Η ψυχοθεραπεία αφορά σε μια διαδικασία όπου κάποιος αποφασίζει να σταθεί κριτικά σε ό,τι συμβαίνει γύρω του, αποφασισμένος να δει κατάματα τον καθρέφτη και να πάρει ευθύνη για τον τρόπο που και ο ίδιος συμβάλλει σε ό,τι ζει (και συνήθως τον δυσαρεστεί) και αν θέλει να προκαλέσει με αντίστοιχο τρόπο αλλαγές. Πρόκειται για μια μετακίνηση από το τι υφίσταμαι, τι ζω, τι παθαίνω, πώς μου φέρονται οι άλλοι στο τι από το δικό μου τρόπο συνδιαλέγεσθαι δημιουργεί καταστάσεις ώστε να πληγώνομαι/να μένω μόνος/να νιώθω αδικημένος.
Αυτό όσο απλό κι αν ακούγεται απαιτεί θάρρος, δύναμη να θέσω τον εαυτό μου στο μικροσκόπιο, πραγματικό κίνητρο για αλλαγή. Διαφορετικά το μόνο που θα καταφέρνω θα είναι στην καλύτερη να εισπράξω λίγη συμπαράσταση, άντε και λίγη υποστήριξη ψυχολογική σε ό,τι περνάω από τον θεραπευτή, αλλά και γενικά από τους ανθρώπους που συναναστρέφομαι.
Συχνά οι άνθρωποι εισέρχονται στο χώρο της ψυχοθεραπείας με ένα ρητό και λεκτικό κομμάτι ξεκάθαρο του «θέλω να βοηθηθώ», «χρειάζομαι βοήθεια», «δε μου αρέσει που είμαι μόνος», την ίδια ώρα όμως και με ένα μη λεκτικό κομμάτι (ή και συχνά λεκτικό) που λέει «μην αγγίξεις ό,τι με ενοχλεί/με πονάει». Και ενώ υποτίθεται ότι έχει ξεκάθαρο αίτημα για αλλαγή ταυτόχρονα το ακυρώνει χωρίς να επιτρέπει στο θεραπευτή την παραμικρή αλλαγή.
Γιατί τον κάνουν άραγε; Γιατί μας έχουν άχτι; Γιατί αφού μας πληρώνουν θα πρέπει και να μας ταλαιπωρούν λίγο; Γιατί δεν έχουν με κανέναν άλλον να αντιπαρατεθούν μες στη μέρα τους και ψάχνουν σάκο του μποξ; Αν υποτίθεται ότι ο θεραπευτής βλέπει ομορφιά σε καθέναν από τους θεραπευόμενους για να δουλέψει μαζί του, δε μπορεί να επιτρέψει κανένα από τα παραπάνω ενδεχόμενα.
Ο τρόπος-δυσλειτουργικός;-δυσλειτουργικός-που ο καθένας μας έχει μάθει να συνδιαλέγεται είναι το κουκούλι που έχει για να οριοθετεί τον εαυτό του, πιστεύοντας ακράδαντα ότι αν το χάσει, τότε χάνει και την ταυτότητά του. Εκφράσεις του τύπου «εγώ έτσι είμαι και σε όποιον αρέσω» ή «ας μη μου φέρονται έτσι να μη φέρομαι και γω» δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που ξέρω ότι είμαι μέχρι τώρα. Αυτός ο τρόπος μέχρι τώρα αν και προβληματικός μου δινε ασφάλεια και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πορεύτηκα ως εδώ. Πώς μου ζητάς εσύ, κύριε θεραπευτή, να ρίξω έτσι απλά το μανδύα και να αμφισβητήσω τρόπους και συμπεριφορές με τις οποίες έμαθα να ζω για χρόνια;
Άρα λοιπόν, μάλλον δεν είναι που μας την έχουν στημένη ή θέλουν να μας τη φέρουν. Η αντίσταση στην αλλαγή έχει πλήθος πληροφοριών να προσφέρει κατά τη θεραπευτική διαδικασία. Το εύκολο είναι να πούμε στον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας ότι η ψυχοθεραπεία δεν είναι για όλους και όταν ετοιμαστείς εδώ είμαστε. Το ζητούμενο είναι να αποκωδικοποιήσουμε την αντίσταση, να τη διαβάσουμε με όρους λειτουργικότητας και ομοιόστασης για τη μέχρι τώρα ζωή του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας, να την καθρεφτίσουμε, να την αξιοποιήσουμε και τελικά να μπορέσει ο ίδιος να δει τη ζωή του άλλα γυαλιά, με αυτά που κοιτούν και προς τα μέσα, χωρίς να προβάλλον τα πάντα στους άλλους.
Της Βασιλικής Παπαδημητρίου
Σύντομο Βογραφικό Βασιλικής Παπαδημητρίου
Η Παπαδημητρίου Βασιλική γεννήθηκε στις Σέρρες και μεγάλωσε στη Λάρισα. Απέκτησε πτυχίο Ψυχολογίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, στην Διεθνή Ιατρική & Διαχείριση Κρίσεων Υγείας. Ολοκλήρωσε την πρακτική άσκηση του μεταπτυχιακού της στους Γιατρούς του Κόσμου, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και την ΜΚΟ PRAKSIS.
Έχει εξειδικευτεί στην Υπαρξιακή-Συστημική Ψυχοθεραπεία και την Θεραπεία Οικογένειας στο εκπαιδευτικό ινστιτούτο ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ, όπου και συνεχίζει την προσωπική της θεραπεία (θεραπεία ομαδικού τύπου με βάση την υπαρξιακή-συστημική προσέγγιση) από το 2009 έως σήμερα. Επιπλέον, εχει εξειδικευτεί στην τραυματοθεραπεία με τη μέθοδο EMDR στο Ινστιτούτο Τραυματοθεραπείας Αθηνών.
