Το βάσανο της αναζήτησης ιδανικών - Point of view

Εν τάχει

Το βάσανο της αναζήτησης ιδανικών





Η απόλαυση τής χαράς τής ύπαρξής μας
και η αναζήτηση τής ευδαιμονίας
βρίσκονται μέσα στην απλότητα
κι όχι στην αναζήτηση ιδανικών, απόλυτων ερμηνειών
κ.λπ. παρά φύση εννοιών και ιδεών




Ο επανερχόμενος και εμφανώς υποβόσκων παγγερμανισμός τής Ευρώπης και η δημιουργία χωρών ισχύος και χωρών υποτέλειας, μάς ωθεί στο να επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την ανθρώπινη υπόστασή μας επανεξετάζοντας τη θέση και το ρόλο τής ύπαρξής μας ως νοήμονα όντα τού πλανήτη.

Για το σύμπαν, ο ανθρώπινος παράγοντας σαν ευφυές δημιούργημα, αλλά και σαν φορέας πολιτισμών, είναι κάτι το συμπτωματικό και παντελώς αδιάφορο, γιατί ούτε τους διασυμπαντικούς νόμους επηρεάζει ούτε και καθορίζει την αιωνιότητά του. Μονάχα μέσα στο μυαλό τού ανθρώπου υπάρχει η αίσθηση τού ρυθμιστή τού συμπαντικού γίγνεσθαι και πουθενά αλλού.




Παγγερμανισμός:
Ιδεολογική-πολιτική κίνηση τού 19ου αιώνα,
που επεδίωκε τη δημιουργία ενός ενιαίου κράτους,
το οποίο θα περιλάμβανε
όλους τους «γερμανικούς» λαούς.

 

Η δημιουργία τής οικογένειας οδήγησε στη δημιουργία τής φάρας και τής φατρίας, σύνολα δηλαδή ανθρώπων, που απόκτησαν μια αλληλεξάρτηση στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τα στοιχεία τής φύσης και να διευκολύνουν την επίλυση των καθημερινών τους αναγκών, όπως η σίτιση, η στέγαση, η προστασία από τα καιρικά φαινόμενα, η αναζήτηση καλύτερης έκτασης για καλλιέργεια και συγκομιδή τροφής.

Οι φάρες κι οι φατρίες μεγάλωσαν και δημιούργησαν τις φυλές. Οι φυλές μεγάλωσαν κι αυτές και απόκτησαν μια κοινή πλατφόρμα αναφοράς αποτελούμενης από μια κοινή γλώσσα, κάποιες κοινές κοινωνικοθρησκευτικές πεποιθήσεις, που βοηθούσαν αυτές τις ανθρώπινες ομάδες να λειτουργούν σα  σύνολο και όχι σαν μονάδα.








Παραγωγή
τυποποιημένων εγκεφάλων
στα σχολεία των εθνών-κρατών.


 
 
Η πληθυσμιακή αύξηση πάντοτε συνοδευόταν από την παράλληλη αύξηση τής γαίας και συνεπώς τη γεωγραφική επέκταση τής κάθε φάρας. Έτσι λοιπόν, στην πορεία τού χρόνου, οι διάφορες φάρες κατέκτησαν εδάφη, που ανήκαν σε άλλες φάρες και φατρίες και αφομοίωσαν στο δικό τους σύνολο πληθυσμιακές ομάδες με τελείως διαφορετικά γενετικά χαρακτηριστικά και συνήθειες. Η πρόσμειξη όλων αυτών των ομάδων, που διαρκώς μεταβαλλόταν με τις προσθήκες εδαφών και πληθυσμών, δημιούργησε αυτό, που σήμερα θα ονομάζαμε «λαό».

Εξυπακούεται λοιπόν, πως ο λαός, ο κάθε λαός δέν είναι ένα απλό σύνολο ανθρωπίνων ομάδων ομοιογενούς καταγωγής και φυλετικών χαρακτηριστικών, αλλά ένα σύνολο ανθρώπων με ποικίλα γενετικά χαρακτηριστικά άλλοτε πολύ συγγενεύοντα και άλλοτε λιγότερο, αλλά με μια κοινά διομορφωμένη κοσμοαντίληψη, που δομείται πάνω σε μύθους σχετικά με την καταγωγή, την ιστορική εξέλιξη και το υποτιθέμενο πεπρωμένο αυτού τού ανθρώπινου συνόλου.  

Κάθε παράδοση όσο μεγαλώνει
εμπνέει όλο και περισσότερο σεβασμό.
Όσο πιο απομακρυσμένη είναι η καταγωγή της τόσο μεγαλύτερη σύγχυση προκαλεί.
Ο σεβασμός προς αυτή μεγαλώνει
από γενιά σε γενιά.
Η παράδοση στο τέλος
γίνεται κάτι το ιερό, που εμπνέει δέος.
(«Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο», Νίτσε).


  Αυτή η μυθοπλαστική πλατφόρμα μετονομάστηκε σχετικά πρόσφατα λαμβάνοντας την ονομασία «έθνος». Και ενώ σαν ουσία η λέξη «έθνος» είναι μια κενή επινόηση, εξυπηρετεί εξαιρετικά την άσκηση εξουσίας πάνω σε ομογενοποιημένα ανθρώπινα σύνολα, που καλούνται να υιοθετήσουν συγκεκριμένες κοινωνικές συμπεριφορές και κοσμοθεάσεις-κοσμοαντιλήψεις.

Αυτές οι κοσμοαντιλήψεις ενδύονται την ονομασία «ήθη» και «έθιμα», τα οποία λειτουργούν ως υποσύνολα ενός ευρύτερου πλαισίου συμπεριφοράς, που ονομάζεται «παράδοση». Οι έννοιες τού έθνους και τής παράδοσης ανέκαθεν ευνούχιζαν κάθε ατομική προσπάθεια διαφορετικότητας και διαφοροποίησης είτε εξουδετερώνοντάς την είτε παραγκωνίζοντάς την ως «αιρετική» αφήνοντάς την φυσικά να εξαφανισθεί μέσα στο ποτάμι τής λήθης.


 

Πολλές από τις παραδόσεις, για τις οποίες πιστεύουμε, ότι έχουν προέλευση αιώνων, στην πραγματικότητα επινοήθηκαν πρόσφατα. Με τον όρο «επινοημένη παράδοση» εννοούμε ένα σύνολο πρακτικών, οι οποίες συνήθως διέπονται, φανερά ή σιωπηρά, από αποδεκτούς κανόνες και με τελετουργική ή συμβολική φύση, και οι οποίες επιδιώκουν να ενσταλάξουν ορισμένες αξίες και κανόνες συμπεριφοράς μέσω επανάληψης, γεγονός, που αυτόματα συνεπάγεται τη συνέχεια με το παρελθόν.

 
Η παράδοση και το έθνος έχουν ακόμα μια πολύ σημαντική αρνητική παράμετρο. Εμποδίζουν την ατομική αυτοβελτίωση και λειτουργούν σαν παρά φύση και όχι κατά φύση δυνάμεις. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός, ότι αυτές οι δύο έννοιες επιχειρούν να «τιμωρήσουν» την ίδια τη φύση, που δημιουργεί όντα τελείως διαφορετικά μεταξύ τους, γιατί, όπως όλοι γνωρίζουμε, τίποτα δεν είναι όμοιο στο 100% στη φύση. Έρχεται λοιπόν ο ομαδοποιημένος άνθρωπος και αποφασίζει, ότι αυτό δεν πρέπει να ισχύει μετατρέποντας τον εαυτό του σε ένα συμπλεγματικό και συγκρουσιακό ον.




Η ατομικότητα και η διαφορετικότητα
είναι νόμοι τής φύσης.
Η παραγωγή άβουλης, χειραγωγίσιμης ανθρωπομάζας ανέκαθεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των πολιτικοθρησκευτικών εξουσιαστών.
 
 



Την ατομική διαφορετικότητα, που η ίδια η φύση δημιουργεί, ο άνθρωπος επιχειρεί να την αξιοποιήσει προσαρμόζοντάς την στη διαφορετικότητα των «φυλών», των «εθνών» και όχι των ανθρώπων ως μοναδικά άτομα. Η ανθρώπινη προσέγγιση τής «φυλετικής» και κατ’ επέκταση «εθνικής» διαφορετικότητας είναι και η κύρια αιτία των πολέμων, των συγκρούσεων, των διαφόρων θεωριών περί εκλεκτών λαών τού «θεού» και φυσικά των «ανώτερων» και «κατώτερων» φυλών.

Σε τί όμως εξυπηρετεί αυτή η ομαδοποίηση των ανθρώπων και η υποτιθέμενη διαφορετικότητα των διαφόρων «λαών», «εθνών» και «παραδόσεων»; Όπως ειπώθηκε πριν, εξυπηρετεί άριστα την άσκηση τής εξουσίας και φυσικά την εκμετάλλευση τού ανθρώπου από άλλους ανθρώπους στο όνομα μιας μυθοπλασμένης ιστορίας και μιας θρησκευτικής πεποίθησης. Ο άνθρωπος ελέγχεται ευκολότερα σα σύνολο, παρά σαν άτομο. 




Το μέλλον μιας χώρας
είναι αναπόφευκτα καταδικασμένο
αν η σημερινή της δόξα
οφείλεται και βασίζεται
μονάχα στους ώμους
ενός εξυψωμένου παρελθόντος,
το οποίο εξ άλλου δέν τής ανήκει.


 

Η αρχομανία τού ακαλλιέργητου και ανελεύθερου, ομαδοποιημένου ανθρώπου συχνά τον οδηγεί στο να καταστρέφει δικά του δημιουργήματα, δημιουργήματα δηλαδή, που ο ίδιος προηγουμένως είχε κατασκευάσει. Αυτό εξηγεί, γιατί διάφορες ομοσπονδίες, κινήματα και οργανισμοί ή ενώσεις (βλέπε Ευρωπαϊκή Ένωση, σαν το πιο πρόσφατο) δέν έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια. Μπορεί αρχικά οι άνθρωποι να ομονοούν και να αντιλαμβάνονται την ανάγκη συνεργασίας, που θα οδηγούσε σε έναν καλύτερο τρόπο ζωής για όλους, αλλά σιγά-σιγά κυριεύονται από την ψευδαίσθηση τής φυλετικής, εθνικής, θρησκευτικής διαφορετικότητας, με την οποία έχουν γαλουχηθεί, και επιχειρούν να επιβάλουν στα υπόλοιπα μέλη τής παγκόσμιας κοινότητας τα χαρακτηριστικά, τους δικούς τους μύθους φυλετικής υπεροχής και εθνικής παράδοσης κρίνοντάς τα ως ανώτερα και συνεπώς απολύτως επιβεβλημένα.






Ο Αρθούρος, ο μάγος Μέρλιν και άλλοι,
ενώ παρακολουθούν τη μάχη
ανάμεσα σε έναν κόκκινο
κι ένα λευκό δράκο:
Η «Αγία Λαύρα» των βρετανών.
(Μινιατούρα, 15ος αι.).

 



 

Γιατί όμως συμβαίνουν όλα αυτά; Οφείλονται άραγε μονάχα στην τραγικότητα τής ανθρώπινης ύπαρξης, στο γεγονός δηλαδή, τού μοναδικού έμβιου όντος, που γνωρίζει, πως το τέλος τής ύπαρξής του είναι κάτι το δεδομένο και αμετάβλητο; Πιθανότατα. Ο άνθρωπος αισθάνεται, πως αν κυριαρχήσει στη ζωή θα κυριαρχήσει και στο θάνατο, τον οποίο και δέν αντιλαμβάνεται σαν το τέλος τής ύπαρξής του, αλλά σα μια διαφοροποιημένη συνέχειά του.

Υπάρχει όμως και μια άλλη παράμετρος. Ο άνθρωπος δέν κατανοεί, πως η έννοια τής λέξης «ιδανικός» δέν ανήκει στη σφαίρα τής δικής του ύπαρξής. Δέν υπάρχουν ιδανικοί άνθρωποι, δέν υπάρχουν ιδανικές κοσμοθεάσεις, αντιλήψεις, πολιτικές ιδεολογίες. Ούτε και ιδανικοί μύθοι υπάρχουν, αφού εξ ορισμού είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα. 
 



Από μικρός στα... βάσανα.
Τα ιδανικά (πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια κ.λπ.)
είναι εκείνα, από τα οποία
πρέπει να απελευθερωθεί πρώτα απ΄όλα ο άνθρωπος
στην αναζήτηση τής ελευθερίας,
τής ευδαιμονίας και τής κατά φύση ζωής.



 

Ακόμα και όμως αν υποτεθεί, πως κατασκευάζεται ένας ιδανικός μύθος, που θα αφορά το κοινωνικό σύνολο, είναι βέβαιο, --------------------------πως θα κατανοηθεί διαφορετικά από τους ανθρώπους, γιατί η κάθε ερμηνεία θα εμπεριέχει προσωπικά στοιχεία, που θα σχετίζονται με τη διαφορετική αντιληπτική ικανότητα τού κάθε ανθρώπου. Συνεπώς, οι διαφοροποιήσεις, που υφίστανται στα νοήματα διαφόρων εννοιών, αποδεικνύουν την ανυπαρξία νοήματος στο επίθετο «ιδανικός» με όποιο ουσιαστικό κι αν συνοδεύεται.
Ο Μαρξ έλεγε, πως οι φιλόσοφοι έχουν αποτύχει, γιατί αρκέστηκαν στο να ερμηνεύσουν τον κόσμο κι όχι να τον αλλάξουν. Είναι όμως λάθος και
αυτή η προσέγγιση. Να τον αλλάξουν ως προς ποια κατεύθυνση; Με ποια μεθοδολογία, κάτω από ποιες συνθήκες και με τί τρόπο, αφού, όπως διαπιστώνουμε, πως όχι μόνο η έννοια τού ------.-
Θρησκευτική χειραγώγηση «ιδανικού» δέν υπάρχει, αλλά και η ερμηνεία      
κάθε έννοιας μεταφράζεται και ερμηνεύεται διαφορετικά από τα ανθρώπινα σύνολα; 




Για τον Επίκουρο, ο φιλόσοφος πρέπει να γράφει και να διδάσκει με σαφήνεια τα θέματά του, αφήνοντας κατά μέρος κάθε επιτήδευση φιλολογική και σχολαστική, που αποβλέπει στο να δείξει πολυμάθεια. Ο φιλόσοφος πρέπει να μιλάει με την απλή λογική των γεγονότων κι όχι να αερολογεί αραδιάζοντας στριφνές και αφηρημένες φράσεις. Βασικός σκοπός τής φιλοσοφίας είναι να συντελέσει στην ευδαιμονία τού ανθρώπου (Διογ. Λαέρτ., Χ, 87).
«Επίκουρος έλεγε την φιλοσοφίαν ενέργειαν είναι, λόγοις και διαλογισμοίς τον ευδαίμονα βίον περιποιούσαν». (Σέξ. Εμπ., Προς μαθ., ΧΙ, 169, βλ. και Διογ. Λαέρτ., Χ, 122).


 


Τα πράγματα είναι πιο απλά, όπως διατυπώθηκαν από τον Επίκουρο, που ισχυρίσθηκε, πως η φιλοσοφία δέν είναι χρήσιμη εάν δεν θεραπεύει. Να θεραπεύει όμως, τί; Να θεραπεύει τους ανθρώπους από τη μάταιη αναζήτηση τού απόλυτου και συνεπώς την έννοια τού «ιδανικού». Συνεπώς, το μόνο, που ένας φιλόσοφος μπορεί να προσφέρει, είναι ο προβληματισμός και μια επιπρόσθετη ανάλυση μιας κάποιας έννοιας. Άρα λοιπόν, σα θεραπεία θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει την ύπαρξη πολλαπλών ερμηνειών μιας έννοιας και την παραδοχή, πως τίποτα δέν μπορεί να θεωρηθεί ως απόλυτο ή ιδανικό. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε μια είδους λύτρωση, γιατί ο άνθρωπος παύει να κυνηγά την απολυτότητα και την ιδανικότητα.




Στρατιώτες,
που έμαθαν να ζουν με ιδανικά,
για να οδηγηθούν τελικά,
σαν τα πρόβατα
στις εκατόμβες τού πολέμου.


 

 

Αν λοιπόν καταφέρνουμε σε ατομικό επίπεδο να ερμηνεύουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά και να πράττουμε αυτό, που ταιριάζει σε μάς και την ατομική μας υπόσταση, τότε αναμφίβολα οδηγούμαστε σε μια αταραξία, νηφαλιότητα, ηρεμία και πραότητα αποβάλλοντας τα κατώτερης ποιότητας συναισθήματα και δοξασίες, που απορρέουν από τις εθνικοθρησκευτικές παραδόσεις που μας φόρτωσαν από γεννήσεώς μας.
Όλα αυτά μάς οδηγούν στο να δεχτούμε τον εαυτό μας όπως είναι και να συμφιλιωθούμε με τις σωματικές και νοητικές του ατέλειες. Επιπροσθέτως, αν πετύχουμε να αποδεχτούμε, πως ακόμα και αυτό, που με βδελυγμία αποστρεφόμαστε, εμπεριέχει μέσα του χρήσιμη γνώση, τότε μπορούμε να χαρούμε τη ζωή περισσότερο ευδαιμονικά αναγνωρίζοντας, πως δέν θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένος στόχος και σκοπός, αλλά η αναζήτηση τής χαράς και τής ικανοποίησης μέσα από απλές και ξεκάθαρες ανθρώπινες σχέσεις αδιάβρωτες από τη βάσανο τής αναζήτησης «ιδανικών» (βάλτε όποιο ουσιαστικό θέλετε μετά).







 

Ζωή χωρίς ιδανικά.

 

 

Με άλλα λόγια, αν ο δικός μας και ξεχωριστός για τον καθένα μας τρόπος ερμηνείας τού φαινομένου τής ζωής λειτουργεί για μάς λυτρωτικά απαλλάσσοντάς μας από το διαχρονικό μας φόβο για το «μετά» και μάς βοηθά να κατανοήσουμε, πως η ευτυχία βρίσκεται μέσα στην απλότητα κι όχι την αναζήτηση ιδανικών και απόλυτων ερμηνειών και εννοιών, τότε όντως μπορούμε να απολαύσουμε τη χαρά τής ύπαρξής μας απαλλαγμένοι από φοβίες και μάταιες αναζητήσεις...
 
via

Pages