Το ήθος και η αξιοπρέπεια είναι ένα σημαντικό δίδυμο αξιών που στολίζουν την ζωή μας και δικαιολογούν την περηφάνια που νιώθουμε για τον εαυτό μας.

Όμως κάποιοι άνθρωποι μπερδεύουν αυτές τις δυο έννοιες. Θεωρούν πως έχοντας μεγάλο εγωισμό και μια μύτη πιο ψηλή και από τον Ψηλορείτη, κερδίζουν τον σεβασμό και την εκτίμηση του κόσμου. Λάθος, μεγάλο λάθος!

Το ήθος είναι μια έννοια τελείως αντικειμενική για την αξιολόγηση του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς ενός ανθρώπου. Κοινωνικά, έχει συνδεθεί με την έννοια του καλού και του κακού. Αυτός που έχει ήθος είναι “καταξιωμένος” κοινωνικά από αυτόν που δεν έχει. Κάθε άνθρωπος που μεγαλώνει, ζει και πορεύεται σε μια κοινωνία, είτε μεγάλη, είτε μικρή. Μαθαίνει να προσαρμόζεται σε ένα σύστημα αξιών και αρετών.

Έτσι, το ήθος ενός ανθρώπου αξιολογείται βάση της κλίμακας άξιων που θέτει μία κοινωνία. Δεν κρίνεται υποκειμενικά από κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Ορισμένοι, δεν γνωρίζουν την πραγματική προέκταση του ήθους και χρησιμοποιούν τον ορό κατά το δοκούν.

Η αξιοπρέπεια. μεγάλος όρος, εξίσου βαρύς και σημαντικός με το ήθος. Δεν την έχουν όλοι όμως δυστυχώς. Κάποιοι θεωρούν πως είναι αξιοπρεπείς επιτιθέμενοι συνεχώς, ως άμυνα του εγωισμού τους, υψώνοντάς τεράστια τείχη γύρω από τον εαυτό τους προκείμενου να προστατευθούν. Και τελικά, όχι μόνο αυτοκαταστρέφονται, αλλά φτάνουν στο σημείο να ξευτιλίζονται στο βωμό της “περηφάνιας”.

Αξιοπρέπεια λοιπόν, σημαίνει πως γίνομαι άξιος βάση των αξιακών κανόνων και κωδίκων συμπεριφοράς της κοινωνίας που συμμετέχω. Είναι σεβασμός της προσωπικότητας μας και της προσωπικότητας των ανθρώπων με τους οποίους συναναστρεφόμαστε. Η επιδίωξη του σεβασμού από τους ανθρώπους γύρω σου προϋποθέτει να τους σεβαστείς και εσύ. Καθένας μας ορίζει της ατομική του αξιοπρέπεια με βάση αυτά που διδάχθηκε και βιώνει μέσα στην κοινωνία και τον περίγυρο του, υιοθετώντας τη συμπεριφορά που του επιβάλλει. Γι αυτό και σχετίζεται άμεσα με την προσωπική υπευθυνότητα απέναντι στον εαυτό μας κυρίως.

Άρα πως περιμένεις και απαιτείς πράγματα από τους άλλους, όταν εσύ δεν εφαρμόζεις τίποτα από αυτά; Δούλεψε με τον εαυτό σου, αγάπησε τον, φρόντισε τον και όταν τον σεβαστείς θα δεις πόσο διαφορετικά θα γίνουν τα πράγματα και από σένα άλλα και πόσο

διαφορετική θα είναι η αντιμετώπιση από τον κοινωνικό σου περίγυρο.

Ζωτικές διαφορές μεταξύ υπερηφάνειας και αξιοπρέπειας

Η ψυχική και συναισθηματική υγεία σημαίνει ότι αισθάνομαι καλά με τον εαυτό μου. Όμως, δυστυχώς, μια τέτοια αυτοεπιβεβαίωση συχνά μπερδεύεται με την υπερηφάνεια, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αίσθηση της αξιοπρέπειας που είναι συνώνυμη με την υγιή αυτοεκτίμηση.

Η διερεύνηση των λεπτών διαφορών μεταξύ υπερηφάνειας και αξιοπρέπειας μπορεί να μας βοηθήσει να επιβεβαιώσουμε τον εαυτό μας με έναν τρόπο που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε προς μια μεγαλύτερη αίσθηση ευημερίας και ευτυχίας.

• Η υπερηφάνεια τροφοδοτεί την εικόνα του εαυτού μας
• Η αξιοπρέπεια  τρέφει τον εαυτό μας

Μπορεί να έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις για το πώς καταλαβαίνουμε τη λέξη "υπερηφάνεια." Αλλά μια κοινή παραδοχή είναι ότι προσκολλώνται σε μια υπεροπτική, καυχησιάρικη άποψη. Μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για το πόσα χρήματα βγάζουμε, πόσο όμορφο είναι το σπίτι μας ή ποιοι φαινόμαστε.  Αυτή η υπερηφάνεια συσχετίζεται συχνά με μια φουσκωμένη εικόνα του εαυτού. Η αίσθηση της ταυτότητάς μας καθορίζεται στενά από αυτό που κάνουμε παρά από το ποιοι είμαστε. Τα αντιλαμβανόμενα επιτεύγματά μας και το καθεστώς μας τροφοδοτούν μια υπερήφανη εικόνα, αλλά δεν μας τρέφουν πραγματικά.

Είναι ενδιαφέρον, παρόλο που μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για το πόσα χρήματα κερδίζουμε, οι μελέτες δείχνουν ότι τα εισοδήματα που υπερβαίνουν ένα ορισμένο ποσό δεν μεταφράζονται σε μεγαλύτερη ευτυχία. Μια μελέτη του Πρίνστον αποκάλυψε ότι κάνοντας περισσότερα από 75.000 δολάρια ετησίως (ανάλογα με την κατάσταση στην οποία ζείτε) δεν θα βελτιώσει σημαντικά τη συναισθηματική σας ευεξία.

Η αξιοπρέπεια είναι μια έκφραση του ποιοι είμαστε. Δεν πρόκειται για την κοινωνική μας κατάσταση, τα χρήματά μας ή τα επιτεύγματά μας. Επιβεβαιώνουμε τον εαυτό μας και διατηρούμε την αυτοσυγκέντρωση, είτε βιώνουμε επιτυχίες είτε αποτυχίες στον κόσμο. Η αξιοπρέπειά μας μπορεί να προέρχεται απλώς από το να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να ζήσουμε ως ηθικός άνθρωπος. Μπορεί να βασίζεται στην ικανότητά μας για ειλικρίνεια, αυθεντικότητα και καλοσύνη. Ζούμε με μια θρεπτική αίσθηση ευγενικής αξιοπρέπειας καθώς γινόμαστε πιστοί στους εαυτούς μας, τιμούμε τους εαυτούς μας όπως είμαστε.

• Η υπερηφάνεια ανεβάζει την ανωτερότητα μας
• Η αξιοπρέπεια περιέχει ταπεινότητα και ευγνωμοσύνη

Η υπερηφάνεια είναι συχνά χρωματισμένη από μια αυτοπεποίθηση ότι είναι καλύτερη από άλλες. Μπορούμε να κρίνουμε ανθρώπους χαμηλού εισοδήματος ή ανέργους ως φιλόδοξους ή τεμπέληδες. Αν εισέλθουμε σε ένα σπίτι που είναι ασταθές, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι οι κάτοικοί του είναι ακατάστατοι. Αν είμαστε υπερήφανοι για την ικανότητά μας, θα μπορούσαμε να κρίνουμε τους ανθρώπους που είναι εκτός σχήματος. Αυτές οι κρίσιμες αντιλήψεις μπορεί να μας ικανοποιήσουν με αέρα ανωτερότητας. Ανεφοδιασμένοι με υπερηφάνεια, δεν επιτρέπουμε σε άλλους την αξιοπρέπεια τους. Κρατάμε τους ανθρώπους σε άκαμπτα πρότυπα, αν θέλουμε να τα σεβαστούμε.

Η αξιοπρέπεια δεν απαιτεί σύγκριση με άλλους. Αν έχουμε καλή δουλειά, αισθανόμαστε ευγνώμονες, όχι ανώτεροι. Εάν διατηρήσουμε την ησυχία μας, εκτιμούμε τη δέσμευσή μας για την υγεία μας και την καλή αίσθηση που μας δίνει. Αλλά δεν νιώθουμε καλύτερα από εκείνους που δεν βρίσκουν το χρόνο, τα χρήματα ή τα κίνητρα για να δουλέψουν.

Η αξιοπρέπεια είναι μια εσωτερική αίσθηση του σεβασμού του εαυτού μας. Στο βαθμό που δεν κρίνουμε, επικρίνουμε και καταθλίβουμε τον εαυτό μας, δεν αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να παρανομούμε ή να ντροπιάζουμε τους άλλους. Μπορούμε να αφήσουμε τον εαυτό μας να απολαύσει την ικανοποίηση και την εκπλήρωση - και να διατηρήσουμε μια ταπεινή αίσθηση αξιοπρέπειας για τις επιτυχίες μας - χωρίς να υποβαθμίζουμε εκείνους που είναι λιγότερο τυχεροί.

Η αληθινή αξιοπρέπεια αποτελεί μια γενναιοδωρία προς τους άλλους. Η υπερηφάνεια είναι ένα εμπόρευμα το οποίο κρατάμε για τον εαυτό μας. Η αξιοπρέπεια περιέχει μια ταπεινοφροσύνη και ευγνωμοσύνη που προσκαλεί τους ανθρώπους σε μας. Η υπερηφάνεια συχνά αποπνέει μια αλαζονεία και εγωισμό που απωθεί τους ανθρώπους.

• Η υπερηφάνεια εξαρτάται από το τι συμβαίνει έξω από εμάς
• Η αξιοπρέπεια είναι εσωτερική

Η υπερηφάνεια είναι επισφαλής και εύκολα μεταβάλλεται. Κάποιος μας προσβάλλει, μας αφήνει, ή μας τραυματίζει με κάποιο τρόπο και αισθανόμαστε κατεστραμμένοι. Θέλουμε να εφαρμόσουμε αντίποινα, όπως μια φιγούρα που παραγγέλνει ένα "χτύπημα" σε κάποιον που δεν τον σεβόταν. Η έλλειψη σεβασμού είναι πάρα πολύ για να αντέξει όταν η αξία μας είναι τόσο εύθραυστη που απαιτούμε να μας θαυμάζουν όλοι. Έχουμε ελάχιστο έλεγχο για το αν οι άλλοι μας σέβονται, αλλά έχουμε πλήρη έλεγχο για το αν σεβόμαστε τους εαυτούς μας.

Αν κάποιος μας απορρίψει, ίσως αισθανόμαστε λυπημένοι και πληγωμένοι. Η διαβίωση με αξιοπρέπεια σημαίνει να τιμά και να αγκαλιάζει αυτά τα ευάλωτα συναισθήματα. Οι κανόνες της υπερηφάνειας συσσωρεύουν ντροπή, το οποίο μεγεθύνει σε μεγάλο βαθμό τα βάσανα μας.

Η ντροπή που προέρχεται από τραυματισμένη υπερηφάνεια συχνά περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της καταστροφής μας όταν κάποιος μας πονάει. Ο τραυματισμός μας προέρχεται από το πώς νομίζουμε ότι αντιλαμβανόμαστε το άλλο άτομο. Νομίζουμε ότι δεν είμαστε σεβαστοί και αυτό ενεργοποιεί τα εσωτερικά συναισθήματα που δεν αξίζουν σεβασμό. Η υπερηφάνεια είναι εύκολη λεία για τον εσωτερικό μας κριτή. Η αξιοπρέπεια δεν αμφισβητεί την αξία και την αξία μας ως άτομο. Αν κάποιος διαλυθεί μαζί μας, είναι μια οδυνηρή απώλεια. Αλλά η θλίψη μας δεν περιπλέκεται από περιπλοκές αμφιβολιών και αυταπάτης.

Η υπερηφάνεια μας δίνει τη ψευδαίσθηση της δύναμής μας. Η αξιοπρέπεια δεν ανησυχεί τόσο για το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Στηρίζεται ασφαλώς στο πώς κρατάμε και βλέπουμε τους εαυτούς μας.

Η αξιοπρέπεια επιτρέπει μια θαρραλέα και ταπεινή ευαισθησία χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάτι δεν συμβαίνει με εμάς. Μπορούμε να διερευνήσουμε αν συνεισφέραμε στις δυσκολίες μιας σχέσης, αλλά το κάνουμε αυτό με αξιοπρέπεια και σεβασμό στον εαυτό μας. Η υπερηφάνεια μας εμποδίζει συχνά να εξετάσουμε το ρόλο μας σε μια διαπροσωπική σύγκρουση. Αντ' αυτού, έχουμε σταθεροποιηθεί κατηγορώντας, κατηγορούμε  με επίθεση. Η αξιοπρέπεια μάς επιτρέπει να μαθαίνουμε και να ωριμάζουμε. Δεν είναι αναξιοπρεπές να κάνουμε λάθη. Αυτό που είναι αναξιοπρεπές είναι να μην μαθαίνεις και να μην ωριμάζεις από αυτά. Η υπερηφάνεια μάς ωθεί να περιστρέφουμε τους τροχούς μας - και να παραμένουμε οδυνηρά κολλημένοι.

Η διαφοροποίηση της υπερηφάνειας από την αξιοπρέπεια μπορεί να μας βοηθήσει και να μας προσανατολίσει προς το τι μας τρέφει και μας συντηρεί. Δεν μπορούμε να περιμένουμε πάντα να τηρούμε την αξιοπρέπειά μας, αλλά μπορούμε να επανέλθουμε επιστρέφοντας για να επιβεβαιώσουμε την αξιοπρέπειά μας όταν υποκύψουμε στην υπερηφάνεια ή χάσουμε το δρόμο μας. Η μετάβαση από την υπερηφάνεια στην αξιοπρέπεια μάς καλεί να προσφέρουμε συνεχώς ευγένεια στον εαυτό μας - αποδεχόμαστε και αγαπάμε τον εαυτό μας, ως είμαστε, αντί να τον συνδέουμε με το πώς νομίζουμε ότι πρέπει να είναι.