (Έφ. 6:16). Είναι, ή ακλόνητη καί σταθερή βεβαιότητα ότι ό Θεός στέκεται δίπλα μας. Καί «εί ό θεός υπέρ ημών, τις καθ’ ημών;» (Ρωμ. 8:31). "Οταν, λοιπόν, ή ψυχή είναι γεμάτη θάρρος καί πνευματική ανδρεία, «βλέπει τους δαίμονες νά φεύγουν σάν δραπέτες» (άγιος Νικήτας ό Στηθάτος).
3. Ό απόστολος Παϋλος μας προτρέπει νά «ντυθούμε σάν πνευματικό θώρακα τήν αγάπη» (Α'Θεσ. 5:8). Γιατί, όπως σχολιάζει ό άγιος Κασσιανός, «ή αγάπη περιβάλλει καί προστατεύει τά ζωτικά κομμάτια της καρδιάς μας, αντιστέκεται στά θανάσιμα χτυπήματα πού μας προκαλούν τά πάθη, απωθεί τά εχθρικά χτυπήματα καί εμποδίζει τά βέλη του δαίμονα νά εισχωρήσουν στον εσωτερικό μας άνθρωπο».
4. Ό ϊδιος απόστολος μας προτείνει ενα ακόμη αμυντικό όπλο: «Φορέστε», λέει, «γιά περικεφαλαία τήν ελπίδα της σωτηρίας» (Α'Θεσ. 5:8). Είναι, πραγματικά, σωτήριο όπλο ή ελπίδα στή διάρκεια των πειρασμών. Είναι «ή περικεφαλαία πού προστατεύει τό κεφάλι. Δική μας Κεφαλή είναι ό Χριστός. Καί πρέπει, στον καιρό τών θλίψεων καί τών διωγμών, νά Τόν καλύπτουμε πάντα μέσα μας με τήν απόρθητη περικεφαλαία της ελπίδας τών μελλοντικών αγαθών, κρατώντας, πάνω άπ' όλα, τήν πίστη μας σ' Αυτόν ακέραιη καί αλώβητη. Γιατί, άν μας λείψουν άλλα μέλη τοϋ σώματος, μπορούμε ακόμα καί ανάπηροι να ζήσουμε. "Αν, όμως, μας λείψει ή Κεφαλή, ό Χριστός, τότε δέν θά μπορέσουμε νά παραμείνουμε ζωντανοί οΰτε για ένα λεπτό» (άγιος Κασσιανός).
5. Ή ψυχική προετοιμασία μας, μέ συνεχή νήψη (εγρήγορση) καί αδιάλειπτη προσευχή , εξουδετερώνει ενα ισχυρό όπλο του εχθρού, πού είναι ό αίφνιδιασμός. Επειδή δέν γνωρίζουμε πότε θά μας επιτεθούν οι δαίμονες καί μέ ποιόν τρόπο, πρέπει νά βρισκόμαστε πάντοτε σέ ετοιμότητα. Ό απόστολος Πέτρος παραγγέλλει: «Νήψατε, γρηγορήσατε" ό αντίδικος υμών διάβολος ώς λέων ώρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α' Πέτρ. 5:8). Σ' αύτη την ψυχική προετοιμασία μας προτρέπει και ό ίδιος ό Χριστός, λέγοντας: «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ϊνα μη είσέλθητε είς πειρασμόν» (Ματθ. 26:41). Ή προσευχή, όταν συνδυαστεί μέ τή νήψη, γίνεται ισχυρότατο όπλο εναντίον τοΰ διαβόλου, όχι μόνο αμυντικό αλλά και επιθετικό. Οι πατέρες τήν ονομάζουν "μαστίγιο" των δαιμόνων. Ιδιαίτερα, μάλιστα, συνιστάται ή εύχρηστη ευχή τοΰ Ίησοϋ,ή επίκληση της Υπεραγίας Θεοτόκου και των "Αγίων εκείνων, πού έλαβαν από τόν Θεό τό κατά δαιμόνων χάρισμα.
6. Έκτος από τήν προσευχή, πολύ μας βοηθούν στην
καταδίωξη των πονηρών πνευμάτων ή νηστεία και
όλοι, γενικά, οι ασκητικοί κόποι, γιατί χαλιναγωγούν τά πάθη, μαραίνουν τίς ηδονές και κάνουν ανδρείο τό νού. Ό Κύριος μας είπε: «Τούτο τό γένος (των δαιμόνων) ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία»
(Ματθ. 17:21). Μέ τήν άσκηση, τόν αγώνα δηλαδή γιάτήν
τήρηση των εντολών τοϋ Χριστού, αποκτούμε τίς αρετές.
Και, χωρίς κόπο, καμιά αρετή δέν φτάνει στην τελείωση
της. Οι αρετές είναι πνευματικά όπλα. "Ολες μαζί συνθέτουν τήν ισχυρή πανοπλία, τήν οποία ό απόστολος Παϋλος μας συνιστά νά φορέσουμε, προκειμένου ν1 αντιμετωπίσουμε τά τεχνάσματα τοϋ διαβόλου: «Ένδύσασθε τήν πανοπλίαν τοϋ Θεού προς τό δύνασθαι υμάς στήναι προς τάς μεθοδείας τοϋ διαβόλου» (Έφ. 6:11).
7. Ή καρτερικότητα και ή υπομονή στή διάρκεια τών πειρασμών κρατάει ψηλά τό ηθικό μας, ώστε ν' αντιμετωπίζουμε τίς δαιμονικές επιθέσεις μέ νηφαλιότητα.
«Δι' υπομονής τρέχωμεν τόν προκείμενον ήμϊν αγώνα»,
μας προτρέπει ό απόστολος Παϋλος (Έβρ. 12:1).
8. Ή ταπεινοφροσύνη, επίσης, είναι ή αρετή πού κατεξοχήν ελκύει τη χάρη τοΰ Θεοΰ και κάνει την ψυχή απόρθητο φρούριο στις λυσσαλέες επιθέσεις τοϋ πονηροϋ. Μ'αυτήν αχρηστεύονται όλες οι παγίδες τοϋ εχθρού, όπως λένε οι πατέρες. Γιατί είναι αδύνατο ν' απατηθεί ένας Άνθρωπος, ό όποιος δεν εμπιστεύεται τό λογισμό και τήν κρίση του, αλλά ζει σύμφωνα με τις υποδείξεις των πνευματικών του πατέρων.
9. "Αλλο απαραίτητο όπλο ατή μάχη με τά πονηρά
πνεύματα είναι ή διάκριση. Ό άγιος Ιωάννης ό Σιναίτης λέει, ότι «πρέπει νά οπλιστούμε με πολλή διάκριση,
γιά νά γνωρίζουμε πότε πρέπει νά πολεμάμε μέ τίς αιτίες
των παθών και μέ ποιές και μέχρι ποιού σημείου, αλλά και
πότε πρέπει νά υποχωρούμε. Γιατί υπάρχουν περιπτώσεις,
πού πρέπει νά προτιμήσουμε τή φυγή, λόγω της αδυναμίας μας, γιά νά μή θανατωθούμε».
10. Ή μελέτη τοϋ λόγου τοϋ Θεού, επίσης,
εμποδίζει τό διάβολο νά μας πλησιάσει. Ό άγιος Ιωάννης
ό Χρυσόστομος λέει, ότι, «αν ό διάβολος δέν θά τολμήσει
νά μπει σέ σπίτι, όπου υπάρχει Ευαγγέλιο, πολύ περισσότερο δέν θ' αγγίξει τήν ψυχή πού μελετάει μέ τό νοϋ της τά λόγια τού Ευαγγελίου». Ό ίδιος ό άγιος μας διαβεβαιώνει, πώς, «όταν ό διάβολος δει γραμμένο τό νόμο τοΰ Θεοΰ στήν ψυχή μας, δέν θά πλησιάσει, αλλά από μακριά θα μας στρέψει τά νώτα. Γιατί τίποτα δέν είναι τόσο τρομερό σ' εκείνον και στους πονηρούς λογισμούς πού μας ύποβάλλει, όσο ό νους πού μελετά τά θεία».
Δέν πρέπει, άλλωστε, νά μας διαφεύγει ότι τό λόγο τοϋ Θεοΰ ό απόστολος Παΰλος τόν χαρακτηρίζει άλλοτε «μάχαιραν τοϋ Πνεύματος» (Έφ. 6:17), όταν τόν συναριθμεϊ μέ τά άλλα εξαρτήματα της πανοπλίας τοΰ Θεοΰ, και άλλοτε «ζωντανό και δραστικό και πιό κοφτερό από κάθε δίκοπο σπαθί» (Έβρ. 4:12), πού μπορεί νά ξεχωρίσει και νά κομματιάσει ό,τι σαρκικό και γήινο βρίσκεται μέσα μας.
11. Ό εκκλησιασμός και όλες, γενικά, οι λατρευτικές ευκαιρίες είναι οι κυριότερες πηγές ανεφοδιασμού μας στον πόλεμο εναντίον των δαιμόνων. Είναι τά πνευματικά μας οπλοστάσια. Ό άγιος Ιγνάτιος ό Θεοφόρος συμβουλεύει: «Φροντίστε νά συγκεντρώνεστε συχνότερα γιά ευχαριστία καί δοξολογία τοΰ Θεοϋ. Γιατί, όταν συγκεντρώνεστε συχνά στό ίδιο μέρος, τότε συντρίβονται οι δυνάμεις τοϋ σατανά καί διαλύεται ή καταστροφική του δύναμη με τήν ομόνοια της πίστεως μας».
12. Ή δαιμονική δύναμη καταργείται όχι μόνο μέ τήν
κοινή προσευχή, αλλά καί, κυρίως, μέ τά άγιαστικά Μυστήρια πού τελούνται στους χώρους της κοινής λατρείας. Μέ τό άγιο Βάπτισμα λ.χ. ελευθερώνεται ό άνθρωπος από τήν τυραννία τοϋ διαβόλου, μέ τό άγιο Χρίσμα σφραγίζεται μέ τή χάρη τοϋ "Αγίου Πνεύματος, ενώ μέ τήν άξια συμμετοχή του στή θεία Κοινωνία γίνεται
"σύσσωμος" καί "σύναιμος" μέ τόν Χριστό. Αποκτά πνευματική ανδρεία, πού τόν κάνει απρόσβλητο καί φοβερό στό διάβολο: «Ώς λέοντες τοίνυν πϋρ πνέοντες, οϋτως από της τραπέζης άναχωρώμεν εκείνης, φοβεροί τω διαβώλω γινόμενοι» (άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος).
13. Ό διάβολος φοβάται πολύ τή μετάνοια καί τήν
ειλικρινή εξομολόγηση, πού γίνεται μέ βαθειά συντριβή, καθώς καί τήν ταπεινή μας διάθεση γιά μαθητεία.
Μέ τήν εξομολόγηση των αμαρτιών μας στον πνευματικό
"κόβουμε" τά δικαιώματα τοΰ διαβόλου καί αποκαθιστούμε τήν κοινωνία μας μέ τόν Χριστό. Ιδιαίτερα σέ περιπτώσεις ισχυρού καί ασυνήθιστου σατανικοϋ πολέμου, πού προκλήθηκε από άγνοια ή απροσεξία μας, πρέπει να προστρέχουμε στό πετραχήλι τοΰ πνευματικού καί να ζητάμε ταπεινά τό έλεος τοΰ Θεοΰ μέ έμπρακτη μετάνοια. Τό Μυστήριο της Έξομολογήσεως έχει τή θεϊκή δύναμη
νά θεραπεύει τά ψυχικά τραύματα, πού προκαλεί ή δαιμονική πανουργία, καί νά επαναφέρει τόν άνθρωπο στην ψυχοσωματική του ισορροπία.
14. Σπουδαΐα καί αποτελεσματικά "εργαλεία", πού
έχουν τη δύναμη νά γκρεμίζουν δαιμονικά "όχυρώματα",
είναι τό Εύχέλαιο καί ό 'Αγιασμός.
Ή επάλειψη με τό αγιασμένο λάδι τοΰ Εύχελαίου χρησιμοποιείται από τά αποστολικά χρόνια μέχρι σήμερα γιά τή θεραπεία σωματικών καί ψυχικών ασθενειών (βλ. Ίακ. *»: 14-15). Οι άγιοι απόστολοι στις περιοδείες τους «δαιμόνια πολλά έξέβαλλον, και ήλειφον έλαίω πολλούς άρώστους καί έθεράπευον» (Μάρκ. 6:13). Επειδή, μάλιστα, πολλές αρρώστιες οφείλονται σε δαιμονικές ενέργειες, τό Ευχέλαιο απαλλάσσει τόν ασθενή όχι μόνο από τήν άρρώστια, αλλά καί από τά πονηρά πνεύματα πού τήν προκαλούν. Γι' αυτό στίς ευχές της ακολουθίας τό αγιασμένο λάδι χαρακτηρίζεται ώς «ξίφος κατά δαιμόνων» καί «πάσης διαβολικής ενεργείας άποτρόπαιον».
Τό ευλογημένο νερό τοϋ "Αγιασμού, επίσης, είναι «ιαματικόν ψυχών καί σωμάτων, καί πάσης αντικείμενης δυνάμεως αποτρεπτικών», γιατί αγιάζεται μέ τήν επίκληση τοΰ Άγιου Πνεύματος, μέ τή σταυροειδή ευλόγηση από τόν ιερέα καί μέ τήν έμβάπτιση τοϋ τιμίου Σταυροΰ. Χρησιμοποιεΐται σε πολλές εκδηλώσεις καί ανάγκες της καθημερινής ζωής, τόσο γιά τήν έφέλκυση της ευλογίας τοΰ Βιοΰ όσο καί γιά τή θεραπεία ασθενειών ή τήν εκδίωξη πονηρών πνευμάτων.
15. "Αλλο «όπλο ακαταμάχητο» είναι ό τίμιος Σταυρός, τόν όποιο τρέμει υπερβολικά ό διάβολος, όταν χρησιμοποιείται ("τυπώνεται") εναντίον του, όχι, βέβαια, τυχαία οΰτε από τόν καθένα, αλλά από τους πιστούς πού μετέχουν συνειδητά στή μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Ο άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης συμβουλεύει: «Γιά νά
φυλάγεστε από τά μαγικά καί τήν ενέργεια τών δαιμόνων,
νά έχετε όλοι -μικροί καί μεγάλοι, άντρες καί γυναϊκες- κρεμασμένο στό λαιμό σας τόν τίμιο Σταυρό. Τρέμουν οι δαίμονες τόν τύπο τοΰ σταυροΰ καί φεύγουν μακριά όταν τόν βλέπουν. "Αλλωστε, όπως ομολόγησαν οί ίδιοι στον άγιο Ιωάννη τόν Βοστρινό, πού είχε εξουσία κατά των ακαθάρτων πνευμάτων, τρία πράγματα φοβούνται περισσότερο: τό Σταυρό, τό άγιο Βάπτισμα και τη θεία Κοινωνία» (βλ. σελ. 435).
16. Γιά τήν αντιμετώπιση του "ματιάσματος" και της σωματικής ή υλικής βλάβης πού προκαλεί ή εξαιτίας του δαιμονική ενέργεια, υπάρχει, όπως είπαμε, ειδική «ευχή επί δασκανίαν», τήν οποία διαβάζουν οί ιερείς στους πάσχοντες. Παρόμοιες ευχές υπάρχουν και γιά τήν «άποτροπήν ή διάλυσιν πάσης μαγείας ή πάσης σατανικής ενεργείας», γιά τή θεραπεία από αρρώστιες πού προκαλεί ό φθόνος τοΰ διαβόλου κ. ά.
Γιά τήν αποφυγή της βασκανίας πολλοί αδελφοί μας, επηρεασμένοι από δεισιδαιμονίες, κρεμούν πάνω τους διάφορα φυλαχτά: μάτια γαλάζια, χάντρες γαλάζιες κ.ά. Τέτοια φυλαχτά, συνήθως, μητέρες και γιαγιάδες καρφιτσώνουν στά ροΰχα ή στά μαξιλαράκια των βρεφών, γιά νά μήν τά πιάνει τάχα τό μάτι. Αυτά όλα, όμως, είναι κατασκευάσματα τοϋ διαβόλου καί φέρνουν τό αντίθετο αποτέλεσμα, γιατί ποτέ δέν αποτρέπει κανείς τό κακό, προσκαλώντας αυτούς πού τό προκαλούν, δηλαδή τους δαίμονες. Πρέπει νά χρησιμοποιείται μόνο ό τίμιος Σταυρός. πού συντρίβει τις σατανικές δυνάμεις.
"Αλλοι, πάλι, ακόμα καί έκκλησιαζόμενοι άνθρωποι, μέ καλή πρόθεση καί ανυποψίαστοι γιά τίς δαιμονικές πανουργίες, συνηθίζουν νά ξ ε μ α τ ι ά ζουν, μουρμουρίζοντας διάφορες μυστικές προσευχές καί χρησιμοποιώντας είτε αναμμένα κάρβουνα καί γαρύφαλο είτε αλάτι είτε λάδι καί νερό. Οί συνήθειες αυτές, όμως, είναι ασυμβίβαστες μέ τό πνεΰμα της Εκκλησίας, είναι ξεκάθαρα δαιμονικές. Συμβαίνει, μάλιστα, πολλές φορές ό διάβολος ν' αποχωρεί επίτηδες από τους ματιασμένους, γιά νά κάνει τους ανθρώπους νά πιστέψουν σ' αύτοϋ τοϋ είδους τά ξεματιάσματα καί όχι στίς ευχές της Εκκλησίας μας. "Ετσι, ή καθημερινή μας ζωή χαρακτηρίζεται από μιά διάχυτη "δαιμονοκρατία" με δεισιδαιμονίες, προλήψεις καί άγχος, πού φυγαδεύουν τή χάρη, την ειρήνη καί τήν ευλογία τοΰ Θεοϋ.
17. "Αν κάποιος, με παραχώρηση Θεοΰ, καταληφθεί από δαιμονικό πνεΰμα, πρέπει νά καταφεύγει στους ιερείς, γιά νά τοϋ διαβάζουν τους έξορκισμούς. Οι εξορκισμοί είναι ειδικές ευχές της Εκκλησίας, μέ τις όποιες παρακαλεί ό ιερέας τόν Θεό νά διώξει τά δαιμόνια από τόν άνθρωπο, τόν όποιο εξουσιάζουν. Δέν έχουν καμιά οχέση μετά "ξόρκια", πού είναι μαγικές επικλήσεις, όπως Επισημάναμε σέ προηγούμενο κεφάλαιο.
Βασικό στοιχείο των εξορκισμών είναι ή επίκληση τοϋ ονόματος τοϋ Χριστού. Τό παντοδύναμο αυτό όνομα, «το υπέρ πάν όνομα» (Φιλιπ. 2:9), επικαλούνταν οι απόστολοι γιά νά διώχνουν τά δαιμόνια καί νά θεραπεύουν κάθε αρρώστια. Ό ϊδιος ό Κύριος είχε υποσχεθεί: «Έν τω ονόματι μου δαιμόνια έκβαλούσι» (Μάρκ. 16:17). Τήν ϊδια τακτική ακολουθούσαν καί οι χριστιανοί των πρώτων αιώνων, όπως τό επιβεβαιώνει ό άγιος Ίουστίνος: «Πάν δαιμόνων εξορκιζόμενον τη δυνάμει τοϋ τοϋ Ίησοϋ ονόματος νικάται καί υποτάσσεται». Στό ϊδιο πνεϋμα είναι γραμμένες καί οί ευχές των εξορκισμών, πού περιέχονται στό Ευχολόγιο καί χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.
Δεύτερο στοιχείο των εξορκισμών είναι ή επιτίμηση τοϋ πονηρού πνεύματος: Ό ιερέας τό προστάζει νά φύγει άμέσως άπό τό πλάσμα τοΰ Θεοϋ, ελευθερώνοντας καί τήν ψυχή καί το σώμα τοϋ αιχμάλωτου άπό τά δαιμονικά δεσμά.
Ό μακαριστός γέροντας Παΐσιος έλεγε ότι οί έξορκισμοί, γιά νά έχουν αποτέλεσμα, πρέπει νά συνδυάζονται με τή μετάνοια καί τήν εξομολόγηση. «"Οταν ό διάβολος έχει αποκτήσει μεγάλα δικαιώματα στον άνθρωπο καί τόν έχει κυριεύσει», διευκρίνιζε, «τότε πρέπει νά βρεθεί ή αιτία, γΙά νά κοποϋν τά δικαιώματα. Αλλιώς, όση προσευχή κι αν
κάνουν οί άλλοι, αυτός δεν φεύγει.... Ο δαιμονισμένος πρέπει πρώτα νά βοηθηθεί , ώστε να βρεί σέ τί έφταιξε καί δαιμονίστηκε, νά μετανοήσει, να εξομολογηθεί, καί μετά, αν χρειαστεί, να του διαβάσουν εξορκισμούς. Γιατί καί μόνο με τή συγχωρητική ευχή μπορεί να φύγει τό δαιμόνιο». Ό ίδιος γέροντας έλεγε, ότι παραλληλα μέ τους εξορκισμούς, «οί δαιμονισμένοι πολύ βοηθιούνται, όταν οί ιερείς διαβάζουν με πόνο τά όνόματά τους στην προσκομιδή».
18. Ώς τελευταίο τρόπο αντιμετωπίσεως των πονηρών πνευμάτων θ' άναφέρομαι την περιφρόνηση. Υπάρχουν, βέβαια, περιπτώσεις , που όπως αναφέραμε, πρέπει ν' αντιστεκόμαστε στό διάβολο, σύμφωνα με την προτροπή τοϋ αγίου Ιακώβου: «Αντισταθείται στον διάβολο, κι αυτός θά φύγει μακριά σας» (Ίακ. 4:7). Υπάρχουν, όμως, καί άλλες περιπτώσεις, πού μας συμφέρει ν' αποφεύγουμε τήν απευθείας άντιμετώπισή του. Είναι προτιμότερο νά καταφεύγουμε στον Χριστό, περιφρονώντας τό διάβολο καί τις παγίδες του. "Ελεγε ό μακαριστός γέροντας Πορφύριος: «Περιφρονήστε τά πάθη, μην άσχολείστε μέ τό διάβολο. Στραφεΐτε στον Χριστό!... Με τη λαχτάρα για τόν Χριστό, ή δύναμη της ψυχής φεύγει από τις παγίδες καί πάει στον Χριστό... "Αν άγωνιστούμε καί ερωτευθούμε τόν Χριστό, τότε αποκτούμε τή θεία χάρη. Οπλιομένοι μέ τή θεία χάρη, δεν διατρέχουμε κίνδυνο, καί ό διάβολος μας βλέπει καί φεύγει... Ή αντιμετώπισή του κακού τή χάρη τοϋ Θεοΰ γίνεται αναίμακτα καί άκοπίαστα... Βρίσκεστε στό σκοτάδι καί θέλετε ν' άπαλλαγείτε; Μήν αγωνίζεστε νά τό διώξετε χτυπώντας το. Δέν πετυχαίνε τίποτα. Θέλετε φώς; Ανοίξτε μιά τρυπίτσα, καί θά έρθει μιά ακτίνα τοϋ ήλιου, θά έρθει τό φώς. Αντί νά διώχνετε τόν εχθρό, νά μήν μπει μέσα σας, ανοίξτε τά χέρια οτήν αγκάλη τοΰ Χριστοϋ. Αυτός είναι ό πιό τέλειος τρόπος: Νά μήν πολεμάτε απευθείας τό κακό, αλλά ν' αγαπήσετε τόν Χριστό, τό φώς Του, καί τό κακό θά υποχωρήσει».
via
