Θέτοντάς το απλά, ο στωικισμός μας βοηθά να αποκτήσουμε την καλύτερη εκδοχή ζωής που θα μπορούσαμε. Είναι σαν ένας αρχαίος οδηγός αυτοβοήθειας, ο οποίος έχει δοκιμαστεί ξανά και ξανά για γενιές ολόκληρες και σήμερα είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Η εξάσκηση του στωικισμού τείνει να παράγει όλα τα είδη θετικών επιδράσεων (π.χ. μειώνει τα αρνητικά συναισθήματα, αυξάνει τα θετικά, ενισχύει την απόδοση και την γενική ικανοποίηση).
Και είναι εύκολο να τον μάθουμε. Ο στωικισμός δεν απαιτεί ώρες διαλογισμού ή την εκμάθηση κάποιας νέας φιλοσοφικής γλώσσας. Δημιουργήθηκε με σκοπό να γίνεται κατανοητός και χρήσιμος. Προσφέρει απλές στρατηγικές για μεγαλύτερη ηρεμία και ευ ζην σε συνδυασμό με υπομονή. Ο στωικισμός είναι μια φιλοσοφική σχολή που ξεκίνησε από την αρχαία Ελλάδα και Ρώμη στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα τον Κιτιέα και κέντρο της ήταν η «Ποικίλη Στοά», εκεί που οι μαθητές του παρακολουθούσαν μαθήματα.
Σύμφωνα με τον στωικισμό, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, τού μεταφέρει τις ιδιότητές του. Εκτός από το καθήκον, οι άνθρωποι της εποχής ήθελαν να καταλάβουν πώς μπορούσαν να ζήσουν ηθικά και ευτυχισμένα. Ο στωικισμός ήταν δημοφιλής επειδή δίδασκε διαισθητικές απαντήσεις (που κατά κάποιο τρόπο είχαν στο νου τους οι άνθρωποι) στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Παρείχε λύσεις ακόμα και σε προβλήματα όπως το άγχος, το στρες και ο φόβος. Ο στωικισμός όμως αντιμετώπιζε και μεγαλύτερα φιλοσοφικά ζητήματα της ανθρώπινης κατάστασης.
Ποιες είναι οι κύριες αρχές της Στωικής φιλοσοφίας;
«Μην σπαταλάς άλλο χρόνο επιχειρηματολογώντας για το πώς πρέπει να είναι ένας καλός άνθρωπος. Γίνε εσύ αυτός» – Μάρκος Αυρήλιος
Από αυτή τη φράση διαφαίνεται πόσο σημαντική ήταν για τους Στωικούς η ηθική, ο σωστός τρόπος να ζήσει κανείς.
«Το καλό ή κακό του κάθε ανθρώπου βρίσκεται στη δική του βούληση» – Eπίκτητος
Η αρετή είναι η πρωταρχική αρχή για την εξάσκηση του Στωικισμού. Πιο σημαντική από τον πλούτο, ακόμα και από την υγεία, ο άριστος χαρακτήρας είναι το ύψιστο αγαθό. Οι στωικοί μας λένε ότι έχουμε τον πλήρη έλεγχο του πώς αντιδράμε στα καθημερινά γεγονότα.
«Το πρόβλημα δεν το συνιστούν τα εξωτερικά πράγματα, αλλά η προσωπική μας αξιολόγηση. Που μπορούμε να σβήσουμε αμέσως τώρα» – Μάρκος Αυρήλιος
Με πολλούς τρόπους, οι σκέψεις μας καθορίζουν την εμπειρία της πραγματικότητας. «Αν δεν σας αρέσει κάτι, αλλάξτε το. Αν δεν μπορείτε να το αλλάξετε, αλλάξτε τη στάση σας»
“Κανένας άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει όλα όσα θέλει, αλλά είναι στη δική του ευχέρεια να μη θέλει όλα όσα δεν μπορεί να έχει και να θέσει σε καλή εφαρμογή όλα όσα έχει» – Σενέκας
Οι Στωικοί δεν υποστήριζαν πως δεν πρέπει να ζούμε με υλικά αγαθά. Αυτό που μας λένε είναι να προσπαθήσουμε συνειδητά να μην υποφέρουμε απ’ όσα μας λείπουν. Αντιθέτως, καθοδηγούν την επίγνωσή μας προς την ευγνωμοσύνη για όλα όσα έχουμε.
«Είσαι άτυχος αν δεν έχεις περάσει ποτέ καμία δυστυχία. Αν έχεις περάσει τη ζωή σου χωρίς κανένα εχθρό, τότε δεν ξέρει κανείς για τι είσαι ικανός, ούτε καν εσύ ο ίδιος» – Σενέκας
Οι Στωικοί είναι βέβαιοι ότι τα εμπόδια, οι αναποδιές και οι δυστυχίες θα έρθουν και τις χρησιμοποιούν ως ευκαιρίες για να τιμήσουν τις αρετές τους.
«Κράτα το θάνατο και την εξορία μπροστά στα μάτια σου, μαζί με όλα όσα μοιάζουν τρομακτικά – κάνοντας αυτό, δεν θα πάρεις τίποτα ως δεδομένο, ούτε θα έχεις υπερβολικές επιθυμίες» – Επίκτητος
Όταν θυμόμαστε ότι η ζωή μας δεν είναι αιώνια, τείνουμε να ξεκαθαρίζουμε το τι είναι πραγματικά σημαντικό. Το ζητούμενο είναι να βγούμε έξω και να ζήσουμε την κάθε μέρα. Να βεβαιωθούμε ότι έχουμε αδράξει τη μέρα (carpe diem), αφού δεν θα έχουμε για πάντα αυτή την ευκαιρία.
