
Οι θεωρίες του Βίλχελμ Ράιχ (Wilhelm Reich) για τη σεξουαλικότητα και την αγάπη
“Η ψυχική υγεία εξαρτάται από την οργασμική ικανότητα, δηλαδή από την ικανότητα παράδοσης στο αποκορύφωμα της σεξουαλικής διέγερσης κατά τη φυσική σεξουαλική πράξη. Η βάση της είναι η ικανότητα του μη νευρωτικού χαρακτήρα για αγάπη.
Η ψυχική αρρώστια είναι το αποτέλεσμα διαταραχής της φυσικής ικανότητας για έρωτα. Στην περίπτωση της οργασμικής ανικανότητας, στη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, φράσσεται η βιολογική ενέργεια και γίνεται έτσι η πηγή κάθε είδους παράλογης συμπεριφοράς. Η θεραπεία ψυχικών διαταραχών απαιτεί αρχικά την εδραίωση της φυσικής ικανότητας για έρωτα και αυτό εξαρτάται τόσο από τις κοινωνικές όσο και από τις ψυχικές συνθήκες.
Οι ζωτικές ενέργειες με φυσιολογικές συνθήκες, αυτορυθμίζονται αυτόματα, χωρίς καταναγκαστικό καθήκον ή καταναγκαστική ηθική. Τα τελευταία είναι ασφαλής ένδειξη αντικοινωνικών τάσεων. Η αντικοινωνική συμπεριφορά πηγάζει από δευτερογενείς ορμές, που οφείλουν την ύπαρξή τους στην καταπίεση της φυσικής σεξουαλικότητας. Το άτομο που ανατρέφεται σ’ ένα περιβάλλον που αρνείται τη ζωή και το σεξ, συνηθίζει στο άγχος ηδονής (φόβος για ηδονική διέγερση) που εμφανίζεται στη φυσιολογία του σώματος με χρόνιους μυϊκούς σπασμούς.
Η θωράκιση του χαρακτήρα έχει στη βάση της την αποξένωση, την ανικανότητα, τον πόθο για εξουσία, το φόβο για ανάληψη υπευθυνότητας, τη μυστικιστική λαχτάρα, τη σεξουαλική μιζέρια, την ανίκανη επαναστατικότητα, όπως και την παθολογική και μη φυσιολογική παραίτηση. Τα ανθρώπινα όντα έχουν πάρει εχθρική στάση σε ότι είναι ζωντανό μέσα τους κι έχουν αποξενωθεί από αυτό. Αυτή η μοναξιά δεν έχει βιολογική αλλά κοινωνική και οικονομική προέλευση και δεν συναντάται στην ανθρώπινη ιστορία πριν από την ανάπτυξη της πατριαρχίας. Από τότε, το καθήκον έχει πάρει τη θέση της φυσικής απόλαυσης για τη δουλειά και τη δραστηριότητα.
Η μέση χαρακτηροδομή των ανθρώπινων όντων έχει αλλάξει προς την κατεύθυνση της ανικανότητας και του φόβου προς τη ζωή, έτσι ώστε τυραννικές δικτατορίες μπορούν όχι μόνο να επιβάλλονται, αλλά και να δικαιολογούν την ύπαρξή τους, προβάλλοντας τις υπάρχουσες τάσεις των ανθρώπων, όπως την έλλειψη υπευθυνότητας και την ανωριμότητα. Η διεθνής καταστροφή την οποία ζούμε (Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος) είναι η τελική συνέπεια αυτής της αποξένωσης από τη ζωή. Αυτός ο σχηματισμός του χαρακτήρα στο απολυταρχικό καλούπι έχει κεντρικό του σημείο, όχι την αγάπη των γονιών, αλλά την απολυταρχική οικογένεια. Το κύριο εργαλείο του είναι η καταπίεση της σεξουαλικότητας στο βρέφος και τον έφηβο.
Χάρη σ’ αυτόν το διχασμό μέσα στην ανθρώπινη χαρακτηροδομή του σήμερα, η φύση και ο πολιτισμός, το ένστικτο και η ηθική, η σεξουαλικότητα και η επιτυχία θεωρούνται μεταξύ τους ασύμβατα. Αυτή η ενότητα πολιτισμών και φύσης, δουλειάς και έρωτα, ηθικής και σεξουαλικότητας, που λαχταράει πάντα η ανθρωπότητα, θα παραμείνει ένα όνειρο, όσο ο άνθρωπος δεν επιτρέπει στον εαυτό του την ικανοποίηση των βιολογικών αναγκών της φυσικής (οργασμικής) σεξουαλικής ευχαρίστησης. Μέχρι τότε η αληθινή δημοκρατία και η υπεύθυνη ελευθερία θα παραμένουν μια ψευδαίσθηση και η απελπισμένη υποταγή σε υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες θα χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ύπαρξη. Μέχρι τότε η εξόντωση της Ζωής θα υπερισχύει με την καταναγκαστική εκπαίδευση, με καταναγκαστικούς κοινωνικούς θεσμούς ή με πολέμους”
Ο Ράιχ πίστευε, ότι πρέπει να αναπτύξουμε μια εξ ολόκληρου νέα αντίληψη για τη σεξουαλικότητα.Έβλεπε το σώμα σαν ένα ενεργειακά σύστημα με συνεχή κατάσταση συστολής και διαστολής, ή παλμού (που παρατηρείται πιο εύκολα στο σφυγμό και την αναπνοή). Στην υγεία η ενέργεια ρέει ελεύθερα μέσα στο σώμα. Η ενέργεια αυτή συγκεντρώνεται στον οργανισμό με τη λήψη τροφής, υγρών και αέρα. Απορροφάται επίσης κατευθείαν από το δέρμα. Εκφορτίζεται με δραστηριότητα, εκκρίσεις, συγκινησιακή έκφραση, τη διαδικασία της σκέψης και με μετατροπή σε σωματική θερμότητα, που εκπέμπεται στο περιβάλλον. Χρησιμοποιείται επίσης για την ανάπτυξη.
Κατά τη συνηθισμένη πορεία των γεγονότων συγκεντρώνεται περισσότερη ενέργεια απ’ όση εκφορτίζεται. Αν αυτό γινόταν συνεχώς, ο οργανισμός θα έπρεπε η να αναπτύσσεται διαρκώς ή να εκραγεί. Για να διατηρηθεί ένα σταθερό, οικονομικό ενεργειακό επίπεδο η περίσσια της ενέργειας πρέπει να εκφορτίζεται τακτικά σε μικρά ή μεγαλύτερα διαστήματα. Αυτή η οικονομική εκφόρτιση της ενέργειας είναι η λειτουργία του οργασμού.
Εάν από τη γέννησή του ικανοποιούνται αυτή και οι άλλες του ανάγκες, είναι ικανός να αυτορυθμίζεται και χρειάζεται μόνο να διδαχθεί να σέβεται τα δικαιώματα των άλλων και τη δική του ασφάλεια. Αυτή η αυτορρύθμιση περιέχει τη δική της ηθική. Εάν αυτός ήταν ο κανόνας στην κοινωνία μας, το σεξ θα γινόταν έκφραση έρωτα και όχι κατάκτησης. Οι διαστροφές, ο σαδισμός και η πορνεία θα έπαυαν να υπάρχουν, ενώ οι νευρώσεις και η εγκληματικότητα θα ήταν άγνωστες. Αυτά δεν είναι θεωρητικές υποθέσεις, αλλά έχουν αποδειχθεί στις κοινωνίες που είναι θετικές προς το σεξ.
Το υγιές άτομο δε χρειάζεται τόσο πολλή σεξουαλική διέξοδο όσο το θωρακισμένο, επειδή παίρνει ικανοποίηση και δεν προσπαθεί συνεχώς να την κατακτήσει. Μπορεί έτσι να βρίσκει χαρά στην εργασία του, η οποία γίνεται πιο παραγωγική. Είναι πιστός στο σύντροφο του, όσο ικανοποιείται. Όταν δεν ικανοποιείται πλέον, βρίσκει ένα καινούργιο έρωτα και νέα ικανοποίηση, αντί να παραμένει καταναγκαστικά σ’ ένα γάμο χωρίς έρωτα.
«Ο άνθρωπος επειδή είναι κι αυτός μέρος της ζωντανής φύσης, λειτουργεί ακριβώς όπως κι εκείνη. Επομένως, όπως στην έρημο η ζωή επιζητά απεγνωσμένα το νερό για να επιβίωση, έτσι κι η εσωτερική έρημος του ανθρώπου, που δεν είναι άλλη από την συγκινησιακή πανούκλα, διψά για συναισθηματική ικανοποίηση και την αναζητά απελπισμένα.»
Wilhelm Reich Μάρτιος 1954