Είναι χαρακτηριστικό της αληθινής μας φύσης.
Δεν χρειαζόμαστε τίποτε από τον εξωτερικό κόσμο για να βιώσουμε την υπέρτατη ευτυχία ή ευδαιμονία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να στραφούμε μέσα μας για να ανακαλύψουμε ξανά αυτό που ήδη είμαστε, και το οποίο δεν συνειδητοποιούμε γιατί έχουμε στρέψει την προσοχή μας στον εξωτερικό κόσμο, τον κόσμο των αισθήσεων.
Ταυτισμένοι με σώμα, το νου μας και τα αντικείμενα των αισθήσεων, ο εξωτερικός κόσμος φαντάζει στέρεος και πραγματικός ενώ ο εσωτερικός κόσμος αδιόρατος ασαφής και φανταστικός.
Στη πραγματικότητα αυτό που είναι σταθερό είναι η ουσία μας, ο εσώτερος Εαυτός μας (Αγνή συνειδητότητα, Άτμαν), που είναι αθάνατος, αιώνιος και πάντα ευδαίμων. Ο Εαυτός είναι η σταθερή και ακατάστρεπτη βάση (όπως οθόνη και η ταινία, η οθόνη είναι σταθερή ενώ οι εικόνες της ταινίας αλλάζουν) επάνω στη οποία εμφανίζονται και εξαφανίζονται τα διάφορα φαινόμενα και οι κόσμοι.
Με μια απλή παρατήρηση μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι όλα στον κόσμο αλλάζουν. Εμφανίζονται κάποια στιγμή, μεγαλώνουν, ωριμάζουν, γερνάνε, παρακμάζουν και πεθαίνουν. Πως μπορεί κάτι που είναι υποκείμενο στη φθορά και στο θάνατο να μας δώσει αληθινή και παντοτινή ευτυχία; Πως μπορεί κάτι που είναι έξω από μας να μας δώσει μια ευτυχία που θα διαρκέσει για πάντα; Πως μπορούν άψυχα αντικείμενα να μας δώσουν ευτυχία;
Η ευτυχία είναι ιδιότητα της πηγής της ζωής (Συνειδητότητα) η οποία είναι η δημιουργός όλων των αντικειμένων και των κόσμων. Αυτό που είναι η πηγή της ζωής είναι ο αληθινός μας ο Εαυτός (αγνή Συνειδητότητα), που διαπερνάει όλο το σύμπαν και είναι αδιόρατος για τις αισθήσεις και τον αισθησιακό νου. Ο Εαυτός μας είναι ένα με τον συμπαντικό Εαυτό (Παγκόσμια Συνειδητότητα) αυτό που οι άνθρωποι και οι θρησκείες αποκαλούν Θεό.
Με τη δύναμη της μάγια (πλάνη) ο νους προσκολλάται στο σώμα και αντικείμενα των αισθήσεων και προσπαθεί να νοιώσει ευτυχία απολαμβάνοντας τα αντικείμενα των αισθήσεων. Αυτό όμως δημιουργεί μια συνεχή αναστάτωση, αναταραχή και ανησυχία στο νου εξ αιτίας της οποίας η ευτυχία δεν πετυχαίνεται.
Μόνο ένας άνθρωπος με γαλήνιο νου μπορεί να πετύχει την συνειδητοποίηση του Εαυτού και την ανώτατη ευτυχία. Γαλήνιος είναι ο νους που έχει εξαγνιστεί από όλες τις επιθυμίες, τα πάθη, τα αρνητικά συναισθήματα και όλες τις εντυπώσεις που έχουν καταγραφεί στο υποσυνείδητο.
Η συνειδητοποίηση του αληθινού Εαυτού μας πετυχαίνεται με ένα αγνό νου εστιασμένο στην πηγή του την καρδιά. Σε ένα αγνό νου ο εσωτερικός μας ήλιος (Άτμαν, συνειδητότητα) αντανακλά χωρίς καμία διαστρέβλωση όπως ο φυσικός ήλιος σε ένα καθαρό καθρέπτη.
Η εξάγνιση του νου είναι δυνατή με συστηματική εργασία και άσκηση. Απαιτείται γνώση και κατανόηση αλλά κυρίως πρακτική. Απλά και μόνο η θεωρητική γνώση δεν μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη δομή του νου, να αλλάξει τα δεδομένα και τις συνήθειες του. Φιλόπονη εργασία, σταθερή αποφασιστικότητα, πίστη, σταθερότητα και υπομονή είναι απαραίτητα συστατικά σε αυτή την προσπάθεια.
Ύψιστη ευτυχία και ευδαιμονία βιώνουμε όταν είμαστε σε κατάσταση σαμάντι (αυθόρμητη ακινησία και αταραξία του νου) κατά την οποία έχουμε υπερβεί το νου και είμαστε ένα με την αληθινή φύση μας, την αγνή συνειδητότητα ή Άτμαν .
Η αληθινή μας φύση (Αγνή συνειδητότητα) έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό της την απόλυτη ευδαιμονία (ευτυχία που δεν είναι αναμεμειγμένη με κανένα ίχνος πόνου, δυστυχίας ή ταραχής). Τίποτε άλλο δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτήν την απώτατη ευτυχία. Τα άλλα δύο χαρακτηριστικά της είναι αιώνια Ύπαρξη και αιώνια Συνειδητότητα. Στα σανσκριτικά αυτό λέγεται Σάτσιτανάντα (Ύπαρξη-Συνείδητότητα-Ευδαιμονία).
Κανένα αντικείμενο ή εξωτερική κατάσταση δεν μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους αν δεν είμαστε στην κατάλληλη εσωτερική κατάσταση.
Ο νους αναζητά την ευτυχία ή την απόλαυση επειδή η ουσιαστική του φύση είναι Ευδαιμονία. Εξ αιτίας όμως της εξωστρέφειας του βιώνει κυρίως απόλαυση και πόνο και ελάχιστες φευγαλέες στιγμές ευτυχίας όταν για λίγο ηρεμεί και μπαίνει στην καρδιά, που είναι και η πηγή του.
Από τη στιγμή που ο νους βιώσει μια ανώτερη ευτυχία θα κάνει οτιδήποτε για να την ξαναβιώσει. Είναι χαρακτηριστικό του νου να αναζητά την ευτυχία σε πράγματα που ήδη του έδωσαν κάποιο είδος ευτυχίας. Δυστυχώς όμως οι άνθρωποι σήμερα είναι υπερβολικά μολισμένοι από τις κατώτερες επιθυμίες και έτσι δεν έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μια κατάσταση εσωτερικής έκσασης και μακαριότητας ώστε να έχουν ένα μέτρο σύγκρισης για τις ψευδαισθησιακές απολαύσεις.
Σε στιγμές ησυχίας του νου ή στιγμές που μπορεί να είναι προσηλωμένος σε κάτι για πολύ ώρα βιώνουμε καταστάσεις βαθιάς ευτυχίας γιατί τότε υπάρχει χώρος να εκδηλωθεί η εσωτερική μας πραγματικότητα.
Αθλητές ακραίων σπορ βιώνουν τέτοιες καταστάσεις ευτυχίας, γιατί ο νους τους εξ αιτίας της επικινδυνότητας του αθλήματος σταματά από οποιαδήποτε διακύμανση ή ταλάντευση. Αλλά δυστυχώς δεν αντιλαμβάνονται ότι η χαρά που βιώνουν δεν οφείλεται σε αυτό που κάνουν αλλά στην κατάσταση που προσλαμβάνει ο νους τους.
Παρόμοια όταν απολαμβάνουμε το αντικείμενο της επιθυμίας μας νοιώθουμε μια βαθύτερη ικανοποίηση. Αυτό δεν οφείλεται στο αντικείμενο αλλά στο γεγονός ότι ο νους από τη στιγμή που απέκτησε το ποθούμενο, γίνεται ήρεμος για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα και έτσι μπορεί έστω και για λίγο ο αληθινός μας Εαυτός να εκδηλωθεί μέσα μας. Αυτός είναι η αιτία που βιώνουμε αυτές τις στιγμές ευτυχίας.
Αμέσως μετά ο νους εξ αιτίας της ρατζασικής του φύσης και της δυνατής τάσης που έχει να στρέφεται προς τα έξω μέσα από τις αισθήσεις αναζητά κάποιο άλλο αντικείμενο που νομίζει πως μπορεί να του δώσει ευτυχία. Αυτό δημιουργεί ανησυχία και αναταραχή στο νου γεγονός που καθιστά αδύνατη την βίωση της ευτυχίας.
Αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια χωρίς να το συνειδητοποιούμαι γιατί ο νους είναι συνεχώς στραμμένος προς τα έξω. Έτσι όλες οι εσωτερικές διαδικασίες και καταστάσεις του νου είναι αδύνατον να γίνουν αντιληπτές και να έρθουν στο φως της συνειδητότητας. Αγνοώντας όλα αυτά γινόμαστε θύματα και υπηρέτες του νου αντί να είμαστε οι αφέντες του.
Στιγμές έξαψης και ενθουσιασμού μπερδεύονται με την αληθινή ευτυχία που βιώνεται όταν ο νους είναι γαλήνιος και ειρηνικός κάτω από την επίδραση της ποιότητας Σάττβα (-english). Αυτή η πλάνη συμβαίνει επειδή ο νους κυριαρχείται κυρίως από τις ρατζασικές και τις ταμασικές ενέργειες ή ποιότητες.
Ο βασικός παράγοντας για να βιώνουμε ευτυχία είναι να κυριαρχεί στη φύση μας και το νου μας η Σάττβα ενέργεια. Για όσο κυριαρχούν το Ράτζας (-english) και το Τάμας (- english) μέσα μας είμαστε υποκείμενοι στον πόνο τη δυστυχία και τα προβλήματα.
Πρέπει να διατηρούμε την ενέργεια ψηλά ποσοτικά και ποιοτικά (Σάττβα). Να μάθουμε να παίρνουμε ενέργεια από ανώτερες πηγές ενέργειας και να μάθουμε να μην την σπαταλάμε άσκοπα. Όταν είμαστε κουρασμένοι και ταλαιπωρημένοι ψυχικά και σωματικά πως μπορούμε να είμαστε ευδιάθετοι ή χαρούμενοι; Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ύπνος και ξεκούραση.
Για να είμαστε ευτυχισμένοι είναι απαραίτητα επίσης η καλή υγεία, ψυχική και σωματική. Στο σώμα υπάρχουν τρεις βασικές ενέργειες τις οποίες πρέπει να διατηρούμε σε ισορροπία. Αυτές είναι η Βάτα, Πίττα και Κάφα (-english). Από τις τρεις αυτή που εύκολα ανισορροπεί και επιφέρει αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία του σώματος και του νου είναι η Βάτα. Αν βρίσκεται σε ανισορροπία για μεγάλο χρονικό διάστημα θα είναι αιτία να εκδηλωθεί ασθένεια σε κάποιο μέρος του σώματος. Πριν όμως από την εκδήλωση της ασθένειας διάφορα συμπτώματα και ενδείξεις παρουσιάζονται εξ αιτίας της ανισορροπίας στο ενεργειακό μας πεδίο και τα οποία συνήθως αγνοούμαι, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί η ασθένεια στο σώμα.
Οι ενέργειες αυτές για να διατηρούνται σε ισορροπία πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας σε όλα τα επίπεδα. Απαιτείται κατάλληλη Σαττβική διατροφή σύμφωνα με την ιδιοσυστασία του σώματος μας, την ηλικία, το κλίμα και την εποχή. Χρειαζόμαστε επίσης κατάλληλη τροφή για το νου και τις αισθήσεις. Υπερβολική χρήση, έλλειψη ή λανθασμένη επαφή των αισθήσεων με τα αντικείμενα επιφέρει ανισορροπία σε αυτές τις ενέργειες. Ακόμη η υπερβολική χρήση ενός μόνο κέντρου λειτουργίας (π.χ. μόνο του νου ή του κινητικού , ή του συγκινησιακού προκαλεί ανισορροπία.
Η φυσική άσκηση, οι αναπνευστικές ασκήσεις, το περπάτημα, ο χορός, το τραγούδι η χειρονακτική εργασία και ιδιαίτερα η ενασχόληση με τη γη, η καθαριότητα, η αποτοξίνωση κατά περιόδους (με δίαιτα ή ελαφριά νηστεία, Αγιουβέρδα παντσακάρμα κ.λπ.), η μελέτη κυρίως πνευματικών βιβλίων, οι τεχνικές χαλάρωσης και οι διάφορες πνευματικές ασκήσεις μας επιτρέπουν να διατηρούμε την ενέργεια μας ψηλά, να έχουμε καλή σωματική και ψυχική υγεία. Δημιουργούμε έτσι τις προϋποθέσεις για να προσεγγίσουμε την αληθινή μας φύση, την ευτυχία, την αρμονία και την συμπαντική αγάπη.
Αν θέλουμε να έχουμε υγεία και να βιώνουμε ευτυχία πληρότητα, ικανοποίηση στη ζωή μας, πρέπει να είναι έχουμε ως βασικό μας μέλημα να αυξάνουμε συνεχώς τη Σάττβα ενέργεια και να μειώσουμε την Τάμας και την Ράτζας. Αρχικά πρέπει να εξαλείψουμε την Τάμας μέσω της Ράτζας και σταδιακά να περάσουμε από την Ράτζας στην Σάττβα. Αυτό γίνεται με πολλούς τρόπους, όπως το να παίρνουμε σαττβική τροφή και σαττβικές εντυπώσεις μέσω των αισθήσεων, να ερχόμαστε σε επαφή με την φύση. Να κάνουμε πρακτικές συγκέντρωσης, διαλογισμού, να τραγουδάμε ύμνους και μάντρα, να προσφέρουμε ανιδιοτελή υπηρεσία (κάρμα γιόγκα), να επαναλαμβάνουμε μάντρα ή τα ονόματα του Θεού, να επισκεπτόμαστε ιερούς τόπους, να ερχόμαστε σε επαφή με πνευματικούς δασκάλους ή ανθρώπους, να κάνουμε φυσικές θεραπείες όπως τα ανθοϊάματα του Μπάχ, το ρέϊκι κ.λπ.
Η επιθυμίες για αισθησιακές απολαύσεις και η προσκόλληση είναι τα κύρια εμπόδια στην ευτυχία μας. Καθώς αναζητούμε την ευτυχία σε πράγματα έξω από τον Εαυτό μας δημιουργούμε ήδη τη βάση για τη δυστυχία μας. Αμέσως δημιουργείτε ο φόβος μέσα μας για δύο κύριους λόγους. Φοβόμαστε ότι δεν θα αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε ή αν το αποκτήσουμε φοβόμαστε ότι θα το χάσουμε. Ο νους μας γίνεται υπερδραστήριος και προσπαθεί να βρει τρόπους να ικανοποιήσει την επιθυμία. Οτιδήποτε μπαίνει εμπόδιο στην επίτευξη του ποθούμενου δημιουργεί θυμό. Και στη συνέχεια η μη πραγματοποίηση του φέρνει θλίψη.
Επιθυμία, φόβος, θυμός και θλίψη δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο που μας κάνει μίζερους και δυστυχισμένους.
Το χειρότερο από όλα είναι ότι δεν συνειδητοποιούμε αυτή την κατάσταση. Έτσι συνεχίζουμε να ψάχνουμε να βρούμε ευτυχία εκεί που υπάρχει στην ουσία μόνο πόνος. Με την επανάληψη των ίδιων καταστάσεων δυναμώνουμε μέσα μας όλα τα χαρακτηριστικά που προκαλούν άγχος, αγωνία, πόνο, δυστυχία.
Στην πραγματικότητα το να δίνουμε, το ναπροσφέρουμε μας δίνει μεγαλύτερη χαρά από το να παίρνουμε. Εξ αιτίας όμως αιτίας της κακής εκπαίδευσης και της υπερβολικής ανάπτυξης του ‘Εγώ’ ή εγωισμού νομίζουμε ότι μόνο αποκτώντας αυτά που επιθυμούμε θα γίνουμε ευτυχισμένοι. Πάρα πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν πράγματα που είχαν βασιλιάδες σε άλλες εποχές. Πόσοι από αυτούς είναι πραγματικά ευτυχισμένοι εξ αιτίας των αγαθών που έχουν στη κατοχή τους; Τα χρήματα δίνουν άνεση και απολαύσεις μαζί με πολύ δυστυχία αλλά όχι ευτυχία.
Σήμερα ο κόσμος ζει εντονότερα από κάθε άλλη εποχή τη μεγαλύτερη ψευδαίσθηση, ότι η επίτευξη των επιθυμιών του και η απόκτηση όλων αυτών που ο εγωικός νους τον έπεισε για αυτά, θα τον κάνουν ευτυχισμένο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από αυτό και η πραγματικότητα που βλέπουμε γύρω μας το αποδεικνύει όλο και περισσότερο.
Η ευτυχία είναι εσωτερική κατάσταση του νου που μπορεί να επιτυγχάνεται θεληματικά μέσα από συστηματική άσκηση αλλιώς σπάνια μέσα από συμπτώσεις. Στο χέρι μας είναι να πετύχουμε μια μόνιμη και διαρκή γαλήνη στο νου και να βιώνουμε συνέχεια την ευτυχία που όλοι αναζητάμε και θέλουμε να ζήσουμε.
Έχω ακούσει από πολλούς ανθρώπους να επαναλαμβάνουν ότι στη ζωή μπορεί κάποιος να έχει μόνο λίγες στιγμές ευτυχίας. Αυτό δεν είναι αλήθεια και ισχύει βέβαια για όλους αυτούς που κυνηγούν τις επίγειες απολαύσεις. Αυτό συμβαίνει για όλους τους ανθρώπους που ζουν μηχανικά και δεν έχουν κάνει καμία εργασία επάνω στον εαυτό τους. Αυτοί που εξαγνιστήκαν με συστηματική πολύχρονη άσκηση βιώνουν αδιαλείπτως την ευτυχία της πνευματικής τους υπόστασης που είναι άχρονη, αιώνια και χωρίς τέλος.
Μπορεί ο καθένας αν πραγματικά το θέλει να κάνει οι στιγμές ευτυχίας να είναι η συνήθης κατάσταση του και οι στιγμές ακεφιάς και θλίψης να είναι η εξαίρεση. Για όσο όμως θα συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως αυτό είναι αδύνατο τότε πράγματι δεν μπορούμε να το πετύχουμε.
Όλα εξαρτώνται από την πίστη στον εαυτό μας και τη ζωή. Ότι πιστεύουμε αυτό πραγματοποιείται. Δεν υπάρχει τίποτε σε αυτό τον κόσμο που ο άνθρωπος θα θελήσει να πραγματοποιήσει και δεν θα το καταφέρει. Έχουμε φτιαχτεί κατ’ εικόνα και κατ΄ ομοίωση του Θεού. Μέσα μας ο Δημιουργός εναπόθεσε όλες τις δυνάμεις και τις δυνατότητες για να φθάσουμε να γίνουμε ένα με Αυτόν. Ορθότερα θα έλεγα ότι είμαστε ήδη ένα με Αυτόν, αλλά η μη αγνότητα του νου δεν μας επιτρέπει να το συνειδητοποιήσουμε.
Παρά το γεγονός ότι η αληθινή ευτυχία πηγάζει από τον ίδιο μας τον εαυτό, σημαντικό ρόλο στο να ζούμε ευτυχισμένοι παίζει η ποιότητα των σχέσεων ιδιαίτερα μέχρι να έρθουμε σε επαφή με την πηγή της ευτυχίας μέσα μας. Η αρμονική συνύπαρξη, η επαφή και η επικοινωνία μπορεί να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε στην αυτογνωσία, την πνευματική εξέλιξη και να ζούμε με χαρά και αγάπη, αρμονία δίνοντας και παίρνοντας σε ισορροπία.
Για να κάνουμε όμως αρμονικές σχέσεις πάλι είναι προϋπόθεση να εργαστούμε με τον εαυτό μας και να έχουμε καλυτερέψει σε διάφορα επίπεδα. π.χ. Να αποκτήσουμε περισσότερη αυτοπεποίθηση και αυτοαποδοχή, να είμαστε περισσότεροι ανεκτικοί και υπομονετικοί, να μάθουμε να συγχωρούμε, να δίνουμε ανιδιοτελώς, να μάθουμε να ακούμε, να επικοινωνούμε, να μοιραζόμαστε, να ελαττώσουμε την ένταση των διάφορων αρνητικών συναισθημάτων, να αλλάξουμε λανθασμένες πεποιθήσεις, όπως το να πιστεύουμε ότι στις αισθησιακές απολαύσεις και τα αντικείμενα θα βρούμε ευτυχία και ικανοποίηση. κ.λπ. Όλα αυτά πρέπει να αναπτυχθούν σε κάποιο βαθμό για να μπορέσουμει να έχουμε αρμονικές σχέσεις.
Δεν χρειαζόμαστε τίποτε από τον εξωτερικό κόσμο για να βιώσουμε την υπέρτατη ευτυχία ή ευδαιμονία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να στραφούμε μέσα μας για να ανακαλύψουμε ξανά αυτό που ήδη είμαστε, και το οποίο δεν συνειδητοποιούμε γιατί έχουμε στρέψει την προσοχή μας στον εξωτερικό κόσμο, τον κόσμο των αισθήσεων.
Ταυτισμένοι με σώμα, το νου μας και τα αντικείμενα των αισθήσεων, ο εξωτερικός κόσμος φαντάζει στέρεος και πραγματικός ενώ ο εσωτερικός κόσμος αδιόρατος ασαφής και φανταστικός.
Στη πραγματικότητα αυτό που είναι σταθερό είναι η ουσία μας, ο εσώτερος Εαυτός μας (Αγνή συνειδητότητα, Άτμαν), που είναι αθάνατος, αιώνιος και πάντα ευδαίμων. Ο Εαυτός είναι η σταθερή και ακατάστρεπτη βάση (όπως οθόνη και η ταινία, η οθόνη είναι σταθερή ενώ οι εικόνες της ταινίας αλλάζουν) επάνω στη οποία εμφανίζονται και εξαφανίζονται τα διάφορα φαινόμενα και οι κόσμοι.
Με μια απλή παρατήρηση μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι όλα στον κόσμο αλλάζουν. Εμφανίζονται κάποια στιγμή, μεγαλώνουν, ωριμάζουν, γερνάνε, παρακμάζουν και πεθαίνουν. Πως μπορεί κάτι που είναι υποκείμενο στη φθορά και στο θάνατο να μας δώσει αληθινή και παντοτινή ευτυχία; Πως μπορεί κάτι που είναι έξω από μας να μας δώσει μια ευτυχία που θα διαρκέσει για πάντα; Πως μπορούν άψυχα αντικείμενα να μας δώσουν ευτυχία;
Η ευτυχία είναι ιδιότητα της πηγής της ζωής (Συνειδητότητα) η οποία είναι η δημιουργός όλων των αντικειμένων και των κόσμων. Αυτό που είναι η πηγή της ζωής είναι ο αληθινός μας ο Εαυτός (αγνή Συνειδητότητα), που διαπερνάει όλο το σύμπαν και είναι αδιόρατος για τις αισθήσεις και τον αισθησιακό νου. Ο Εαυτός μας είναι ένα με τον συμπαντικό Εαυτό (Παγκόσμια Συνειδητότητα) αυτό που οι άνθρωποι και οι θρησκείες αποκαλούν Θεό.
Με τη δύναμη της μάγια (πλάνη) ο νους προσκολλάται στο σώμα και αντικείμενα των αισθήσεων και προσπαθεί να νοιώσει ευτυχία απολαμβάνοντας τα αντικείμενα των αισθήσεων. Αυτό όμως δημιουργεί μια συνεχή αναστάτωση, αναταραχή και ανησυχία στο νου εξ αιτίας της οποίας η ευτυχία δεν πετυχαίνεται.
Μόνο ένας άνθρωπος με γαλήνιο νου μπορεί να πετύχει την συνειδητοποίηση του Εαυτού και την ανώτατη ευτυχία. Γαλήνιος είναι ο νους που έχει εξαγνιστεί από όλες τις επιθυμίες, τα πάθη, τα αρνητικά συναισθήματα και όλες τις εντυπώσεις που έχουν καταγραφεί στο υποσυνείδητο.
Η συνειδητοποίηση του αληθινού Εαυτού μας πετυχαίνεται με ένα αγνό νου εστιασμένο στην πηγή του την καρδιά. Σε ένα αγνό νου ο εσωτερικός μας ήλιος (Άτμαν, συνειδητότητα) αντανακλά χωρίς καμία διαστρέβλωση όπως ο φυσικός ήλιος σε ένα καθαρό καθρέπτη.
Η εξάγνιση του νου είναι δυνατή με συστηματική εργασία και άσκηση. Απαιτείται γνώση και κατανόηση αλλά κυρίως πρακτική. Απλά και μόνο η θεωρητική γνώση δεν μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη δομή του νου, να αλλάξει τα δεδομένα και τις συνήθειες του. Φιλόπονη εργασία, σταθερή αποφασιστικότητα, πίστη, σταθερότητα και υπομονή είναι απαραίτητα συστατικά σε αυτή την προσπάθεια.
Ύψιστη ευτυχία και ευδαιμονία βιώνουμε όταν είμαστε σε κατάσταση σαμάντι (αυθόρμητη ακινησία και αταραξία του νου) κατά την οποία έχουμε υπερβεί το νου και είμαστε ένα με την αληθινή φύση μας, την αγνή συνειδητότητα ή Άτμαν .
Η αληθινή μας φύση (Αγνή συνειδητότητα) έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό της την απόλυτη ευδαιμονία (ευτυχία που δεν είναι αναμεμειγμένη με κανένα ίχνος πόνου, δυστυχίας ή ταραχής). Τίποτε άλλο δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτήν την απώτατη ευτυχία. Τα άλλα δύο χαρακτηριστικά της είναι αιώνια Ύπαρξη και αιώνια Συνειδητότητα. Στα σανσκριτικά αυτό λέγεται Σάτσιτανάντα (Ύπαρξη-Συνείδητότητα-Ευδαιμονία).
Κανένα αντικείμενο ή εξωτερική κατάσταση δεν μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους αν δεν είμαστε στην κατάλληλη εσωτερική κατάσταση.
Ο νους αναζητά την ευτυχία ή την απόλαυση επειδή η ουσιαστική του φύση είναι Ευδαιμονία. Εξ αιτίας όμως της εξωστρέφειας του βιώνει κυρίως απόλαυση και πόνο και ελάχιστες φευγαλέες στιγμές ευτυχίας όταν για λίγο ηρεμεί και μπαίνει στην καρδιά, που είναι και η πηγή του.
Από τη στιγμή που ο νους βιώσει μια ανώτερη ευτυχία θα κάνει οτιδήποτε για να την ξαναβιώσει. Είναι χαρακτηριστικό του νου να αναζητά την ευτυχία σε πράγματα που ήδη του έδωσαν κάποιο είδος ευτυχίας. Δυστυχώς όμως οι άνθρωποι σήμερα είναι υπερβολικά μολισμένοι από τις κατώτερες επιθυμίες και έτσι δεν έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μια κατάσταση εσωτερικής έκσασης και μακαριότητας ώστε να έχουν ένα μέτρο σύγκρισης για τις ψευδαισθησιακές απολαύσεις.
Σε στιγμές ησυχίας του νου ή στιγμές που μπορεί να είναι προσηλωμένος σε κάτι για πολύ ώρα βιώνουμε καταστάσεις βαθιάς ευτυχίας γιατί τότε υπάρχει χώρος να εκδηλωθεί η εσωτερική μας πραγματικότητα.
Αθλητές ακραίων σπορ βιώνουν τέτοιες καταστάσεις ευτυχίας, γιατί ο νους τους εξ αιτίας της επικινδυνότητας του αθλήματος σταματά από οποιαδήποτε διακύμανση ή ταλάντευση. Αλλά δυστυχώς δεν αντιλαμβάνονται ότι η χαρά που βιώνουν δεν οφείλεται σε αυτό που κάνουν αλλά στην κατάσταση που προσλαμβάνει ο νους τους.
Παρόμοια όταν απολαμβάνουμε το αντικείμενο της επιθυμίας μας νοιώθουμε μια βαθύτερη ικανοποίηση. Αυτό δεν οφείλεται στο αντικείμενο αλλά στο γεγονός ότι ο νους από τη στιγμή που απέκτησε το ποθούμενο, γίνεται ήρεμος για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα και έτσι μπορεί έστω και για λίγο ο αληθινός μας Εαυτός να εκδηλωθεί μέσα μας. Αυτός είναι η αιτία που βιώνουμε αυτές τις στιγμές ευτυχίας.
Αμέσως μετά ο νους εξ αιτίας της ρατζασικής του φύσης και της δυνατής τάσης που έχει να στρέφεται προς τα έξω μέσα από τις αισθήσεις αναζητά κάποιο άλλο αντικείμενο που νομίζει πως μπορεί να του δώσει ευτυχία. Αυτό δημιουργεί ανησυχία και αναταραχή στο νου γεγονός που καθιστά αδύνατη την βίωση της ευτυχίας.
Αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια χωρίς να το συνειδητοποιούμαι γιατί ο νους είναι συνεχώς στραμμένος προς τα έξω. Έτσι όλες οι εσωτερικές διαδικασίες και καταστάσεις του νου είναι αδύνατον να γίνουν αντιληπτές και να έρθουν στο φως της συνειδητότητας. Αγνοώντας όλα αυτά γινόμαστε θύματα και υπηρέτες του νου αντί να είμαστε οι αφέντες του.
Στιγμές έξαψης και ενθουσιασμού μπερδεύονται με την αληθινή ευτυχία που βιώνεται όταν ο νους είναι γαλήνιος και ειρηνικός κάτω από την επίδραση της ποιότητας Σάττβα (-english). Αυτή η πλάνη συμβαίνει επειδή ο νους κυριαρχείται κυρίως από τις ρατζασικές και τις ταμασικές ενέργειες ή ποιότητες.
Ο βασικός παράγοντας για να βιώνουμε ευτυχία είναι να κυριαρχεί στη φύση μας και το νου μας η Σάττβα ενέργεια. Για όσο κυριαρχούν το Ράτζας (-english) και το Τάμας (- english) μέσα μας είμαστε υποκείμενοι στον πόνο τη δυστυχία και τα προβλήματα.
Πρέπει να διατηρούμε την ενέργεια ψηλά ποσοτικά και ποιοτικά (Σάττβα). Να μάθουμε να παίρνουμε ενέργεια από ανώτερες πηγές ενέργειας και να μάθουμε να μην την σπαταλάμε άσκοπα. Όταν είμαστε κουρασμένοι και ταλαιπωρημένοι ψυχικά και σωματικά πως μπορούμε να είμαστε ευδιάθετοι ή χαρούμενοι; Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ύπνος και ξεκούραση.
Για να είμαστε ευτυχισμένοι είναι απαραίτητα επίσης η καλή υγεία, ψυχική και σωματική. Στο σώμα υπάρχουν τρεις βασικές ενέργειες τις οποίες πρέπει να διατηρούμε σε ισορροπία. Αυτές είναι η Βάτα, Πίττα και Κάφα (-english). Από τις τρεις αυτή που εύκολα ανισορροπεί και επιφέρει αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία του σώματος και του νου είναι η Βάτα. Αν βρίσκεται σε ανισορροπία για μεγάλο χρονικό διάστημα θα είναι αιτία να εκδηλωθεί ασθένεια σε κάποιο μέρος του σώματος. Πριν όμως από την εκδήλωση της ασθένειας διάφορα συμπτώματα και ενδείξεις παρουσιάζονται εξ αιτίας της ανισορροπίας στο ενεργειακό μας πεδίο και τα οποία συνήθως αγνοούμαι, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί η ασθένεια στο σώμα.
Οι ενέργειες αυτές για να διατηρούνται σε ισορροπία πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας σε όλα τα επίπεδα. Απαιτείται κατάλληλη Σαττβική διατροφή σύμφωνα με την ιδιοσυστασία του σώματος μας, την ηλικία, το κλίμα και την εποχή. Χρειαζόμαστε επίσης κατάλληλη τροφή για το νου και τις αισθήσεις. Υπερβολική χρήση, έλλειψη ή λανθασμένη επαφή των αισθήσεων με τα αντικείμενα επιφέρει ανισορροπία σε αυτές τις ενέργειες. Ακόμη η υπερβολική χρήση ενός μόνο κέντρου λειτουργίας (π.χ. μόνο του νου ή του κινητικού , ή του συγκινησιακού προκαλεί ανισορροπία.
Η φυσική άσκηση, οι αναπνευστικές ασκήσεις, το περπάτημα, ο χορός, το τραγούδι η χειρονακτική εργασία και ιδιαίτερα η ενασχόληση με τη γη, η καθαριότητα, η αποτοξίνωση κατά περιόδους (με δίαιτα ή ελαφριά νηστεία, Αγιουβέρδα παντσακάρμα κ.λπ.), η μελέτη κυρίως πνευματικών βιβλίων, οι τεχνικές χαλάρωσης και οι διάφορες πνευματικές ασκήσεις μας επιτρέπουν να διατηρούμε την ενέργεια μας ψηλά, να έχουμε καλή σωματική και ψυχική υγεία. Δημιουργούμε έτσι τις προϋποθέσεις για να προσεγγίσουμε την αληθινή μας φύση, την ευτυχία, την αρμονία και την συμπαντική αγάπη.
Αν θέλουμε να έχουμε υγεία και να βιώνουμε ευτυχία πληρότητα, ικανοποίηση στη ζωή μας, πρέπει να είναι έχουμε ως βασικό μας μέλημα να αυξάνουμε συνεχώς τη Σάττβα ενέργεια και να μειώσουμε την Τάμας και την Ράτζας. Αρχικά πρέπει να εξαλείψουμε την Τάμας μέσω της Ράτζας και σταδιακά να περάσουμε από την Ράτζας στην Σάττβα. Αυτό γίνεται με πολλούς τρόπους, όπως το να παίρνουμε σαττβική τροφή και σαττβικές εντυπώσεις μέσω των αισθήσεων, να ερχόμαστε σε επαφή με την φύση. Να κάνουμε πρακτικές συγκέντρωσης, διαλογισμού, να τραγουδάμε ύμνους και μάντρα, να προσφέρουμε ανιδιοτελή υπηρεσία (κάρμα γιόγκα), να επαναλαμβάνουμε μάντρα ή τα ονόματα του Θεού, να επισκεπτόμαστε ιερούς τόπους, να ερχόμαστε σε επαφή με πνευματικούς δασκάλους ή ανθρώπους, να κάνουμε φυσικές θεραπείες όπως τα ανθοϊάματα του Μπάχ, το ρέϊκι κ.λπ.
Η επιθυμίες για αισθησιακές απολαύσεις και η προσκόλληση είναι τα κύρια εμπόδια στην ευτυχία μας. Καθώς αναζητούμε την ευτυχία σε πράγματα έξω από τον Εαυτό μας δημιουργούμε ήδη τη βάση για τη δυστυχία μας. Αμέσως δημιουργείτε ο φόβος μέσα μας για δύο κύριους λόγους. Φοβόμαστε ότι δεν θα αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε ή αν το αποκτήσουμε φοβόμαστε ότι θα το χάσουμε. Ο νους μας γίνεται υπερδραστήριος και προσπαθεί να βρει τρόπους να ικανοποιήσει την επιθυμία. Οτιδήποτε μπαίνει εμπόδιο στην επίτευξη του ποθούμενου δημιουργεί θυμό. Και στη συνέχεια η μη πραγματοποίηση του φέρνει θλίψη.
Επιθυμία, φόβος, θυμός και θλίψη δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο που μας κάνει μίζερους και δυστυχισμένους.
Το χειρότερο από όλα είναι ότι δεν συνειδητοποιούμε αυτή την κατάσταση. Έτσι συνεχίζουμε να ψάχνουμε να βρούμε ευτυχία εκεί που υπάρχει στην ουσία μόνο πόνος. Με την επανάληψη των ίδιων καταστάσεων δυναμώνουμε μέσα μας όλα τα χαρακτηριστικά που προκαλούν άγχος, αγωνία, πόνο, δυστυχία.
Στην πραγματικότητα το να δίνουμε, το ναπροσφέρουμε μας δίνει μεγαλύτερη χαρά από το να παίρνουμε. Εξ αιτίας όμως αιτίας της κακής εκπαίδευσης και της υπερβολικής ανάπτυξης του ‘Εγώ’ ή εγωισμού νομίζουμε ότι μόνο αποκτώντας αυτά που επιθυμούμε θα γίνουμε ευτυχισμένοι. Πάρα πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν πράγματα που είχαν βασιλιάδες σε άλλες εποχές. Πόσοι από αυτούς είναι πραγματικά ευτυχισμένοι εξ αιτίας των αγαθών που έχουν στη κατοχή τους; Τα χρήματα δίνουν άνεση και απολαύσεις μαζί με πολύ δυστυχία αλλά όχι ευτυχία.
Σήμερα ο κόσμος ζει εντονότερα από κάθε άλλη εποχή τη μεγαλύτερη ψευδαίσθηση, ότι η επίτευξη των επιθυμιών του και η απόκτηση όλων αυτών που ο εγωικός νους τον έπεισε για αυτά, θα τον κάνουν ευτυχισμένο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από αυτό και η πραγματικότητα που βλέπουμε γύρω μας το αποδεικνύει όλο και περισσότερο.
Η ευτυχία είναι εσωτερική κατάσταση του νου που μπορεί να επιτυγχάνεται θεληματικά μέσα από συστηματική άσκηση αλλιώς σπάνια μέσα από συμπτώσεις. Στο χέρι μας είναι να πετύχουμε μια μόνιμη και διαρκή γαλήνη στο νου και να βιώνουμε συνέχεια την ευτυχία που όλοι αναζητάμε και θέλουμε να ζήσουμε.
Έχω ακούσει από πολλούς ανθρώπους να επαναλαμβάνουν ότι στη ζωή μπορεί κάποιος να έχει μόνο λίγες στιγμές ευτυχίας. Αυτό δεν είναι αλήθεια και ισχύει βέβαια για όλους αυτούς που κυνηγούν τις επίγειες απολαύσεις. Αυτό συμβαίνει για όλους τους ανθρώπους που ζουν μηχανικά και δεν έχουν κάνει καμία εργασία επάνω στον εαυτό τους. Αυτοί που εξαγνιστήκαν με συστηματική πολύχρονη άσκηση βιώνουν αδιαλείπτως την ευτυχία της πνευματικής τους υπόστασης που είναι άχρονη, αιώνια και χωρίς τέλος.
Μπορεί ο καθένας αν πραγματικά το θέλει να κάνει οι στιγμές ευτυχίας να είναι η συνήθης κατάσταση του και οι στιγμές ακεφιάς και θλίψης να είναι η εξαίρεση. Για όσο όμως θα συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως αυτό είναι αδύνατο τότε πράγματι δεν μπορούμε να το πετύχουμε.
Όλα εξαρτώνται από την πίστη στον εαυτό μας και τη ζωή. Ότι πιστεύουμε αυτό πραγματοποιείται. Δεν υπάρχει τίποτε σε αυτό τον κόσμο που ο άνθρωπος θα θελήσει να πραγματοποιήσει και δεν θα το καταφέρει. Έχουμε φτιαχτεί κατ’ εικόνα και κατ΄ ομοίωση του Θεού. Μέσα μας ο Δημιουργός εναπόθεσε όλες τις δυνάμεις και τις δυνατότητες για να φθάσουμε να γίνουμε ένα με Αυτόν. Ορθότερα θα έλεγα ότι είμαστε ήδη ένα με Αυτόν, αλλά η μη αγνότητα του νου δεν μας επιτρέπει να το συνειδητοποιήσουμε.
Παρά το γεγονός ότι η αληθινή ευτυχία πηγάζει από τον ίδιο μας τον εαυτό, σημαντικό ρόλο στο να ζούμε ευτυχισμένοι παίζει η ποιότητα των σχέσεων ιδιαίτερα μέχρι να έρθουμε σε επαφή με την πηγή της ευτυχίας μέσα μας. Η αρμονική συνύπαρξη, η επαφή και η επικοινωνία μπορεί να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε στην αυτογνωσία, την πνευματική εξέλιξη και να ζούμε με χαρά και αγάπη, αρμονία δίνοντας και παίρνοντας σε ισορροπία.
Για να κάνουμε όμως αρμονικές σχέσεις πάλι είναι προϋπόθεση να εργαστούμε με τον εαυτό μας και να έχουμε καλυτερέψει σε διάφορα επίπεδα. π.χ. Να αποκτήσουμε περισσότερη αυτοπεποίθηση και αυτοαποδοχή, να είμαστε περισσότεροι ανεκτικοί και υπομονετικοί, να μάθουμε να συγχωρούμε, να δίνουμε ανιδιοτελώς, να μάθουμε να ακούμε, να επικοινωνούμε, να μοιραζόμαστε, να ελαττώσουμε την ένταση των διάφορων αρνητικών συναισθημάτων, να αλλάξουμε λανθασμένες πεποιθήσεις, όπως το να πιστεύουμε ότι στις αισθησιακές απολαύσεις και τα αντικείμενα θα βρούμε ευτυχία και ικανοποίηση. κ.λπ. Όλα αυτά πρέπει να αναπτυχθούν σε κάποιο βαθμό για να μπορέσουμει να έχουμε αρμονικές σχέσεις.
Θα έλεγα όμως πάνω απ΄ όλα είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε θύματα των άλλων αλλά υπεύθυνοι της δικής μας πραγματικότητας (δηλ. ότι δεν είναι οι άλλοι υπεύθυνοι για το τι νοιώθουμε και σκεπτόμαστε, αλλά εμείς οι ίδιοι). Μόνο όταν αναλάβουμε την ευθύνη για αυτό που σκεπτόμαστε και νοιώθουμε μπορούμε να ξεκινήσουμε μια ουσιαστική εργασία με τον εαυτό μας. Αλλιώς θα κατηγορούμε συνεχώς τους άλλους και τη ζωή για αυτό που βιώνουμε και θα περιμένουμε να αλλάξει η ζωή και οι άλλοι για είμαστε καλά. Αυτό βέβαια είναι και αδύνατο και παράλογο. Το εγώ όμως δεν του αρέσει ούτε να γίνει υπεύθυνο ούτε να εργαστεί, γιατί αυτό θα σήμαινε την εξάλειψη του από το ψυχισμό μας, το θάνατο του. Και το εγώ δεν θέλει να πεθάνει με κανένα τρόπο. Έτσι με χίλια δυό τεχνάσματα μας πείθει ότι είναι μάταια οποιαδήποτε προσπάθεια εσωτερικής αλλαγής και ότι η αιτία της δυσυχίας μας είναι έξω από εμάς. Έτσι συνεχίζει να μας ρουφάει την ενέργεια κρατώντας μας δέσμιους των επιθυμιών του.
Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω για άλλη μια φορά ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στις μορφές του κόσμου, ότι κανείς και τίποτε δεν μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους. Η ευτυχία δεν χαρίζεται ούτε πουλιέται.
Η ευτυχία είναι χαρακτηριστικό της ύπαρξης μας, της αληθινής φύσης μας, της ψυχής μας. Μπορούμε να τη βιώσουμε όταν συνειδητά στρέψουμε την προσοχή μας, την επίγνωση μας όλη μας την διάνοια στο κέντρο της ύπαρξης μας την καρδιά μας. Εκεί πρέπει να την αναζητήσουμε διεισδύοντας όλο και πιο βαθιά στο κέντρο της ύπαρξης μας.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μακρόχρονη συστηματική, φιλόπονη άσκηση και σταθερή αποφασιστικότητα.
Είθε η χάρη του κυρίου να φωτίσει τη διάνοια σου και να βιώσεις ελευθερία και ευτυχία που ποτέ σου μέχρι τώρα δεν είχες φανταστεί.
Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω για άλλη μια φορά ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στις μορφές του κόσμου, ότι κανείς και τίποτε δεν μπορεί να μας κάνει ευτυχισμένους. Η ευτυχία δεν χαρίζεται ούτε πουλιέται.
Η ευτυχία είναι χαρακτηριστικό της ύπαρξης μας, της αληθινής φύσης μας, της ψυχής μας. Μπορούμε να τη βιώσουμε όταν συνειδητά στρέψουμε την προσοχή μας, την επίγνωση μας όλη μας την διάνοια στο κέντρο της ύπαρξης μας την καρδιά μας. Εκεί πρέπει να την αναζητήσουμε διεισδύοντας όλο και πιο βαθιά στο κέντρο της ύπαρξης μας.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μακρόχρονη συστηματική, φιλόπονη άσκηση και σταθερή αποφασιστικότητα.
Είθε η χάρη του κυρίου να φωτίσει τη διάνοια σου και να βιώσεις ελευθερία και ευτυχία που ποτέ σου μέχρι τώρα δεν είχες φανταστεί.
~ Nityamuktananda
