ΘΑ ήθελα να μοιραστώ μαζί σου κάποιες παραινέσεις για το τί πρέπει να κάνεις τώρα που μπήκες στον νέο σου δρόμο.
Όποιος επιχειρήσει να παρατηρήσει προσεκτικά τι συμβαίνει μέσα του στο διάστημα μιας μόνο ημέρας, θα διαπιστώσει αναμφίβολα τον ξεπεσμό του πνεύματός του.
Σου μίλησα άλλοτε τόσο γι’ αυτό, όσο και για την κατάσταση της εσωτερικής συγχύσεως και ταραχής, μια κατάσταση αφύσικη, από την οποία πρέπει ν’ απαλλαγούμε. Εσύ, πάλι, μου έγραψες ότι δεν μπορούσες να τα βγάλεις πέρα με την ακατάσχετη κίνηση των λογισμών. Ας κάνω τώρα μια σύντομη επισκόπηση αυτής της κινήσεως και των συνεπειών της.
Οι λογισμοί του νου κατευθύνονται προς τη γη. Ποτέ δεν υψώνονται στον ουρανό. Πάντα στοχεύουν σε πράγματα μάταια, υλικά, εφάμαρτα.
Έχεις δει πώς σέρνεται η ομίχλη μέσα σε μια κοιλάδα;
Ε, έτσι ακριβώς σέρνονται και οι λογισμοί μας πάνω στη γη.
Η χαμέρπεια, λοιπόν, είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό τους. Κι ένα άλλο είναι η αεικινησία. Ασταμάτητα βρίσκονται σε κίνηση, αναταραχή και αλληλοδιαδοχή, ασταμάτητα ζουζουνίζουν στο νου όπως ένα σμάρι κουνούπια σε καλοκαιριάτικη νύχτα.
Οι λογισμοί επενεργούν στην καρδιά, παράγοντας αντίστοιχα συναισθήματα: χαρά, λύπη, οργή, φθόνο, φόβο, ελπίδα, απελπισία, καύχηση κ.λπ. Όπως και στους λογισμούς, έτσι και στα συναισθήματα, που προξενούνται απ’ αυτούς, παρατηρείται έντονη κινητικότητα και αταξία.
Οι λογισμοί και τα συναισθήματα γεννούν πάντα επιθυμίες λιγότερο ή περισσότερο ισχυρές, πάντοτε όμως άτακτες και μπερδεμένες όπως οι γεννήτορές τους. Ο ένας άνθρωπος είναι τσιγκούνης και ο άλλος σπάταλος∙ ο ένας ανεξίκακος κι ο άλλος εκδικητικός∙ ο ένας φιλέρημος και ο άλλος κοινωνικός∙ ο ένας υπάκουος και ο άλλος θεληματάρης∙ κ.ο.κ. Πολλές φορές, πάλι, ο ίδιος ο άνθρωπος είναι άλλοτε το ένα και άλλοτε το άλλο.
Το πλήθος, η ποικιλότητα και η εναλλαγή των λογισμών, των συναισθημάτων και των επιθυμιών, με τις άπειρες συνθέσεις, αντιθέσεις και μεταπτώσεις τους, καθώς και με τις αναρίθμητες παραλλαγές τους από άνθρωπο σε άνθρωπο ή ακόμα και στον ίδιο τον άνθρωπο, καθιστούν εξαιρετικά δυσχερή τη λεπτομερή καταγραφή και την αναλυτική περιγραφή τους.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι εξαιτίας τους οι ψυχές μας ταλαιπωρούνται από τη σύγχυση και τη ταραχή, από τη μελαγχολία και την κατάθλιψη που αντανακλώνται, όπως όλοι διαπιστώνουμε, στην καθημερινή ζωή μας, την προσωπική και την κοινωνική.
Μην περιμένεις, λοιπόν, ζωή κανονική, ζωή τακτική και ομαλή, αν δεν απαλλαγείς από την εσωτερική ταραχή. Γιατί δεν φτάνει που είναι καθεαυτή ένα μεγάλο κακό∙ την εκμεταλλεύονται με επιτηδειότητα και οι δαίμονες για να μας καταστρέψουν.
Τη Σαρακοστή, όταν εξέτασες τον εαυτό σου κι έκανες τα πρώτα βήματα στη νέα σου ζωή, η προσοχή σου στράφηκε, όπως ήταν φυσικό, σ’ αυτή την ταραχή, τη σύγχυση, την ακαταστασία του εσωτερικού σου κόσμου. Τότε, οπλισμένη με θερμό ζήλο, αποφάσισες ν’ αποκαταστήσεις την τάξη στην ψυχή και στη ζωή σου, εφαρμόζοντας με συνέπεια τις εντολές του Θεού. Με το Μυστήριο της Μετάνοιας συγχωρήθηκαν τα αμαρτήματά σου, ενώ με τη θεία Μετάληψη ανανεώθηκε η κοινωνία σου με τον Κύριο και απέκτησες ευεργετική θεία δύναμη. Είσαι, λοιπόν, έτοιμη να προχωρήσεις!
Μακάρι με μιαν ευχή να ήταν δυνατή
η διόρθωση της ζωής μας.
Μακάρι μ’ ένα λόγο να κατορθώναμε την ανακαίνιση της ψυχής μας. Αυτό, όμως, είναι αδύνατο. Χρειάζεται αγώνας, προσπάθεια, κόπος αλλά και ακλόνητη καρτερικότητα∙ είναι νόμος της αυτεξούσιας ζωής και συνάμα της πεσμένης φύσεως των απογόνων του Αδάμ, όλων δηλαδή των ανθρώπων.
Ο Θεός, φυσικά, παρέχει τη βοήθεια Του σ’ όποιον αποδείξει έμπρακτα, με τον αγώνα του, την καλή του προαίρεση, δεν αναγκάζει ωστόσο κανένα ν’ ακολουθήσει το δρόμο Του, που οδηγεί στη σωτηρία. Έτσι, σώζεται όποιος το θέλει, βάζοντας την εσωτερική του ζωή σε τάξη σύμφωνα με το θεϊκό νόμο. Και η εσωτερική ζωή δεν μπαίνει σε τάξη από τη μια μέρα στην άλλη.
Απαιτείται πολύχρονη και εντατική καλλιέργεια της ψυχής για την αφομοίωση του αγαθού, με την ενίσχυση της θείας χάριτος μέσω των Μυστηρίων. Μ’ αυτόν τον τρόπο σταδιακά ανατρέπεται η αταξία, που υπάρχει μέσα μας και αποκαθίσταται η προπτωτική θεία τάξη και αρμονία. Ακολουθεί η εσωτερική ειρήνη και μια διαρκής ευφρόσυνη διάθεση στην καρδιά.
Να τι έχεις να κάνεις τώρα!
Και μη νομίζεις ότι πρέπει ν’ αλλάξεις ριζικά όλη τη ζωή σου ή να αυτοδεσμευθείς ασφυκτικά από πολυάριθμους κανόνες. Όχι. Σου φτάνουν δυό-τρεις απλοί κανόνες, τους οποίους θα σου δώσω στη συνέχεια.
Γνωρίζεις εμπειρικά ότι μέσα σου υπάρχει σύγχυση και ταραχή, αταξία και ακαταστασία. Την κατάσταση αυτή θέλεις να την αλλάξεις. Άρχισε, λοιπόν, με την απομάκρυνση της αιτίας της.
Ποιά είναι η αιτία της;
Το ότι το πνεύμα μας έχει χάσει το αρχικό του θεμέλιο, που είναι ο Θεός. Στο θεμέλιο αυτό επιστρέφει μέσω της μνήμης του Θεού.
Έτσι, πρώτα-πρώτα χρειάζεται ν’ αποκτήσεις τη συνήθεια της αδιάλειπτης μνήμης του Θεού, μαζί με το φόβο του Θεού και την ευλάβεια. Σου έγραψα γι’ αυτό την προηγούμενη φορά. Ξέρεις τί πρέπει να κάνεις. Μην αφήσεις τίποτα να παρεμποδίσει την προσπάθειά σου. Μ’ ό,τι κι αν ασχολείσαι, να είσαι κοντά στον Κύριο. Να προσηλώνεσαι σ’ Αυτόν μ’ όλο σου το νου. Να βρίσκεσαι κάθε στιγμή νοερά μπροστά Του και να αισθάνεσαι σαν να βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα βασιλιά.
Αν εφαρμόσεις ευσυνείδητα αυτόν τον απλό κανόνα, σύντομα η νοερή παράσταση ενώπιον του Κυρίου θα σου γίνει βίωμα και η εσωτερική σου σύγχυση θ’ αρχίσει να μειώνεται σταθερά με τρόπο θαυμαστό. Μάταιοι λογισμοί, εμπαθή συναισθήματα και ανάρμοστες επιθυμίες θα συνεχίσουν να εμφανίζονται κάπου-κάπου μέσα σου και θα σου αφαιρούν προσωρινά τη μνήμη του Θεού, ωστόσο όλα αυτά θα τα παρατηρείς αμέσως και να τα διώχνεις σαν ανεπιθύμητους επισκέπτες, ανανεώνοντας κάθε φορά, γεμάτη ένθεο πόθο, τη νοερή ενότητά σου με τον Κύριο.
Αν επιδοθείς σ’ αυτό το πνευματικό αγώνισμα με σταθερότητα και ενθουσιασμό, σύντομα η ευλαβική σου προσήλωση στον Θεό θα παγιωθεί και η εσωτερική σου ειρήνη θα αποκατασταθεί απ’ Αυτόν. Βέβαια, όταν λέω σύντομα, δεν εννοώ μία ή δύο ημέρες. Αυτά τα πράγματα απαιτούν μήνες ή και χρόνια!
Στον παραπάνω κανόνα πρόσθεσε κι άλλον ένα υποβοηθητικό:
Μην κάνεις ποτέ αυτό που η συνείδησή σου αποδοκιμάζει και μην παραλείπεις ποτέ αυτό που η συνείδησή σου υποδεικνύει, είτε είναι σημαντικό είτε είναι ασήμαντο. Η συνείδηση αποτελεί τον μόνιμο ηθικό οδηγό μας. Επειδή, όμως, μετά την πτώση του Αδάμ έχασε τη δύναμή της, τα πάθη, μη βρίσκοντας πια σοβαρή αντίσταση, μας παραδίνουν μέσω των λογισμών, των συναισθημάτων και των επιθυμιών σε άτοπες ιδιοτροπίες και άσεμνες συνήθειες.
Ξαναδώσε, λοιπόν, στη συνείδησή σου την αρχική της δύναμη. Και υπάκουέ την απόλυτα. Νομίζω πως την έχεις ασκήσει όσο πρέπει, ώστε να διακρίνει σε κάθε περίπτωση το σωστό και να σε πληροφορεί τί πρέπει και τί δεν πρέπει να κάνεις. Ακολούθησέ την απαρέγκλιτα. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να κάνει οτιδήποτε αντίθετο στις υποδείξεις της, ακόμα κι αν αυτό θα σου στοιχίσει τη ζωή.
Όσο πιο αποφασιστικά υπακούς στη συνείδηση, τόσο πιο πολύ θα την ισχυροποιήσεις. Και όσο πιο πολύ την ισχυροποιήσεις, τόσο πιο ολοκληρωμένα και έντονα θα σε κατευθύνει στο αναγκαίο και το αγαθό αλλά και θα σε απομακρύνει από το περιττό και το ανώφελο.
Έτσι, σιγά-σιγά, θ’ αποκατασταθεί η τάξη στον εσωτερικό σου κόσμο. Μια συνείδηση με ευλαβική μνήμη του Θεού είναι η πηγή της αληθινής πνευματικής ζωής. Θυμήσου τί είπαμε για το πνεύμα στην αρχή της αλληλογραφίας μας.
Τίποτ’ άλλο δεν χρειάζεσαι πέρα απ’ αυτούς τους δύο κανόνες. Συμπλήρωσέ τους μόνο με την υπομονή. Η επιτυχία, βλέπεις, όπως σου έχω ξαναπεί, δεν θα έρθει αμέσως. Πρέπει να περιμένεις, μοχθώντας επίμονα. Ναι, πρέπει να μοχθείς και, το σπουδαιότερο, να μην επιδιώκεις την ικανοποίηση του εαυτού σου ή την αρέσκεια του κόσμου. Γιατί τόσο ο εαυτός σου όσο και ο κόσμος θ’ αντιδράσουν ισχυρά στην απόφαση και τον αγώνα σου για μια νέα ζωή, ζωή πνευματική.
Την αντίδρασή τους πρέπει να την αντιμετωπίσεις νικηφόρα, και γι’ αυτό ακριβώς χρειάζεσαι εξίσου δύναμη και υπομονή.
Φόρεσε, λοιπόν, την παντοδύναμη αυτή πανοπλία και μην αφήσεις ποτέ το ηθικό σου να καταπέσει, όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίσεις. Όλα τα καλά θα έρθουν με τον καιρό∙ αυτή η ελπίδα να σε στηρίζει στην υπομονή σου. Είναι μια ελπίδα που επιβεβαιώνεται από τις εμπειρίες όλων όσων επιζήτησαν και κατόρθωσαν τη σωτηρία.
Αυτά είν’ όλα, λοιπόν!
Πρώτον, ευλαβική μνήμη του Θεού∙
δεύτερον, υπακοή στη συνείδηση∙
τρίτον, υπομονή και ελπίδα.
Εύχομαι, με τη βοήθεια του Κυρίου, να τα κατορθώσεις.
Ο Δρόμος της Ζωής
- Γράμματα σε μια ψυχή.
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου
via
