Τι είναι η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ΕΒΦ) και η πνευμονική εμβολή;
Η απόφραξη φλέβας στο πόδι ή στο χέρι είναι το αποτέλεσμα θρόμβου. Εάν αυτή η απόφραξη αφορά το επιφανειακό φλεβικό σύστημα, τότε μιλάμε για θρομβοφλεβίτιδα και όταν προσβάλλει τις φλέβες στο βάθος, τότε μιλάμε για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ΕΒΦ), η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω του κινδύνου πνευμονικής εμβολής (απόσπαση θρόμβου από τις εν τω βάθει φλέβες).
Φωτογραφία 1:
Σημαντικό ασύμμετρο οίδημα σε ασθενή με λαγονομηριαία φλεβοθρόμβωση.
Οι συντελεστές που προκαλούν ΕΒΦ συμπεριλαμβάνουν την μείωση ταχύτητας φλεβικής ροής (π.χ. ακινησία, ιδιαίτερα η μετεγχειρητική περίοδος, αεροπορικές πτήσεις μεγάλης χρονικής διάρκειας) , βλάβη των τοιχωμάτων (π.χ. μετά από κάταγμα, καθετηριασμό φλεβών κ.ά.) και υπερπηκτικότητα (π.χ. λήψη αντισυλληπτικών, θρομβοφιλία, κακοήθεις ασθένειες κ.ά.). Επίσης σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την δημιουργία ΕΒΦ είναι η παχυσαρκία, ιστορικό προηγούμενης ΕΒΦ και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς γίνεται η διάγνωση;
Εκτός από το ετερόπλευρο πρήξιμο (οίδημα, φωτογραφία 1) μπορεί να επικρατεί και αίσθημα βάρους και τάσης (ευαισθησία), θερμότητα και πόνος στο πέλμα που εξαρτάται από την φόρτιση. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει θωρακικό πόνο και δύσπνοια από πνευμονική εμβολή, χωρίς να έχει ενοχλήματα ή άλλες κλινικές εκδηλώσεις στα άκρα. Υποψίες πρέπει να γεννούν επίσης η ταχυκαρδία και ο πυρετός σαν έμμεσα κλινικά στοιχεία.
Η εξέταση επιλογής για την διάγνωση της ΕΒΦ είναι το έγχρωμο υπερηχογράφημα (Triplex), το οποίο έχει πλέον αντικαταστήσει τη φλεβογραφία, η οποία ενδεχομένως να δημιουργήσει ανεπιθύμητες ενέργειες, λόγω της έγχυσης σκιαγραφικού υλικού.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο αγγειοχειρουργός μπορεί να ζητήσει αξονική φλεβογραφία (CTA, φωτογραφία 2), η οποία έχει υψηλή ευαισθησία για την διάγνωση ΕΒΦ, αλλά υπάρχει το μειονέκτημα υψηλού κόστους, έγχυσης σκιαστικού υγρού και μεγάλης ακτινοβολίας. Μια εναλλακτική λύση για αποφυγή της ακτινοβολίας είναι η μαγνητική αγγειογραφία (MRA). Το υψηλό κόστος της εξέτασης και οι ανεπιθύμητες παρενέργειες του σκιαστικού (αναφυλακτική αντίδραση, νεφρική ανεπάρκεια) παραμένουν όμως.
Φωτογραφία 2:
Λαγονομηριαία φλεβοθρόμβωση μέχρι την κάτω κοίλη φλέβα.
Η θεραπεία
Η καλύτερη θεραπεία είναι βασικά η πρόληψη, σε άτομα με πολλούς παράγοντες κινδύνου για την δημιουργία φλεβικού θρόμβου. Η θρομβοπροφύλαξη περιλαμβάνει ειδικά (αντιπηκτική αγωγή, συμπιεστικές, ελαστικές κάλτσες και τμηματική εξωτερική μηχανική συμπίεση) και γενικά μέτρα (έγκαιρη κινητοποίηση και ενυδάτωση του ασθενή).
Λόγω του κινδύνου πνευμονικής εμβολής η έναρξη της θεραπείας γίνεται επί υποψίας της διάγνωσης ΕΒΦ. Ο σκοπός της έγκαιρης αντιθρομβωτικής αγωγής δεν είναι μόνο η πρόληψη της πνευμονικής εμβολής, αλλά και ο περιορισμός της επέκτασης του θρόμβου, πρόληψης της υποτροπής ΕΒΦ στο μέλλον και ο περιορισμός του μεταθρομβωτικού συνδρόμου, το οποίο μπορεί να δημιουργήσει χρόνιο οίδημα, δερματικές διαταραχές και έλκος των κάτω άκρων, λόγω της εν τω βάθει χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας.
Φωτογραφία 3:
Ακτινογραφία κατόπιν διαδερμικής τοποθέτησης προσωρινού φίλτρου κάτω κοίλης φλέβας.
-Η θεραπευτική αγωγή στην οξεία ΕΒΦ συμπεριλαμβάνει την αρχική χορήγηση ενδοφλέβιας ηπαρίνης ή υποδόριας ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους και αντιπηκτική θεραπεία με κουμαρικά παράγωγα (Sintrom κ.ά.) για 3-12 μήνες.
-Μακροπρόθεσμα επίσης, συνιστώνται συμπιεστικές κάλτσες που ασκούν βαθμιαία ελαττωμένη πίεση από περιφερικά στα κεντρικά.
-Σπανιότερα μπορεί να χορηγηθεί θρομβολυτική αγωγή ενδοφλέβια και ενδεχομένως προστατευτικό φίλτρο (φωτογραφία 3) στην κάτω κοίλη φλέβα.
Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης
Γενικός Χειρουργός
Πηγάδια Καρπάθου
τηλ. 6974 139 931
