Ὁ πραγματικός μας κόσμος, αὐτὸς ἐντὸς τοῦ ὁποίου διαβιοῦμε, δὲν εἶναι ὁ κόσμος ποὺ θὰ θέλαμε, μὲ τὴν λογική μας, ἀλλὰ αὐτὸς ποὺ μᾶς ὁρίζουν τὰ συναισθήματά μας.
Ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα εἶναι οἱ …αἰώνιες δίαιτες. Αὐτὲς ποὺ ξεκινοῦν ἀπὸ …Δευτέρα. Ἀφ΄ ἑνὸς μᾶς κυβερνᾶ τὸ συναίσθημα, δῆλα δὴ τὸ θέλω μας, καὶ ἐπιλέγουμε τὴν βουλιμία ἀπὸ τὴν ἐγκράτεια, ἀφ΄ ἑτέρου, γιὰ νὰ φθάσουμε στὸ σημεῖον νὰ χρειαζόμαστε δίαιτα, σημαίνει πὼς νωρίτερα πάλι ἐπιτρέψαμε στὸ θέλω μας νὰ ἐκφραστῇ, κι ὄχι στὸ «πρέπει» μας, ποὺ θὰ μᾶς ἐπέτρεπε νὰ ἔχουμε ἕνα ἀρμονικότερο σῶμα.
Ποῦ μπαίνει ὅμως τό «πρέπει» καί ποῦ τό «θέλω»;
Τὸ «θέλω» μας θὰ πρέπῃ πρωτίστως νὰ διαχωριστῇ σὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς κάνουν καλὸ καὶ σὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς καταστρέφουν. Τί θέλω περισσότερο; Νά εἶμαι ὑγιής ἤ νά ἀπολαμβάνω ἡδονές; Ἐὰν θέλω νὰ εἶμαι ὑγιής, τότε ἐκεῖ μπαίνει κι ἕνα «πρέπει». Ἕνα «πρέπει» ὅμως ποὺ δὲν ἔχει νὰ κάνῃ μὲ καθωσπρεπεισμούς, ἀλλὰ μὲ τὰ δικά μου θέλω καὶ τὴν ἀνάγκη.
Τί ῥόλο ὅμως παίζουν τά συναισθήματά μας στίς σχέσεις μας;
Τὸν αὐτὸν ποὺ παίζουν στὴν σχέσι μας μὲ τὸν ἐαυτό μας. Ἀξιώνουν σεβασμό.
Τὰ συναισθήματα εἶναι δείκτης καὶ ταὐτοχρόνως δὲν γίνεται νὰ κριθοῦν ὑπάρχουν.
Σὲ ὅ,τι μᾶς ἀφορᾷ ὅμως μποροῦμε νὰ «κουβεντιάσουμε» μαζύ τους καὶ νὰ ἀλλάξουμε τὴν πηγὴ δημιουργίας τους, μὲ τὴν βοήθεια τῆς λογικῆς. Σὲ ὅ,τι ὅμως ἀφορᾷ στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους, τὰ πράγματα εἶναι κάπως πιὸ …μπερδεμένα.
Ἄν καὶ καθρεπτίζουν τὴν πραγματικότητά μας, εἶναι δύσκολο νὰ ἀποδεκτοῦμε τὸ δικαίωμα ἐκφράσεως διαφορετικῶν συναισθημάτων, ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἐμεῖς ὁρίζουμε ὡς ἀποδεκτά, σὲ κάποιους τρίτους.
Ἐπεὶ δὴ ὅμως τὰ πάντα στὸν κόσμο μας ἐκφράζονται μόνον μέσῳ συναισθημάτων, καλὸ θὰ ἦταν νὰ ἀρχίσουμε νὰ ἐξετάζουμε πρῶτα ἐμᾶς καὶ μετὰ τοὺς ἄλλους.
Πρῶτα ἐμεῖς προσλαμβάνουμε καὶ μετὰ ἐκφράζουμε. Ἡ ὅποια ὅμως ἔκφρασις προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐρμηνεία. Ἡ ἐρμηνεία βασίζεται σὲ ἄλλα συναισθήματα ποὺ ἔχουν δομήσῃ πεποιθήσεις.
Συνεπῶς; Τί ὀφείλουμε νά ἐρευνήσουμε; Ἐμᾶς ἤ τούς ἄλλους;
Φιλονόη
viaἝνα ἁπλὸ παράδειγμα εἶναι οἱ …αἰώνιες δίαιτες. Αὐτὲς ποὺ ξεκινοῦν ἀπὸ …Δευτέρα. Ἀφ΄ ἑνὸς μᾶς κυβερνᾶ τὸ συναίσθημα, δῆλα δὴ τὸ θέλω μας, καὶ ἐπιλέγουμε τὴν βουλιμία ἀπὸ τὴν ἐγκράτεια, ἀφ΄ ἑτέρου, γιὰ νὰ φθάσουμε στὸ σημεῖον νὰ χρειαζόμαστε δίαιτα, σημαίνει πὼς νωρίτερα πάλι ἐπιτρέψαμε στὸ θέλω μας νὰ ἐκφραστῇ, κι ὄχι στὸ «πρέπει» μας, ποὺ θὰ μᾶς ἐπέτρεπε νὰ ἔχουμε ἕνα ἀρμονικότερο σῶμα.
Ποῦ μπαίνει ὅμως τό «πρέπει» καί ποῦ τό «θέλω»;
Τὸ «θέλω» μας θὰ πρέπῃ πρωτίστως νὰ διαχωριστῇ σὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς κάνουν καλὸ καὶ σὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς καταστρέφουν. Τί θέλω περισσότερο; Νά εἶμαι ὑγιής ἤ νά ἀπολαμβάνω ἡδονές; Ἐὰν θέλω νὰ εἶμαι ὑγιής, τότε ἐκεῖ μπαίνει κι ἕνα «πρέπει». Ἕνα «πρέπει» ὅμως ποὺ δὲν ἔχει νὰ κάνῃ μὲ καθωσπρεπεισμούς, ἀλλὰ μὲ τὰ δικά μου θέλω καὶ τὴν ἀνάγκη.
Τί ῥόλο ὅμως παίζουν τά συναισθήματά μας στίς σχέσεις μας;
Τὸν αὐτὸν ποὺ παίζουν στὴν σχέσι μας μὲ τὸν ἐαυτό μας. Ἀξιώνουν σεβασμό.
Τὰ συναισθήματα εἶναι δείκτης καὶ ταὐτοχρόνως δὲν γίνεται νὰ κριθοῦν ὑπάρχουν.
Σὲ ὅ,τι μᾶς ἀφορᾷ ὅμως μποροῦμε νὰ «κουβεντιάσουμε» μαζύ τους καὶ νὰ ἀλλάξουμε τὴν πηγὴ δημιουργίας τους, μὲ τὴν βοήθεια τῆς λογικῆς. Σὲ ὅ,τι ὅμως ἀφορᾷ στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους, τὰ πράγματα εἶναι κάπως πιὸ …μπερδεμένα.
Ἄν καὶ καθρεπτίζουν τὴν πραγματικότητά μας, εἶναι δύσκολο νὰ ἀποδεκτοῦμε τὸ δικαίωμα ἐκφράσεως διαφορετικῶν συναισθημάτων, ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἐμεῖς ὁρίζουμε ὡς ἀποδεκτά, σὲ κάποιους τρίτους.
Ἐπεὶ δὴ ὅμως τὰ πάντα στὸν κόσμο μας ἐκφράζονται μόνον μέσῳ συναισθημάτων, καλὸ θὰ ἦταν νὰ ἀρχίσουμε νὰ ἐξετάζουμε πρῶτα ἐμᾶς καὶ μετὰ τοὺς ἄλλους.
Πρῶτα ἐμεῖς προσλαμβάνουμε καὶ μετὰ ἐκφράζουμε. Ἡ ὅποια ὅμως ἔκφρασις προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐρμηνεία. Ἡ ἐρμηνεία βασίζεται σὲ ἄλλα συναισθήματα ποὺ ἔχουν δομήσῃ πεποιθήσεις.
Συνεπῶς; Τί ὀφείλουμε νά ἐρευνήσουμε; Ἐμᾶς ἤ τούς ἄλλους;
Φιλονόη
Τα συναισθήματα ο εαυτός μου και οι άλλοι
Τα συναισθήματά μας διαμορφώνουν ένα σημαντικό μέρος της αυτο-εικόνας (πώς, δηλαδή, βλέπουμε τον εαυτό μας) και της αυτο-εκτίμησής μας. Οι αντιδράσεις των άλλων ανθρώπων στα συναισθήματά μας έχουν σχέση με το πώς συνδεόμαστε με αυτούς αλλά και με το πώς αισθανόμαστε για τους ίδιους τους εαυτούς μας. Η αποτυχία μας ν’ αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τα συναισθήματα των άλλων διαβρώνει τις σχέσεις μας και, συχνά, οδηγεί σε αντιδράσεις θυμού και επιθετικότητας.
Τα συναισθήματά μου και το πώς αισθάνομαι για τον εαυτό μου
Τα συναισθήματά μας συγκροτούν ένα σημαντικό μέρος του “ποιος είμαι” και οι αντιδράσεις των άλλων σε αυτά τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο που αισθανόμαστε για τον ίδιο τον εαυτό μας.
Η αντίληψη του ποιος είμαι (αυτο-εικόνα) και του πώς αισθάνομαι για τον εαυτό μου (αυτο-εκτίμηση) δεν αναπτύσσεται στο “κενό”, αλλά στα πλαίσια των αλληλεπιδράσεών μας με τους άλλους. Μέσα από αυτές τις σχέσεις, τα συναισθήματα που εκφράζουμε μπορεί να αγνοηθούν ή και να περιφρονηθούν από τους άλλους, με πολύ διαφορετικά, κάθε φορά, αποτελέσματα. Έτσι:
• Όταν εκφράζουμε συναισθήματα για τα όσα μας συμβαίνουν, και το άλλο πρόσωπο τα αναγνωρίζει και τα αποδέχεται, αυτά τα συναισθήματα ισχυροποιούνται μέσα μας, επομένως επιβεβαιώνονται και αποκτούν μεγαλύτερη αξία. Αυτό επιβεβαιώνει την αντίληψή μας για το ποιοι είμαστε (αυτο-εικόνα) και συνεισφέρει θετικά στην αυτο-εκτίμησή μας. Γενικά, αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας.
• Αντίθετα, όταν το άλλο πρόσωπο αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τα συναισθήματα που εκφράζουμε, η παράβλεψη ή περιφρόνησή του υποδηλώνει ότι τα συναισθήματά μας είναι ασήμαντα. Έτσι, τα συναισθήματά μας δεν ισχυροποιούνται και, ως αποτέλεσμα, η αυτο-εικόνα μας αμφισβητείται και η αυτο-εκτίμησή μας μειώνεται σημαντικά. Σε τέτοιες περιστάσεις, δεν αισθανόμαστε και τόσο καλά με τον εαυτό μας.
Τα συναισθήματά μου και το πώς αισθάνομαι για τους άλλους
• Τα συναισθήματα μεταξύ των ανθρώπων βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και την αμοιβαία εμπιστοσύνη. Οι θετικές σχέσεις αναπτύσσονται και διαρκούν στο βαθμό που τα συναισθήματα και τα δικαιώματα του κάθε προσώπου γίνονται σεβαστά, και στην έκταση που το κάθε πρόσωπο προσέχει και υπολογίζει τα συναισθήματα του άλλου.
• Η στάση μας απέναντι στον άλλο γίνεται πιο θετική και η εμπιστοσύνη μας προς αυτόν αυξάνεται, σε σχέση με το πόσο ο άλλος προσέχει και υπολογίζει τα συναισθήματά μας.
• Παρ’ όλα αυτά, η παράβλεψη ή περιφρόνηση των συναισθημάτων μας από τον άλλο μας οδηγεί στο σημείο να μειωθεί η εμπιστοσύνη μας σ’ αυτόν.
Αποτυγχάνοντας να αναγνωρίσουμε και να σεβαστούμε τα συναισθήματα του άλλου προσώπου, διαβρώνουμε τα θεμέλια της σχέσης μας και ανοίγουμε το δρόμο στην καταστροφή και τη διάλυσή της. Όταν τα συναισθήματά μας περιφρονούνται, αυτό ισοδυναμεί με μια πρόκληση στην αυτο-εικόνα και την αυτο-εκτίμησή μας και, βέβαια, υπάρχει η πιθανότητα ν’ αντιδράσουμε σε τέτοιες προκλήσεις με θυμό και επιθετικότητα.
Πηγή: Πρόγραμμα Ελέγχου των Συγκρούσεων, Σοφία Τριλίβα και Giovanni Chimienti, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998
