Γιατί δυσκολευόμαστε να κάνουμε σχέσεις; Γιατί δυσκολευόμαστε να κρατήσουμε μια σχέση; Γιατί μας απογοητεύει η αγάπη;
Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα θα χρειαστεί να διαλύσουμε κάποιους μύθους γύρω από τη φύση μας και την αγάπη και να δούμε την αλήθεια των πραγμάτων. Οι μύθοι για την αγάπη έχουν χτιστεί από την κοινωνία μας. Μας έχουν πείσει να πιστεύουμε στη ρομαντική αγάπη και στον τέλειο έρωτα. Οι ταινίες, οι ποιητές, τα βιβλία, τα περιοδικά μιλούν και εξιδανικεύουν την αγάπη και ενώ αυτό μας δημιουργεί ελπίδες και όμορφες εικόνες, ταυτόχρονα ίσως είναι η μεγαλύτερη υπονόμευση της πραγματικής αγάπης.
Μύθος #1
Θα γνωρίσουμε το άλλο μας μισό. Τον άνθρωπο που θα μας κάνει νιώσουμε πλήρης και όλα θα κυλάνε αβίαστα.
Αλήθεια #1
Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαιρέτως, έχουμε κάποια χαρακτηριστικά που μας δυσκολεύουν. Κάποιες παραξενιές. Οι μόνοι που δεν έχουν παραξενιές είναι οι άνθρωποι που μόλις γνωρίσαμε! Μόνο αυτοί μας φαίνονται κανονικοί. Με το που τους γνωρίσουμε λίγο παραπάνω όμως, καταλαβαίνουμε ότι και αυτοί έχουν τα θέματά τους…
Άρα και εμείς και ο άνθρωπος που θα σχετιστούμε θα έχουμε παραξενιές και ελαττώματα. Και οι δυο έχουμε τα θέματά μας στο να σχετιζόμαστε.
Δυστυχώς όμως, τις δυσκολίες μας ή το πώς κάνουμε το βίο αβίωτο για τους συντρόφους μας, συνήθως δε το γνωρίζουμε. Αν όμως δε γνωρίζουμε τον εαυτό μας (και είναι μια αρκετά επίπονη διαδικασία η αυτογνωσία) τότε γίνεται εξαιρετικά πολύπλοκο το να σχετιστούμε επιτυχώς με κάποιον άλλον.
Εμείς, για παράδειγμα, περιμένουμε ο άλλος να μας καταλαβαίνει. Εδώ εμείς οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας. Πώς να ξέρει ο σύντροφός μας τι μας γίνεται;
Μύθος#2
Ο ιδανικός σύντροφος θα είναι συναισθηματικά ώριμος και θα μας προσφέρει την ασφάλεια που χρειαζόμαστε.
Αλήθεια #2
Ο σύντροφός μας όπως κι εμείς μοιάζουμε εξωτερικά με ενήλικο άνθρωπο. Έχουμε το σωστό ύψος και ντυνόμαστε ανάλογα. Όμως στην πραγματικότητα είμαστε και οι δυο μικρά παιδιά, κρυμμένα μέσα στο εμφανές ενήλικο σώμα μας. Αυτό το μικρό ανώριμο παιδί πολλές φορές δεν ξέρει τι του γίνεται. Θέλουμε να μας αγαπήσουν όπως τα μικρά παιδιά. Αυτό έχουμε ανάγκη. Όμως δεν τολμάμε να το παραδεχτούμε στον άλλον ότι είμαστε μικροί και ανώριμοι. Ούτε στον εαυτό μας. Αντίστοιχα ούτε και ο άλλος στον δικό του και σε εμάς.
Αγάπη είναι να μπορούμε να είμαστε γενναιόδωροι με την ερμηνεία των συμπεριφορών του άλλου, όπως κάνουμε και με τα μικρά παιδιά. Δεν τα μαλώνουμε επειδή κάνουν σκανταλιές ή κλαίνε. Καταλαβαίνουμε ότι κάτι άλλο πρέπει να συμβαίνει.
Μύθος #3
Για να βρεις τον σύντροφό σου, ακολούθησε την καρδιά σου. Αυτή ξέρει. Θα σε οδηγήσει.
Αλήθεια #3
Αυτός είναι ίσως ο πιο επικίνδυνος μύθος για την «αγάπη». Η καρδιά μας είναι συνήθως ο πιο σίγουρος τρόπος για να πραγματοποιήσουμε μεγάλα λάθη στη ζωή μας. Όλοι όσοι έχουν βιώσει ερωτικές απογοητεύσεις το γνωρίζουν αυτό. Αυτό συμβαίνει διότι αυτό που ο καθένας καταλαβαίνει ως αγάπη είναι η κατάσταση την οποία βίωσε στην παιδική του ηλικία. Αυτή μπορεί να εμπεριέχει και κάποια μαρτύρια και δυσκολίες. Αυτά τα μαρτύρια και τις δυσκολίες θεωρεί η καρδιά μας ως αγάπη. Όταν γνωρίσουμε έναν πολύ «κανονικό» άνθρωπο ο οποίος πληρεί στη θεωρία όλα τα κριτήρια για έναν αξιοπρεπή σύντροφο, τότε είναι πολύ πιθανό να πούμε ότι: «Καλός είναι δε λέω. Αλλά, δεν έχουμε χημεία…» Στην ουσία λέμε ότι η καρδιά μου δεν αναγνωρίζει τα μαρτύρια και τις δυσκολίες που ξέρει σε αυτόν τον άνθρωπο. Δεν μπορεί να τον ερωτευτεί.
Ερωτευόμαστε το οικείο. Δεν ερωτευόμαστε αυτό που θα μας κάνει ευτυχισμένους.
Μύθος #4
Η αγάπη είναι μια έμφυτη ιδιότητα. Όλοι ξέρουμε να αγαπάμε.
Αλήθεια #4
Οι άνθρωποι δεν ξέρουμε να αγαπάμε. Η αγάπη είναι μια δεξιότητα που χρειάζεται να μάθουμε. Τόσο εμείς όσο και ο σύντροφός μας ξέρουμε να αγαπιόμαστε. Όχι να αγαπάμε.
Μύθος #5
Ο σύντροφός μας ή μας κάνει και είναι καλός ή δεν μας ικανοποιεί και είναι κακός
Αλήθεια #5
Σύμφωνα με κάποιες ψυχαναλυτικές θεωρίες (Μέλανι Κλάιν) το παιδί αρχικά νομίζει ότι έχει μια καλή μητέρα που του κάνει τα χατίρια και μια κακή μητέρα που το μαλώνει. Κάποια στιγμή, κοντά στα 4 έτη, αν έχει αναπτυχθεί με ψυχολογικά ώριμο τρόπο, συνειδητοποιεί ότι και οι δυο είναι το ίδιο πρόσωπο. Καταλαβαίνει ότι το ίδιο άτομο μπορεί και να το πληγώνει και να το αγαπάει και αυτό είναι εντάξει. Το ίδιο και στις ενήλικες σχέσεις. Τον σύντροφό μας κάποιες φορές θα τον αγαπάμε πολύ και κάποιες φορές θα τον μισούμε. Είναι φυσιολογικό. Δε γίνεται πάντα να είναι καλός. Αν τα καταφέρουμε να το αποδεχτούμε αυτό, τότε δε θα νιώθουμε την ανάγκη να αποδράσουμε από μια τέτοια σχέση.
Μύθος #6
Ο σύντροφός μας θα έπρεπε να μας αγαπάει όπως είμαστε. Αν θέλει να μας αλλάξει τότε δε μας αγαπάει.
Αλήθεια #6
Όπως ειπώθηκε νωρίτερα όλοι έχουμε κουσούρια. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να θέλει να μας αλλάξει ο σύντροφός μας. Εμείς όμως νομίζουμε ότι μας επιτίθεται όταν το κάνει. «Θα έπρεπε να με δεχτεί όπως είμαι» λέμε. Όμως αυτό που προσπαθεί να κάνει (και αντίστοιχα εμείς σε εκείνον) είναι να μας μετατρέψει σε καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Αν υπάρχει η κουλτούρα αυτή και ο χώρος για να μάθουμε ο ένας από τον άλλον μέσα στη σχέση, τότε οι προοπτικές είναι πολλά υποσχόμενες.
Τελειότητα στις σχέσεις δεν υπάρχει. Να σχετίζεσαι σημαίνει να διαπραγματεύεσαι την ατέλεια κάθε μέρα. Αν θέλεις να είναι όλα τέλεια, τότε θα είσαι μόνος.
Για να μπορείς να αγαπήσεις:
Γνώριζε ότι είσαι λίγο παράξενος
Ότι και ο άλλος είναι λίγο παράξενος
Ότι δεν καταλαβαίνεις ποιος είσαι
Ότι κι ο άλλος δεν καταλαβαίνει ποιος είναι
Και όλα θα πάνε αρκετά καλά…
7. Η αγάπη είναι για πάντα: Όχι, η αγάπη κρατάει όσο κρατάει. Μερικοί έρωτες κρατάνε 20 χρόνια, άλλοι δύο μήνες, άλλοι δύο ημέρες… Γι’ αυτό πρέπει να ζήσεις το παρόν και να μην μεταφέρεις τη σκέψη σου σε ένα αβέβαιο μέλλον: η ολοκλήρωση είναι στη στιγμή που ζούμε, το να αγαπάς σημαίνει να είσαι παρούσα, να σταματάς τα ρολόγια, να απολαμβάνεις το εδώ και τώρα.
8. Η αγάπη όλα τα μπορεί: όχι, η αγάπη δεν μπορεί τη βία και τη κακομεταχείριση, δεν μπορεί την ανισότητα και το αντριλίκι, δεν μπορεί τον εγωισμό ούτε τις σχέσεις που δεν λειτουργούν. Η αγάπη δεν μετατρέπει τα βίαια άτομα σε ήρεμα, ούτε όσους θέλουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους σε οπαδούς της μονογαμίας ούτε γιατρεύει τη ζήλια ούτε μένει ζωντανή αν πρέπει να ζήσει με πολύ πόνο για πολύ καιρό. Η αγάπη δεν είναι άνευ όρων: αν δεν υπάρχει σεβασμός και χαρά στη σχέση, για παράδειγμα, δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για την αγάπη.
9. Εμείς οι γυναίκες υπομένουμε και περιμένουμε: παρότι οι ηρωίδες των παιδικών παραμυθιών είναι κοπέλες που περιμένουν ένα καλοβαλμένο τύπο να τους λύσει όλα τα προβλήματα και τις σώσει από τις καταστροφές, εμείς δεν έχουμε όλη τη ζωή μας για να περιμένουμε. Δεν έχουμε την υπομονή της Πηνελόπης που περίμενε τον Οδυσσέα για 50 χρόνια να γυρίσει από τον πόλεμο: εμείς ζούμε τον έρωτα εδώ και τώρα. Δεν είμαστε πια το αποκούμπι του πολεμιστή, αλλά οι πρωταγωνίστριες της ιστορίας. Δεν υπάρχει άλλη περίπτωση να ζήσεις την αγάπη παρά στο καθαρό παρόν: το μέλλον είναι υπερβολικά μακρινό.
10. Όσοι τσακώνονται έντονα, αγαπιούνται έντονα : υπάρχουν άνθρωποι που τους αρέσει να μαλώνουν και να βυθίζονται σε αυτή τη βία, αλλά είναι κρίμα να περνάς χρόνια από την σύντομη ζωή σου με κλάματα, συγκρούσεις, φωνές, σκηνές ζηλοτυπίας, προσβολές, λόγια που πληγώνουν… Πρέπει να αφήσουμε πίσω αυτή την λανθασμένη αντίληψη, να αλλάξουμε οπτική γωνία και να στοιχηματίσουμε στη χαρά και την απόλαυση του έρωτα. Για παράδειγμα: όσοι μοιράζονται οργασμούς και γέλια αγαπιούνται έντονα. Δεν κάνει ρίμα, αλλά ακούγεται πολύ καλύτερα.
11. Όταν αγαπάς, υποφέρεις: όχι, μπορούμε να αποφασίσουμε ότι θέλουμε ένα διάλειμμα ή να αποστασιοποιηθούμε όταν κάτι μας πονάει. Μπορούμε να ξε-ερωτευτούμε κάποιον που δεν μας ταιριάζει πια, να ξεχάσουμε τα άτομα που δεν μας αγαπάνε, να επιλέξουμε καλούς και καλές συντρόφους για να μοιραστούμε τη ζωή μας. Η αγάπη δεν μας δένει, δεν μας περιορίζει, ούτε μας αναγκάζει να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη: εμείς οι ίδιες πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη των πράξεών μας και να δουλέψουμε πάνω στα εσωτερικά και εξωτερικά εμπόδια που δεν μας αφήνουν να απολαύσουμε την αγάπη.
12. Μια λεπτή γραμμή χωρίζει την αγάπη από το μίσος: η αγάπη και το μίσος δεν είναι το ίδιο πράγμα. Δεν νομίζω ότι κάποιος μπορεί να αγαπάει τρελά κάποιον άλλον και μετά, από την μια μέρα στην άλλη να τον μισήσει, να του εύχεται το χειρότερο, ή και να ενεργεί εις βάρος του. Αν αγαπάς κάποιον, το λογικό είναι να του εύχεσαι ευτυχία και ευημερία: μαζί σου, μόνο του, ή με άλλα άτομα. Άρα το μίσος δεν είναι συνέπεια της αγάπης: είναι έλλειψη αγάπης, είναι μανία καταστροφής, είναι ένα μεγάλο τέρας που σπέρνει τον πόνο σε εμάς και στους γύρω μας.
13. Χωρίς σύντροφο είσαι μόνη σου. Δεν είναι αλήθεια, υπάρχει πολύς κόσμος γύρω σου που σε αγαπάει, σε εκτιμάει, σε θαυμάζει ή νοιάζεται για σένα. Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα άτομα που μπορείς να γνωρίσεις: συναντήσου με τους γείτονές σου για να γιορτάσεις, να μάθεις, να διαμαρτυρηθείς, να χτίσεις, να καλλιεργήσεις, να χορέψεις. Ο κόσμος είναι γεμάτος με καλούς ανθρώπους που έχουν όρεξη να μοιραστούν πράγματα: μη μένεις μόνη σου στο σπίτι, πάρε τους δρόμους, βγες στις πλατείες και απόλαυσε τους ανθρώπους.
14. Αν είσαι επιτυχημένη, θα βρεις την αγάπη (και αντίστροφα): ο θαυμασμός του κόσμου δεν θα σε κάνει πιο ευτυχισμένη ούτε η ζήλεια των άλλων θα σου φέρει απαραίτητα την αγάπη… Αυτό που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο δεν είναι η φυσική σου εμφάνιση ή ό τραπεζικός σου λογαριασμός, αλλά η ικανότητα σου να σχετίζεσαι με τους άλλους, να δείχνεις κατανόηση, να είσαι γενναιόδωρη, αλληλέγγυα, ειλικρινής, δημιουργική ή απλώς καλός άνθρωπος. Αν είμαστε γαμάτα άτομα, θα συνεχίσουμε να είμαστε ακόμα και αν κανένας δεν γίνει το ταίρι μας: η προσωπική μας αξία δεν έχει καμία σχέση με το να έχουμε ή να μην έχουμε σύντροφο, με το να μας ερωτεύονται ή όχι.
15. Αν το κυνηγήσεις αρκετά, θα βρεις την αγάπη: όχι, δεν μπορείς να απαιτήσεις ούτε να ζητιανέψεις την αγάπη. Αν δεν σε αγαπάνε, αποδέξου το. Αν σε αγάπησαν και δεν σε αγαπούν πια, πάρτο απόφαση. Μη ζητάς από κανένα να φορτωθεί τον πόνο σου, μη αναγκάζεις κανέναν να μείνει στο πλάι σου, ή να αρνηθεί την ελευθερία του για να μην σε πληγώσει: όλες είμαστε ελεύθερες να ενωθούμε και να χωρίσουμε, να πάμε και να έρθουμε, να το πολεμήσουμε και να σταματήσουμε να το πολεμάμε. Δεν υπάρχουν καλοί ούτε κακοί σε αυτή την υπόθεση: το να μην είσαι πια ερωτευμένη πια έχει συμβεί σε όλες και σε όλους: πρέπει μόνο να προσέξουμε το άλλο πρόσωπο, να φερθούμε καλά, να κάνουμε τα πράγματα με ευαισθησία και φροντίδα. Είναι δυνατόν να χωρίσεις με αγάπη, με φροντίδα και να κοιτάξεις μπροστά με αισιοδοξία.
16. Όποιος αγαπάει, πληγώνει: δεν είναι αλήθεια ότι όταν κάποιος σε πληγώνει είναι επειδή σε αγαπάει πολύ και σε νοιάζεται ούτε είναι αλήθεια ότι όταν σου φέρονται άσχημα είναι για το καλό σου. Αν κάποιος σε αγαπάει και σε κάνει να κλαις είναι γιατί δεν ξέρει πως να σε αγαπήσει και δεν έχει τα εργαλεία για να απολαύσει τη σχέση σας χωρίς να θέλει να κυριαρχήσει πάνω σου. Είναι ώρα να σπάσουμε τον δεσμό μεταξύ αγάπης και οδύνης: είναι δυνατόν (και καλύτερο) να απολαύσεις τη ζωή χωρίς τραγωδίες και δράματα.
17. Αν δεν βρεις ζευγάρι μέχρι μια ηλικία “θα χάσεις το τραίνο”, “θα περάσει η μπογιά σου”, “θα μείνεις στο ράφι”: όχι, σήμερα οι άνθρωποι ζευγαρώνουν σε κάθε πιθανή ηλικία, υπάρχουν όλο και περισσότεροι διαθέσιμοι άνθρωποι και κάθε φορά περνάνε όλο και περισσότερα τραίνα. Μπορείς να ανέβεις σε όποιο σου κάνει κέφι. Επιπλέον, τώρα πια δεν υπάρχει θέμα “να περάσει η μπογιά σου”, κανείς δεν σε υποχρεώνει να παντρευτείς μέχρι κάποια συγκεκριμένη ηλικία και το να βρεις άντρα δεν είναι υποχρεωτικό για να γίνεις μητέρα. Το σημαντικό για τη μητρότητά σου είναι το δίκτυο των ανθρώπων γύρω σου που μπορεί να σε βοηθήσει να μεγαλώσεις τα παιδιά σο, και δεν χρειάζεται να αγχώνεσαι για να βρεις τον γαλάζιο πρίγκιπα. Χρειαζόμαστε δίκτυα αμοιβαίας βοήθειας και συλλογικής ανατροφής, συντρόφους και συντρόφισσες για τη ζωή μας, όχι “κουβαλητές” που να μας λατρεύουν και να μας συντηρούν οικονομικά.
18. “Χωρίς εσένα δεν είμαι τίποτα”, “είμαι δική σου να με κάνεις ό,τι θες”: ο σαδισμός και μαζοχισμός μπορεί να είναι πολύ διασκεδαστικά εργαλεία για την ερωτική απόλαυση και το σεξουαλικό παιγνίδι, αλλά ας τα αφήσουμε έξω από τη συναισθηματική ζωή. Στην καθημερινότητα δεν υπάρχει κανένας λόγος να αρνηθούμε τη δύναμή μας και να την παραδώσουμε σε ένα άλλο άτομο ως απόδειξη της αγάπης μας. Όταν υποτάσσεσαι στον σύντροφό σου ή τον εξουσιάζεις, δημιουργείς σχέσεις άνισες, εξαρτημένες, βίαιες και επώδυνες, οι οποίες λειτουργούν με βάση φαύλους κύκλους βίας (επιθετικότητα /συμφιλίωση, κόλαση/μήνας του μέλιτος) από τους οποίους είναι πολύ δύσκολο να βγεις. Επιπλέον αυτές οι σχέσεις σε απομακρύνουν από τους αγαπημένους σου ανθρώπους: δεν είναι εύκολο για αυτούς που σε αγαπάνε να σε βλέπουν σε μια καταστροφική σχέση που βασίζεται στη λογική κυρίαρχου και κυριαρχούμενου.
19. Κανείς δεν θέλει να είναι μόνος του: κι όμως, υπάρχουν εκατομμύρια γυναίκες με σύντροφο ή παντρεμένες, βυθισμένες σε συζυγικές κολάσεις ή σε μια μόνιμη βαρεμάρα, οι οποίες ζηλεύουν την ελευθερία και την ευημερία των αδέσμευτων. Ο γάμος δεν είναι συνώνυμο της ευτυχίας, ρίξε μια ματιά στους δείκτες διαζυγίου σε όλον τον κόσμο και τα υψηλά επίπεδα singles: οι άνθρωποι είναι όλο και λιγότερο διατεθειμένοι να αντέξουν κολάσεις, γιατί αυτό που θέλουν είναι να απολαύσουν τη ζωή και την αγάπη.
20. Ο έρωτας είναι κάτι μεταξύ ενός άντρα και μια γυναίκας που είναι ετεροφυλόφυλοι, λευκοί, ευκατάστατοι και υγιείς: Όχι, δε μπορούμε να περιορίσουμε τον ρομαντισμό σε αυτό το στερεότυπο, η αγάπη είναι απεριόριστη, ανοιχτή, πολυποίκιλη και χρωματιστή. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι να αγαπηθείς και να αγαπήσεις, να σχετιστείς ερωτικά και συναισθηματικά, πολύ τρόποι να συνδεθείς, να ζήσεις και να χωρίσεις. Μην αφήσεις την ιδεολογία του πατριαρχικού ρομαντισμού να σε σταματήσει από το να ξεκινήσεις και να ζήσεις έναν έρωτα, γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι να αγαπάς, πολλοί σεξουαλικοί προσανατολισμοί, πολλές ταυτότητες και όλες έχουμε το δικαίωμα να εξερευνήσουμε διαφορετικούς τρόπους να ζούμε και να σχετιζόμαστε και να αφήσουμε πίσω τα καλούπια και την παράδοση. Η καταπίεση δεν είναι της μόδας: τόλμησε να εξερευνήσεις, χωρίς φόβους και ενοχές. Ας τολμήσουμε όλες και όλοι να ζήσουμε τον έρωτα από μια κοινωνική οπτική, από μια οπτική συντροφικότητας, ελευθερίας, χαράς και απόλαυσης.
