Είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουμε ότι μια πλήρης ζωή απαιτεί έναν ελάχιστο βαθμό στοχασμού, αυτοπειθαρχία για να ελέγχουμε τη φυσική μας ροπή προς την ηδονή, και τη σοφία ν’αναρωτιόμαστε και ν’ απαντάμε με ειλικρίνεια στην ερώτηση:
Είμαι ευτυχής κάνοντας αυτό που κάνω;
Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο ερώτημα προϋποθέτει ότι έχουμε ξεκαθαρίσει:
Υπάρχει ευτυχία;
Είναι πραγματικότητα ή αποκύημα της φαντασίας μας;
Είναι μύθος, όπως είπε κάποτε η μεγάλη Τίτα Μερέγιο;
Είναι ευτυχία το να νιώθεις ερωτευμένος, όπως τραγουδούσε ο Παλίτο Ορτέγα;
Άκουσα κάποτε έναν κυνικό (φιλόσοφο) να υποστηρίζει ότι η ευτυχία είναι μια λέξη που επινόησαν κάποιοι ποιητές επειδή ομοιοκαταληκτεί με τη φιλία και την αιωνιότητα.
Ανεξάρτητα από το περιεχόμενο, η ρήση αυτή υπονοεί κάτι αρκετά περίπλοκο και βαρυσήμαντο, καθώς, σχετικά με το νόημα της ευτυχίας, – όπως και για κάποια άλλα θέματα-, είναι αναγκαίο να έχουμε μια συγκεκριμένη θέση.
Δεν πιστεύω πως χρειάζεται να έχουμε μια ξεκάθαρη θέση για όλα τα πράγματα, υπάρχουν, όμως, τουλάχιστον πέντε θέματα για τα οποία ένα άτομο σε διαδικασία ανάπτυξης θα έπρεπε να έχει ξεκαθαρίσει τη θέση του. Να έχει, δηλαδή, μια στοιχειώδη αποφασιστικότητα, μια σαφή προσέγγιση, να έχει καταλήξει σε μιαν απόφαση. Δεν έχει σημασία αν είναι αυτή ή εκείνη, τούτη ή η άλλη, αρκεί να είναι δική του, να την ξέρει και να την προασπίζεται με τις πράξεις του.
Όταν συζητώ με συναδέλφους, υποστηρίζω πάντα ότι καλός θεραπευτής δεν είναι αυτός που τα έχει όλα λυμένα, οπωσδήποτε, όμως, είναι αυτός που έχει λύσει οριστικά αυτά τα τέσσερα-πέντε σημαντικά ζητήματα, στα οποία οι ασθενείς ή οι συμβουλευόμενοί του θα αντιμετωπίζουν προβλήματα- και πολλές φορές σοβαρά.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα θέματα, η θέση του μπορεί και να μην είναι ιδιαίτερα σημαντική. Όμως, για να δουλέψει κανείς στο χώρο της ψυχικής υγείας- επαναλαμβάνω-, πρέπει να έχει λύσει οριστικά αυτά τα λίγα καίρια ζητήματα ή, τουλάχιστον, να έχει γι’αυτά μια ξεκάθαρη άποψη.
Επιτρέψτε μου να αναπτύξω αυτή την ιδέα παίρνοντας ως παράδειγμα ένα απ’αυτά: τη σχέση με τους γονείς.
Αν ένα οποιοδήποτε άτομο δεν έχει λύσει αυτό το θέμα, τότε έχει πρόβλημα. Αν, όμως, φιλοδοξεί να γίνει θεραπευτής, τότε το πρόβλημά του αποτελεί εγγύηση ότι θα περιπλέξει και τη ζωή κάποιου άλλου.
1) Τι ακριβώς σημαίνει έχω λύσει το θέμα;
Σ’αυτήν την περίπτωση σημαίνει ότι δεν υπάρχει ενδοψυχική σύγκρουση.
Δεν μου φαίνεται τόσο φοβερό να πει κάποιος στους γονείς του: “Δεν θέλω να σας ξαναδώ στη ζωή μου”, αυτή είναι, όμως, μια απόφαση που θα πρέπει να την έχει πάρει με ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα.
Τα άλλα θέματα που απαιτούν να πάρουμε θέση είναι:
2) Η σχέση μας με τη θρησκεία, τη θρησκευτικότητα και τον Θεό.
Δεν λέω ότι πρέπει ή δεν πρέπει κανείς να πιστεύει, να είναι άθεος ή αγνωστικιστής. Ο καθένας μπορεί να είναι ό,τι θέλει, πρέπει όμως να επιλέξει.
3) Η στάση μας απέναντι στον θάνατο:
Μετεμψύχωση; Όχι μετεμψύχωση; Θα με φάνε τα σκουλήκια και όλα τελειώνουν εκεί; Θα κερδίσω την αιώνια ζωή; Θα πάω στον παράδεισο ή στην κόλαση;…
4) Ο καθορισμός της σεξουαλικής μας ταυτότητας.
Όχι της σεξουαλικής μας ζωής, της σεξουαλικής μας συμπεριφοράς, της συχνότητα, ή του συντρόφου. Όχι. Μόνο της σεξουαλικής μας ταυτότητας. (Σ.τ.Σ.)
Υπ’ αυτήν την έννοια, αξίζει τον κόπο ν’ αναρωτηθούμε:
5) Τι σημαίνει ευτυχία για μένα;
Σημειώστε ότι δεν έχει σημασία να ορίσουμε την ευτυχία για όλους, ούτε ν’αποφασίσουμε τι θα έπρεπε να σημαίνει για τους άλλους. Αυτό που είναι σημαντικό, απαραίτητο – μπαίνω στον πειρασμό να πω: επιτακτική ανάγκη- είναι ν’αποφασίσει ο καθένας τι σημαίνει ευτυχία για τον ίδιο του τον εαυτό.
Ασφαλώς, θα πρέπει κι εσείς ν’ αναζητήσετε τη δική σας θέση. Κι αυτή είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα συμπίπτει με τη δική μου.
«Ο ελεύθερος άνθρωπος που γνωρίζει τον εαυτό του είναι γενναιόδωρος, αλληλέγγυος, ευγενικός και ικανοποιείται εξίσου όταν δίνει όπως και όταν παίρνει. Για αυτό, κάθε φορά που συναντάς ανθρώπους που κοιτάζουν μόνο την πάρτη τους, μην τους μισείς. Αρκετά προβλήματα έχουν με τον εαυτό τους»
«Η ελευθερία συνίσταται στο να είμαι σε θέση να επιλέγω ανάμεσα σε ό,τι είναι δυνατόν για μένα και να είμαι υπεύθυνος για την επιλογή μου»
«Η αλλαγή μπορεί να έρθει μόνο όταν έχουμε συναίσθηση της παρούσας κατάστασης»
«Οι άνθρωποι είμαστε τόσο ξεροκέφαλοι που υποφέρουμε περισσότερο να πέσουμε έξω σε μια δυσοίωνη προφητεία μας, παρά αν πράγματι πάθουμε αυτό που προβλέψαμε»
«Η ελευθερία συνίσταται στην ικανότητα μου να επιλέγω στο μέτρο του εφικτού»
«Υπάρχουν κάποιοι που περπατούν στο κάστρο της ζωής τους προσπαθώντας να μην τους κοστίσει τίποτα, και δεν μπορούν να το ευχαριστηθούν. Υπάρχουν και άλλοι που βιάζονται να φτάσουν νωρίς, που χάνουν τα πάντα χωρίς κι αυτοί να ευχαριστηθούν. Κάποιοι λίγοι μαθαίνουν αυτό το μάθημα και παίρνουν το χρόνο τους για κάθε διαδρομή. Απολαμβάνουν κάθε γωνιά. Ξέρουν ότι δεν θα είναι δωρεάν αλλά καταλαβαίνουν ότι το κόστος του να ζεις αξίζει τον κόπο»
«Η αναποφασιστικότητα είναι μια από τις καλύτερες αιτίες των χειρότερων προβλημάτων, πολύ περισσότερο από τις λάθος αποφάσεις»
«Για να πετάξεις, πρέπει να πάρεις ρίσκα. Αν δεν θες να τα πάρεις, το καλύτερο πράγμα που σου μένει να κάνεις είναι να τα παρατήσεις και να συνεχίσεις απλά να περπατάς για πάντα»
«Η μνήμη είναι πολλές φορές μεροληπτική και άδικη, όταν κρίνει τα γεγονότα λαμβάνοντας υπόψιν μόνο τις πληροφορίες που οδηγούν στο συμπέρασμα που είχαμε ήδη διαλέξει από πριν»
«Πάντοτε κάτι μας λείπει για να νιώσουμε ικανοποιημένοι και μόνο αν είσαι ικανοποιημένος μπορείς να απολαύσεις όσα έχεις. Γι αυτό μαθαίνουμε ότι η ευτυχία θα έρθει όταν ολοκληρώσουμε αυτό που μας λείπει. Κι επειδή πάντα κάτι λείπει, ξαναγυρίζουμε στην αρχή και δεν απολαμβάνουμε ποτέ τη ζωή»
«Ο πιο απλός αλλά παραπλανητικό τρόπος να πετύχω τον στόχο μου είναι να ρίξω πρώτα το βέλος στο δέντρο και μετά να ζωγραφίσω τους κύκλους γύρω του»
«Η τύχη ποτέ δεν πλησιάζει αυτούς που ασχολούνται χλιαρά και περιστασιακά με αυτό που αγαπούν»
«Η ζωή δεν μπορεί να βασισθεί παρά μόνο πάνω σε αυτή τη στιγμή που ονομάζουμε «παρόν»»
«Κανένας δεν έχει περισσότερες πιθανότητες να εξαπατηθεί από αυτόν για τον οποίο το ψέμα εξυπηρετεί τις επιθυμίες του»
«Ο ψεύτης δεν είναι κάποιος που φοβάται το αποτέλεσμα της κρίσης των άλλων. Ο ψεύτης έχει ήδη κρίνει και καταδικάσει τον εαυτό του»
«Υπάρχουν μονάχα στιγμές πληρότητας. Εκείνοι που δεν το ξέρουν κι επιμένουν να θέλουν να ζουν διαρκώς, θα μείνουν καταδικασμένοι στον γκρίζο και επαναληπτικό βηματισμό της καθημερινότητας»
«Η παγίδα: Πόσο ευτυχής θα ήμουν αν είχα αυτό που δεν έχω»
«Αν ό,τι βλέπεις ταιριάζει γάντι με την πραγματικότητα που σε βολεύει, τότε μην πιστεύεις στα μάτια σου»
«Αν νιώθεις ικανός να δίνεις χωρίς να περιμένεις πληρωμή, ποτέ κανένας δεν θα σου αφήσει απλήρωτο χρέος, διότι απλά κανένας δεν θα σου χρωστάει τίποτα.»
«Ζούμε πιστεύοντας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν ήμασταν μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε»
via
«Η ελευθερία συνίσταται στο να είμαι σε θέση να επιλέγω ανάμεσα σε ό,τι είναι δυνατόν για μένα και να είμαι υπεύθυνος για την επιλογή μου»
«Η αλλαγή μπορεί να έρθει μόνο όταν έχουμε συναίσθηση της παρούσας κατάστασης»
«Οι άνθρωποι είμαστε τόσο ξεροκέφαλοι που υποφέρουμε περισσότερο να πέσουμε έξω σε μια δυσοίωνη προφητεία μας, παρά αν πράγματι πάθουμε αυτό που προβλέψαμε»
«Η ελευθερία συνίσταται στην ικανότητα μου να επιλέγω στο μέτρο του εφικτού»
«Υπάρχουν κάποιοι που περπατούν στο κάστρο της ζωής τους προσπαθώντας να μην τους κοστίσει τίποτα, και δεν μπορούν να το ευχαριστηθούν. Υπάρχουν και άλλοι που βιάζονται να φτάσουν νωρίς, που χάνουν τα πάντα χωρίς κι αυτοί να ευχαριστηθούν. Κάποιοι λίγοι μαθαίνουν αυτό το μάθημα και παίρνουν το χρόνο τους για κάθε διαδρομή. Απολαμβάνουν κάθε γωνιά. Ξέρουν ότι δεν θα είναι δωρεάν αλλά καταλαβαίνουν ότι το κόστος του να ζεις αξίζει τον κόπο»
«Η αναποφασιστικότητα είναι μια από τις καλύτερες αιτίες των χειρότερων προβλημάτων, πολύ περισσότερο από τις λάθος αποφάσεις»
«Για να πετάξεις, πρέπει να πάρεις ρίσκα. Αν δεν θες να τα πάρεις, το καλύτερο πράγμα που σου μένει να κάνεις είναι να τα παρατήσεις και να συνεχίσεις απλά να περπατάς για πάντα»
«Η μνήμη είναι πολλές φορές μεροληπτική και άδικη, όταν κρίνει τα γεγονότα λαμβάνοντας υπόψιν μόνο τις πληροφορίες που οδηγούν στο συμπέρασμα που είχαμε ήδη διαλέξει από πριν»
«Πάντοτε κάτι μας λείπει για να νιώσουμε ικανοποιημένοι και μόνο αν είσαι ικανοποιημένος μπορείς να απολαύσεις όσα έχεις. Γι αυτό μαθαίνουμε ότι η ευτυχία θα έρθει όταν ολοκληρώσουμε αυτό που μας λείπει. Κι επειδή πάντα κάτι λείπει, ξαναγυρίζουμε στην αρχή και δεν απολαμβάνουμε ποτέ τη ζωή»
«Ο πιο απλός αλλά παραπλανητικό τρόπος να πετύχω τον στόχο μου είναι να ρίξω πρώτα το βέλος στο δέντρο και μετά να ζωγραφίσω τους κύκλους γύρω του»
«Η τύχη ποτέ δεν πλησιάζει αυτούς που ασχολούνται χλιαρά και περιστασιακά με αυτό που αγαπούν»
«Η ζωή δεν μπορεί να βασισθεί παρά μόνο πάνω σε αυτή τη στιγμή που ονομάζουμε «παρόν»»
«Κανένας δεν έχει περισσότερες πιθανότητες να εξαπατηθεί από αυτόν για τον οποίο το ψέμα εξυπηρετεί τις επιθυμίες του»
«Ο ψεύτης δεν είναι κάποιος που φοβάται το αποτέλεσμα της κρίσης των άλλων. Ο ψεύτης έχει ήδη κρίνει και καταδικάσει τον εαυτό του»
«Υπάρχουν μονάχα στιγμές πληρότητας. Εκείνοι που δεν το ξέρουν κι επιμένουν να θέλουν να ζουν διαρκώς, θα μείνουν καταδικασμένοι στον γκρίζο και επαναληπτικό βηματισμό της καθημερινότητας»
«Η παγίδα: Πόσο ευτυχής θα ήμουν αν είχα αυτό που δεν έχω»
«Αν ό,τι βλέπεις ταιριάζει γάντι με την πραγματικότητα που σε βολεύει, τότε μην πιστεύεις στα μάτια σου»
«Αν νιώθεις ικανός να δίνεις χωρίς να περιμένεις πληρωμή, ποτέ κανένας δεν θα σου αφήσει απλήρωτο χρέος, διότι απλά κανένας δεν θα σου χρωστάει τίποτα.»
«Ζούμε πιστεύοντας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν ήμασταν μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε»
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΥΚΑΪ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ opera animus
via