Περί της φυσικής επιβολής
ΑΥΤΟΣ ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΕΣΤΙΑΖΕΙ σε μια ιδιότητα τόσο ευαίσθητη, ώστε θα διέτρεχε τον κίνδυνο να θεωρηθεί ότι ανήκει στη σφαίρα της μεταφυσικής, αν δεν την επιβεβαίωναν η περιέργεια και η παρατήρηση.
Σε ορισμένους λάμπει μια εγγενής υπεροχή, μια μυστική δύναμη επιβολής, η οποία καθίσταται αντικείμενο υπακοής δίχως να εμφανίζει σημεία πειθαναγκασμού ούτε να σχετίζεται με την τέχνη της πειθούς.
O Καίσαρ, αιχμάλωτος στα χέρια των πειρατών ενός νησιού, τους υπερέβαινε με την εξουσία του. Εκείνος, νικημένος, τους έδινε διαταγές· και εκείνοι, νικητές, τον υπηρετούσαν. Ήταν αιχμάλωτος κατά τους τύπους και αφέντης στην πραγματικότητα δια της κυριαρχίας του.
Περισσότερα φέρνει σε πέρας ένας τέτοιος άντρας με μια κίνηση του χεριού του παρά όλοι οι άλλοι με όλη τους την επιμέλεια. Οι λόγοι [υπό τους οποίους ένας τέτοιος άντρας ενεργεί] έχουν μια μυστική ισχύ, ώστε απολαμβάνουν την αποδοχή λόγω συμπάθειας παρά λόγω καθαρότητας.
Τα πλέον υψηλόφρονα πνεύματα υποτάσσονται σε αυτή την ισχύ δίχως να αντιλαμβάνονται πώς· και οι πλέον ευρείες κρίσεις παραδίδονται σε αυτή.
Τέτοιοι άντρες έχουν τη μεγάλη ευθύνη να είναι οι λέοντες του ανθρώπινου γένους, αφού μοιράζονται το πρωταρχικό πλεονέκτημα, που είναι η επιβολή του αρχηγού.
Τα υπόλοιπα θηρία αναγνωρίζουν [στην εξουσία] του λέοντα το προμήνυμα της φύσης. Και δίχως να έχουν εξετάσει την αντρειοσύνη του λέοντα, του εκφράζουν την ταπεινή υπακοή τους.
Κατά τον ίδιο τρόπο, σε αυτούς τους ήρωες, βασιλείς από φυσικού, οι υπόλοιποι άνθρωποι τους προτείνουν το σεβασμό τους δίχως να περιμένουν την απόδειξη της ικανότητάς τους.
Η φυσική επιβολή είναι γνώρισμα του στέμματος και αν συνδυάζεται με έξοχη νοημοσύνη και μεγαλείο καρδιάς, δεν της λείπει τίποτα για να οικοδομήσει ένα πολιτικό κίνητρο πρώτης τάξης.
Είδαμε αυτή την κυρίαρχη ιδιότητα να έχει παγιωθεί στον δον Ερνάντο Άλβαρες δε Τολέδο, αφέντη περισσότερο από φυσικού παρά λόγω διάκρισης. Υπήρξε μέγας και γεννήθηκε για να φτάσει πιο πάνω: ακόμα και στον τρόπο της ομιλίας του δεν μπόρεσε να παραβιάσει αυτή τη φυσική επιβολή του.
Απέχει πολύ από μια απατηλή σοβαρότητα, από μια προσποιητή αλαζονεία, πεμπτουσία της βδελυγμίας, οι οποίες ακόμα και αν είναι εγγενή γνωρίσματα, προκαλούν αυτοδικαίως εκνευρισμό.
Κατά τα άλλα, το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη φυσική επιβολή προέρχεται από τη δυσπιστία προς τον ίδιο μας τον εαυτό και την υποψία που τρέφουμε προς την ίδια μας την αξιοσύνη, ακόμα περισσότερο αν τείνουμε προς την έλλειψη εμπιστοσύνης, που σημαίνει την ολοσχερή παράδοσή μας στην περιφρόνηση.
Υπήρξε αρχή του Κάτωνα και ακριβής εικόνα της αυστηρότητάς του ότι ο άντρας οφείλει να σέβεται τον εαυτό του και, ακόμα περισσότερο, να τον φοβάται.
Εκείνος που δεν αντιλαμβάνεται από μόνος του αυτόν το φόβο, δίνει το ελεύθερο στους άλλους να το πράξουν και με την άδειά του διευκολύνει την αλλότρια [επιβολή].
***
ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Περί της φυσικής επιβολής
Μπαλτάσαρ Γκρασιάν – Ο Ήρωας
