Ο Τεντ Στέρτζον ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς Αμερικανούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας 1950-1960. Μαζί με την επιτυχία ήρθε η κακία. Ξανά και ξανά ο Στέρτζον άκουγε κακεντρεχή σχόλια από τους βιβλιοκριτικούς: το 90% των βιβλίων επιστημονικής φαντασίας είναι χάλια. Η απάντηση του Στέρτζον: Είναι αλήθεια – αλλά το 90% όλων όσα δημοσιεύονται είναι χάλια, ανεξαρτήτως είδους. Η απάντησή του πέρασε στην ιστορία ως Νόμος του Στέρτζον.
Με την πρώτη ματιά, η εκτίμηση του Στέρτζον φαίνεται υπερβολικά αυστηρή – αλλά μόνο με την πρώτη ματιά. Σκεφτείτε πόσο λίγα βιβλία διαβάζετε με απόλαυση και πόσα αφήνετε απογοητευμένοι στην άκρη μετά από μερικές σελίδες. ‘Η θυμηθείτε πόσο λίγες ταινίες βλέπετε μέχρι το τέλος στην τηλεόραση και σε πόσες αλλάζετε κανάλι προτού τελειώσουν. Η αναλογία αντιστοιχεί περίπου στον Νόμο του Στέρτζον.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό φιλόσοφο Ντάνιελ Ντέννετ, ο Νόμος τοy Στέρτζον δεν αφορά μόνο βιβλία και ταινίες: «Το 90% των πάντων είναι για ανοησίες. Είτε πρόκειται για τη φυσική, τη χημεία, την εξελικτική ψυχολογία, την κοινωνιολογία, την ιατρική ή τη ροκ μουσική και την κάντρι. Το 90% είναι σκουπίδια». Είτε είναι ακριβώς 90% ή μόνο 85%, ή ακόμα και 95%, δεν έχει σημασία. Ας δεχτούμε πάντως το 90% για να συνεννοηθούμε.
Όταν άκουσα για πρώτη φορά τον Νόμο του Στέρτζον, ανακουφίστηκα. Μεγαλώνοντας με την πεποίθηση ότι το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας παράγει σημαντικά, στοχαστικά και πολύτιμα πράγματα, πίστευα ότι έφταιγα εγώ πού δεν μου άρεσαν. Σήμερα ξέρω: Δεν οφείλεται στην έλλειψη δικής μου παιδείας αν βρω μια παράσταση όπερας σκέτη αποτυχία. Δεν είναι δικό μου το φταίξιμο όταν ένα επιχειρηματικό σχέδιο μου κάνει άσχημη εντύπωση. Δεν είναι η έλλειψη φιλανθρωπίας από την πλευρά μου όταν το 90% των ανθρώπων σε φιλανθρωπικό δείπνο μου προκαλεί βαθιά πλήξη. Δεν φταίω εγώ, ο κόσμος φταίει. Μπορείτε να το πείτε δυνατά: το 90% των προϊόντων είναι σκουπίδια- το 90% των ηλεκτρονικών μηνυμάτων είναι λογόρροια- το 90% των tweets είναι ανοησίες – το 90% των συναντήσεων είναι χάσιμο χρόνου- το 90% όσων λέγονται στις συναντήσεις είναι φλυαρίες- το 90% των προσκλήσεων είναι παγίδες που καλύτερα να αποφεύγουμε. Εν ολίγοις, το 90% των υλικών ή διανοητικών πραγμάτων είναι πολύ χαμηλής ποιότητας.
Όποιος παίρνει υπόψη τον Νόμο τον Στέρτζον ζει καλύτερα. Πρόκειται για ένα εξαίσιο εργαλείο σκέψης, επειδή σας επιτρέπει να αδιαφορείτε για τα περισσότερα από όσα βλέπετε, ακούτε ή διαβάζετε, χωρίς να νιώθετε ένοχος. Ο κόσμος είναι γεμάτος θόρυβο τον οποίο δεν χρειάζεται να ακούτε.
Αλλά μην προσπαθήσετε να τον καθαρίσετε από τις ανοησίες. Δεν θα πετύχετε τίποτα. Ο κόσμος έχει περισσότερη δύναμη να παραμείνει παράλογος απ’ όση έχετε εσείς να παραμείνετε στα καλά σας. Γι’ αυτό, περιοριστείτε στο να επιλέγετε, να ξεχωρίζετε τα λίγα πολύτιμα πράγματα και να αφήνετε τα υπόλοιπα στην άκρη.
Η τέχνη της καλής ζωής
Rolf Dobelli
