Ακόμα και σήμερα αυτό που έχουμε στο μυαλό μας για τη σχέση σώματος-ψυχής, έχει σε μεγάλο βαθμό επηρεαστεί απο τη θεωρία του δυϊσμού που έχει συνδεθεί με τον Γάλλο φιλόσοφο και μαθηματικό Rene Descartes.
Σύμφωνα, με τον Καρτέσιο, η ψυχή ειναι μια οντότητα διακριτή απο το σώμα, τα ψυχικά φαινόμενα ειναι κατά κάποιον τρόπο μη φυσικά φαινόμενα, αυτό φαίνεται στο χώρο των επιστημών, εκεί το σώμα ειναι αντικείμενο μελέτης της ιατρικής, της βιολογίας, των νευροεπιστημών. Ο δυϊσμός επίσης είναι εμφανής στο χώρο της θρησκείας κάνοντας λόγο για την αθανασία της ψυχής έναντι της θνησιμότητας του σώματος.
Μια άλλη δυϊστική θεώρηση(property dualism)πρεσβεύει οτι ο κόσμος αποτελείται απο μια ουσία: τη φυσική,η οποια ωστόσο μπορεί να πάρει δύο μορφές με διαφορετικές ποιότητες, τις φυσικές και τις ψυχικές που αναδύονται όταν οργανώνεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Απο την άλλη ο βιολογισμός υποστηρίζει οτι η αιτία των ψυχικών φαινομένων είναι τα φυσικά, εδω έχουμε μια αυστηρή βιολογική ερμηνεία των ψυχικών διαταραχών που αντιμετωπίζονται μόνο με φαρμακευτική αγωγή.
Υπάρχει όμως και το ζήτημα της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο σώμα και τη ψυχή, το πιο κατανοήτο παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι η ψυχοσωματική ιατρική. Παρόλαυτα η θεώρηση της αλληλεπίδρασης, αν και μοιάζει ολιστική, στη βάση της δεν είναι αφού διατηρεί το δυϊσμό,καθώς υποστηρίζει οτι η ψυχή και το σώμα είναι δύο διαφορετικές οντότητες που απλά η μία επηρεάζει τη άλλη.
Τέλος, μια τρίτη πιο αυστηρή θεώρηση, λέει οτι δεν μπορεί να έχουμε επίδραση ούτε αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχισμού και σώματος επειδή τα φυσικά φαινόμενα προκαλούνται απο φυσικά αίτια, ενώ τα ψυχικά από ψυχικές αιτίες και βέβαια το θέμα που τίθεται είναι πώς γίνεται ένα φυσικό όργανο όπως ο εγκέφαλος να παράγει ψυχικά φαινόμενα, πώς ή ύλη παράγει κάτι άυλο και αντίστροφα.
Αυτό σημαίνει οτι ενεργοποιούνται οι νευρώνες απο το “τίποτα”,κατι τέτοιο παραβαίνει τους φυσικούς νόμους,συγκεκριμένα,στη φυσική η αρχή της διατήρησης της ενέργειας λέει οτι η συνολική ποσότητα ενέργειας σε ένα κλειστό σύστημα δεν μπορεί να αλλάξει,είναι σταθερή στο χρόνο,ούτε παράγεται ,ούτε χάνεται,αλλά αλλάζει μορφή. Οι σύγχρονες θεωρίες ωστόσο στο χώρο της φυσικής βάζουν το ερώτημα εάν ο άνθρωπος είναι ένα κλειστό σύστημα ή ανοιχτό που αλληλεπιδρά με το περιβάλλον και άρα ,δέχεται και απέξω ενέργεια.
Ένα παράδειγμα είναι το κλάμα, βρίσκεται ακριβώς στο μεταίχμιο ψυχικού και σωματικού. Είναι μια φυσιολογική λειτουργία όπου η σκοπιμότητα της είναι η εφύγραση και ο καθαρισμός του κερατοειδούς του ματιού. Ωστόσο,το κλάμα στον άνθρωπο αποτελεί και απάντηση, αντιδραση του σώματος σε ψυχικά γεγονότα είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά…βλέπουμε λοιπον οτι υπάρχει ένα πέρασμα απο το ψυχικό στο σωματικό.
Άννα Ντίζου
Σύμβουλος ψυχικής υγείας
-μουσικοθεραπεύτρια
