Ως γνωστόν, τα άλυτα επιστημονικά ζητήματα είναι ακόμη πολλά. Τρία όμως εξ’ αυτών, εκτός του ότι παραμένουν ακατανόητα για την ανθρώπινη λογική, παρουσιάζουν ορισμένες ομοιότητες που ξαφνιάζουν.
Και πρώτα από όλα η «συνείδηση». Η μοναδική αυτή ιδιότητα της μεταγνώσης, της γνώσης ότι γνωρίζουμε, δεν μπορεί ακόμη να «χωρέσει» σε κάποιον ορισμό. Μάλιστα η προσπάθεια ή ο ισχυρισμός κάποιων φιλοσόφων ότι ασχολούνται με αυτό το θέμα προκαλεί την καχυποψία και τον κακό χαρακτηρισμό τους από τους υπολοίπους, μιας και «το πρόβλημα της συνείδησης δεν λύνεται». Το σημείο που συμφωνούν οι περισσότεροι επιστήμονες (φιλόσοφοι, ψυχολόγοι, θεολόγοι, νευροεπιστήμονες) είναι ότι όσον αφορά στη συνείδηση, αυτή περιλαμβάνει ένα συνεχές ξεδίπλωμα σκέψεων, αντιλήψεων, συναισθημάτων, μνημών κ.α. για τα οποία είμαστε ενήμεροι. Μόλις εστιάσουμε σε κάποιο στοιχείο από αυτά, π.χ. σε μία σκέψη, τότε παύει η ροή της συνείδησης και αρχίζει η αναλυτική σκέψη περί του θέματος που επιλέξαμε.
Ένα δεύτερο άλυτο πρόβλημα αφορά στην «ύλη». Το πρόβλημα του τί πραγματικά είναι ύλη έχει απασχολήσει τους Έλληνες φιλόσοφους από πολύ παλιά. Και ενώ ως τις αρχές του 20ου αιώνα υπήρχαν κάποιοι κατανοητοί ορισμοί της, με την έλευση της κβαντομηχανικής το πρόβλημα ξανατέθηκε. Σύμφωνα με τους πιο σύγχρονους και αποδεκτούς σήμερα ορισμούς, η ύλη, αυτή καθεαυτή, δεν υπάρχει. Πρόκειται μάλλον για αέναη κίνηση στοιχειωδών σωματιδίων, που κινούνται σε ταχύτατα σε ορισμένες διαδρομές, σχηματίζοντας κάτι που μοιάζει με χορδή. Το περίεργο είναι ότι τα στοιχειώδη αυτά σωματίδια βρίσκονται ταυτόχρονα σε όλα τα σημεία αυτών των χορδών. Αν προσπαθήσουμε να τα μελετήσουμε θα τα βρούμε σε ένα μόνο σημείο, ωστόσο αυτό είναι τόσο μικρό που δεν δικαιολογεί την παρουσία της ύλης. Επομένως η ύλη είναι μάλλον ενέργεια και κίνηση, παρά συμπαγή μικρά υλικά.
Τελευταίο από τα προαναφερθέντα προβλήματα, αποτελεί το πρόβλημα του ορισμού του χρόνου. Το τί είναι χρόνος και πως αυτός συνδέεται με τις τρεις διαστάσεις της ύλης στο χωροχρόνο, είναι κάτι που μοιάζει ακατανόητο και αδιανόητο για τον άνθρωπο. Τόσο οι αισθήσεις μας, όσο και η σκέψη μας αδυνατεί να συλλάβει αυτό το μίγμα διαστάσεων. Στο μόνο που συμφωνούν οι φυσικοί είναι ότι ο χρόνος δεν έχει πάντα την ίδια βαρύτητα και διάρκεια. Π.χ. πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, μία δική μας ημέρα 24 ωρών θα ισοδυναμούσε με άπειρα έτη, ενώ μετά από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, το 24ωρό μας θα ισοδυναμεί με λίγα λεπτά. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο «χρόνος» δεν μπορεί να οριστεί. Όπως έλεγε και ένας ανατολικός φιλόσοφος «ξέρω πολύ καλά τί είναι χρόνος. Μόλις όμως πάω να το εξηγήσω σε κάποιον άλλο, χάνω τα λόγια μου».
Συνεπώς, και τα τρία άλυτα επιστημονικά προβλήματα (η συνείδηση, η ύλη και ο χρόνος), δεν μπορούν να οριστούν. Και τα τρία κατά κάποιο τρόπο κινούνται, τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας αλλά δεν μπορούν να αναλυθούν, αφού μόλις σταματήσει η κίνηση τους παύουν και να υφίστανται. Και εδώ είναι η συναρπαστική κοινή τους ιδιότητα. Γίνονται αντιληπτά μόνο εν κινήσει και ίσως κάποτε, ίσως και ποτέ να μην αναλυθούν με κάποιον επιστημονικό τρόπο. «Τα πάντα…» άλλωστε «ρει». Ίσως αυτό να είναι και το μεγάλο μυστήριο της ίδιας της ζωής!
Δεν θα ήταν φυσικά άτοπο να συσχετίσουμε τα τρία αυτά ζητήματα με το αιώνιο πρόβλημα της ψυχής – σώματος. Το σώμα είναι ύλη (σε αυτό συμφωνούν όλοι) και η ψυχή είναι συνείδηση (σύμφωνα με τους περισσότερους φιλοσόφους). Αυτό που τα ενώνει είναι φυσικά ο χρόνος, μιας και τίποτα από τα δύο δεν θα μπορούσε να υπάρχει έξω από το χρόνο! Συνεπώς, στις τέσσερις διαστάσεις του χωροχρόνου μπορεί να προστεθεί και η πέμπτη ψυχική διάσταση της συνείδησης!
