Κάποτε είπαν στον Διογένη: «Διογένη, σε κοροιδεύουν»… Καθισμένος, σήκωσε το πρόσωπο, τους κοίταξε με χαμόγελο και απάντησε: «Μα εγώ δεν νιώθω καμιά κοροϊδία».
Αυτή η φράση δεν δείχνει μόνο την αυτοπεποίθηση του Διογένη, τη γνώση της αξίας και της ευφυΐας του, μα βαθύτερα τη γνώση που κατέχει ο Διογένης για τον εαυτό του. Η φράση «Διογένη σε κοροϊδεύουν» είναι το ερέθισμα που φτάνει στα αυτιά του Διογένη… ο ίδιος γνωρίζει πως εξαρτάται από το μυαλό του, το αν θα τον αγγίξει συναισθηματικά το ερέθισμα αυτό. Πχ το αν θα τον θυμώσει. Εξαρτάται στην ουσία, από την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του.
Τη γνώμη των άλλων ανθρώπων, συχνά την ονομάζουμε κοινωνική πραγματικότητα… (ο τρόπος ένδυσης σε κάθε εποχή για παράδειγμα). Διότι είναι πραγματικότητα μεταξύ των ανθρώπων η οποία δε διέπεται από φυσικούς νόμους όπως φυσική πραγματικότητα, αλλά από κοινωνικές συμβάσεις. Έτσι για παράδειγμα, η βαρύτητα είναι μία φυσική πραγματικότητα, καθώς το μήλο του Νεύτωνα θα πέφτει πάντοτε προς τα κάτω.
Ο Διογένης, όπως και πολλοί χαρισματικοί άνθρωποι στην ιστορία, δε στρέφεται για τη διαμόρφωση της αυτοαντίληψης του, στη γνώμη που έχουν οι άλλοι άνθρωποι γι αυτόν, μα στην παρατήρηση της φυσικής πραγματικότητας. Αυτό του δίνει τη γνώση ότι αφού κατανοώ ότι αλληλεπιδρώ με τη φύση, κατανοώ τόσα φαινόμενα, φυσικά ή ανθρώπινα, είναι αδιανόητο να μου λείπει και η ευφυΐα. Πρόκειται για την ίδια περίπτωση όταν ο Θαλής ο Μιλήσιος αψηφούσε τη γνώμη των γύρω του, και μελετούσε συνέχεια τον ουρανό.
Έτσι μπόρεσε να προβλέψει ότι την κακή σοδειά θα ακολουθούσε μια πολύ καλή και αγοράζοντας πολλά ελαιοτριβεία, πετυχαίνοντας τον πλουτισμό. Μόνο και μόνο για να αποδείξει ότι το πρακτικό αυτός μέρος, που δεν τον ενδιέφερε, ήταν μια απλή εφαρμογή από τις πολλές, της φιλοσοφίας.
Επιστρέφοντας στο Διογένη, η φράση του «Δε νιώθω κοροϊδία…», δείχνει τη γνώση του ότι ένα ερέθισμα έχει αξία περίπου 30%, το 70% είναι πώς θα σκεφτούμε και τι συναισθήματα θα κάνουμε ή θα νιώθουμε ή θα αφήσουμε να νιώθουμε πάνω σε αυτό… Πώς θα φιλτράρουμε εμείς δηλαδή το κάθε γεγονός, με όπλο τη σκέψη μας. Αυτή η γνώση από την αρχαιότητα, για την ψυχολογία και το ανθρώπινο μυαλό, συναντιέται και φαίνεται και στην Ανατολή στα λόγια του Βούδα: «Μάθετε να ανταποκρίνεστε, όχι να αντιδράτε…»!
Σημαίνει ότι πολλές φορές εκλαμβάνουμε τη συναισθηματική μας αντίδραση στα γεγονότα ως τη μόνη πιθανή αντίδραση. Ο άνθρωπος που εξετάζει και τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων στο ίδιο γεγονός, δεν αντιδρά μόνο…αλλά σκέπτεται. Ανταποκρίνεται, δεν αντιδρά απλά. Καθώς το μυαλό εκπαιδεύεται συχνά, (ακόμη και στην ψυχοθεραπεία) να σκέπτεται από διάφορες γωνίες, κατανοούμε μία πανάρχαια αλήθεια… ότι εμείς και μόνο είμαστε υπεύθυνοι για τις κυριότερες πλευρές της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η ζωή μας. Όταν συνειδητοποιήσουμε αυτή την αλήθεια, μπορούμε να αλλάζουμε σχεδόν τα πάντα.
«Οτιδήποτε μας διαπερνά είναι επειδή βρίσκει κάτι μέσα μας να αγγίξει»
Νίκος Βακόνδιος ψυχολόγος,
