Οι Μηχανισμοί Της Επιθυμίας (2ον) /2
O μηχανισμός της επιθυμίας και της απόλαυσης
Θα ήθελα να ξεχωρίσω τις επιθυμίες σε δύο βασικές κατηγορίες. Αυτές που σχετίζονται άμεσα με τις απολαύσεις μέσω των αισθήσεων και των λειτουργιών του σώματος και αυτές που σχετίζονται με αποκτήματα, επιτεύξεις, φήμη, δόξα, κ.λπ.
Εδώ θα ασχοληθούμε με τις επιθυμίες για απολαύσεις όπως λαιμαργία, λαγνεία, ποτό, τσιγάρο, καφές, θεάματα κ.λπ. Θα δούμε πως λειτουργεί ο νους, το εγώ, η παρόρμηση της επιθυμίας και όλος ο μηχανισμός που μας οδηγεί ψυχαναγκαστικά στην εκτέλεση της επιθυμίας. Ο μηχανισμός είναι παρόμοιος και στις επιθυμίες για πλούτο, δόξα, φήμη κ.λπ. διότι πηγάζει από το μηχανισμό της απόλαυσης.
Η απόλαυση με πρώτη την σεξουαλική είναι η αιτία της δημιουργίας του εγώ και της επιθυμίας. Όλες οι άλλες απολαύσεις και επιθυμίες δεν είναι τίποτε άλλο παρά τροποποιήσεις και παράγωγα της επιθυμίας για σεξουαλική απόλαυση.
Ας δούμε πως αναπτύσεται το εγώ. Η σεξουαλική απόλαυση μετρέπεται σε πόθο να ξαναβιώσουμε την ίδια απόλαυση. Αυτός ο πόθος γίνεται παρόρμηση να κινηθούμε και να βρούμε το αντικείμενο που ποθούμε δηλαδή γίνεται επιθυμία. Ταυτόχρονα με την επιθυμία δημιουργείται και η ψευδαίσθηση του εγώ, δηλαδή η αίσθηση ότι είμαι το σώμα. Έτσι δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι εγώ το σώμα-νους που με ονομάσαν για παράδειγμα γιάννη επιθυμώ την τάδε ή κάποια άλλη απόλαυση, ενώ στην πραγματικότητα η επιθυμία έχει πάρει την μορφή του εγώ και εκδηλώνεται μέσα στον ψυχισμό μας ασυνείδητα και παρορμητικά.
Το επιθυμείν που συμβαίνει μηχανικά και ασυνείδητα γίνεται εγώ επιθυμώ. Ενώ στην πραγματικότητα η αίσθηση εγώ και η επιθυμία δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα φαίνεται σαν να είναι. Η ίδια η επιθυμία δημιουργεί την αίσθηση του εγώ και έτσι μέσα από αυτή την ψευδαίσθηση μπορεί ανενόχλητα να εκπληρώνεται και να εκφράζεται. Γινόμαστε με αυτόν τον τρόπο δέσμιοι της παρόρμησης της επιθυμίας για απόλαυση, θεωρώντας λανθασμένα ότι εμείς συνειδητά επιλέγουμε τα αντικείμενα της επιθυμίας.
Η επιθυμία και ο πόθος για απόλαυση μεταφέρονται από το σεξ στα άλλα αντικείμενα όπως φαγητό, ποτό, τσιγάρο κ.λπ. και σε επιθυμία για φήμη, δόξα, χρήματα, ανωτερότητα. Σταδιακά αναπτύσεται η προσκόλληση προς τα αντικείμενα και ο εθισμός στις απολαύσεις. Αυτός ο μηχανισμός βέβαια δεν αναπτύχθηκε σε μια ενσάρκωση. Ξεκίνησε το καιρό της πτώσης του ανθρώπου από την πρωταρχική πνευματική του κατάσταση (συμβολικά το καιρό του Αδάμ και της Εύας), και μεσα από διαδοχικές επαναγεννήσεις αναπτύχθηκε και έγινε δεύτερη φύση μας. Έτσι σε αυτή την κατάσταση της λήθης που ζούμε σήμερα, εκλαμβάνουμε ως εαυτό μας το παρασιτικό εγώ και όλες του τις εκφράσεις (επιθυμίες, πάθη, σώμα-πόνος) αντί της Συνειδητότητας που είναι η αληθινή μας ταυτότητα. Ο μηχανισμός του εγώ και της επιθυμίας έχει καταλάβει όλα τα κέντρα λειτουργίας της ανθρώπινης φύσης και λειτουργεί μέσα μας ανεξάρτητα από τη λογική, τη θέληση και τη συνείδηση μας. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που εκφράζεται σήμερα στους ανθρώπους η συνειδητότητα χωρίς την παρεμβολή του εγώ, για αυτό και τα προβλήματα στην ανθρωπότητα σήμερα έχουν διογκωθεί υπερβολικά. Ο κόσμος είναι σαν ένα ηφαίστειο που μπορεί να εκραγεί από στιγμή σε στιγμή.
Μαζί με την επιθυμία αναπτύσσονται η αρέσκεια και η απαρέσκεια, η έλξη και η απώθηση προς τα αντικείμενα. Αν είμασταν παρατηρητικοί θα βλέπαμε ότι κάθε στιγμή, θέλουμε ή δεν θέλουμε κάτι, μας αρέσει ή δεν μας αρέσει κάτι, θέλουμε να βρεθούμε κοντά σε κάτι ή να αποφύγουμε κάτι.
Αν δεν είμαστε στις καταστάσεις που ανέφερα λίγο πριν, τότε συνήθως νοιώθουμε βαρεμάρα, μια αίσθηση ανικανοποίητου, μια αίσθηση κενού, ότι κάτι μας λείπει. Αυτά επίσης είναι τροποποιήσεις και εκφράσεις τις επιθυμίας. Αυτές οι εκφράσεις της επιθυμίας σκοπό έχουν να μας κάνουν να νοιώσουμε δυσάρεστα και να αναγκαστούμε να αναζητήσουμε κάτι ευχάριστο ή απολαυστικό έτσι ώστε να βγούμε από αυτή την δυσάρεστη κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο η επιθυμία κινητοποιεί το νου και τα όργανα αίσθησης και δράσης στο να βρουν και να αποκτήσουν το αντικείμενο της απόλαυσης έτσι ώστε ο πόθος για απόλαυση να ικανοποιηθεί για άλλη μια φορά. Για λίγο η απόλαυση μας δίνει κάποια ικανοποίηση και ανακούφιση από τις δυσάρεστες καταστάσεις που ανέφερα πριν ή άλλες δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά μετά από λίγο νοιώθουμε κενοί και με τις ίδιες δυσάρεστες καταστάσεις να μας βασανίζουν.
Αυτός ο μηχανισμός λειτουργεί μηχανικά μέσα μας σαν ένας φαύλος κύκλος του οποίου είμαστε μαριονέτες και σκλάβοι μέχρι να συνειδητοποιήσουμε με κάποιο τρόπο ότι αυτό δεν οδηγεί πουθενά, ή μάλλον ότι φέρνει πόνο και δυστυχία. Αν θέλουμε να ελευθερωθούμε από αυτό τον ψυχαναγκαστικό μηχανισμό της επιθυμίας για απόλαυση μπορούμε να το πετύχουμε με συστηματική καθημερινή άσκηση. Ελεύθεροι από επιθυμνίες και εγώ θα επιστρέψουμε στην φυσική μας κατάσταση που είναι η ενότητα με το παγκόσμιο πνεύμα της ζωής, που η φύση του είναι αιώνια Ύπαρξη, Ειρήνη, Μακαριότητα, Ελευθερία.
Με την επιθυμία αναπτύσονται σταδιακά και όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά του εγωικού μηχανισμού όπως ο φόβος, ο θυμός, η απληστία, η ανυπομονησία, η απληστία, η αλαζονεία, η υπερηφάνεια, η ζήλεια, κ.λπ. τα οποία πολύ εύστοχα ονόμασε ο Έκχαρτ Τόλλε σώμα-πόνος (pain-body). Ο κατάλογος των ψυχολογικών ελαττωμάτων είναι μακρύς. Όμως όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά τροποποιήσεις και παράγωγα της επιθυμίας για απόλαυση.
Στο σχήμα παρακάτω βλέπουμε ότι το κέντρο του εγώ μας είναι ο πόθος για απόλαυση (lust) ο οποίος διαφοροποιείται και παίρνει τρεις εκφράσεις:
1. Επιθυμία (desire)
2. Η αίσθηση ότι είμαι το σώμα (Iness)
3. Το σώμα-πόνος (pain-body) που εννοεί το σύνολο των ελατωμάτων (θυμός, φόβος κ.λπ.),
Στο παρακάτω σχήμα βλέπουμε ακόμη πιο αναλυτικά πως το εγώ αναπτύσεται στις κυριότερες εκφράσεις του.
Η απόλαυση βιώνεται σαν μια ενεργειακή, συναισθηματική και νοητική κατάσταση και εκπληρώνεται μέσω του σώματος, των αισθήσεων, του αισθησιακού νου, του κατώτερου συγκινησιακού κέντρου και τουμολυσμένου από το πάθος ψυχικού πράνα.
Ο αισθησιακός νους είναι δυαδικός κινείται στα δύο αντίθετα άκρα και οδηγείται σε υπερβολές. Η λειτουργία του είναι μηχανική και δεν έχει την ικανότητα να αξιολογήσει τις εμπειρίες και τις συνέπειες που έχουν. Μαζί με το μολυσμένο από το πάθος ψυχικό πράνα κοιμίζουν την διάνοια (την λογική) και την βάζουν στην υπηρεσία τους.
Όμως η διάνοια υπνωτισμένη από το εγώ και τις επιθυμίες αντί να αντανακλά το φως της συνείδησης χρησιμοποιείται από τον αισθησιακό νου και το ψυχικό πράνα για να ανακαλύπτει όλο και καινούργιους τρόπους για διαφορετική και πιο έντονη απόλαυση ή για να δικαιολογεί τις υπερβολές, τις ιδιοτροπίες και τις κτηνωδίες τους.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο άνθρωπος να κινείται μόνο στα κατώτερα επίπεδα της ύπαρξης του, που σχετίζονται με το ένστικτο της επιβίωσης, της αναπαραγωγής, της ασφάλειας και της ικανοποίησης μέσω των αισθήσεων, κυρίως το φαγητό και το σέξ. Ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός του δίνει τη δυνατότητα να ικανοποιεί τις κατώτερες έξεις και τις τάσεις του με πολυποίκιλο τρόπο. Αντί η τεχνολογία και η ενέργεια να χρησιμοποιούνται για την ευημερία του συνόλου της ανθρωπότητας, εξυπηρετούν κυρίως τις αυξημένες επιθυμίες των ‘πολιτισμένων’.
Η υπερβολική ανάπτυξη του εγώ και των επιθυμιών στο ψυχισμό των γήϊνων σήμερα τους έχει μετατρέψει σε μηχανές. Βρισκόμενοι σε αυτό το χαμηλό επίπεδο ύπαρξης υπνωτισμένοι από τις ηδονές των αισθήσεων ξέχασαν το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν, δηλαδή να συνειδητοποιήσουν την θεϊκή τους φύση και να εκφράσουν όλες τις θεϊκές ποιότητες, δυνατότητες και αρετές σε αυτό το φυσικό κόσμο.
Καθώς οι άνθρωποι σήμερα όλο και περισσότερο λειτουργούν μέσα από το εγώ και την επιθυμία συμβαίνει όλο και περισσότερο ένας να φοβάται τον άλλο ή να τον βλέπει σαν μέσο να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και τις ανάγκεςτου.
Τα αποτελέσματα αυτής της συμπεριφοράς είναι πια ολοφάνερα. Ο πόνος, η δυστυχία, οι πόλεμοι, οι συγκρούσεις, οι σωματικές και ψυχικές ασθένειες είναι αυτά που κυριαρχούν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο σε όλο τον κόσμο αντί της ειρήνης, της αγάπης, της αρμονίας, της υγείας της ευημερίας και της αληθινής ευτυχίας.
Τα εγώ και ο μηχανισμός της απόλαυσης πυροδοτούνται συνήθως από κάποιο εξωτερικό ερέθισμα ή από κάποια ανάμνηση. Ο νους ταυτίζεται με κάποιο εξωτερικό ερέθισμα που μπορεί να είναι κάτι που είδαμε ή ακούσαμε, (στο δρόμο, στο σπίτι, στην δουλειά, στην τηλεόραση, από φίλους, περιοδικά, σινεμά κ.λπ.) και εγείρεται από το υποσυνείδητο μια νοητική, ενεργειακή και συγκινησιακή κατάσταση από προηγούμενη ανάλογη εμπειρία. Βιώνουμε έτσι την ανάμνηση της ευχαρίστησης ή απόλαυσης που βιώσαμε τις προηγούμενες φορές και ταυτόχρονα ο νους κάνει κάποιες σκέψεις σχετικά με αυτό. Μαζί με αυτό έρχεται και η παρόρμηση να βρούμε το αντικείμενο που θα μας δώσει ανάλογη εμπειρία, ευαχαρίστης ή απόλαυσης. Αυτή η παρόρμηση να κινηθούμε να βρούμε το αντικείμενο είναι αυτό που ονομάζουμε επιθυμία.
Αυτή άλλοτε μπορεί να είναι πολύ δυνατή μέχρι και βασανιστική και αδύνατο να της αντισταθούμε και άλλοτε ήπια ή μέτρια. Η δύναμη της επιθυμίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αναφέρω μερικούς: οι εμπειρίες προηγούμενων ζωών, η κατάσταση του νου μας, αν είναι δηλαδήσαττβικός, ρατζασικός ή ταμασικός, η επανάληψη αλλά και η δύναμη με την οποία αφεθήκαμε σε προηγούμενες αισθησιακές εμπειρίες σε αυτή τη ζωή, η εκπαίδευση και η αγωγή που λάβαμε από το σπίτι, το σχολείο, την κοινωνία, η δύναμη της θέλησης μας.
Άν η επιθυμία κυριαρχήσει στον ενεργειακό και ψυχολογικό μηχανισμό (πράνα, νου και καρδιά) χρησιμοποιεί τον πρακτικό νου τα αισθητήρια όργανα και τα όργανα δράσης για να βρει το αντικείμενο που θα επιτρέψει στο εγώ (που και αυτό είναι στην ουσία τροποποίηση της σεξουαλικής απόλαυσης) να ξαναζήσει την ίδια ευχαρίστηση που έζησε και στο παρελθόν ή ακόμη και μεγαλύτερη απόλαυση.
Ο αισθησιακός νους και το εγώ μας δημιουργούν σχεδόν πάντοτε την ψευδαίσθηση και την προσδοκία ότι η απόλαυση που θα πάρουμε από το αντικείμενο του πόθου αυτή τη φορά θα είναι καλύτερη- ανώτερη- δυνατότερη, ότι θα κρατήσει περισσότερο ότι θα νοιώσουμε πραγματικά ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι. Αυτό που συμβαίνει όμως συνήθως είναι ότι μαζί με την ψευδαισθησιακή απόλαυση ανακουφιζόμαστε για λίγο από την πίεση και την παρόρμηση της επιθυμίας και καθώς ησυχάζει και ηρεμεί ο νους για λίγο μπορεί να βιώσουμε λίγο από την ευτυχία του Θεϊκού μας Είναι.
Ο αισθησιακός νους και το εγώ μας δημιουργούν σχεδόν πάντοτε την ψευδαίσθηση και την προσδοκία ότι η απόλαυση που θα πάρουμε από το αντικείμενο του πόθου αυτή τη φορά θα είναι καλύτερη- ανώτερη- δυνατότερη, ότι θα κρατήσει περισσότερο ότι θα νοιώσουμε πραγματικά ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι. Αυτό που συμβαίνει όμως συνήθως είναι ότι μαζί με την ψευδαισθησιακή απόλαυση ανακουφιζόμαστε για λίγο από την πίεση και την παρόρμηση της επιθυμίας και καθώς ησυχάζει και ηρεμεί ο νους για λίγο μπορεί να βιώσουμε λίγο από την ευτυχία του Θεϊκού μας Είναι.
Μέσα από τα αντικείμενα μπορεί να βιώσουμε λίγη απόλαυση και πιθανόν ελάχιστη ευτυχία αλλά πλήρη και καθαρή ευτυχία (μακαριότητα, ευδαιμονία) αδύνατον. Την λιγοστή αυτή απόλαυση και χαρά μπορούμε να τα βιώνουμε για όσο διάστημα το σώμα, τα όργανα των αισθήσεων είναι ακόμη νέα και υγιή και για όσο δεν έχουν αναπτυχθεί αρκετά οι ψυχικές παρενέργειες των απολαύσεων που είναι ο θυμός, ο φόβος, η θλίψη, η ζήλεια, το μίσος, η πονηρία, η απληστία η εγωλατρία και όλα τα άλλα γνωστά σε όλους μας αρνητικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά που είναι οι αιτίες πόνου, δυστυχίας και ασθένειας.
Δεν μπορούμε να ελευθερωθούμε από το μηχανισμό της επιθυμίας για όσο λειτουργούμε κυρίως μέσα από τον αισθησιακό και αισθητηριακό νου, διότι αυτός δεν είναι προικισμένος με την λογική και την διάκριση και δεν έχει τη ικανότητα να δει την πραγματική εικόνα της κατάστασης. Δεν μπορεί να δει τι πραγματικά συμβαίνει όταν απολαμβάνουμε τα αντικείμενα των αισθήσεων, ούτε βέβαια τα αποτελέσματα και τις συνέπειες αυτών.
Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο η διάνοια μέσω της διάκρισης, της αυτοέρευνας, της παρατήρησης, της ανάλυσης, και της λογικής, όταν δρα ελεύθερη από την αισθησιακό νου και το γεμάτο πάθος ψυχικό πράνα. Δυστυχώς όμως η διάνοια είναι κάτω από τον επιρροή του αισθησιακού νου, των συναισθημάτων και του ενεργειακού μηχανισμού. Έτσι αντί να είναι ο σύμβουλος μας και βοηθός μας χρησιμοποιείται από τον κατώτερο νου και τα εγώ για να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους. Για αυτό το λόγο οι πλειοψηφία των ανθρώπων χρειάζεται γνώση και βοήθεια από άλλους που έχουν ήδη διατρέξει το μονοπάτι ή φωτισμένους δασκάλους. Με τη σωστή καθοδήγηση αλλά κύρια με τη προσωπική μας προσπάθεια και θέληση μπορούμε να ελευθερωθούμε από αυτό τον μηχανισμό που μας κρατά δέσμιους σε μια ψευδαίσθηση που κυρίως μας δίνει πόνο και λίγη ευχαρίστηση.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ
Ας δούμε τώρα πιο αναλυτικά πως λειτουργεί ο εγωικός μηχανισμός της επιθυμίας και της απόλαυσης. Η γνώση αυτή θα μας κάνει πιο ικανούς να αντιμετωπίσουμε το εγώ και τις επιθυμίες και να τα εξαλείψουμε από το ψυχισμό μας. Απαιτείται βέβαια συνεχής επαγρύπνηση και αυτοπαρατήρηση καθώς και σταθερή αποφασιστικότητα και θέληση να απαλλαγούμε από αυτές της χαμηλής δόνησης ενέργειες που εν αγνοία μας ή όχι θρέψαμε και αναπτύξαμε στον ψυχισμό μας.
Το εγώ και οι επιθυμίες αναπτύσονται με την ταύτιση, τη φαντασία, την προβολή και τη σύνδεση των εμπειριών μεταξύ τους.
Αν είμασταν συνεχώς σε επαγρύπνηση και απορροφημένοι στην εσωτερική μας Αλήθεια, ο εγωικός μηχανισμός της επιθυμίας και της απόλαυσης δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Σε αυτή την κατάσταση αυτεπίγνωσης της εσωτερικής μας Αλήθειας θα βιώναμε συνεχώς την πληρότητα, την ειρήνη και την ευδαιμονία της αληθινής μας ύπαρξης που η φύση της είναι αιώνια Ύπαρξη, Συνειδητότητα, Ευδαιμονία.
Αν είμασταν συνεχώς σε επαγρύπνηση και απορροφημένοι στην εσωτερική μας Αλήθεια, ο εγωικός μηχανισμός της επιθυμίας και της απόλαυσης δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Σε αυτή την κατάσταση αυτεπίγνωσης της εσωτερικής μας Αλήθειας θα βιώναμε συνεχώς την πληρότητα, την ειρήνη και την ευδαιμονία της αληθινής μας ύπαρξης που η φύση της είναι αιώνια Ύπαρξη, Συνειδητότητα, Ευδαιμονία.
Σήμερα όμως καθώς ο εγωικός μηχανισμός έχει δυναμώσει υπερβολικά στον ψυχισμό μας μια τέτοια συνεχής απορρόφηση στο κέντρο της συνειδητότητας μας είναι αδύνατη.
Το εγώ από τη φύση του οδηγεί την επίγνωση μας προς τα έξω και προς τα κάτω ώστε να μπορέσει να γευτεί τα αντικείμενα των αισθήσεων. Το εγώ έχει ταμασική και ρατζασική φύση. Η ταμασική δόνηση κοιμίζει και θολώνει την διάνοια ενώ η ρατζασική την στρέφει προς τα αντικείμενα. Έτσι αντί η διάνοια να είναι ήρεμη, διαυγής, αντιληπτική και να προσηλώνεται στο εσωτερικό μας φως, ακολουθεί τις επιταγές της επιθυμίας και στρέφεται προς τα αντικείμενα των αισθήσεων, με αποτέλεσμα αντί να βιώνουμε την ευδαιμονία της Ύπαρξης, να βιώνουμε την ψευδαίσθηση των απολαύσεων μαζί με πολύ πόνο και δυστυχία.
Το εγώ από τη φύση του οδηγεί την επίγνωση μας προς τα έξω και προς τα κάτω ώστε να μπορέσει να γευτεί τα αντικείμενα των αισθήσεων. Το εγώ έχει ταμασική και ρατζασική φύση. Η ταμασική δόνηση κοιμίζει και θολώνει την διάνοια ενώ η ρατζασική την στρέφει προς τα αντικείμενα. Έτσι αντί η διάνοια να είναι ήρεμη, διαυγής, αντιληπτική και να προσηλώνεται στο εσωτερικό μας φως, ακολουθεί τις επιταγές της επιθυμίας και στρέφεται προς τα αντικείμενα των αισθήσεων, με αποτέλεσμα αντί να βιώνουμε την ευδαιμονία της Ύπαρξης, να βιώνουμε την ψευδαίσθηση των απολαύσεων μαζί με πολύ πόνο και δυστυχία.
Μέσα από πνευματική άσκηση όμως είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από το εγώ και τις επιθυμίες και να επανακτήσουμε την ελευθερία, την ειρήνη και την ευδαιμονία που είναι η πραγματική μας φύση.
Για να εξηγήσω τον μηχανισμό της επιθυμίας θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα τη λαιμαργία, γιατί είναι αυτό που όλοι έχουμε και από τα πιο δύσκολα να εξαλείψουμε, καθώς σχετίζεται με την επιβίωση μας. Αν θέλαμε για παράδειγμα να κόψουμε το τσιγάρο αλλά και να απαλλαγούμε από το αντίστοιχο εγώ και το ενεργειακό πεδίο που έχουμε δημιουργήσει σχετικά με αυτό θα ήταν πιο εύκολο (το πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι σχετικό και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες) γιατί δεν είναι απαραίτητο να ξαναπιούμε τσιγάρο για να ζήσουμε. Όμως καθώς είμαστε υποχρεωμένοι να τρώμε καθημερινά η λαιμαργία έχει την δυνατότητα να τρέφεται και να διατηρείται στον ψυχισμό μας μέσα από την εμπειρία του καθημερινού φαγητού.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το εγώ τρέφεται με την φαντασία, την ταύτιση και την προβολή της απόλαυσης στα αντικείμενα (δεν υπάρχει απόλαυση στα αντικείμενα). Ο νους προβάλει την απόλαυση σε αυτά και δημιουργεί μια σύνδεση ανάμεσα στο αντικείμενο και το αισθητήριο ερέθισμα που παίρνει από αυτό με την απόλαυση και την ικανοποίηση που προβάλει σε αυτό. Σε αυτή την υπνωτική κατάσταση ταύτισης κάθε φορά που έχουμε την ίδια ή παρόμοια εμπειρία απόλαυσης αυτός ο σύνδεσμος μεταξύ αντικειμένου και απόλαυσης δυναμώνει καθώς και η καταγραφή τους στο υποσυνείδητο ως ενργειακό πεδίο. Αυτά γίνονται μια ψυχολογική οντότητα μέσα μας και λειτουργούν ανεξάρτητα από τη συνειδητή μας θέληση και την λογική μας.
ΠΩΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ
ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ
Ο μηχανισμός της επιθυμίας λειτουργεί μόνο σε αυτούς που ο ψυχισμός τους είναι μολυσμένος από το εγώ και τις επιθυμίες και όχι στους φωτισμένους.
Οι φωτισμένοι που είναι ελεύθεροι από τις επιθυμίες και το εγώ βιώνουν συνεχώς την πληρότητα και την ευτυχία του πνεύματος. Το υποσυνείδητο τους είναι καθαρό από μνήμες, εγώ, επιθυμίες κ.λπ. και τα αισθητηριακά ερεθίσματα που φθάνουν σε αυτούς μέσω των αισθήσεων δεν προκαλούν καμία αλλαγή στην συνειδητότητας τους.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕΣΩ ΚΑΠΟΙΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ:
Το ερέθισμα αυτό μπορεί να είναι:
1. ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ: Η επιθυμία ενεργοποιείται από κάποιοαισθητήριο ερέθισμα που φτάνει στο νου μέσω των αισθήσεων, (εικόνα, ήχος, οσμή, αφή, γεύση). Οποιοδήποτε εικόνα, ήχος, οσμή κ.λπ. οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να διεγείρει την ορμή της επιθυμίας η οποία κυριαρχεί στον ψυχισμό και μας ψυχαναγκάζει να την ικανοποιήσουμε.
2. ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ: Η επιθυμία ενεργοποιείται μέσω της ανάμνησης κάποιου αντικειμένου απόλαυσης, που εμαφανίζεται στον νου ως σκέψη, εικόνα, συναίσθημα, απόλαυση.
Αμέσως μετά το ερέθισμα και την ενεργοποίηση της επιθυμίας μπορούν να συμβούν τα παρακάτω:
1. ΤΑΥΤΙΣΗ-ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ.
2. ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ ΘΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ Ή ΟΧΙ.
3. ΑΜΕΣΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΚΑΙ ΜΗ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ.
2. ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ: Η επιθυμία ενεργοποιείται μέσω της ανάμνησης κάποιου αντικειμένου απόλαυσης, που εμαφανίζεται στον νου ως σκέψη, εικόνα, συναίσθημα, απόλαυση.
Αμέσως μετά το ερέθισμα και την ενεργοποίηση της επιθυμίας μπορούν να συμβούν τα παρακάτω:
1. ΤΑΥΤΙΣΗ-ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ.
2. ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ ΘΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ Ή ΟΧΙ.
3. ΑΜΕΣΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΚΑΙ ΜΗ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ.
1. ΤΑΥΤΙΣΗ-ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ
Σε αυτή την πρώτη περίπτωση ανήκει η πλειοψηφία της ανθρωπότητας. Το εγώ και οι επιθυμίες χρησιμοποιούν το ενεργειακό πεδίο, τα όργανα και τις λειτουργίες του σώματος για να εκδηλωθούν.Ο άνθρωπος σε ατή την περίπτωση ασυνείδητα υπακούει στην παρόρμηση του εγώ και της επιθυμίας, χωρίς να το καταλάβει. Δεν έχει καμία επίγνωση τι πραγματικά συμβαίνει στο ψυχισμό του. Ψυχαναγκαστικά και παρά τη θέληση του οδηγείται από την ορμή της επιθυμίας προς το αντικείμενο της απόλαυσης. Το χειρότερο είναι ότι νομίζει πως η επιθυμία και η εκπλήρωση της είναι δική του επιλογή.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει εκείνη τη στιγμή η δυνατότητα να εκπληρωθεί η επιθυμία για διάφορους λόγους, τότε αναβάλεται η εκπλήρωση της για αργότερα.
Ταυτόχρονα με την επιθυμία εγείρεται η ανησυχία και ο φόβος μήπως για κάποιο λόγο ματαιωθεί η εκπλήρωση της. Επίσης όταν κάτι ή κάποιος μπουν εμπόδια στην εκπλήρωση της, η ίδια η επιθυμία μεταμορφώνεται σε θυμό και επιτίθεται σε αυτόν που την εμποδίζει να πραγματοποιηθεί.
Ο φόβος και ο θυμός είναι τα πρώτα παιδιά που γεννιούνται με την επιθυμία, μαζί με την προσκόλληση και την απληστία. Προσκόληση είναι η κατάσταση στην οποία υποφέρω και στην ιδέα ότι μπορεί να χάσω αυτό που μου δίνει απόλαυση. Απληστία είναι η κατάσταση στην οποία νοιώθω ψυχαναγκαστικά να έχω όλο και περισσότερο από αυτό που θέλω να απολαμβάνω, (π.χ. όλο και περισσότερο φαγητό, ποτό, χρήματα, σέξ, γνώσεις, αποκτήματα, κ.λπ.).
2. ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗ
Στην δεύτερη περίπτωση ανήκουν οι άνθρωποι της ζωής αλλά και οι πνευματικοί ασκητές.
Οι πρώτοι μπορεί να μπουν στην διαδικασία να συλλογιστούν για λίγο αν θα εκπληρώσουν την επιθυμία ή όχι, για λόγους υγείας, για ηθικούς ή κοινωνικούς λόγους και οι ασκητές πιθανόν για τους ίδιους λόγους αλλά κυρίως γιατί θέλουν να ελευθερωθούν από τον ψυχαναγκαστικό μηχανισμό του εγώ και της επιθυμίας και να βιώσουντην μακαριότητα, την ειρήνη και την ελευθερία του πνεύματος και να ενωθούν για πάντα με την παγκόσμια συνειδητότητα (Θεό).
Στους κοσμικούς ανθρώπους παραδείγματα γνωστά σε όλους είναι η προσπάθεια των καπνιστών να απαλλαγούν από το κάπνισμα και τον εθισμό τους σε αυτό, και αυτοί που θέλουν να αδυνατίσουν προσπαθώντας να ελαττώσουν το φαγητό. Κάποιοι το πετυχαίνουν κάποιοι όχι. Σε αυτούς επειδή δεν κάνουν ουσιαστική άσκηση για να διαλύσουν και τις ρίζες της επιθυμίας συμβαίνει αρκετές φορές να ξαναρχίζουν μετά από καιρό το τσιγάρο που με το τόσο κόπο έκοψαν ή ξαναρχίζουν να τρώνε λαίμαργα και να ξαναβάζουν κιλά. Τα κίνητρα τους για να κόψουν την κακή τους συνήθεια είναι κυρίως η κακή υγεία ή ο φόβος μιας πιθανής σοβαρής ασθένειας ή η ανάγκη για αποδοχή από τους άλλους και όχι μια βαθιά ανάγκη για μεταμόρφωση σε ένα ανώτερο επίπεδο συνειδητότητας.
Αν η παρόρμηση της επιθυμίας και η ταύτιση δεν είναι ισχυρά, αν είμαστε επάγρυπνοι και ο μηχανισμός γίνει αντιληπτός από το συνειδητό νου έγκαιρα τότε μπορεί να ματαιώσουμε την εκπλήρωση της επιθυμίας άμεσα. Αυτό είναι και το καλύτερο.
Όταν όμως δεν είμαστε αρκετά επάγρυπνοι για να ελέγχουμε το νου και τις αισθήσεις μας επαρκώς, μπορεί να αντιληφθούμε την εκδήλωση της επιθυμίας αφού έχει κυριαρχήσει στο ενεργειακό, νοητικό και συναισθηματικό μας κέντρο. Στην περίπτωση αυτή για τους κοσμικούς ανθρώπους που δεν έχουν μάθει τεχνικές για να αντιμετωπίσουν τις διάφορες ψυχολογικές καταστάσεις είναι δύσκολο να αποφύγουν την εκπλήρωση της.
Οι πνευματικοί ασκητές που έχουν αρκετή εμπειρία και έχουν ασκηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν πιο εύκολα και αποτελεσματικά να ματαιώσουν την εκδήλωση της επιθυμίας. Έχουν αναπτύξει αρετές, τεχνικές και ικανότητες οι οποίες τους επιτρέπουν να αντιληφθούν έγκαιρα τι συμβαίνει στον ψυχισμό τους, ελέγχουν συστηματικά το νου και τις αισθήσεις και με αυτόν τον τρόπο δεν δίνουν χώρο στον μηχανισμό της επιθυμίας να κυριαρχήσει στον ψυχισμό τους.
Αν προσπαθήσουμε να αντισταθούμε στην ορμή της επιθυμίας, η επιθυμία χρησιμοποιεί δύο τρόπους για να κάμψει την αντίσταση της θέλησης μας.
Ο πρώτος χρησιμοποιεί τον νου και τη σκέψη. Παρουσιάζει έντεχνα στο νου διάφορα επιχειρήματα για να μας πείσει να ενδώσουμε στην εκπλήρωση της και κάνει μάλιστα να φαίνονται λογικά και πειστικά.
Ο δεύτερος και ίσως ο πιο δυνατός και αποτελεσματικός είναι ότι η ορμή (ενέργεια) της επιθυμίας μεταμορφώνεται σε μια πολύ δυσάρεστη και δυσβάσταχτη αίσθηση. Με αυτό το τρόπο η επιθυμία θέλει να μας κάνει να υποφέρουμε και να μην αντέξουμε αυτή την πίεση ώστε τελικά να ενδώσουμε στην ικανοποίηση της.
Θα δούμε αμέσως παρακάτω σε ένα πίνακα πως η επιθυμία μέσω του νου προσπαθεί να κάμψει την θέληση μας και να σκοτεινιάσει την διάκριση μας και να ενδώσουμε στην εκπλήρωση της.
Σην πραγματικότητα γίνεται μια ψυχολογική μάχη ανάμεσα στο συνειδητό νου, την λογική και την διάκριση και το μηχανισμό της επιθυμίας για το ποιος θα επικρατήσει, . Σε άλλες περιπτώσεις κερδίζει η διάνοια και η συνειδητή θέληση οπότε έχουμε απόρριψη της εκπλήρωσης της επιθυμίας και σε άλλες κερδίζει η επιθυμία οπότε και εκπληρώνεται.
Αυτό εξαρτάται από το πόσο προχωρημένος είναι κανείς πνευματικά, πόσο έχει δηλαδή εξαγνιστεί στο νου και την καρδιά, το κίνητρο, το πόσο αποφασισμένος είναι να υπερβεί τις επιθυμίες και τα πάθη του, την δύναμη της θέλησης του αλλά και τις συνθήκες εκείνης της στιγμής.
Καθώς προχωρά κανείς όμως στο πνευματικό του αγώνα όλο και περισσότερο θα κυριαρχεί στον μηχανισμό και πιο εύκολα. Αυτό συμβαίνει γιατί με την άσκηση έχει καταφέρει να διαλύσει και να αδυνατίσει την δύναμη της επιθυμίας, έχει ισχυροποιήσει την θέληση του, έχει περισσότερο έλεγχο στις αισθήσεις και το νου. Στο νου αλλά και τη ζωτική ενέργεια επικρατεί η σάττβα ποιότητα έναντι της ράτζας και της τάμας και έτσι οι επιθυμίες δεν έχουν το ενεργειακό υπόβαθρο που χρειάζονται για να εκδηλωθούν εύκολα.
Ο νους του θα έχει περισσότερο διαύγεια, σταθερότητα, συγκέντρωση, αυτοπαρατήρηση, περισσότερο αδιαφορία για τα εγκόσμια αλλά και ταυτόχρονα θα έχει αρχίσει να απολαμβάνει την εσωτερική ευτυχία έστω και σε κάποιο μικρό βαθμό.
Συνεπώς μετά την ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗ έχουμε δύο περιπτώσεις: Να ΠΑΡΑΙΤΗΘΟΥΜΕ ή ΝΑ ΕΝΔΩΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΟΥΜΕ.
Ας δούμε σε ένα πίνακα σχηματικά τα τεχνάσματα και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί το εγώ στο στάδιο της ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΗΣ για να μας κάνει να ενδώσουμε στην απαίτηση του αλλλά και τι μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την παρόρμηση της επιθυμίας και να ματαιώσουμε την εκπλήρωση της. Εδώ αναφέρομαι στο εγώ της λαιμαργίας αλλά η διαδικασία είνια παρόμοια με όλες τις επιθυμίες :
ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ
|
ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ
|
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΓΩ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΔΩΣΩ
ΣΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ |
ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΙΤΗΘΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ:
|
|
|
3. ΑΜΕΣΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ
Όπως είπαμε μόνο στους φωτισμένους δεν εγείρονται πια επιθυμίες αφού έχει διαλυθεί σε αυτούς όλος η μηχανισμός και το ενεργειακό πεδίο της επιθυμίας. Επίσης όταν φθάνουν σε αυτούς ερεθίσματα αισθητηριακά μέσω των αισθήσεων οι φωτισμένοι παραμένουν φυσικά και αβίαστα σε ειρήνη και αταραξία, ενωμένοι με την εσωτερική τους Αλήθεια, το αθάνατο πνεύμα της ζωής, που είναι η ίδιο σε όλους και είναι αυτό που αποκαλούμε Θεό.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δημιουργούμε το πεπρωμένο μας μέσα από τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τις πράξεις μας. Όλα αυτά που ζούμε σήμερα καλά και άσχημα, είναι το αποτέλεσμα αυτών που έχουμε κάνει, σκεφτεί και επιθυμήσει στο παρελθόν.
Η ΕΞΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΥΣΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΜΑΣ
Η σειρά που συμβαίνει η σκλαβιά στην ύλη
· ΕΜΠΕΙΡΙΑ
· ΤΑΣΗ
· ΣΥΝΗΘΕΙΑ
· ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
· ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ
Οι καλές συνήθειες (π.χ. καθημερινή προσευχή καθορισμένες ώρες της ημέρας) δεν μας δεσμεύουν αλλά μας βοηθούν να υπερνικήσουμε τις κακές και να απελευθερωθούμε.
του Nityananda Atman
Συνεχίζεται στο επόμενο άρθρο: Οι μηχανισμοί της επιθυμίας
